Bua tshinyi Didia dia Dilolo dia Mukalenge didi ne mushinga mukole buebe wewe
YEZU KRISTO wakabanjija Didia dia Dilolo dia Mukalenge butuku bua ndekelu bua matuku a muoyo wende pa buloba. Bivua mu dinayi dilolo, dia 31 Mars, ne Yezu wakafua mu ditanu dia 1 Avril mu mêba a mapingaja. Bualu, bilondeshile calendrié ka bena Yuda, dituku divua dituadija ku dilolo too ne ku dilolo dia dituku divua dilonda, Didia dia Dilolo dia Mukalenge ne lufu lua Yezu bubidi buabi biakenzeka mu dia 14 Nisan wa tshidimu tshia 33 B.B.
Bua tshinyi Yezu wakabanjija didia edi? Diampa ne mvinyo biakatumikaye nabi bidi ne diumvuija kayi? Nnganyi udi mua kubidia ne kubinua? Difesto dia didia edi divua ne bua kuenjibua misangu bungi munyi? Ne mmushinga kayi udidi mua kuikala nadi buebe wewe?
Bua tshinyi diakabanjijibua?
Pa bidi bitangila Didia dia Dilolo dia Mukalenge, Yezu wakambila bapostolo bende ne: “Tungunukayi ne kuenza nunku bua kumvuluka.” Bilondeshile nkudimuinu mukuabo, wakamba ne: “Enzayi nunku bu tshivulukilu tshianyi.” (1 Kolinto 11:24, The New English Bible) Bushuwa, Didia dia Dilolo dia Mukalenge badi badiangata misangu mivule bu Tshivulukilu tshia lufu lua Kristo.
Yezu wakalama muoyo mutoke too ne ku lufu bu muluidi wa bumfumu bua Yehowa ku mutu kua bionso. Nenku, wakatuisha kabidi se: Satana, muena mayobo, uvua mushime pakabandaye bantu ba bululame se: badi basadila Nzambi anu bua kusankishibua ku majinga a bidibo bipatshila. (Yobo 2:1-5) Lufu luende luakasankisha mutshima wa Nzambi.—Nsumuinu 27:11.
Kabidi, ku lufu luende bu muntu mupuangane, Yezu ‘wakafila anyima wende bu tshia-bupikudi bua dishintakajibua dia ba bungi.’ (Matayi 20:28) Mu dienzela Nzambi mpekato, muntu wa kumpala wakajimija muoyo bu muntu mupuangane ne ditekemena diawu bua matuku avua ne bua kulua. Kadi “Nzambi wakananga bantu bikole e kubapa Muanende umu’epele bua muntu yonso udi wenza midimu ya ditabuja kudiye kabutudibu, kadi apete muoyo wa kashidi.” (Yone 3:16) Eyowa, “difutu didi mpekato ufuta ndufu, kadi dipa didi Nzambi ufila, mmuoyo wa tshiendelele ku butuangaji bua Kristo Yezu Mukalenge wetu.”—Lomo 6:23.
“Bipetela kudi Mukalenge”
Miaku ya mupostolo Paulo idi ilonda eyi idi itokesha bimpe bitambe diumvuija dia tshivulukilu tshia lufu lua Kristo: “Mvua mupetele kudi Mukalenge bimvua munuambile panyi: Mukalenge Yezu, mu butuku buine bukavuaye pa kufidibua mu bianza bia baluishi, wangatshile diampa ne, kunyima kua yeye mumane kuela tuasakidila, wakaditshibula ne kuamba ne: ‘Etshi tshidi tshileja mubidi wanyi, udi bua bualu buenu. Tungunukayi ne kuenza nunku bua kumvuluka.’ Wakenza kabidi muomumue bua lupanza, kunyima kua buobo bamane kudia didia dia dilolo, wakamba ne: ‘Lupanza elu ludi luleja tshiovo tshipiatshipia tshijadika ku mashi anyi. Tungunukayi ne kuenza nunku, misangu yonso inudi nulunua, mbua kumvuluka.’ Bualu misangu yonso inudi nudia diampa edi ne nunua lupanza elu, nudi nutungunuka be kumanyisha lufu lua Mukalenge too ne paluaye.”—1 Kolinto 11:23-26.
Bualu Paulo kavua pamue ne Yezu ne bapostolo 11 mu dia 14 Nisan wa tshidimu tshia 33 B.B., bushuwa, dimanyisha edi “mmudipetele kudi Mukalenge” ku buenzeji bua spiritu wa Nzambi. Yezu wakabanjija Tshivulukilu “butuku bumufidilebo” kudi Yudase mu bianza bia baluishi bende bena Yuda bena malu a Nzambi, bakasaka bena Lomo ku dikudika Yezu ku mutshi. Aba bavua mua kudia diampa ne kunua mvinyo bu bimanyishilu bavua ne bua kuenza nunku bua kumuvuluka.
Kudienza misangu bungi munyi?
Ndiumvuija kayi didi nadi miaku ya Paulo: “Misangu yonso inudi nudia diampa edi ne inudi nunua lupanza elu, nudi nutungunuka ne kumanyisha lufu lua Mukalenge too ne paluaye”? Bena nkristo bela manyi balamatshi ba mikenji badi ne bua kudia ne kunua “ku musangu ne ku musangu” bimanyishilu bia Tshivulukilu too ne pafuabo, kumpala kua kubiishibuabo ku lufu bua kuikala ne muoyo mu diulu. Nenku, bavua ne bua kutonda patoke ku musangu ne ku musangu, kumpala kua Nzambi ne kua bantu, ditabuja diabu mu mulambu wa Yezu, ndongoluelu muangata kudi Yehowa. Munkatshi mua matuku bungi munyi? “Too ne paluaye,” ke muakamba Paulo. Mbimueneke patoke se: difesto edi divua ne bua kutungunuka too ne mualua Yezu kuakidila balongi bende bela manyi mu diulu ku dibiishibua dia bafue mu tshikondo tshia “dikalaku” diende. (1 Tesalonike 4:14-17) Ebi bidi mu diumvuangana ne bivua Kristo muambile bapostolo bende 11 balamatshi ba mikenji: “Pangikala muye bua kunulongoluela muaba, nempingane tshiakabidi bua kunuangata, bua nuikale penu muaba undi meme.”—Yone 14:3.
Tshivulukilu tshia lufu lua Kristo tshidi ne bua kuenjibua ku dituku ne ku dituku peshi pamu’apa ku lumingu ku lumingu anyi? Yezu wakabanjija Didia dia Dilolo dia Mukalenge ne wakashipibua dia Pasaka, uvuabo benza bua kuvuluka dipikudibua dia bena Izalele ku bupika bua bena Ejipitu. Bushuwa, mmubikidibue ne: “Kristo Pasaka wetu,” bualu yeye udi Muan’a mukoko wakalambudibua bua bena nkristo. (1 Kolinto 5:7) Difesto dia Pasaka divua dienjibua anu musangu umue ku tshidimu, mu dia 14 dia Nisan. (Ekesode 12:6, 14; Lewitiki 23:5) Abi bidi biumvuija se: bavua ne bua kuikala benza difesto dia kuvuluka lufu lua Yezu ku musangu ne ku musangu anu bu muvuabi bua Pasaka—ku tshidimu ku tshidimu, kadi kabiyi ku dituku ne ku dituku peshi ku lumingu ku lumingu.
Munkatshi mua siekele mivule, bena nkristo bavule bavua benza difesto dia kuvuluka lufu lua Yezu musangu umue ku tshidimu. Bu muvuabo benza difesto edi mu dia 14 Nisan, bakabikidibua ne: ba Quarto-décimans, miaku idi yumvuija ne: “bena dia dikumi ne dinayi.” J. L. von Mosheim, mushikuluji wa mianda ya kale wakafunda bualu buabu ne: “Bena nkristo ba mu Asie Minere bavua pa tshibidilu benza difesto edi dinsanto, bavuluka dibanjija dia Didia dia Dilolo dia Mukalenge, ne dia lufu lua Yezu Kristo, mu tshikondo tshimue ne tshivua bena Yuda badia wabo muan’a mukoko wa Pasaka, mbuena kuamba ne: dilolo dia dituku dia dikumi ne dinayi dia ngondo wa kumpala [Nisan]. . . . Bavua bangata tshilejilu tshia Kristo bu tshivua ne bukole bu musombele mukenji muela.”
Diumvuija dia bimanyishilu
Paulo wakamba ne: Yezu “wakangata diampa ne, kunyima kua yeye mumane kuela tuasakidila, wakaditshibula.” Diampa edi, divua difuanangane ne tshiskuite tshiume tshienza ne bukula bua mampa ne mâyi kabiyi biela ntuntumuna (peshi luevene), bavua ne bua kuditshibula bua kudia. Mu Bible, ntuntumuna udi tshimanyinu tshia mpekato anyi tshia dinyanguka. Pavuaye ukankamija bena nkristo ba mu Kolinto bua kuipata mu tshisumbu muntu kampanda uvua muena tshiendenda tshia masandi, Paulo wakamba ne: “Kanuena bamanye ne: ntuntumuna mukese udi utuntumuja tshitapitapi tshijima anyi? Imanshayi ntuntumuna mukulukulu bua nuikale tshitapitapi tshipiatshipia, bualu kanuena ne ntuntumuna. Bualu, Kristo pasaka wetu wakalambudibua. Nenku, tutungunukayi ne kuenza difesto, kabiyi ne ntuntumuna mukulukulu, nansha ne ntuntumuna wa bubi ne mpekato, kadi ne mampa a muoyo mulenga ne bulelela kaayi mela ntuntumuna.” (1 Kolinto 5:6-8) Anu bu mudi kavuku kakese ka tshitapi kela luevene katuntumuja tshitapitapi tshia mampa tshijima, nenku ke mudi tshisumbu tshijima tshivua kupanga bukezuke ku mesu kua Nzambi biabengabu kumusha buenzeji bubi bua muntu udi muenza mpekato. Bivua bikengela bua bobo kumusha “ntuntumuna” munkatshi muabo, anu bu muvua bena Izalele kabayi ne bua kuikala ne ntuntumuna mu nzubu yabo tshikondo tshivuabo benza difesto dia mampa kaayi mela ntuntumuna, divua dilonda difesto dia Pasaka.
Pa bidi bitangila diampa dia Tshivulukilu kadiyi diela ntuntumuna, Yezu wakamba ne: “Etshi tshidi tshileja mubidi wanyi, udi bua bualu buenu.” (1 Kolinto 11:24) Diampa didi dileja mubidi mupuangane wa bumuntu wa Yezu. Bua bualu buawu Paulo wakafunda ne: “Pakaluaye [Yezu] mu bukua-bantu wakamba ne: ‘“Mulambu nansha dipa kuvua mubianyishe to, kadi wakandongoluela mubidi. Kuvua muanyishe milambu ya diosha anyi dipa bua mpekato.” Nenku, meme e kuamba ne: “Mona! Ndi mvua (mu muvungu wa mukanda mudibo bafunde bualu buanyi meme) bua kuenza disua diebe, Ô Nzambi.”’ . . . Ku ‘disua’ edi nkutuakavuijibua bansantu ku diambuluisha dia dilambula dia mubidi wa Yezu Kristo musangu umue bua kashidi.” (Ebelu 10:5-10) Mubidi mupuangane wa bumuntu wa Yezu kawuvua ne mpekato ne wakafidibua bu mulambu wa tshia-bupikudi bua bukua-bantu.—Ebelu 7:26.
Yeye mumane kusambila bua lupanza lua mvinyo mukunze kayi musashisha, Yezu wakamba ne: “Lupanza elu ludi luleja tshiovo tshipiatshipia tshijadika ku mashi anyi.” (1 Kolinto 11:25) Tudi tubala mu nkudimuinu mukuabo ne: “Dikopo edi didi dileja tshiovo tshipiatshipia tshishindikibue ku mashi anyi.” Amu bu muvua tshiovo tshia Mikenji tshidia pankatshi pa Nzambi ne tshisamba tshia bena Izalele tshijadikibue ku mashi a ngombe milume ne mbuji, bia muomumue, tshiovo tshipiatshipia ntshijadikibue patshi ku mashi a Yezu akapueka. Ditela muanda wa tshiovo etshi didi dituambuluisha bua kumanya eu udi mukumbane bilondeshile mikenji ya Nzambi bua kudia ne kunua bimanyishilu bia Tshivulukilu.
Nnganyi udi mua kudia ne kunua?
Balongi ba Yezu bela manyi badi babuejibue mu tshiovo tshipiatshipia, ke badi badia ne banua bimanyishilu bia Tshivulukilu. Tshiovo etshi ntshidibue pankatshi pa Nzambi ne Izalele wa mu nyuma. (Yelemiya 31:31-34; Galatia 6:16) Kadi tshiovo tshipiatshipia netshituadile bukua-bantu buonso ba butumike mabenesha, ne wewe pebe udi mua kuikala munkatshi mua aba bavua kupeta mabenesha aa.
Aba badi badia ne banua bimanyishilu bia Tshivulukilu badi ne bua kuikala banyishibue mu tshiovo tshidi Yezu mudie ne muntu yonso pa nkayende bua Bukalenge. Pavuaye ubanjija didia edi, Yezu wakambila bapostolo bende balamatshi ba mikenji ne: “Ndi ndia nenu tshiovo, anu mudi Tatuanyi mudie nanyi tshiovo bua Bukalenge.” (Luka 22:29) Tshiovo tshivua Nzambi mudie ne mukalenge Davidi bua Bukalenge tshivua tshimanyisha dilua dia Yezu, eu uvua ne bua kukokesha tshiendelele mu Bukalenge bua mu diulu. Bena Izalele ba mu nyuma 144 000, balua kukokesha pamue nende, mbalejibue bimane pa mukuna wa Siyona mu diulu ne Muan’a mukoko, Yezu Kristo. Ku dibiishibua diabu ku lufu, nebakokeshe pamue ne Kristo bu bakalenge ne bakuidi. (2 Samuele 7:11-16; Buakabuluibua 7:4; 14:1-4; 20:6) Amu aba badi mu tshiovo tshipiatshipia ne badi mu tshiovo tshia muntu pa nkayende ne Yezu ke badi bakumbane mua kudia ne kunua bimanyishilu bia Didia dia Dilolo dia Mukalenge.
Spiritu wa Nzambi udi ujadika pamue ne meji a bela manyi se: badi bana Bende ne bena bumpianyi bumue ne Kristo. Paulo wakafunda ne: “Spiritu muine udi ujadika ne meji etu se: tudi bana ba Nzambi. Nenku, bu mutudi bana, tudi petu bena bumpianyi, eyowa: bena bumpianyi ba Nzambi, bena bumpianyi bumue ne Kristo, anu bituakenga pamue nende bua kutumbishibua kabidi popamue nende.” (Lomo 8:16, 17) Spiritu munsantu wa Nzambi, anyi bukole buenzeji, udi upesha bela manyi dishindika dia se: mbafundila kuya mu diulu bua kuikalamu ne muoyo. Badi ne mmuenenu wa se: bionso bidi Mifundu yamba pa muoyo wa mu diulu bidi bibatangila, ne mbadiakaje bua kudibudisha ku budisuile bintu bionso bia pa buloba, nansha muoyo wabo wa bu-muntu. Kuikala ne muoyo mu Mparadizu pa buloba mmuanda muimpe mutambe, kadi ki ntshidi ditekemena diabo nansha. (Luka 23:43) Ditekemena dia mu diulu dilelela ne didi kadiyi kushintulula, kadiyi dishindamena pa ngenyi ya mashimi ya bena malu a Nzambi, ke didi dibapesha bukenji bua kudia ne kunua bimanyishilu bia Tshivulukilu.
Yehowa kakusanka nansha kakese biadiamba muntu nkayende mudiye mubikidibue bua kuikala mukalenge ne muakuidi mu diulu eku pende kayi mupete dibikidibua dia mushindu’eu. (Lomo 9:16; Buakabuluibua 22:5) Nzambi wakabutula Koré bualu uvua mukebe buakuidi ne budiambi buonso. (Ekesode 28:1; Nomba 16:4-11, 31-35) Nenku, ntshinyi tshidi muntu mua kuenza bikala mpampakenu mikole anyi ngenyi yende ya kale ya malu a Nzambi bimusaka ku didia ne dinua bimanyishilu bia Tshivulukilu, eku kayi mutuishibue? Udi ne bua kulekela kuenza nunku ne kulomba ne bupuekele buonso kudi Nzambi bua kumufuilaye luse.—Musambu wa 19:13.
Mushindu udi muanda eu ukutangila
Bua kubabidila mabanesha adi afuma ku mulambu wa tshia-bupikudi wa Yezu ne kupeta muoyo wa kashidi pa buloba, kabiena bikengela anu kudia ne kunua bimanyishilu bia Tshivulukilu to. Tshilejilu, Bible kena uleja kaba nansha kamue bua se: batshinyi ba Nzambi bu mudi Abrahama, Sara, Izake, Rebeka, Boaze, Luta, ne Davidi bavua badie ne banue bimanyishilu ebi mu matuku wonso a muoyo wabo. Kadi buobo bine ne aba buonso badi bajinga kuikala ne muoyo wa kashidi pa buloba badi ne bua kuenza midimu ya ditabuja kudi Nzambi ne kudi Yezu, kabidi ne mu ndongoluelu wa Yehowa: mbuena kuamba se: mulambu wa Yezu wa tshia-bupikudi. (Yone 3:36; 14:1) Kuenza difesto dia tshivulukilu tshia lufu lua Kristo ku tshidimu ne ku tshidimu kudi kutuambuluisha bua kuvuluka mulambu eu munene.
Mushinga wa mulambu wa Yezu wakalejibua patoke kudi mupostolo Yone pakambaye ne: “Ndi nnufundila malu aa bua kanuenji mpekatu. Kadi, bienza muntu mpekatu, tudi ne mutuakuidi wetu kudi Tatu, Yezu Kristo, muakane. Yeye udi mulambu wa kubuikidila nawu mpekatu yetu; ki ng’anu bua yetu nkayayi, apo ne ya bantu buonso kabidi.” (1 Yone 2:1, 2) Bena nkristo bela manyi badi mua kuamba ne: Yezu “udi mulambu wa kubuikidila nawu mpekato [yabo].” Kadi, udi kabidi mulambu bua mpekato ya bukua-bantu buonso, unzuluila bena butumike njila wa kupeta muoyo wa kashidi pa buloba bukadi mpindieu pabuipi ne kukudimunyibua Mparadizu!
Pa kuikala mu difesto dia tshivulukilu tshia lufu lua Kristo, neupete masanka pa kuteleja muyuki wa mu Bible wakueleshe meji. Nebatuvuluije bimpe bionso bidi Yehowa Nzambi ne Yezu Kristo batuenzele. Didisangisha pamue ne aba badi ne kanemu kuondoke bua Nzambi ne bua Kristo ne bua mulambu wa tshia-bupikudi wa Yezu neditupeteshe tshiuma kampanda tshia mu nyuma. Imue misangu, ke tshikondo tshia kukolesha dijinga diebe dia kulua umue wa ku aba badi bapeta mabenesha adi afuma ku buimpe bukena-butuakanyine bua Nzambi, budi butuambuluisha bua kupeta muoyo wa kashidi. Tudi tukubikila ne musangelu wonso bua kudisanga pamue ne Bantemu ba Yehowa, mu dia 6 Avril 1993, kunyima kua dibuela dia dîba, bua kuvuluka lufu lua Yezu Kristo, bualu Didia dia Dilolo dia Mukalenge didi mua kuikala ne mushinga mukole buebe wewe.