TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w94 1/5 dib. 14-20
  • Bamanyishi ba Bukalenge badi ne disuminyina pa buloba bujima

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Bamanyishi ba Bukalenge badi ne disuminyina pa buloba bujima
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1994
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Dindila nshikidilu wa Bikondo bia Bampangano
  • Bumanyishi bua mitalu bua Bukalenge bubanjija
  • Mukenji udi umanyishibua pa buloba bujima budi bantu base
  • Tumanyishayi muntu yonso lumu luimpe padiku mushindu
  • Bamanyishi badi badifila ku budisuile
    Bukalenge bua Nzambi budi bukokesha!
  • Bukalenge budi buledibua mu diulu
    Bukalenge bua Nzambi budi bukokesha!
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1994
w94 1/5 dib. 14-20

Bamanyishi ba Bukalenge badi ne disuminyina pa buloba bujima

“Nenuikale bantemu banyi too ne ku bitupa bia kule kule pa buloba.”​—BIENZEDI 1:8.

1. Mmukenji kayi wakambila Yezu bamulondi bende uvua ne bua kumanyishibua mu matuku etu aa?

PAVUAYE wakula bua mudimu uvua Yehowa mutume Muanende pa buloba bua kuenza, Yezu wakamba ne: “Ndi ne bua kumanyisha lumu luimpe lua bukalenge bua Nzambi.” (Luka 4:43) Bia muomumue, pakakulaye bua mudimu uvua balongi bende ne bua kuenza pa buloba mu tshikondo tshikalaye ne bua kualukila mubanjija mu bumfumu bua bukalenge, Yezu wakamba ne: “Lumu luimpe elu lua bukalenge nelumanyishibue pa buloba bujima budi bantu base, neluikale tshimanyinu bua matunga wonso; pashishe, ke nshikidilu kushishaye kulua.”​—Matayi 24:14.

2. (a) Bua tshinyi bidi bia mushinga bua mukenji wa Bukalenge kutambawu kumuangalajibua? (b) Ndukonko kayi ludi yonso wa kutudi ne bua kudiebeja?

2 Bua tshinyi lumu ludi lutangila Bukalenge bua Nzambi ludi ne mushinga mukole nunku? Bua tshinyi bidi bikengela kulumuangalaja mushindu’eu? Bualu, Bukalenge bua Masiya mbuabingisha biakane bumfumu bua Yehowa ku mutu kua bionso. (1 Kolinto 15:24-28) Ku diambuluisha dia Bukalenge ebu, Yehowa neakumbaje dilumbuluisha diende pa bulongolodi ebu bua malu bua Satana ne neakumbaje dilaya diende dia kubenesha mêku wonso a pa buloba. (Genese 22:17, 18; Danyele 2:44) Pa kuenza bua se: bumanyishi budi butangila Bukalenge buende bufidibue, Yehowa mmupete aba badiye, ku shòò, mulue kuela manyi a mu nyuma bua kuluabu bena bumpianyi pamue ne Muanende. Ku diambuluisha dia bumanyishi bua Bukalenge ebu, mudimu wa ditapulula udi kabidi wenda wenjibua lelu’eu. (Matayi 25:31-33) Yehowa mmusue bua se: bantu ba mu matunga wonso badimuijibue pa bidi bitangila dilongolola diende. Mmusue kabidi kubapetesha mushindu wa kusungula muoyo ne kulua bakokedi ba Bukalenge buende. (Yone 3:16; Bienzedi 13:47) Udiku mudifile ne kasuki mu dimanyisha Bukalenge ebu anyi?

Dindila nshikidilu wa Bikondo bia Bampangano

3. (a) Bua bualu ebu, mmuyuki kayi uvua C. T. Russell muenze pakenzaye luendu lua kumpala bua kujadika tusumbu tua dilonga dia Bible? (b) Ntshinyi tshiakajingulula Balongi ba Bible abu pa bidi bitangila muaba uvua Bukalenge bua Nzambi ne bua kuikala mu nsombelu yabu?

3 Mu 1880, Charles Taze Russell, mufundi-mulombodi wa kumpala wa tshibejibeji tshia Tshibumba tshia Nsentedi, wakenza luendu ku nord-est wa États-Unis bua kukankamija dienjibua dia tusumbu tua dilonga dia Bible. Bua buine bualu ebu, wakenza muyuki uvua ne tshiena-bualu tshia “Bintu bia Bukalenge bua Nzambi.” Amu bu muvuabi bilejibue mu nimero ya kumpala ya Tshibumba tshia Nsentedi (mu anglais), Balongi ba Bible (bakamanyika pashishe bu Bantemu ba Yehowa) bakajingulula se: biasuabu kudisunguluja bu bantu ba tshitembu mu difila bumanyishi pa bidi bitangila Bukalenge bua Nzambi, badi ne bua kuteka bipatshila bia Bukalenge pa muaba wa kumpala, kutumika bimpe ne mioyo yabo, dimanya kuenza diabo ne bintu biabu bia ku mubidi mu mudimu wabu [wa Bukalenge]. Tshintu kayi tshionso mu nsombelu yabu tshidi ne bua kushala pa muaba muibidi. (Matayi 13:44-46) Mu majitu abu mudi kabidi mudimu wa kumanyisha bakuabo lumu luimpe pa bidi bitangila Bukalenge bua Nzambi. (Yeshayi 61:1, 2) Mmu bualabale kayi muakenzabu nunku bangabanga ne nshikidilu wa bikondo bia Bampangano mu 1914?

4. Mmu bualabale kayi muakabanya kasumbu aka kakese ka Balongi ba Bible mikanda idi yumvuija Bible bangabanga ne 1914?

4 Bituadije ku bidimu bia 1870 too ne mu 1914, Balongi ba Bible bavu’amu bungi bukese. Mu 1914, bavu’amu 5 100 patupu bavua bafila bumanyishi bua patoke ne disuminyina dionso. Kadi, mbumanyishi kayipu bua dikema buakafilabo! Mu 1881, bidimu bibidi patupu kunyima kua dipatuka dia musangu wa kumpala dia Tshibumba tshia Nsentedi mu (anglais) bakabanya mukanda wa mabeji 162 uvua ne tshiena-bualu tshia Nourriture pour les chrétiens réfléchis. Mu ngondo mikese patupu, bakabanya mikanda 1 200 000. Mu bidimu bikese, makumi a miliyo ya trakte ivua yabanyibua tshidimu tshionso mu miakulu mivule.

5. Ba-kolportere bavua banganyi, ne mmuenenu kayi wakalejabu?

5 Kabidi, kutuadija mu 1881, bamue bakadifila bua kusadila bu ba-kolportere bamuangalaji ba evanjeliyo. Buobo aba ke bakadianjidila batudi tubikila lelu’eu ne: bampanda-njila (bamuangalaji ba evanjeliyo ba ku dîba ne ku dîba). Bamue ba ku ba-kolportere bavua benza ngendu ku makasa anyi ku dikalu, bafila muntu pa nkayende bumanyishi mu miaba pabuipi ne yonso mu ditunga divuabu basombele. Bakuabu bakaya mu matunga menyi ne bakalua bamanyishi ba kumpala bakatuala lumu luimpe mu matunga bu mudi Finlande, Barbade ne Birmanie (Myanmar mpindieu). Bakaleja mitalu ya bu-misionere amu bu yakaleja Yezu ne bapostolo bende.​—Luka 4:43; Lomo 15:23-25.

6. (a) Bua kumuangalaja bulelela bua mu Bible, ngendu ya muanetu Russell ivua ya bualabale kayi? (b) Mmadikolela kayi makuabo akenjibua bua kumanyisha lumu luimpe mu teritware mienyi bangabanga ne nshikidilu wa Bikondo bia Bampangano?

6 Muanetu Russell wakenza ngendu mivule bua kumuangalaja bulelela. Wakaya misangu ne misangu ku Canada; wakenza miyuki ku Panama, ku Jamaïque ne ku Cuba; wakenza ngendu dikumi ne ibidi ku Mputu; ne wakanyungulula dibulunge-buloba pakenzaye luendu bua kumuangalaja evanjeliyo. Wakatuma kabidi bantu bakuabu mu matunga menyi bua kutuadija ne kulombola mudimu wa buambi bua lumu luimpe. Nenku, Adolf Weber wakatumibua ku Mputu mu tshitupa tshibidi tshia bidimu bia 1890, wakatuadijila ku Suisse ne mudimu wende, kulongesha mu France, mu Italie, ku Allemagne ne ku Belgique. Evander Coward wakatumibua ku bidiila bia Caraïbe. Robert Hollister wakatumibua ku Orient mu 1912. Kuinaku, trakte mivule ya pa buayi yakalongolodibua mu miakulu dikumi, ne bena ditunga bakabanya trakte miliyo ne miliyo ku Inde, ku Chine, ku Japon ne ku Corée. Nenku, bu wewe ne muoyo mu tshikondo atshi, mutshima webe uvuaku mua kukusaka bua kuenza madikolela bua kuya mu rejon ya ditunga dienu anyi ku muaba udi kule kule bua kutuadila bantu bakuabo lumu luimpe anyi?

7. (a) Mmunyi muakatumikabu ne bikandakanda bua kutamba kufila bumanyishi? (b) “Foto-Drama wa midimu ya bufuki” ntshinyi, ne bantu bungi munyi bakamubandila kunyima kua tshidimu tshimuepele?

7 Bu muvua bikondo bia Bampangano bitua ku tshibungubungu tshiabi, bakatumika ne bikandakanda bua kupatula miyuki miashila pa Bible ivua muanetu Russell wenza. Kabavua diambedi bakoka ntema ku tshidimu tshia 1914, kadi, bavua bakoka ntema ya bantu ku dilongolola dia Nzambi ne dikumbana diadi dia tshishiki. Bikandakanda bitue ku 2 000 bivua bipatula miyuki eyi pa tshibidilu, nenku, bantu 15 000 000 bavua mua kuyibala. Pashishe, ku ntuadijilu wa 1914, Société wakatuadija kuleja patoke bindidimbi bia “Foto-Drame wa midimu ya bufuki.” Mu bitupa binayi bia mêba abidi ku tshitupa tshionso, “Foto-Drame” eu uvua umvuija malelela a mu Bible biangatshile ku midimu ya bufuki too ne ku Bukokeshi bua bidimu tshinunu (Millénium). Kunyima kua tshidimu tshimuepele, bantu bapite pa miliyo tshitema bakabandila “Foto-Drame wa midimu ya bufuki” ku Amerike wa ku Nord, ku Mputu, ku Australie ne ku Nouvelle-Zélande.

8. Kumbukila mu 1914, Balongi ba Bible bakamanyisha lumu luimpe mu matunga bungi munyi?

8 Bilondeshile bishiferi bidiku, ku ndekelu kua 1914, tshisumbu etshi tshia mitalu tshia bamuangalaji ba evanjeliyo tshivua tshilongeshe Bukalenge bua Nzambi mu matunga 68.a Kadi, bitshivu’amu ntuadijilu!

Bumanyishi bua mitalu bua Bukalenge bubanjija

9. Mu mpuilu yakenzeka ku Cedar Point, mmu mushindu kayi wa pa buawu wakasakibua [Balongi ba Bible] ku dienza mudimu wa bumanyishi bua Bukalenge?

9 Pakadisangisha Balongi ba Bible mu mpuilu wa ku Cedar Point, Ohio, mu 1919, J. F. Rutherford, uvua mulombodi wa Société Watch Tower, wakamba ne: “Kabingila ka didifila dietu kavua, ne katshidi anu ka kumanyisha dilua dia butumbi bua Bukalenge bua Masiya.” Mu mpuilu muibidi wa ku Cedar Point, mu 1922, muanetu Rutherford wakashindamena pa muanda wa se: ku nshikidilu kua bikondo bia Bampangano, mu 1914, ‘Mukalenge wa butumbi wakangata bukole buende bunene mu bianza ne kutuadija kukokesha.’ Pashishe, mu tshikondo tshikole tshia muyuki wende wakamanyisha bateleji bende kayi udiangana mukana, wamba ne: “Nudiku nuitabuja se: Mukalenge wa butumbi wakatuadija kukokesha kuende anyi? Nunku, alukilayi mu budimi, Ô nuenu bana ba Nzambi mutambe bunene! . . . Manyishayi mukenji kule ne walabajayi. Bena mu bulongolodi ebu badi ne bua kumanya se: Yehowa udi Nzambi ne Yezu Kristo udi Mukalenge wa bakalenge ne Mfumu wa bamfumu. Edi ndituku dia matuku wonso. Monayi Mukalenge ukadi ukokesha! Nudi bamuangalaji bende ba lumu.”

10, 11. Mmunyi muakatumikabu bimpe ne tudiomba, vwatire milongolola bimpe ne bipuidi, ne mabaya mafunde miaku kampanda bua kumanyisha bantu bulelela pa bidi bitangila Bukalenge?

10 Bidimu bipite pa 70 bikadi bimane kupita katshia mpuilu ayi ya ku Cedar Point yenjibua​—peshi bidimu babuipi ne 80 katshia Yehowa watuadija kuleja bumfumu buende ku mutu kua bionso ku diambuluisha dia bukokeshi bua Masiya bua Muanende. Mmu bualabale kayi mudi Bantemu ba Yehowa lelu’eu, bakumbaja menemene mudimu mubuomekela mu Dîyi dia Nzambi? Ntshitupa kayi tshiwudi wewe pa nkayebe ukumbaja?

11 Ku ntuadijilu kua bidimu bia 1920, kadiomba kakalua tshiamu tshia mudimu tshimpe tshivuabo mua kutumika natshi bua kumuangalaja mukenji wa Bukalenge. Mu bidimu bia 1930, miyuki mienza mu mpuilu ivua ifunkuna Bukalenge bu ditekemena dia bantu yakafidibua ku tudiomba tua mu ditunga ne ku tudiomba tua matunga makuabo ne ku telefone bivua binyungulula dibulunge-buloba. Bakatumika ne vwatire milongolola bimpe ne bipuidi mu mushindu wa se: miyuki idi yumvuija Bible kuenjibuayi mu miaba ivua bantu mua kunguila. Pashishe, mu 1936, mu tshimenga tshia Glasgow, ku Ecosse, bana betu bakenza ngendu ya mazengu bua musangu wa kumpala mu turtié tua bangenda-mushinga, basumpa muulu mabaya avua amanyisha miyuki ya patoke ivua ne bua kuenzeka. Mishindu eyi yonso ivua mikumbane bua kufila bumanyishi kudi bantu bavule mu tshikondo atshi patutshivua bungi bukese.

12. Anu bu mudi Mifundu ibileja, ng’umue wa ku mishindu kayi mimpe idi mua kutuambuluisha muntu pa nkayende bua kufila bumanyishi?

12 Bushuwa, Mifundu idi yamba patoke se: bu mutudi bena nkristo, muntu yonso pa nkayende, udi ne dibanza dia kufila bumanyishi. Katusanki anu bua kushiila biena-bualu bia mu bikandakanda peshi miyuki mienza ku tudiomba muaba bua kukumbajabi mudimu eu to. Binunu ne binunu bia bena nkristo balamatshi ba ku mikenji​—balume, bakaji ne bansonga—​mbambule bujitu ebu. Bu tshipeta, bumanyishi bua ku nzubu ne ku nzubu mbulue tshimanyinu tshidi tshisunguluja Bantemu ba Yehowa.​—Bienzedi 5:42; 20:20.

Mukenji udi umanyishibua pa buloba bujima budi bantu base

13, 14. (a) Bua tshinyi bamue Bantemu bakaya mu bikuabo bimenga, nansha kabidi mu makuabo matunga bua kutuala diambuluisha mu mudimu wabo? (b) Mmunyi muakambuluisha dinanga bua bena mu ditunga diabu dibalela ku dimuangalaja lumu luimpe?

13 Bu mudibu bamanye se: mukenji wa Bukalenge udi ne bua kumanyishibua pa buloba bujima budi bantu base, bamue Bantemu ba Yehowa bakadikonkonona menemene bua kumanya tshidi, muntu pa nkayende, mua kuenza bua kuya kulongesha miaba mikuabu, kule ne muaba udibo basombele.

14 Bantu bavule bakalonga bulelela kunyima kua bamane kumuangala mu muaba wabu mubalela. Nansha muvuabu pamu’apa bamuangale bua kupeta bintu bia ku mubidi, bakasangana tshintu kampanda tshia mushinga mukole mutambe, ne bamue bakadiumvua pabo basakibue bua kualukila mu ditunga anyi mu rejon wabu mubalela bua kumanyisha bulelela. Nunku, ke muakafika lumu luimpe ku ntuadijilu wa siekele eu mu Scandinavie, mu Grèce, ku Italie, mu matunga a ku Mputu wa ku Est ne mu rejon mikuabu mivule. Nansha mpindieu, mu bidimu ebi bia 1990, mukenji wa Bukalenge udi ufidibua mu mushindu wa muomumue.

15. Mu bidimu bia 1920 ne bia 1930, mmudimu kayi wakakumbajibua kudi bamue bantu bavua ne mmuenenu wa muomumue ne udi mulejibue mu Yeshayi 6:8?

15 Pa kutumikila mubelu udi mu Dîyi dia Nzambi mu nsombelu yabu, bamue bavua badiakaje buobo bine bua kuya kusadila mu miaba ivuabo, katshia, kabayi banji kusombela. W. R. Brown (uvua ubikidibua misangu mivule ne: “Brown la Bible”) uvua umue wa ku bantu aba. Mu 1923, bua kulubuluja mudimu wa dimuangalaja evanjeliyo, wakafumina ku tshidiila tshia Trinité ne kuya ku Ouest wa Afrike. Mu bidimu bia 1930, Frank ne Gray Smith, Robert Nisbet ne David Norman bavua munkatshi mua aba bakatuala mukenji wa Bukalenge ku muelelu wa ku Est wa Afrike. Bakuabo bakambuluisha bua kuenza mudimu wa budimi ku Sud wa Amerike. Ku ntuadijilu kua bidimu bia 1920, George Young, muena ditunga dia Canada, wakalubuluja bikole mudimu ku Argentine, ku Brésil, ku Bolivie, ku Chilie, ne ku Pérou. Juan Muñiz uvua usadila ku Espagne, wakafila pashishe bumanyishi ku Argentine, ku Chilie, ku Paraguay ne ku Uruguay. Buonso buabu bavua baleja mmuenenu wa muomumue ne udi mulejibue mu Yeshayi 6:8: “Ke meme eu! Untume.”

16. Pa kumbusha mu bimenga binene bivua bantu base, mmiaba kayi ivua bumanyishi bufidibua kumpala kua bidimu biakabudika mvita?

16 Mudimu wa buambi bua lumu luimpe uvua wenda umuangalaka too ne ku bitupa bia kule kule. Mazuwa a pa mâyi a Bantemu akakumbula misoko yonso ya balobi ba ku Terre-Neuve, kulonda mâyi ku luseke lua ditunga dia Norvège too ne ku mbuu wa Arktike, bakatambakana pa mâyi a biidila bia mbuu wa Pasifike ne kukumbula mabungu a ku Azi wa ku Sud-Est.

17. (a) Kumbukila mu 1935, Bantemu bakafila bumanyishi mu matunga bungi munyi? (b) Bua tshinyi mudimu kawuvua muanji kujika mu tshikondo atshi?

17 Bualu bua dikema, mu 1935, Bantemu ba Yehowa bavua balongesha ne tshisumi mu matunga 115, ne bakavua bamane kufila bumanyishi mu matunga makuabu 34, pavuabu batuma bamanyishi ba lumu luimpe anyi pavuabu batuma mikanda idi yumvuija Bible ku poste. Kadi, mudimu kawuvua mujike nansha. Tshidimu atshi, Yehowa wakunzulula mêsu abu pa dilongolola diende dia kusangisha “musumba munene” wa bantu bapanduka ne babuela mu bulongolodi buende bupiabupia. (Buakabuluibua 7:9, 10, 14) Kutshivu’anu bivule bia kuenza mu mudimu wa buambi!

18. Mu mudimu wa dimanyisha Bukalenge, mmudimu kayi wakakuata Kalasa ka Galaad ne Kalasa ka Dilongesha Mudimu?

18 Nansha muakabudika Mvita Mibidi ya buloba bujima ne kabidi nansha muakakandikabu diabanya anyi dipatula mikanda idi yumvuija Bible peshi mudimu wa Bantemu ba Yehowa mu matunga mavule, Kalasa ka Bible ka Galaad ka Watchtower kakunzulula biibi biaku bua kulongesha aba bikala ne bua kulua ba-misionere, bua kukumbaja mudimu munene wa kumanyisha Bukalenge pa buloba bujima. Too ne ku lelu’eu, ba-misionere bena maplome a Galaad batshidi anu basadila mu matunga mapite pa 200. Ba-misionere aba kabena basanka amu bua kushiila bantu mikanda idi yumvuija Bible ne kuya miaba mikuabu nansha. Mbalombole malonga a Bible, mbenze bisumbu ne mbalongeshe bantu mushindu wa kukumbaja majitu a teokrasi mabomekela. Matuku adi panshi aa, bakulu ne basadidi ba mudimu bakalongeshibua mu Kalasa ka Dilongesha mudimu mbatuala pabo diambuluisha mu dikumbaja bidi bikengedibua mu diumvuangana ne mudimu eu mu kontina isambombo bulubulu. Ke mushindu wakashiibua tshishimikidi tshikole bua didiunda ditshidi’amu ditungunuka.​—Fuanyikija ne 2 Timote 2:2.

19. Mmu bualabale kayi muakandamuna basadidi ba Yehowa ku dibikila dia kuya kusadila mu rejon muvua dikengedibua dinene dia bamanyishi?

19 Bakuabo bavuaku mua kutuala pabo diambuluisha bua kukumbula teritware muvua mudimu kawuyi muanji kuenjibua anyi? Mu 1957, mu mpuilu milongolola pa buloba bujima​—bakakankamija muntu pa nkayende peshi mu dîku—​Bantemu ba Yehowa bapie mu nyuma​—né kabavuaku mua kuya mu rejon muvua dikengedibua dia bamanyishi dikale divule ne kutuala diambuluisha mu mudimu wabu. Dibikila divua dia muomumue ne divua Nzambi muenzele mupostolo Paulo ku diambuluisha dia tshikena-kumona muakamonaye muntu kampanda umusengelela ne: “Upitshile ku Masedwane ne uvue kutuambuluisha.” (Bienzedi 16:9, 10) Bamue bakamuangala mu bidimu bia 1950, bakuabu e kubalonda ku shòò. Bantemu bavule batue ku tshinunu, bakaya ku Irlande ne ku Colombie; ne bakuabo nkama ne nkama bakaya ku mikuabu miaba mivule. Bakuabo makumi a binunu, nansha muvuabu kabayi bumbuke mu matunga abu, kadi, bakaya mu teritware muvua dikengedibua dinene dia bamanyishi.​—Musambu wa 110:3.

20. (a) Mu diumvuangana ne dikumbana dia mulayi wa Yezu udi mu Matayi 24:14, mmudimu kayi wakakumbajibua bituadijile mu 1935? (b) Mu bidimu bikese biapitshi ebi, ntshinyi tshiakambulujija mudimu eu?

20 Bu mudi Yehowa ubenesha tshisamba tshiende, mudimu wa kumanyisha Bukalenge udi utungunuka ne kuya kumpala mu mushindu wa dikema. Bituadijile mu 1935, bungi bua bamanyishi mbuvule misangu muanda-mukulu, ne divula dia bampanda-njila ndia bia pa lukama 60 kupita divula dia bungi bua bamanyishi. Bakatuadija kulombola malonga a ku nzubu mu bidimu bia 1930. Ku ngondo ne ku ngondo, badi mpindieu balombola mwayene wa malonga a Bible a ku nzubu miliyo mipite pa inayi ne tshitupa. Bituadijile mu 1935, mbapitshishe mêba mapite pa miliyare 15 mu mudimu wa dimanyisha Bukalenge. Mudimu wa buambi bua lumu luimpe udi wenda wenzeka pa tshibidilu mpindieu mu matunga 231. Bu mudi teritware ya ku Mputu wa ku Est ne mu Afrike mipete budikadidi bua kumanyisha lumu luimpe, mpuilu ya bukua-matunga idi yenzeka bua kumanyisha mukenji wa Bukalenge patoke kudi bantu. Amu bu muvua Yehowa mulaye katshia ku kale mu Yeshayi 60:22, udi bushuwa ‘wambuluja mudimu mu tshikondo tshiawu.’ Ndisanka kayipu dia mudimu ditudi nadi bua kuwenza!

Tumanyishayi muntu yonso lumu luimpe padiku mushindu

21, 22. Ntshinyi tshitudi, muntu pa nkayende, ne bua kuenza bua kuikala Bantemu ba mitalu, nansha tusadila muaba kayi wonso?

21 Mukalenge ki muanji kuamba se: mudimu wajiki. Bantu binunu ne binunu badi benda baditeka ku luseke lua ntendelelu mulelela. Pa bualu ebu, lukonko ludi lujudibua ndua ne: Tutuku tuenza muetu muonso bua kutumika bimpe ne tshikondo tshitshidi Yehowa utukija bua mudimu eu wenzeke anyi?​—2 Petelo 3:15.

22 Muntu yonso kêna mua kumuangala ne kuya kusombela mu teritware itubu kabayi batamba kukumbala nansha. Kadi utuku ubabidila bikondo bionso bitu bimueneka anyi? Utuku ufila bumanyishi kudi benzejanganyi nebe ba mudimu, kudi balongeshi bebe ne kudi balongi nebe anyi? Udiku mua kudiakaja bilondeshile dishintuluka dia nsombelu idi mu teritware webe anyi? Pikala mêba adi bantu baya ku mudimu mashintuluke, kakuyi mushindu wa kubasangana bavule mu mêba a mu dinda, udiku mua kushintulula programme webe wa mêba bua kubakumbula ku dilolo anyi? Pikalaku kakuyi dianyisha dia kufika ku imue nzubu, utuku ufila bumanyishi ku telefone peshi ubufila ku diambuluisha dia mikanda mituma ku poste anyi? Utuku ukolesha dijinga dia kumanya bia bungi didi bantu baleje ne ubalombaku bua kulonga Bible pamue nabu ku nzubu anyi? Utuku ukumbaja mudimu webe mu buondoke buonso anyi?​—Fuanyikija ne Bienzedi 20:21; 2 Timote 4:5.

23. Bu mudi Yehowa utangila tshitudi tuenza mu mudimu wende, ntshinyi tshitudi ne bua kuenza ku luetu luseke?

23 Yonso wa kutudi udi ne bua kukumbaja mudimu wende mu mushindu wa kuleja Yehowa patoke se: tudi, bushuwa, tuanyisha disanka dia mudimu ditudi nadi dia kuikala Bantemu bende mu bikondo ebi bia pa buabi. Bidi mua kuikala kabidi disanka dia mudimu bua kudimuena mushindu wakumbaja Yehowa dilumbuluisha diende pa bulongodi ebu bunyanguke bukulukulu ne kubanjija Bukokeshi bua butumbi bua Bidimu tshinunu bua Yezu Kristo!

[Mêyi adi kuinshi]

a Bilondeshile mushindu uvua matunga makosolola ku ntuadijilu kua bidimu bia 1990.

Diambulula

◻ Bua tshinyi bumanyishi bua mukenji wa Bukalenge budi ne mushinga mukole?

◻ Mmu bualabale kayi muvua lumu luimpe lumanyishibue kumpala kua 1914?

◻ Mmunyi muakatamba kufidibua bumanyishi biangatshile ku tshikondo tshia dibanjija dia Bukalenge?

◻ Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua mudimu wetu kutambawu kupatula bipeta?

[Kazubu mu mabeji 16, 17]

BANTEMU BA YEHOWA: Bamanyishi ba Bukalenge bua Nzambi

Mu mpuilu nkama ne nkama yakenzeka pa buloba bujima bituadijile mu 1993 too ne mu 1994, dimanyisha diakenjibua pamue ne dileja mukanda mupiamupia uvua ne tshiena-bualu tshia Les Témoins de Jéhovah​—Proclamateurs du Royaume de Dieu (Bantemu ba Yehowa bamanyishi ba Bukalenge bua Nzambi). Eu mmuyuki wa malu a kale a Bantemu ba Yehowa muwule tente ne mamanyisha ne mupepele bua kumvua. Udi ne mabeji 752, muenza ne bimfuanyi bilenga ne muikale ne foto mipite pa tshinunu mikuatshile mu matunga mashilangane 96. Ku ndekelu kua 1993, ukavua mumane kupatudibua mu miakulu 25 ne utshidi ukudimunyibua mu mikuabo miakulu mivule.

Ntshinyi tshidi tshivuija mukanda wa mushindu’eu wa mu tshikondo tshiakanyine? Mu bidimu bidi panshi ebi, bantu miliyo ne miliyo pa buloba bujima, mbalue Bantemu ba Yehowa. Buonso buabu, badi ne bua kumanya biakane malu a kale adi atangila bulongolodi mudibo badisange. Kupita apu, mudimu wabu wa buambi ne ntendelelu wabu mmubuele mu matunga ne bisa bia pa buloba bujima ne mbabianyisha kudi bansonga ne bakulumpe, babanji ne bapele, bamanyi ba mukanda ne aba badi kabayi baumanye. Bu tshipeta, bavule badi bamona bidi bienda bienzeka badi bajula nkonko pa bidi bitangila Bantemu ba Yehowa​—ki ng’anu pa mitabuja abu, kadi kabidi, ne pa malu adi atangila ntuadijilu wabu, mianda yabu ya kale, bulongolodi buabu ne bipatshila biabu. Bakuabo mbafunde malu adi abatangila, misangu mikuabo ne kansungasunga. Kadi, kakuena muntu nansha umue udi mumanye biakane malu a mu tshikondo tshietu etshi pa bidi bitangila Bantemu ba Yehowa kupita Bantemu bine nansha. Bafundi ba mukanda eu bavua benza madikolela bua kumanyisha miyuki eyi mu mushindu mulelela ne kawuyi wa kansungansunga. Pa kuenza nunku, mbaleje ku diambuluisha dia mukanda eu ntuadijilu wa dikumbana dia tshimue tshitupa tshia mushinga mukole tshia tshimanyinu tshia dikalaku dia Kristo too ne lelu’eu amu bu mudibi bifunda mu Matayi 24:14, ne mbienzeka mu bule ne mu butshiama mu mushindu wa se: amu aba badi badiine mu mudimu uvuabo badianjila kumanyisha ke badi mua kubifila.

Mukanda eu mmuabanya mu bitupa binene muanda-mutekete:

Tshitupa 1: Tshitupa etshi tshidi tshikonkonona ntuadijilu wa Bantemu ba Yehowa. Mudi mamanyisha menza mu mêyi makese pa malu a mu tshikondo tshietu etshi kumbukila mu 1870 too ne mu 1992.

Tshitupa 2: Etshi ndisokolola dia dikonkonona dishindame dia ku kakese ku kakese didi ditangila mitabuja adi asunguluja Bantemu ba Yehowa ne bitendelelu bikuabo.

Tshitupa 3: Tshitupa etshi tshia mukanda tshidi tshikonkonona mushindu wakalubuluka ndongoluelu wa bulongolodi buabu. Tshidi tshilonda mianda milenga mitambe pa bidi bitangila bisangilu biabu bia mu tshisumbu ne mpuilu, ne kabidi mushindu utubo biibaka Nzubu yabu ya Bukalenge, Nzubu minene ya Mpuilu, ne mishindu idi yambuluisha bua kupatula mikanda idi yumvuija Bible. Tshidi tshileja mitalu idi nayi Bantemu ba Yehowa mu dimanyisha Bukalenge bua Nzambi ne dinanga didibo baleja padibo batabalela bakuabo mu bikondo bikole.

Tshitupa 4: Neusanganemu mumvuija adi alenga ku muoyo pa bidi bitangila mushindu udi Bukalenge bua Nzambi bumanyishibua mu matunga mavule, buye butangile too ne mu bidiila bia dibulunge-buloba. Anjibi kutshinka​—bumanyishi buakenzeka mu matunga 43 mu tshidimu tshia 1914, kadi mu 1992, buakenjibua mu matunga 229! Malu akamona aba bavua badifila mu mudimu eu udi wenda walabala pa buloba bujima, adi, bushuwa, asanguluja mutshima.

Tshitupa 5: Kukumbaja mudimu wonso eu wa kumanyisha Bukalenge bua Nzambi kudi kulomba kudiundisha kua nzubu ne bikuabo bintu bidi bikengedibua bua kumona mua kupatula Bible ne kabidi mikanda idi yumvuija Bible mu miakulu mipite pa nkama ibidi. Neulonge mu tshitupa etshi malu adi atangila tshitupa atshi tshia mudimu wabu.

Tshitupa 6: Bantemu badi kabidi bakamangana ne mateta​—bamue bua dipanga bupuangane dia muntu, bakuabu, bua bana betu ba dishima, ne bavule bua dikengeshibua. Dîyi dia Nzambi didi ditudimuija se: bivua ne bua kuikala nanku. (Luka 17:1; 2 Timote 3:12; 1 Petelo 4:12; 2 Petelo 2:1, 2) Tshitupa etshi tshia mukanda tshidi tshiumvuija patoke malu adi enda enzeka lelu’eu ne mushindu udi ditabuja dia Bantemu ba Yehowa dibambuluisha bua kufika ku ditshimuna.

Tshitupa 7: Mu nkomenu, mukanda udi ukonkonona bua tshinyi Bantemu ba Yehowa badi ne dishindika dikole dia se: bulongolodi mudibu budi bulombodibua bushuwa kudi Nzambi. Tshitupa etshi tshidi kabidi tshiumvuija kabingila ka dikengedibua dia bena mu bulongolodi [bua Bantemu] buonso ne kabidi dia muntu pa nkayende bua kushala batabale.

Kusakidila ku bituatedi kuulu eku, mukanda eu udi ukoka ntema, udi ne tshimue tshitupa tshienza ne mabeji 50 tshidi ne mamanyisha adi iibaka pamue ne foto milenga mitambe ya mêkala mashilangane, idi ileja tshilombuelu tshia bukua-matunga ne kabidi filiale idi Bantemu ba Yehowa batumika nayi pa buloba bujima.

Biwikala kuyi muanji kuenza nunku, neubabidile bushuwa pa kusumba ne kubala mukanda eu wa mpatshi.

Mamanyisha a kudi bamue bakawubala

Mmuenenu kayi idi nayi aba bakadi bamane kubala mukanda eu? Eyi idi kuinshi eyi mmikese ya kudiyi:

“Ndi mfuma ku dijikija dibala mukanda eu wa mpatshi, wa tuyayi tukamona, mutudi muakupetela mamanyisha, wa Les Témoins de Jéhovah​—Proclamateurs du Royaume de Dieu. Anu bulongolodi budi bulamate ku mikenji ne budi budifile ne budipuekeshi buonso mu bulelela ke budi mua kufunda mianda idi ilenga ku muoyo ne bulelela buonso pamue ne dikima dionso.”

“Udi wangatshibua mushindu wa muomumue ne mukanda wa [mu Bible] wa Bienzedi, bua bululame ne bulelela bua mianda idimu.”

“Mukanda kayipu mupiamupia wa tshidika! . . . Mmukanda wa malu a kale mufunda kudi bamanyi bapiluke.”

Kunyima kua mumane kubala pabuipi ne tshia-bibidi tshia mukanda eu, mulume kampanda wakafunda ne: “Ngakakema bikole, kushala mutubule mukana, ne binsonji biakampueka pa matama. . . . Mu bidimu bianyi bionso, mukanda mukuabo nansha umue kawuvua mumpampakaja nunku to.”

“Disanka dimvua nadi diakangambuluisha tshikondo tshionso bua kuela meji mushindu wakolesha mukanda eu ditabuja dia bansonga ne kabidi dia bapiabapia badi babuela mu bulongolodi lelu’eu.”

“Ntu pa tshibidilu nganyisha bulelela, kadi, kubala mukanda eu kuakambulula mêsu ne kungambuluisha kupita mu bikondo bikuabo bionso bua kujingulula se: spiritu wa Yehowa ki udi munyima mua bulelela ne bionso bidi bisuikakajaku.”

[Bimfuanyi mu dibeji 18]

Bakamanyisha bantu bavule mukenji wa Bukalenge nansha muvua Bantemu bungi bukese

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu