Bijanja bidi ne dîna dia Nzambi

TANGILA bimpe bijanja bia mpalata bidi bileja muaba eu. Bivua bienza kudi mfumu wa Allemagne Wilhelm V mu bumfumu buende buakabanga mu 1627 too ne mu 1637. Mu tshikondo atshi, Mputu wa munkatshi uvua muditua mu Mvita ya Bidimu Makumi Asatu, pankatshi pa bena Katolike ne bena Mishonyi. Wilhelm V wakatua ku tshia bena Mishonyi. Bua kukumbaja dikengedibua dia mvita eyi, wakangata mpalata yende yonso e kuyenza bijanja.

Bualu bua dikema, mu bijanja bivule mudi bimfuanyi bidi bileja dîba dinyungulule dîna dia Nzambi, Yehowa, mu mmuenekelu wa tetragrame wa tshiena-Ebelu. Mudi kabidi dibuè, didi dileja makanda. Diumvuija didi se: nansha mudi dibuè dibendamija kudi tshipepele, ku diambuluisha dia bukubi bua Nzambi kadiena dikoseka. Mêyi a mu Latin pa tshijanja etshi adi ne dîna dia Yehowa ne adi aleja dieyemena dikubangana diende.

Pamutu pa kubila bukubi bua Nzambi, ditumika ne dîna dia Nzambi dia nunku ndia patupu, bualu Yehowa kêna ubuelakana mu ndululu ya tshikisu ya bantu. Bushuwa, Mvita ya Bidimu Makumi Asatu kayivua mua kuanyishibua kudi Nzambi. “Bilondeshile matshintshika a nkatshinkatshi,” ke mudi Funk & Wagnalls New Encyclopedia wamba, “bena Allemagne bapite pa tshia bibidi bakafua mu mvita eyi. Bimenga binene, bimenga bikese, misoko, ne madimi kabiyi kubala bia bena Allemagne biakabutudibua. Pamue ne bitupa bibidi pa bisatu bia bintu bia mudimu bia biapu, madimi, ne bungenda bia mu Allemagne biakabutudibua.”

Ditumika ne dîna dia Yehowa pa bijanja ebi didi dituvuluija dîyi-dituma dipesha Izalele [edi]: “Kuena ne bua kutumika ne dîna dia Yehowa Nzambi mu mushindu mubi.” (Ekesode 20:7, NW) Nansha nanku, bijanja ebi bidi bituala bumanyishi ne: dîna dia Nzambi, Yehowa, divua dimanyike bimpe bitambe kudi bena Allemagne. Udi mumanye bimpe Nzambi udi utuala dîna adi anyi?