TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w95 1/6 dib. 6-10
  • Nansha tunyingalala, katuena babule ditekemena to

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Nansha tunyingalala, katuena babule ditekemena to
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Lufu ludi lubuela mu dîku dia bantu
  • Bena lulamatu bakanyingalala
  • Kanyinganyinga mu tshikondo tshia Yezu
  • Nditekemena kayi didiku bua bafue?
  • Diambuluisha diakane bua badi banyingalala
  • Ditekemena dilelela bua bantu baudi mufuishe
    Bible utu ulongesha tshinyi menemene?
  • Ntshinyi tshidi tshifikila banangibue betu badi bafue?
    Dimanya didi difikisha ku muoyo wa kashidi
  • Ditekemena Dia Bushuwa bua Bafue
    Padi muntu uudi munange ufua
  • “Muanenu neajuke”!
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2023
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
w95 1/6 dib. 6-10

Nansha tunyingalala, katuena babule ditekemena to

“Katuena basue nuikale mu dipanga pa bidi bitangila aba badi balale mu lufu; bua kanunyingaladi bu bakuabo badi kabayi ne ditekemena.”​—1 TESALONIKE 4:13, NW.

1. Ntshinyi tshitu bukua-bantu bapetangana natshi pa tshibidilu?

UKADIKU mujimije munangibue kampanda mu lufu anyi? Nansha bikale ne bidimu bungi munyi, bavule ba kutudi bakadi babungamijibue bua dijimija mulela anyi mulunda kampanda. Bumue uvua kaku, muledi, muena dibaka netu, peshi muana. Bukulakaja, masama ne njiwu bitu bikebesha pa tshibidilu lufu. Dibunda bibawu, tshinyangu ne mvita bidi bisakidila dikenga ne kanyinganyinga. Tshidimu tshionso pa buloba bujima, muayene wa bantu bapite pa miliyo 50 batu bafua. Muayene wa ku dituku dionso mu 1993 uvua 140 250. Buenzeji bubi bua lufu budi bukuata balunda ne bena dîku, ne nyanji ya dijimija [muntu] mmiondoke.

2. Ntshinyi tshidi tshimueneka tshibengangane ne tshifukilu bua bana kufua?

2 Katuenaku mua kubungama pamue ne baledi kampanda ba mu Californie, ku Etats-Unis, bakajimija mu mushindu mukuate buôwa muanabo wa bakaji uvua ne difu mu njiwu mibi ya mashinyi anyi? Mu tshimpitshimpi, bakajimija muanabo umuepele wa bakaji ne katoto kavua mua kulua muikulu wabu wa kumpala. Mulume yeye wakajimija mukajende ne muanende wa kumpala. Bua baledi, kufuisha muana, mutekete anyi mukulumpe, mu mushindu kampanda, mbualu bukena bumvuika. Mbualu bukena bumvuika bua bana kufua kumpala kua baledi babo. Buonso buetu tutu banange muoyo. Nunku, lufu mmuluishi bushuwa.​—1 Kolinto 15:26.

Lufu ludi lubuela mu dîku dia bantu

3. Mmunyi muvua lufu lua Abela mua kuikala lulenge Adama ne Eva ku muoyo?

3 Katshia ku buntomboji bua baledi betu ba kumpala, Adama ne Eva, mpekato ne lufu mbikokesha bu bamfumu mu mianda ya bantu munkatshi mua bidimu bitue ku binunu bisambombo. (Lomo 5:14; 6:12, 23) Bible kêna utuambila ngandamuinu wabo ku dishipibua dia muanabo Abela kudi muanabu Kayine. Kadi mbimueneke se: bualu ebu buakabanyungulula mutu. Tshikondo atshi, bua musangu wa kumpala, bakadimuenena lufu lua muntu, lua muanabo mulela. Bakamona tshipeta tshia buntomboji buabo ne tshia ditungunuka ne kutumika bibi ne budisunguidi. Kayine, nansha muvua Nzambi mumudimuije, wakasungula bua kuikala muntu wa kumpala wakushipa muanabo. Tudi bamanye bimpe se: Eva wakalengibua bikole ku muoyo bua lufu lua Abela bualu pakalelaye Seta, wakamba ne: “Nzambi wasungudi dikuabo dimiinu pa muaba wa Abela, bualu Kayine wakamushipa.”​—Genese 4:3-8, 25, NW.

4. Bua tshinyi muanu wa anyima ukena ufua kauvua ne dikankamija kunyima kua lufu lua Abela?

4 Baledi betu ba kumpala bakamona kabidi bulelela bua tshibawu tshiakabafundila Nzambi​—tshia ne: bu buobo mua kumutombokela ne kubenga kumutumikila, bavua ne bua “kufua bulelela.” Nansha muvuaku dishima dia Satana, mbimueneke se: muanu wa anyima ukena ufua kawuvua muanji kukutuluka, nunku, kabavua mua kupetelaku disambibua kayi dionso dia dishima nansha dimue. Nzambi wakambila Adama ne: ‘Neupingane ku buloba, bualu wakangatshibua ku buloba. Bualu udi lupuishi ne neupingane ku lupuishi.’ Kavua muakuleku nansha kakese bua dikalaku mu matuku atshilualua bu anyima ukena ufua mu diulu, mu inferno, mu Limbes, mu mpurkatoriyo anyi muaba kayi mukuabo. (Genese 2:17; 3:4, 5, 19, NW) Bu muvuabo anyima ya muoyo ivua mienza mpekato, ndekelu wa bionso Adama ne Eva bavua ne bua kufua ne kulekela kuikalaku. Mukalenge Solomo uvua muenzejibue kudi spiritu bua kufunda ne: “Bantu batshidi ne muoyo mbamanye ne: netufue, kadi bafue ki mbamanye kabidi bualu nansha bumue, kabena ne difutu kabidi, bualu bantu kabena babavuluka. Dinanga, lukinu ne lubabu bivuabo nabio mbimane kujimina, kabena ne bualu bukuabo kabidi mu malu onso adi enzeka muinshi mua diba.”​—Ntoyi 9:5, 6, Mukanda wa Mvidi Mukulu.

5. Nditekemena dilelela kayi didiku bua bafue?

5 Mmushindu kayipu udi mêyi aa malelela! Bushuwa, nnganyi udi mua kuvuluka bakambua bavuaku kukadi bidimu nkama ibidi peshi isatu? Pa tshibidilu, nansha nkita yabo ki mmimanyike anyi mmilenguludibue katshia ku kale. Abi bidi bisua kuamba ne: kakuena ditekemena bua bafue betu banangibue anyi? Tòo, kabiena nanku to. Marta wakambila Yezu bua Lazaro muanabo wa balume wakafua ne: “Ndi mumanye ne: neajuke ku dibiishibua dia bafue mu dituku dia nshikidilu.” (Yone 11:24, NW) Bena Ebelu bavua bitabuja se: Nzambi uvua ne bua kubiisha bafue mu tshikondo tshitshilualua. Kadi, kabivua bibakanda bua kunyingalala bua dijimija dia munangibue kampanda to.​—Yobo 14:13.

Bena lulamatu bakanyingalala

6, 7. Mmunyi muakandamuna Abrahama ne Yakoba kumpala kua lufu?

6 Kukadi kupite bidimu binunu bu binayi, pakafua Sara mukaji wa Abrahama, “Abrahama wakabuela bua kudiabakena bua Sara ne kumudila.” Musadidi wa Nzambi wa lulamatu awu wakaleja nyanji yende miondoke bua dijimija dia mukajende munangibue ne wa lulamatu. Nansha muvuaye tshilumbayi, kakumvua bundu bua kuleja kanyinganyinga kende pa kupuekesha binsonji.​—Genese 14:11-16; 23:1, 2, NW.

7 Bualu bua Yakoba buvua bua muomumue. Ntshinyi tshiakenzaye pakamushimabo ne kumufikisha ku ditaba se: muanende Yozefu uvua mushipa kudi nyama wa luonji? Tudi tubala mu Genese 37:34, 35 (MMM) ne: “Yakobe kudipanda bilamba, kuvuala tshibombi mu tshimono, kudilaye muanende matuku a bungi. Bana bende bonso ba balume ne ba bakaji kufikabo bua kumusamba, kadi uvua ubenga dimusamba diabo wamba ne: ‘To, ndi musue kufua mu tshidilu etshi, nye ku bafue kudi muananyi.’ Tatuende kumudilaye.” Eyowa, kuleja kanyinganyinga padi munangibue kampanda ufua nkua mu mashi ne nkua ku tshilelelu.

8. Mmunyi muvua bena Ebelu baleja kanyinganyinga misangu mivule?

8 Bamue badi mua kuela meji ne: bilondeshile bibidilu bia mpindieu anyi bia muaba udibo, mushindu uvua Yakoba muenze uvua munekesha ne uvua wa mponono. Kadi uvua mukole mu tshikondo ne nshidimukilu bia mushindu mukuabo. Dileja diende dia kanyinganyinga​—kuvuala tshibombi—​nditedibua bua musangu wa kumpala dia tshienzedi etshi mu Bible. Nansha nanku, bu mudibi bileja mu Mifundu ya tshiena-Ebelu, kudila bafue kuvua kabidi kulejibua mu midiabakenu, diela miyenga, ne disomba mu butu. Bushuwa, bena Ebelu kabavua badikanda bua kuleja kanyinganyinga kalelela.a​—Yehezekele 27:30-32; Amosa 8:10.

Kanyinganyinga mu tshikondo tshia Yezu

9, 10. (a) Mmunyi muakandamuna Yezu bua lufu lua Lazaro? (b) Ngandamuinu wa Yezu udi utuambila tshinyi pa bidi bimutangila?

9 Tshitudi mua kuamba ntshinyi bua bayidi ba Yezu ba kumpala? Tshilejilu, pakafua Lazaro, bana babo ba bakaji Marta ne Mariya bakapuekesha binsonji ne kushobola muadi. Ntshinyi tshiakenza muntu mupuangane Yezu pakafikaye pa muab’awu? Muyuki wa Yone udi wamba ne: “Mariya, pakafikaye muaba uvua Yezu ne kumumona, wakapona ku makasa ende, umuambila ne: ‘Mukalenge, bu wewe muikale munemu, muanetu kavua mua kufua to.’ Nunku, Yezu, pakamumonaye udila ne bena Yuda bavua balua nende benda badila, wakazauka mu lungenyi ne kulubakana; ne wakamba ne: ‘Nudi bamuladike penyi?’ Bakamuambila ne: ‘Mukalenge, lua umone.’ Yezu e kupuekesha binsonji.”​—Yone 11:32-35, NW.

10 “Yezu e kupuekesha binsonji.” Miaku mikese eyi idi yakula bivule pa bumuntu bulenga bua Yezu, buditeki buende pa muaba wa bakuabo, nyanji yende. Nansha muvuaye mumanye tshishiki ditekemena dia dibiishibua, “Yezu wakadila.” (Yone 11:35, nkudimuinu wa King James Version) Muyuki udi utungunuka ne kuamba se: bamonyi bakamba ne: “Tangila, ndisuangana kayipu divuaye nadi bua [Lazaro]!” Bushuwa, bu muvua Yezu muntu mupuangane mudile ku dijimija dia mulunda wende, kabiena bundu biadila peshi biapuekesha mulume anyi mukaji binsonji lelu’eu.​—Yone 11:36, NW.

Nditekemena kayi didiku bua bafue?

11. (a) Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku bilejilu bia mu Bible pa madilu? (b) Bua tshinyi katuena tunyingalala bu aba badi kabayi ne ditekemena?

11 Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku bilejilu bia mu Bible ebi? Ne: mbia mu mashi ne ku tshilelelu bua kunyingalala ne katuena ne bua kumvua bundu bua kumuenesha patoke kanyinganyinga ketu. Nansha kuoku mua kutuyishibua kudi ditekemena dia dibiishibua, lufu lua munangibue kampanda ludi’anu dijimija didi disumpakaja, didi ditulenga bikole ku muoyo. Bidimu bungi kampanda, anyi makumi a bidimu, a bulunda busheme ne disanka pamue ne bakuabo bidi bijika mu tshimpitshimpi ne mu mushindu udi usamisha muoyo. Bushuwa, katuena tunyingalala bu mudi aba badi babule ditekemena anyi bu aba badi ne matekemena a dishima. (1 Tesalonike 4:13) Kabidi, katuena badingibue kudi mianu kayi yonso ya ne: muntu udi ne anyima ukena ufua, peshi ne: udi utungunuka ne kuikala ne muoyo ku diambuluisha dia dileluludibua. Tudi bamanye se: Yehowa mmulaye ‘muulu mapiamapia ne buloba bupiabupia muikala buakane ne bua kuikala.’ (2 Petelo 3:13, NW) Nzambi “neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu [etu], ne lufu kaluakuikalaku kabidi, nansha madilu nansha mbila, nansha bisama kabiakuikalaku kabidi. Bintu bia kale biajiminyi.”​—Buakabuluibua 21:4, NW.

12. Mmunyi muakaleja Paulo ditabuja diende mu dibiishibua?

12 Nditekemena kayi didiku bua aba buonso badi bafue?b Mufundi muena nkristo Paulo wakasakibua kudi spiritu wa Nzambi bua kufila disamba ne ditekemena pakafundaye ne: “Bu muluishi wa ndekelu udi ne bua kujimijibua ndufu.” (1 Kolinto 15:26, NW) Nkudimuinu wa The New English Bible udi wamba ne: “Muluishi wa ndekelu wa kubutula kashidi ndufu.” Mmunyi muvua Paulo mua kuikala mutuishibue nunku? Bualu uvua mukudimunyibue mutshima ne mulongeshibue kudi eu uvua mujudibue ku bafue, Yezu Kristo. (Bienzedi 9:3-19) Ke bua tshinyi Paulo uvua mua kuamba pende ne: “Bu mudi lufu lulue ku butuangaji bua muntu [Adama], dibiishibua dia bafue didi padi dilua ku butuangaji bua muntu [Yezu]. Bualu bu mudi mu Adama buonso bafua, nunku kabidi mu Kristo buonso nebavuijibue ne muoyo.”​—1 Kolinto 15:21, 22, NW.

13. Mmunyi muakandamuna badimuenyi ku dibiishibua dia Lazaro?

13 Dilongesha dia Yezu didi ditupa disambibua dinene ne ditekemena bua matuku atshilualua. Tshilejilu, ntshinyi tshiakenzaye bua Lazaro? Wakaya ku lukita kuvua mubidi wa Lazaro muladika kukavua matuku anayi. Wakenza disambila, “ne pakambaye malu aa, wakela lubila ne dîyi dikole ne: ‘Lazaro, patuka!’ Muntu uvua mufue wakapatuka ne makasa ne bianza biende bisuika ne mikaba, ne mpala wende uvua mujingila ne tshilamba. Yezu wakabambila ne: ‘Mukutululayi ne mulekelayi aye.’” Udi mua kufuanyikija dipapuka ne disanka pa mpala pa Marta ne Mariya anyi? Mmunyipu muvua bena mutumba ne bua kuikala bakemeshibue pa kumona tshishima etshi! Kabivua mua kukemesha bu muvua bamonyi bavule bitabuja Yezu. Pabi, baluishi bende bena malu a Nzambi, “e kuya mu tshipangu bua kumushipa.”​—Yone 11:41-53, NW.

14. Dibiishibua dia Lazaro divua tshimanyinu tshia tshinyi?

14 Yezu wakenza dibiisha dikena kupua muoyo adi ku mêsu kua badimuenyi bavule. Tshivua tshimanyinu tshikese tshia dibiishibua dienzeka matuku atshilualua dikavuaye muakule bualu buadi tshikondo kampanda kumpala, pakambaye ne: ‘Kanukemi to, diba nedilue diapatuka bonso badi mu nkita bua kumvua diyi [dia muan’a Nzambi]. Bavua benze bimpe nebabike ku bafue bua kupeta muoyo; kadi bavua benze bibi nebabike bua kupeta dinyoka.’​—Yone 5:28, 29, MMM.

15. Ntshijadiki kayi tshiakapeta Paulo ne Ananiyase bua dibiishibua dia Yezu?

15 Anu bu muvuabi bimana kuleja, mupostolo Paulo uvua witabuja dibiishibua ku lufu. Mpa tshishimikidi kayi? Kumpala uvua Saulo uvua muenda lumu lubi, mukengeshi wa bena nkristo. Dîna diende ne lumu luende bivua bitshinyisha bena kuitabuja. Tuamba eku ne kuaka, ki n’yeye wakanyisha dishibeya muena nkristo Stefana ne mabue anyi? (Bienzedi 8:1; 9:1, 2, 26) Kadi, mu njila wa diya ku Damase, Yezu mujula ku bafue wakapeshilula Saulo lungenyi, kumuvuija mufofo bua tshitupa tshikese. Saulo wakumvua dîyi dimuambila ne: “‘Saulo, Saulo, bua tshinyi udi unkengesha?’ Wakamba ne: ‘Udi nganyi, Mukalenge?’ Wakamba ne: ‘Ndi Yezu, uudi ukengesha.’” Pashishe, yeye muine Yezu mujula ku bafue wakatumina Ananiyase dîyi, uvua usanganyibua mu Damase, bua kuya ku nzubu kuvua Saulo usambila ne kumupeshilula lumonu. Nenku, ku diambuluisha dia malu madimuenena, Saulo ne Ananiyase bavua ne kabingila kanene bua kuitabuja dibiishibua.​—Bienzedi 9:4, 5, 10-12, NW.

16, 17. (a) Mmunyi mutudi bamanye se: Paulo kakitabuja lungenyi lua bena Greke lua anyima ukena ufua wa muntu? (b) Nditekemena kayi dishindame didi Bible ufila? (Ebelu 6:17-20)

16 Bambisha muvua Saulo, mupostolo Paulo, muandamune pavuaye, bu muena nkristo mukengeshibue, mufidibue kumpala kua Ngovena Felikse. Tudi tubala mu Bienzedi 24:15 (NW) ne: “Ndi ne ditekemena kudi Nzambi . . . ne: nekuikale dibiishibua dia bakane ne bakena bakane.” Bushuwa, Paulo kavua witabuja lungenyi lua mu mianu ya bena Greke bampangano lua dibenga kufua dia anyima wa muntu, uvuabo bafuanyikija ne: uvua uya mu bulongolodi bua muinshi. Uvua witabuja ne uvua ulongesha ditabuja mu dibiishibua ku lufu. Abi nebiumvuije bua bamue dipa dia muoyo ukena difua bu bifukibua bia mu nyuma mu diulu ne Kristo ne bua bavule dipingana ku muoyo pa buloba bupuangane.​—Luka 23:43; 1 Kolinto 15:20-22, 53, 54; Buakabuluibua 7:4, 9, 17; 14:1, 3.

17 Nunku Bible udi utupa dilaya ne ditekemena dishindame ne se: ku diambuluisha dia dibiishibua, bavule nebamone banangibue babo tshiakabidi pa buloba kadi muinshi mua nsombelu mishilangane menemene.​—2 Petelo 3:13; Buakabuluibua 21:1-4.

Diambuluisha diakane bua badi banyingalala

18. (a) Ntshiamu kayi tshia mudimu tshiambuluishi tshiakapatulabo mu mpuilu ya “Ditshina dia Nzambi”? (Tangila kazubu.) (b) Nnkonko kayi idi ikengela kuandamunyibua mpindieu?

18 Mpindieu tudi ne bivulukilu bietu ne kanyinganyinga ketu. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kupatuka bimpe mu tshikondo etshi tshia diteta tshia dibungama? Ntshinyi tshidi bakuabo mua kuenza bua kuambuluisha aba badi mu kanyinganyinga? Kusakidila apu, ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuambuluisha aba ba muoyo mulenga badi kabayi ne ditekemena ne badi banyingalala batudi tusangana mu mudimu wetu wa budimi? Ne ndisambibua kayi dikuabo ditudi mua kupetela mu Bible pa bidi bitangila banangibue betu badi balale tulu mu lufu? Tshiena-bualu tshidi tshilonda netshifile imue ngenyi.

[Mêyi adi kuinshi]

a Bua mamanyisha a pa mutu pa madilu mu bikondo bivuabo bafunda Bible, tangila mukanda wa Étude perspicace des Écritures, Volime 1, mabeji 631-632, mupatula kudi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.

b Bua mamanyisha a pa mutu pa ditekemena dia dibiishibua dia mu Bible, tangila tshibungu tshia Étude perspicace des Écritures, Volime 2, mabeji 779-789.

Udi mua kuandamuna anyi?

◻ Bua tshinyi tudi mua kuamba se: lufu mmuluishi?

◻ Mmunyi muvua basadidi ba Nzambi mu bikondo bivuabo bafunda Bible baleja kanyinganyinga kabo?

◻ Nditekemena kayi didiku bua banangibue betu badi bafue?

◻ Ntshishimikidi kayi tshivua natshi Paulo bua kuitabuja dibiishibua?

[Kazubu mu mabeji 8, 9]

Diambuluisha diakane bua badi banyingalala

Mu mpuilu wa “Ditshina dia Nzambi” mu 1994-1995, Société Watchtower wakamanyisha dipatuka dia broshire mupiamupia udi ne mutu wa bualu: Quand la mort frappe un être aimé (Padi muntu uudi munange ufua). Mukanda eu mukankamijanganyi mmuenza bua kufila disambibua kudi bantu ba matunga wonso ne miakulu yonso. Bumue, anu bu muukadi mumane kumona, udi ufila diumvuija dia patoke dia Bible pa lufu ne ngikadilu wa bafue. Kupita bionso mushinga, udi uzangika dilaya dia Nzambi, ku butuangaji bua Kristo Yezu, dia dibiishibua bua kuikala ne muoyo pa buloba bukezula, bukudimuna mparadizu. Udi ufila bushuwa disambibua kudi aba badi mu madilu. Nunku, udi ne bua kuikala tshiamu tshia mudimu tshiambuluishi mu mudimu wa buena-nkristo ne udi ne bua kuambuluisha bua kujula dijinga dia kumanya bivule, kudi kufikisha ku malonga mavule a Bible a ku nzubu. Nkonko ya dilonga mmiteka ne budimu buonso mu tuzubu ku ndekelu kua tshitupa tshionso bua kumona mua kuenza diambulula dipepele dia ngenyi mikonkononyibue ne muntu wa muoyo muimpe kayi yonso udi mu madilu.

[Tshimfuanyi mu dibeji 8]

Pakafua Lazaro, Yezu wakadila

[Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Yezu wakajula Lazaro ku bafue

[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 7]

Madilu a kumpala, kudi W. Bouguereau, biangata pa tshipeyipeyi tshia talatala wa tshitembelu mu Foto-drama wa bufuki, 1914

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu