Kubayi bana benu ku ditumika dibi ne mashi
1 “Monayi, bana badi bumpianyi bua kudi Yehowa.” (Mus. wa 127:3) Baledi badi Yehowa mupeshe bumpianyi bua mushinga mukole bu ebu badi ne bujitu bua disanka, nansha mudibo buneme, bua kukela bana babo, kubatabalela ne kubakuba. Tshilejilu, nukadi bangate ndongoluelu yonso ya meji idi mua kuikalaku bua kukuba bana benu batekete ku diedibua mashi anyi? Mmunyi muandamune bana benu bu buobo ne bua kubela mashi? Nukadi bayukidile mu dîku pa binudi mua kuenza mu mushindu muimpe, mu muanda wa lukasa lukasa, bikalabi bikengela kubela mashi anyi?
2 Bu nuenu ne bua kulongolola mêku enu bua malu bu nunku adi mua kuenzeka, kabiena ne bua kuikala mpokolo wa disuyakana anyi wa dituka luya dia tshianana. Kanuena mua kudianjila kumanya mpukapuka yonso ya mu nsombelu ne pa nanku kudilongolola; kadi, baledi, nudi mua kudianjila kuenza bivule bua kukuba bana benu ku diedibua mashi. Binualengulula majitu aa, muanenu udi mua kuedibua mashi pikalaye mua kuondapibua. Nudi mua kuenza tshinyi?
3 Mushinga wa dituishibua dikole: Bidi bia mushinga bua nuenu kushindamija mmuenenu yenu pa bidi bitangila dîyi dia Nzambi pa muanda wa mashi. Nutu nulongesha bana benu ditumikila Yehowa mu muanda eu, anu munutu nubalongesha mikenji ya bululame, nsombelu wa tshitembu, ndubidilu ne mikuabo ngikadilu ya mu nsombelu anyi? Nyanji yenu idi popamue ne mukenji uvua Nzambi muela mu Dutelonome 12:23, ne: “Ikalayi bapangadike bikole bua kanudi mashi” anyi? Mvese wa 25 udi usakidila ne: “Kuena mua kuadia, bua kuikalabi bimpe buebe wewe ne bua bana bebe kunyima kuebe, bualu newenze bidi biakane ku mêsu kua Yehowa.” Munganga udi mua kuamba ne: ‘nebikale bimpe’ bua muanebe udi usama kuedibua mashi; nansha nanku, udi ne bua kuikala mupangadike bikole bua kubenga mashi, muanda wa lukasa lukasa kawuyi muanji kupatuka, buebe wewe anyi bua bana bebe, ne kuanyisha mudibi bikengela kuikala mu malanda mimpe ne Yehowa pamutu pa kushipa mukenji wa Nzambi bua kudingidila dilepesha dia muoyo wende. Tudi mua kulua kubula buimpe bua Nzambi bua mpindieu ne muoyo wa kashidi mu matuku atshilualua!
4 Kabiyi kuvila, Bantemu ba Yehowa badi bangata muoyo ne mushinga mukole. Ki mbasue kufua. Mbasue kuikala ne muoyo bua kutumbisha Yehowa ne kuenza disua diende. Nkamue ka ku tubingila tudibo babuelela mu lupitadi ne buondapisha bana babo. Badi balomba ba-minganga bua kubuondapa, ne padibo bamanya ne: mashi ke adibo batumika nawu pa tshibidilu, badi balomba bua kupeta ngondapilu mukuabo udi kayi wa diela mashi. Kutu mishindu mivule ya kuondapa idi kayiyi ilomba mashi. Ba-minganga bapiluke batu batumika nayi. Ngondapilu eyi ya dipingaja pa mutu kayena bu tshinganganganga; idi ngondapilu ne nkuatshilu ya mudimu milelela ya kueyemena, mimanyisha mu bikandakanda biende lumu bia mianda ya luondapu. Binunu bia ba-minganga pa buloba bujima badi bumvuangana netu ne batupetesha luondapu lua nsongo kabiyi kutumika ne mashi, nansha mutshidibi pamu’apa bikole bua kupeta ba-minganga badi bitaba kuondapa bana ba Bantemu ne ngondapilu idi kayiyi ya mashi.
5 Kebayi munganga mudiakaje bua kunumvuila: Diondapa babedi didi mpokolo wa disuyakana dia bungi bua ba-minganga. Panudi nubalomba bua kuondapa bana benu kabiyi kutumika ne mashi, abi bidi bivudija lutatu lukuabo. Bamue ba-minganga nebitabe bua kuondapa bakulumpe pa kunemeka malomba abo pa bidi bitangila mashi, padiku mukanda mufunda mumana kutua biala udi ushindika dibenga diende. Bia muomumue, bamue nebitabe pamu’apa bua kuondapa bansonga badi baleja dishindama dia lungenyi luabo, bualu nansha tubadi tudi tuanyishila bana badi bangatshibue bu bashindame bukenji bua kusungula mu malu a luondapu. (Tangila wSH No. 6/1991, mabeji 24-26, tshidi tshileja udi mua kuangatshibua bu muana mushindame.) Kadi, ba-minganga badi mua kubenga kuondapa bana, nangananga bana ba katoto, padibo kabayi babanyishile bua kuela mashi. Pa kuamba bimpe, anu ba-minganga bungi bukese butambe babikidibue bua kuondapa muana nebafile tshijadikilu tshijima tshia se: kabakutumika ne mashi nansha bia munyi. Bua tubingila tua luondapu ne tua bundumbulula, ba-minganga bavule batu bamona se: kabena mua kufila tshijadikilu etshi. Kadi, bavule badi benda bamueneka badiakaje bua kuondapa bana ba Bantemu ba Yehowa pa kuenza bionso bidibo mua kuenza bua kunemeka mmuenenu wetu pa bidi bitangila mashi.
6 Bu mudibi nunku, nenuenza tshinyi pikala dikeba dia munganga muimpe bua muanenu dinufikishe kudi muondapi ukadi mutumike mu diumvuangana ne Bantemu ba Yehowa ne mutumike ne ngondapilu idi kayiyi ikengela mashi bua bakuabo Bantemu, kadi udi umone bua ne: mikenji kayena imushiila pa yeye kunupesha tshijadikilu tshijima se: kakukuata mudimu ne mashi? Kadi, udi unushindikila ne: kakuena kabingila bua malu kupitawo mushindu mupite bubi musangu’eu. Nudi nunku mua kumona se: ke mushindu muimpe udi mua kuikalaku. Mu nsombelu bu nunku, nudi mua kukoma ne: kudi mushindu wa kumulekela utumika ne ngondapilu wende. Kadi, numumanyishe patoke bua se: pa kuanyisha bua muanenu kulondaye ngondapilu wa nunku anyi mukuabo, kanuena banyishe diela mashi nansha. Pa kuenza nunku, nenukumbaje bujitu buenu kabiyi ne: dipangadika dienu didi diumvuija difila dianyisha bua ditumika ne mashi.
7 Bushuwa, bu nuenu mua kupeta mushindu mukuabo wa diondapa udi mua kutetshibua, udi mua kukepesha menemene anyi kumusha njiwu ya kunyemena ku mashi, nenusungule pamu’apa ngondapilu udi kayi ne njiwu ya bungi. Mbiakane bua nuenu kuenza madikolela a bushuwa bua kupeta munganga anyi mupandianganyi udi uditatshisha kupita bakuabo bua kubenga kuela mashi. Didiepula dimpe ditambe ndia kudianjila kujikila ntatu. Enzayi madikolela enu wonso bua kudianjila kupeta muondapi udi mudiakaje bua kunumvuila. Nuenze muenu muonso bua kanukebi ba-minganga anyi mpitadi idi kayiyi mua kunumvuila.
8 Mu amue matunga, mushindu udi mfranga ya luondapu ipingajibua udi mua kuleja né diela mashi didiku anyi kadienaku. Mu matunga mudi baledi bikale ne assurance bua kusama anyi bikale ne lupetu ludi mua kubafikisha kudi muondapi wa ku disua diabo, bidi bipepele bua kubenga kutuala bana kudi ba-minganga anyi bena mudimu wa luondapu badi kabayi basue kumvuangana netu. Dikubibua dilelela dia muntu ne nsombelu wende didi misangu yonso dileja ngondapilu ne dikuatshishangana didi dîku mua kupeta kudi ba-minganga ne mpitadi. Bia muomumue, munganga anyi lupitadi kampanda nebitabe misangu yonso bua kutuma muana mu muaba mukuabo pikala baledi bakumbane mua kufuta mfranga ya luondapu. Pa nanku, bamamu bakadi pa kulela, tabalelayi makanda enu a mubidi panutshidi kulu! Abi nebikepeshe menemene njiwu ya dilela kabishi ne ntatu idi mua kupatukilaku, bualu ngondapilu ya pa tshibidilu bua tubishi itu misangu mivule ilomba mashi.
9 Ba-minganga batu babakana imue misangu ne: Bantemu ba Yehowa badi bakula bua dibenga diabo dia mashi amu ku shòò. Kabiena ne bua kuenzeka nanku nansha. Tshimue tshia ku bintu bia kumpala bidi baledi Bantemu badi baya ku lupitadi anyi kudi munganga ne bua kuenza nkuyukila nabo pa mmuenenu wabo pa bidi bitangila mashi. Pikalabi bikengela kupanda, lomba diyukidilangana ne anesthésiste (munganga muladikianganyi). Munganga mupandianganyi udi pamu’apa mua kunuambuluisha mu muanda eu. Balayi ne ntema yonso formilere ya dibuela mu lupitadi. Nudi ne bukenji bua kukupula bionso bidi kabiyi binusankisha. Bua kumana ngelakanyi yonso, nufunde pa formilere wa dibuela ne: bua tubingila tua malu a Nzambi ne tua luondapu, katuena tujinga anyi tuanyisha ditumika ne mashi, nansha bia munyi.
10 Diambuluisha dia bulongolodi bua Yehowa: Nndonguluelu kayi idi bulongolodi bua Yehowa buangate bua kunuambuluisha bua kukuba bana benu ku diedibua mashi? Mbuangate mivule. Société mmupatule biena-bualu kabukabu bua tuetu kumanya bimpe mishindu ya diondapa idi itumika ne mashi ne mishindu mikuabo ya diondapa mishilangane idi kayiyi ikengela mashi. Nuvua balonge broshire wa Comment le sang peut-il vous sauver la vie? (Mmunyi mudi mashi mua kupandisha muoyo webe?) ne imue mikanda idi ikonkonona muanda eu. Kabidi, bana betu bena mu tshisumbu tshienu badi mua kunuambuluisha bikole ne kunutuisha mpanda. Padi bualu kampanda bua difuilakana bupatuka, bakulu nebamone pamu’apa bia meji bua bikalaku mu lupitadi butuku ne munya, nangananga mukulu umue pamue ne muledi anyi ne mulela wa pabuipi wa mu dîku dia mubedi. Misangu mivule, batu bashala kuela mashi padi bena dîku anyi balela bamane kupingana ku mbelu bua kulala.
11 Mu Zaïre [pamue ne Burundi ne Congo], mudi komité 25 ya diumvuangana ne mpitadi mu bimenga binene. Tshisumbu tshionso ntshisuikakaja ku komité umue muenza kudi bana betu balongesha mushindu wa pa buawu, badi mua kunuambuluisha. Padibi bikengela, babikilayi ku butuangaji bua bakulu. Kabiena bikengela kubabikila bua ntatu mikese, kadi kanuindidi mutantshi mule panuamona se: ntatu minene idi mua kujuka. Bana betu aba badi misangu yonso mua kutela mêna a ba-minganga badi bakumbane kumvuangana netu ne kufila mibelu pa ngondapilu idi kayiyi ya diela mashi. Mu muaba udibi bikengela ne bikumbane mua kuenjibua, bana betu aba badi badilongolola bua kuikalaku ne kufila diambuluisha diabo mu makebulula.
12 Mushindu wa kuleja mbabi anyi kuandamuna padibo babikila balumbuluishi: Ntshinyi tshidi mua kuenjibua padi munganga kampanda anyi lupitadi lupangadija bua kulomba dîyi-difunda kudi nzuji didi dibanyishila bua kuela muanenu mashi? Nudi ne bua kuteketa mu maboko pa kuela meji ne: kakuena tshia kuenza kabidi anyi? Nansha kakese! Pamu’apa kutshidi mushindu wa kuepuka diedibua mashi. Bidi bimpe bua kudianjila kudilongolola bua muanda eu wa mpukapuka. Nudi mua kuenza tshinyi?
13 Nenushindike bimpe didilumbuluila dienu binuikala bajingulule imue ngenyi-miludiki ya bundumbulula idi ilombola anyi idi ne buenzeji pa mpitadi ne banzuji mu mianda bu nunku. Lumue lua ku ngenyi-miludiki eyi lua mushinga mukole ndua se: mikenji kayena ipesha baledi bukenji bujima bua kuanyisha anyi kubenga ngondapilu kampanda mufundile bana babo. Nansha mudi bakulumpe bikale pa tshibidilu ne bukenji bua kuanyisha anyi kubenga buabu nkayabo ngondapilu kampanda, baledi kabena ne budikadidi bua kubenga ngondapilu udi wangatshibua bu udi ukengedibua bua buimpe bua muanabo, nansha bikala dibenga diabo diashila pa mitabuja a malu a Nzambi adibo balamate menemene.
14 Dîyi-diludiki edi dia nshindamenu ndifumine ku dipangadika kampanda dipatula mu 1944 kudi Kabadi Kakulu ka ku Etats-Unis didi diamba ne: “Baledi badi ne budikadidi bua kudivuija nkayabo bafuile ditaba. Kadi kabena ne budikadidi bua kuvuija bana babo bafuile ditaba mu nsombelu ya muomumue, bu mudibo kabayi banji kukumbaja bidimu bidibo bakumbanyine menemene ne bilondeshile mikenji bua kudisunguila nkayabo.” Diditatshisha dijima edi bua makanda a mubidi ne nsombelu muimpe wa buana didi dipeta lelu’eu diumvuija diadi mu mêyi ne mikandu mienza bua dikuba bana. Mikenji eyi, miela bua kuluisha dinyawula bana, idi kabidi ne tshipatshila tshia kubakuba ku dilengulula mu malu a luondapu.
15 Baledi bena nkristo kabena batontolola padibi bikengela kukuba bana ku kanyawu anyi ku dilengulula dia bamue baledi. Kadi mikenji idi ikuba bana ku dilengulula ne dipangadika dia Kabadi Kakulu ka ku Etats-Unis dituatedi kulu eku batu batumika nayi bibi misangu mivule mu dikosa bilumbu bua bana ba Bantemu ba Yehowa. Bua tshinyi? Baledi Bantemu ba Yehowa kabena ne tshipatshila tshia kuvuija bana babo “bafuile ditaba.” Bu kabiyi nanku, bua tshinyi batu babafila kumpala ku lupitadi? Bishilangane, baledi aba bena nkristo mbadiakaje menemene bua kuondopisha bana babo. Mbabanange ne badi bajinga kubamona ne makanda a mubidi. Kadi badi bela meji ne: Nzambi mmubapeshe bukenji bua kusungula bu mudibo buomekela bujitu buabo ngondapilu muimpe udiku bua bana babo. Mbasue bua masama a bana babo aluishibue kakuyi dikuata mudimu ne mashi. Kabiena anu bua se: ngondapilu udi kayi ukengela mashi mmutambe buimpe ne kayi ne njiwu ya bungi bu eu udi ukengela mashi, kadi, tshidi ne mushinga menemene, udi ulamina bana babo dianyishibua kudi Eu udi mufile muoyo, Yehowa Nzambi.
16 Nansha mudiku bipeta bimpe mu ngondapilu idi kayiyi ikengela mashi, ba-minganga bavule ne bena mudimu wa dikuba bana badi bamona ngondapilu ya diela mashi bu ngondapilu mipite kumuangalaka idi ikengedibua, anyi ya muoyo bua kupandisha bantu mu imue nsombelu. Ntatu idi nunku mua kujuka padi baledi Bantemu ba Yehowa babenga diela mashi dimana kufunda. Pa tshibidilu, ba-minganga kabena mua kuondapa bana, pa kulonda mikenji, mushindu udi kawuyi muanyishibue kudi baledi. Bua kuepuka dibenga dia baledi bua kutumika ne mashi, bitu bienzeka bua ba-minganga anyi bena mudimu wa luondapu kukeba njila kudi nzuji bu dîyi-difunda bua kulama mubedi mu lupitadi. Dipangadika dia nunku dia nzuji didi mua kupetshibua kudi bena mudimu wa dikuba bana, kudi ba-minganga anyi bamfumu ba mpitadi badi benza nunku bua kukuba muana ku tshidibo bamba ne: dipangika dia dibèja.a
[Footnote]
a Amu padiku kupatuka muanda wa lukasa lukasa udi, bilondeshile munganga, ulomba diondapa diakamue ke padi ngondapilu udi wangatshibua bu udi ukengedibua bua muoyo anyi bua makanda a mubidi a muana (pamue ne diela mashi) mua kuenjibua pa kulonda mikenji, eku baledi anyi nzuji kabayi bafile dianyisha diabo. Pabi mu Zaïre, batu misangu yonso basesuka mikenji ne banyemena lukasa ku diela mashi dienzeja ku bukole kabiyi kuanji kulumbulula, anyi ku dipata mu lupitadi, bidi kabiyi dilonda mikenji ne bia ntupakenu! Pa tshibidilu, munganga udi ne bua kulumbulula bua dipangadika diende pikalaye mutumike ne ngondapilu eu wa lukasa lukasa mufunda mu mikenji.
17 Misangu mivule, mêyi-mafunda adi afila njila bua kutumika ne mashi adi apetshibua ne lukasa luonso baledi kabayi bamanye anyi batshifuma ku dimanya tshidi tshienjibua. Ba-minganga, bamfumu ba mpitadi anyi bena mudimu wa dikuba bana badi bateta kubingisha ngenzelu eyi ya lukasa pa kudingidija mudiku dikengedibua dia luondapu didi kadiyi dibashila pa kumanyisha baledi bu mudibi tshidi tshienzeka. Kadi misangu ya bungi, pakabebejabo, ba-minganga bakatonda muvuaku kakuyi kukengela bushuwa dienza lukasa ne bavua balombe dîyi-difunda kudi nzuji “amu bu kuoku mua kupatuka bualu” pashishe, ne pavua diela mashi mua kumueneka dikengedibua ku mêsu kuabo. Bu mudibi bidianjile kumanyika ne: nudi ne bujitu bua kuluila muanenu, nudi dîba dionso ne bukenji bujima bua kumanya tshidi ba-minganga, bamfumu ba mpitadi anyi bena mudimu wa dikuba bana benza bua muanenu. Mikenji idi ilomba ne: mu mishindu yonso, banumanyishe tshionso tshidi tshienzeka bua kupeta dîyi-difunda kudi nzuji, bua ne: numone mua kudilumbuluila kumpala kuende.
18 Ngenyi eyi ya mêyi ne mikandu idi ileja mushinga wonso wa kupeta munganga udi mudiakaje bua kunumvuila. Tumikayi nende pamue ne, ku diambuluisha dia bena mu komité wa diumvuangana ne mpitadi, muambuluishayi bua kukebulula ngondapilu udi kayi ukengela mashi muakanangane ne disama dia muanenu anyi lombayi batume muanenu kudi munganga anyi lupitadi kampanda mudiye mua kupeta ngondapilu ya nunku. Kadi, binuamona se: munganga, muludiki wa lupitadi anyi muena mudimu wa dikuba bana udi usua kulomba dipangadika dia nzuji, nudi ne bua kuebeja diakamue pikalabi bushuwa nanku. Imue misangu, bitu bienzeka ku nshinga, mu musokoko. Pikalabi bikengela kunyemena ku tubadi, nusuminyine ne kulomba bua banumanyishe, ke bua nupete mushindu wa kuleja nzuji mmuenenu wenu pa muanda eu. (Nsum. 18:17) Binuikala ne dîba nansha dikese, kebayi mua kupetangana, ku butuangaji bua muena mu komité wa diumvuangana ne mpitadi wa pa muaba awu, ne Biro bia bakebuludi ba ngumu ya luondapu anyi biro bia bundumbulula bia Betele bua kufikisha muanda eu ku tubadi.
19 Pikala dibenga dienu dia kupingaja mashi dinufikishe ku dilumbulula, mmuenenu wa munganga, udi witaba ne: bidi bikengela mashi bua lupandu lua muana, udi mua kutamba kunema. Nzuji, udi kayi pende mumanye malu a luondapu, neashindamene pa tshibidilu pa mumvuija a munganga. Bidi bitamba kuenzeka nanku padi baledi bikale anu ne bikese anyi kabayi mene nansha ne bikese bia kumvuija ne padi munganga mufuane, kayi mua kuedibua mpata, mua kujadika mudi mashi “akengedibua.” Ndumbuluilu eyi ya diteleja anu muntu umue kayena bushuwa ipetesha pa kupatuila bulelela. Bushuwa, tshidi tshifikisha munganga ku dimona se: bidi bikengela amu kuela mashi, tshidi amu mmuenenu wende nkayende ne tshia ku mpukapuka. Misangu mivule, padi munganga kampanda ushindika ne: bidi bikengela amu mashi bua kupandisha muana, munganga mukuabo, údí ne tshibidilu tshia kuondapa disama dia muomumue kabiyi kutumika ne mashi, neambe mudibi kabiyi bikengela kuela mubedi mashi bua kumuondapa.
20 Nenuandamune bishi pikala mulumbuluidi anyi nzuji munuebeje tshinudi nubengela diela mashi didi mua “kupandisha” muanenu? Kumpala kua bionso, pamu’apa nenusue kumumvuija ditabuja dienu mu dibiishibua dia bafue ne kumanyisha patoke munudi ne dieyemena dijima dia se: Nzambi neabiishe muanenu ku lufu pikalaye mua kufua. Kadi diandamuna bu nunku nedikale amu mua kukolesha mmuenenu wa nzuji, udi uditatshisha bikole bua makanda a mubidi a muana, ne yeye kunuamba munudi bena bitabataba ne udi ne bua kukosa bualu ebu bua kukuba muanenu.
21 Bidi bikengela bua banzuji bamanye se: nansha munudi nubenga mashi bua dituishibua dienu dikole pa malu a Nzambi, kanuena nubenga bua muanenu kuondapibuaye. Nzuji udi ne bua kujingulula ne: kanuena baledi balenguludi anyi bena tshikisu, kadi baledi banangi badi basue bua muanabo ondapibua. Tshidibi, kanuena nuitaba ne: bidi bu diambuluisha dia mashi bilue kulela njiwu ya lufu mikeba kudi ngondapilu eu ne ntatu yende, nangananga padiku mishindu mikuabo ya diondapa idi kayiyi ne njiwu ya nunku.
22 Bilondeshile nsombelu, nudi mua kumvuija ne: munganga umuepele ng’udi mumone mudibi bikengela mashi, pabi ba-minganga badi ne mishindu mishilangane ya kuondapa, pa nanku, nudi nulomba mua kupeta munganga udi mua kuondapa muanenu bilondeshile mishindu mitambe kumanyika idi kayiyi ikengela diela mashi. Ku diambuluisha dia komité wa diumvuangana ne mpitadi, nudi mua kudianjila kupeta munganga udi mudiakaje bua kuondapa muanenu kabiyi dikuata mudimu ne mashi ne wikala mua kufila bujadiki bua mushinga, tshilejilu ku nshinga. Kabiyi mpata, nebikale bipepele bua komité wa diumvuangana ne mpitadi kupeshaye nzuji, anyi munganga muine udi ulomba dianyisha dia nzuji, biena-bualu biangata mu bikandakanda bia mianda ya luondapu bidi bileja mushindu udi disama dia muanenu mua kuluishibua bimpe kakuyi diela mashi.
23 Misangu mivule, nzuji udibo balomba bua kufila pa lukasa dîyi-difunda kakukonkonona, yeye nkayende anyi bualu mbamuambile nunku, njiwu ya bungi ya mashi, bu mudi SIDA, hépatite ne ntatu mikuabo mivule. Nudi mua kubivuluija nzuji ne kumumanyisha ne: bu munudi baledi bena nkristo, nudi nuangata kutumika ne mashi a muntu mukuabo, bua kulama muoyo, bu disambuka dinene dia mikenji ya Nzambi, kabidi ne: kuela muanenu mashi ku bukole kudi kumvuija kunyawula kua bumuntu [bua kampanda]. Nuenu ne muanenu (pikalaye ne bidimu bia kuikala ne yende mmuenenu pa mitabuja) nudi mua kumvuija mudi lungenyi lua dibueja tshintu tshienyi ku bukole mu mubidi wende lujula muengu ne kulomba nzuji ne tshisumi bua kangatshi dipangadika, kadi anyishe bua batungunuke ne ngondapilu wa pamutu mushilangane.
24 Padi didilumbuluila dienza bimpe, banzuji badi bajingulula bimpe mmuenenu mukuabo, mmuenenu wenu—wa baledi. Kabena nunku mua kufila diakamue njila bua kuela mashi. Bikadi bienzeke bua banzuji kukandikabo menemene ngenzelu wa munganga wa kutumika ne mashi, balombe mene imue misangu bua banji kuteta mishindu mikuabo yonso idiku idi kayiyi ikengela mashi, anyi bapeteshe baledi mua kukeba ba-minganga badi mua kuondapa kabiyi kutumika ne mashi.
25 Panudi kumpala kua muntu udi musue kupatuisha dipangadika dia kupingaja mashi ku bukole, kanuena ne bua kushiya mpata pa dilamata dienu dijima ku mitabuja enu. Ku musangu ne ku musangu, banzuji (ne ba-minganga) badi bebeja baledi pikalabo mua kuanyisha bua “kusambuluja” bujitu bua dipangadika dia kuela mashi pa kubuomekelabu, bela meji ne: ebi nebipeteshe kuondo ka muoyo ka baledi disulakana. Kadi bidi ne bua kutokeshibua mu lungenyi lua buonso badi tshilumbu etshi tshitangila ne: nuenu baledi ba muana, nudi benzejibue bua kutungunuka ne kuenza bionso binudi mua kuenza bua kupumbisha diela mashi. Mbujitu budi Nzambi munupeshe. Kabuena mua kusambulujibua.
26 Nunku, bidi bikengela bua nuenu kuikala badiakaje bua kuakula mushindu mutokesha ne muitabijiji pa mmuenenu wenu kumpala kua ba-minganga anyi banzuji. Padi dipangadika kampanda dia ku tubadi dipatuka nansha munudi benze madikolela majima, tungunukayi ne kusengelela muondapi bua kapingaji mashi ne numulombe anu kumulomba ngondapilu mushilangane udi kayi ukengela mashi. Tungunukayi ne kumulomba bua akonkonone bimpe biena-bualu biangata mu bikandakanda bia mianda ya luondapu ne kuebeja mmuenenu wa ba-minganga badi bitaba bua kuyukila nabo bua kumanyishabo mishindu ya diondapa idi kayiyi ikengela mashi. Kupita pa musangu umue, munganga uvua umueka kayi mua kushintulula dipangadika diende wakapatuka mu nzubu wa dipanda bantu wakula ne didisua muvuaye kayi mutumike ne mashi. Nunku, nansha nzuji mupatule dîyi-difunda, kanuteketshi to, nansha bia munyi!—Tangila Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu Kabalashipu 1991, mu “Nkonko ya babadi.”
27 Vulukayi mêyi a Yezu aa: “Nudimukile bantu, bualu nebanufile ku bilumbuluilu . . . Nebanufunde kua baludiki ba matunga ne bamfumu bualu buanyi, bua kujadika bulelela kumpala kuabo ne mu bukua bisamba.” Yezu wakasakidila kabidi ne: bua kutukolesha mu nsombelu ya nunku’eu, spiritu munsanto neatuambuluishe bua kutuvuluija tshidi tshikumbanyine ne tshidi ne dikuatshisha bua kuamba.—Mat. 10:16-20, Mukanda wa Mvidi Mukulu.
28 “Muntu udi ne meji matue mu bualu kampanda neapete disanka, ne muntu udi weyemena Yehowa, udi wa diakalenga!” (Nsum. 16:20) Baledi, dilongololayi bu mudibi bua kukuba muanenu ku dinyangibua mu nyuma didi diela mashi dilela. (Nsum. 22:3) Bana, anyishayi ndongeshilu udi baledi benu banupesha ku diambuluisha dia ndongoluelu eyi ne ilamayi ku muoyo. Dîku dienu dijima ‘dikale dipangadike bikole bua kanudi mashi, bua kuikalabi bimpe buenu’ ku diambuluisha dia dibenesha ne dianyishibua bia kudi Yehowa!—Dut. 12:23-25.