Malu Adi Atangila Ditantshilangana Bua Dibaka—Mmushindu Kayi Wa Kuepuka Bilumbu?
1 Dibaka, anu bu ndongoluelu mikuabu yonso ya Nzambi, didi ne tshipatshila tshia kutumbisha Mufuki wadi Yehowa, “yeye ke udi winyika diku dionso dina mu diulu ne pa buloba.” (Ef. 3:15, MMM) Diakabi, katshia ku buntomboji bua mu Edene, mabaka mavule adi ashikila anu ku bipeta bibi. Nsombelu eu udi nunku bua dipanga bupiluke, mibelu ne buludiki buakanyine. Udi kabidi ufuma ku bikadilu bilonda mu tshikondo tshia kumpala kua dibaka.
2 Ditantshilangana: Padi bantu babidi batantshilangana bua dibaka, dinemeka dia mêyi-maludiki a mu Bible adi atangila bualu ebu didi mua kumueneka ne mushinga bua nsombelu wabu wa matuku atshilualua. Bualu “muena budimu udi utangila kudiye uya,” muena nkristo udi musue kutumbisha Yehowa neikale ne budimu bua se: ditantshilangana edi kadipendeshi tshisumbu ne dîna dia Yehowa. (Nsu. 14:15) Bamue bena nkristo batu batantshilangana matuku onso, pabu kabayi pabuipi bua dibaka. Bidi bimueneka se: bavule munkatshi muabu ki mbamanye tshidi ditantshilangana diumvuija, didi ne bua kuenzeka anu padi bantu babidi bajinga kuselangana.
3 Bavule badi bafila mumvuija kabukabu ku muaku ditantshilangana: ‘Dipatuka ne muntu udi kayi ne bitupa bia lulelu bimue nebe’; ‘dilonga mua kumanyangana bimpe menemene.’ Mu diakula bua malanda a nsongalume ne nsongakaji, mukanda kampanda udi wamba ne: “Malanda a nsongalume ne nsongakaji . . . atu misangu mivule abangila ku tu-miaku tukese, ku difundilangana mikanda peshi ku telefone. Mishindu eyi yonso ya dimanyishangana ngumu mmianyisha kudi [bansonga], bualu idi ipetesha mushindu wa kudia bulunda bua kule.” Nenku, pa kuangatshila anu ku diumvuija didi nkonga-miaku kampanda ufila, bu “malanda pankatshi pa bantu babidi badi ne bitupa bia lulelu bishilangane,” bamue bena nkristo badi batantshilangana bushuwa ne miyuki ya pa tshibidilu anyi pa kulejangana bimanyinu bikuabu bia dinangangana, buludiludi anyi mu mipinganyi. Biwikala kuyi pabuipi bua dibaka, ngikadilu wa nunku udi mua kufikisha ku nsombelu mubi. Bulunda bukole budi mua kupatula bipeta bidi bibungamija. Nenku, dimue dituku nsongalume kampanda wakateta bua kusamba mulunda wende wa bakaji uvua mumuambile malu adi amutangila yeye nkayende. Katupa kîpi pashishe, bakaditua mu dilengangana didi dijula nkuka. Biakalubakaja kuondo kabu ka muoyo ne bakadiumvua bundu. Bakuabu bakafika too ne ku dienda masandi. Dikebulula kampanda dienza kudi bafundi ba tshikandakanda tshia Psychology Today diakaleja ne: “pabuipi ne tshitupa tshia bantu bakonkoloja bakadi badie bulunda buakabafikisha ku dilengangana pambidi.” Kupita apu, “pabuipi ne muntu umue pa basatu ba kudibu mbitabe ne: ngondo mushale eu bavua bende masandi ne mulunda kampanda.”
4 Netuambe tshinyi bua eu udi pabuipi bua dibaka ne udi uya kakeba mukaji kule, mu tshinga tshisumbu? Ngumu mifume mu miaba kabukabu ya mu teritware wetu idi ilonda bua bana betu ba balume badi baseleshe bana babu ba bakaji kudi bantu bena mu bulongolodi ebu bavua badiamba mudibu “Bantemu ba Yehowa,” anyi kudi bantu bipata. Mbapete bipeta bibi. Bua tshinyi mbapone mu mateyi aa? Bamue bakela meji ne: bu mudi dibaka dikale tshilumbu tshia muntu nkayende, bakulu kabavua ne bukenji bua kutangila bualu nansha bumue mu tshilumbu etshi. Kadi, padi bilumbu bijuka anyi padi aba badi ne majitu baajimija, badi banyemena ne lukasa luonso kudi bine bakulu aba bua kupeta diambuluisha. Bu mudi budimu bupite buanga, bavua mua kuikala bepuke bilumbu ebi pa kukuatshishangana ne bakulu. Bushuwa, nansha mudibu ‘kabayi ne bukokeshi pa ditabuja diabu, bakulu mbakuatshishanganyi nabu bua disanka diabu.’—2 Kol. 1:24.
5 Mudimu wa baledi: Ntshinyi tshidi baledi ba nsongakaji udibu bela dîyi mua kuenza? Badi mua kulongela bivule ku tshilejilu tshidi tshilonda etshi. Mu tshisumbu kampanda, bakulu bavua ne dielakana pa ngikadilu wa “muena nkristo” kansanga wa ku dîna, uvua ufuminaku ku diselangana mu tshisumbu tshiabu mu mushindu mulombe kudi mikenji. Bakatuma muntu bua kujadika bimpe ngikadilu wa mu nyuma wa muselangane eu mupiamupia. Dikebulula edi diakasokolola ne: muntu eu utshivua anu mulongi wa Bible. Uvua mufundulule mukanda wa kudi bakulu uvua umujadika bu mumanyishi udi kayi mutambule, ne tshipatshila tshia kumonaye mua kusela. Nansha muvuaye mukemeshibue ne muedibue mâyi ku makasa, muledi wa nsongakaji musela eu wakajimija masanka ende a mudimu nansha muakalombaye nkoselu mukuabu wa tshilumbu. Uvua museleshe muanende kudi muntu wa mu bulongolodi ebu. (Dut. 7:3, 4; 2 Kol. 6:14, 15) Nenku mbiakanyine bua kuikalaku dipetangana pankatshi pa baledi ne bakulu badi mua kuikala bamanye amue malu adi atangila bumuntu bua mu nyuma bua eu udi usua kuselangana peshi badi mua kukeba mamanyisha mu tshisumbu tshidi muntu eu mufumine, pikalaku mushindu.
6 Mushindu wa kuepuka bilumbu: Kakuyi mpata, baledi ke badi bakumbane bua kuangata dipangadika bikalabu mua kuanyishila peshi kubengela muanabu bua kutantshilaye muntu kampanda ne tshipatshila tshia dibaka. Pikalaku mushindu, mbimpe bamanye bantu bonso badi muanabu wa bakaji utantshila pa tshibidilu ne bajingulule tshipatshila tshia ditantshilangana, padibi bitangila bantu badi ne bitupa bia lulelu bishilangane. Bidi mua kuenzeka ne: nsongalume kampanda atantshile muanabu wa bakaji eku buobu kabamanyi. Bamue batu batumika ne tshiambilu tshia: “muelela meji wanyi” bua kuakula bua muntu udibu benze nende malaya baledi kabayi bamanye ne kabayi banyishe. Kubangila anu muine musangu eu, “babangilangane anyi beledianganyi ba meji aba” badi babikilangana ne basangila pamue misangu ya bungi kabayi ne mubafidi bua se: bualu ebu busokoka kabutanduki. Nenku badi balengulula mibelu yonso bua njiwu idi ibafikila. Bu muikala baledi mua kubadila Nzambi bintu, kabakubuikila mêsu pa ngikadilu wa nunku bua bana babu nansha. Kadi bikalabi mua kuenzeka, baledi nebalumbulule kumpala kua bakulu, nansha mudi dibaka dikale tshilumbu tshia muntu nkayende, pankatshi pa bantu babidi anyi mêku abidi. Mbia muomumue ne bena nkristo badi bakankamija tshikadilu tshia nunku.
7 Tshikadilu tshia mushindu’eu tshidi mua kuikala ne bipeta bibutudi mu tshisumbu. Bushuwa, matantshilangana adi menza kakuyi tshipatshila tshia dibaka adi mua kufikisha ku bienzedi bipange bupeluke, binyanguke ne bia buendenda. Abi kabiakupanga kumueneka ku mêsu kua bena mu bulongolodi ebu ne bipeta nebikale dipendesha dia dîna dia Yehowa ne dipumbisha dimuangalaja dia lumu luimpe kudi bantu badi badimuenene nsombelu eu mubi. (1 Tim. 5:25b; Luka 17:1, 2; Lomo 2:23, 24) Bua muntu pa nkayende, pa kumbusha dijimija malanda mimpe ne Yehowa, kudi muanda wa se: eu udi udifila mu nsombelu eu mubi udi unyanga manême ende ne a muntu udiye utantshila. Bible udi wamba ne: tudi babenge malu a mîdima ne bionso bidi bienzekela mu musokoko. (Lomo 13:14; Ef. 5:7, 8, 11, 12) Nenku bikala tshikadilu tshietu tshitufuanyikija ne bena mu bulongolodi, bulelela kabuena munda muetu. Bua bualu ebu, aba badi batekibue kudi spiritu nebikale pamu’apa ne bua kuelamu dîyi bua kutuakaja. Tudi mua kubiepuka bu tuetu mua kueleshangana nabu maboko ne muoyo mujima.
8 Dibangilangana nansha dibaka ntshilumbu tshia muntu nkayende padi ditalala ne bupole bia tshisumbu kabiyi binyanguke. Padi nsombelu ulua tshilenduishi bua tshisumbu, tshivua tshilumbu tshia muntu nkayende nebatshilondakaje kudi bakulu ba tshisumbu bua kumona mua kukuba ditalala dia bena mu tshisumbu bonso.
[Caption on page 4]
“Mbimueneke se: bena nzubu badi mua kupeta diakalenga dia kuenza dibaka dishindame ne dia disanka biatuadijabu nsombelu wabu babidi pa kumanya bimpe bumuntu buondoke bua umue ne mukuabu.”—Journal du mariage et de la famille (Angl.)