Udi mua kuenza mudimu wa bumpanda-njila anyi?
1 “Tshienaku ndimona muikale ngenza tshinga tshintu. Bushuwa tshiena mmona tshintu tshikuabu tshidi mua kumpa disanka dia muomumue.” Nnganyi wakamba nanku? Ng’umue wa ku nkama ya binunu bia Bantemu ba Yehowa badi benza mudimu wa ku dîba ne ku dîba mudimu wa disanka mu nsombelu. Ukadiku mukonkonone ne muoyo umue biwikala udi mua kuenza mudimu wa bumpanda-njila anyi? Mutudi badilambule ne muoyo mujima kudi Yehowa, tudi bushuwa ne bua kuela meji né katuena mua kudifila bikole mu dimuangalaja lumu luimpe lua Bukalenge. Bua nunku, anyishayi tukonkonone imue nkonko itu bantu ba bungi bela bua mudimu wa bumpanda-njila.
LUKONKO 1: “Bamue batu bamba ne: bumpanda-njila ki mmudimu wa muntu yonso to. Mmunyi mundi mua kumanya né ndi mua kuwenza?”
2 Diandamuna ndisuikakaja ku nsombelu webe ne ku majitu ebe a mu Mifundu. Kudi ba bungi badi ne kusamasama anyi nsombelu udi kayi mua kubapetesha mushindu wa kupitshisha ku ngondo mêba 90 mu buambi. Tshilejilu, bana betu ba bakaji ba lulamatu badi bakaji bena nkristo ne bamamu ba nzubu. Badi badifila misangu mivule mu buambi bilondeshile makokeshi abu ne nsombelu wabu. Padiku mushindu, badi benza bumpanda-njila buambuluishi mu ngondo umue anyi mivule ku tshidimu, bapetela masanka ku dialabaja diabu dia mudimu eu. (Gal. 6:9) Nansha bikala nsombelu wabu kayi ubapetesha mushindu wa kusadila bu bampanda-njila ba ku dîba ne ku dîba mpindieu, badi balubuluja lungenyi lua bumpanda-njila ne bu mudibu bamanyishi ba lukunukunu ba lumu luimpe, badi dibenesha bua tshisumbu.
3 Ku lukuabu luseke, bana betu ba bungi badi kabayi batambe kuikala ne majitu mbitabe bua kuenza bumpanda-njila mu diakajilula malu adi ne bua kuikala pa muaba wa kumpala mu nsombelu wabu. Kadi wewe? Udi nsonga ukadi mujikije tulasa anyi? Udi mukaji wa dibaka ne muikale ne bayebe ukumbaja biakane majinga onso a mu dîku anyi? Udi muena dibaka kadi kuyi ne bana baudi ukolesha anyi? Ukadi mupete pansio ku mudimu anyi? Kuenza bumpanda-njila anyi kubenga kubuenza ndipangadika didi muntu nkayende ne bua kudiangatshila. Lukonko ludi ne: Udiku mua kuakaja malu mu nsombelu webe bua kuenza bumpanda-njila anyi?
4 Satana udi utumika ne ndongoluelu wende wa malu eu bua kuuja nsombelu wetu ne malu a ditanaji ne kutusaka ku nsombelu wa budisui. Bituikala bapangadije bua kubenga kubuelakana mu malu a bulongolodi ebu, Yehowa neatuambuluishe bua kulama bipatshila bia Bukalenge pa muaba wa kumpala ne kubabidila masanka onso a mudimu adi mua kupeteka. Biwikala mua kuakaja nsombelu webe bua kusadila bu mpanda-njila, bua tshinyi kubenga kuenza nanku?
LUKONKO 2: “Mmunyi mundi mua kuikala mujadike ne: nengikale ne mushindu wa kupeta mfranga ya kudiambuluisha nayi mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba?”
5 Mbushuwa se: mu matunga a bungi mêba a mudimu malombibue lumingu luonso bua kupeta bidi bantu bamona bu bintu bidi bikengedibua bua nsombelu, mmabande mu kupita kua bidimu. Nansha nanku, ba bungi mbenze bumpanda-njila kukadi makumi a bidimu, ne Yehowa udi utungunuka ne kubakuatshisha. Bua kulubuluka mu mudimu wa bumpanda-njila, bidi bikengela kuikala ne ditabuja ne lungenyi lua didipangisha bimue bintu. (Mat. 17:20) Mbatujadikile mu Musambu 34:10 ne: “badi bakeba Yehowa kabena bakengela tshintu tshimpe tshimue.” Muntu yonso udi utuadija mudimu wa bumpanda-njila udi ne bua kuwenza ne dieyemena dikole dia se: Yehowa neamukumbajile majinga ende. Ke mudiye wenzela bampanda-njila ba lulamatu miaba yonso! (Ms. 37:25) Bushuwa, mu diumvuangana ne mêyi-maludiki adi mu 2 Tesalonike 3:8, 10 ne mu 1 Timote 5:8, bampanda-njila kabena ne bua kutekemena bua se: bakuabu babambuile bujitu bua malu a mfranga nansha.
6 Muntu yonso udi wela meji bua kuenza bumpanda-njila udi ne bua kuenza tshivua Yezu muambe: ‘Kuanji kusomba ne kubadika bidiye mua kutula.’ (Luka 14:28, MMM) Kuenza nunku kudi kuleja meji makuatshishi. Yukila ne aba badi benze bidimu bivule mu bumpanda-njila ne bapete bipeta bimpe. Bebeja mudi Yehowa mubakuatshishe. Mutangidi wenu wa tshijengu udi mpanda-njila mumonemone malu ne neasanke bua kukupesha mibelu pa mushindu wa kulubuluka mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba.
7 Muntu kêna mua kumona tshishiki mudi dilaya dia Yezu dia mu Matayo 6:33 dikale dilelela anu bikalaye muditeke yeye muine mu bianza bia Yehowa. Mpanda-njila kampanda wa lulamatu wakalonda ne: “Patuakafika meme ne muenzejanganyi nanyi wa mudimu ku muaba mupiamupia wa mudimu bu bampanda-njila, tuvua anu ne ndambu wa bisekiseki, kabuki ka manteka, kakuyi mfranga. Tuakajikija biakudia bia dilolo ne kuamba ne: ‘Mpindieu katutshiena kabidi ne tshintu bua makelela.’ Tuakasambila pa bualu ebu, ne kulala. Patshiatshia dinda diakalonda Ntemu kampanda wa muaba au wakalua ne kudimanyisha, pa kuamba ne: ‘Mvua musambile bua Yehowa atume bampanda-njila. Mpindieu ndi mua kupatuka nenu bua tshitupa tshile tshia dituku, kadi bu mundi tshiyi musombele mu musoko eu to, nengikale ne bua kudia nenu biakudia, nunku ndi mutuale biakudia ebi buetu tuetu bonso.’ Bivua munyinyi wa ngombe ne bisekiseki bivule.” Kabiena bikemesha muvua Yezu mutujadikile ne: ‘tulekele kutata bua muoyo wetu’! Wakasakidila kabidi ne: “Nganyi wa kunudi eku udi mua kuditatshisha, kudisakidila amue matuku ku matuku ende a panu?”—Mat. 6:25, 27, MMM.
8 Bantu badi batunyunguluke badi batamba kulua banangi ba bintu. Tudi batatshisha bikole ne buenzeji bua kuenza malu mudi bantu bonso benza. Kadi, bituanyisha ne budipuekeshi mudimu wa ku dîba ne ku dîba, netusanke ne bikese bitudi nabi. (1 Tim. 6:8) Bampanda-njila badi balama nsombelu mupepele ne mulongame badi ne dîba dia bungi dia kudifila mu mudimu ne badi bapeta disanka dia bungi ne makanda a mu nyuma padibu balongesha bakuabu bulelela. Nansha mudibu kabayi bateta bua kuikala ne nsombelu wa didikengesha, mmuenenu wabu mutshintshija wa malu a mfranga mmubambuluishe bua kupeta mabenesha a bumpanda-njila.
9 Biwikala mujingulule menemene se: tudi mu matuku a ku nshikidilu ne se: tshikondo ntshishale tshîpi bua bulongolodi ebu bubi, nebikusake mu nyuma bua kudipangisha amue masanka bua kuyisha lumu luimpe mu tshikondo kayi tshionso. Pa kutangilula tshiakabidi nsombelu webe mu malu a mfranga ne kuteka bualu ebu mu bianza bia Yehowa, neumone se: udi mua kumusadila ku dîba ne ku dîba. Nansha biwikala mua kulengulula amue majinga a ku mubidi bua kumona mua kuenza bumpanda-njila, neupete mabenesha mavule a Yehowa.—Mus. 145:16.
LUKONKO 3: “Mundi mupiankunde, bua tshinyi ndi ne bua kutangila bumpanda-njila bu mudimu wa kulua kuenza?”
10 Paudi ujikija tulasa tuebe tua ndekelu, udi wela meji bua matuku ebe atshilualua. Udi ujinga bua ikale malenga ne akusankisha. Bafidi ba mibelu balombodi mu tulasa badi mua kuteta bua kukusaka bua uditue mu mudimu wa mfranga ya bungi udi ulomba bidimu bikuabu bia tulasa tubandile. Kuondo kebe ka muoyo kalongesha ka muena nkristo kadi kakuambila ne: udi ne bua kudilongolola bua kusadila Yehowa mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba pikalaku mushindu. (Muam. 12:1) Udi mua kuela kabidi meji bua kusela anyi kusedibua ne kulela bana. Newenze tshinyi?
11 Mapangadika audi wangata mpindieu mu nsombelu webe adi mua kuikala ne buenzeji mu matuku ebe onso atshilualua. Biwikala ukadi Ntemu wa Yehowa mudilambule ne mutambule, udi mudifile ne anyima mujima kudi Yehowa. (Eb. 10:7) Paudi upeta mushindu bua musangu wa kumpala, teta bumpanda-njila buambuluishi bua ngondo umue anyi mivule. Ebi nebikulabuishe masanka ne majitu bitu bilua pamue ne bumpanda-njila bua pa tshibidilu, ne newele meji bimpe bitambe pa tshiudi ne bua kuenza ne nsombelu webe. Nunku, pamutu pa kuangata dîba dionso diudi nadi paukadi mujikije tulasa bua kuenza anu mudimu wa ku mubidi, bua tshinyi kubenga kutuadija bumpanda-njila bua pa tshibidilu? Bamue bavua bapitshishe bidimu bia bungi kabayi balabule mudimu wa bumpanda-njila badi mpindieu banyingalala bua muvuabu kabayi batuadije kuonso aku.
12 Bu muudi nsonga, babidila tshikondo tshia bujike ne mpunga wa kuenza mudimu wa buambi wa ku dîba ne ku dîba. Biwikala ne dijinga dia kulua dimue dituku muena dibaka, kakuena mua kuikala tshishimikidi tshilenga bua dibaka tshipite dianji kusadila mu mudimu wa bumpanda-njila bua pa tshibidilu. Bu muudi wenda ukola mu lungenyi ne mu nyuma, newikale mua kusungula bua kuvuija bumpanda-njila mudimu webe wa luonso pamue ne muena dibaka nebe udi pende ne meji amue-amue aa. Bamue bena dibaka bavua benze pamue bumpanda-njila bakaya mu mudimu wa tshijengu anyi wa bu-misionere. Kakuena nsombelu mukuabu udi utamba kusankisha bu eu!
13 Nansha musadile bu mpanda-njila bidimu bungi kayi, neuvudije dimanya diebe ne neupete dibidila dia mushinga mukole didi mukuabu mudimu kauyi mua kukupetesha panu pa buloba nansha. Bumpanda-njila budi bulongesha didikanda, bulongame, mushindu wa kupita ne bantu, dieyemena Yehowa, ne mushindu wa kukolesha lutulu ne bulenga—ngikadilu yakuambuluisha bua kuambula majitu manene.
14 Nsombelu wa bantu katu muanji kukuatshisha buôwa nunku to. Bushuwa, malu makese tshianana ke adi majalame, pa kumbusha adi Yehowa mulaye. Bu muudi ne matuku mavule atshilualua kumpala, ntshikondo kayi tshilenga tshipite mpindieu tshiudi mua kubabidila bua kuela meji pa tshiwenza ne nsombelu webe mu bidimu bilualua? Utshinka ne ntema yonso bua disanka dia kuikala mpanda-njila. Kuakunyingalalaku nansha bua kuikala musungule mudimu wa bumpanda-njila bu webe wa luonso to.
LUKONKO 4: “Tshiakuikala misangu yonso ku buenzeji bua kukumbaja mêba malomba anyi? Nebikale munyi bingikala tshiyi mua kuakumbaja to?”
15 Paudi uuja formilere wa bumpanda-njila bua pa tshibidilu, udi ne bua kuandamuna ku lukonko elu: “Udiku mudilongolole bua kumona mua kufika mu mushindu muakane ku tshipatshila tshia mêba 1 000 malombibue ku tshidimu anyi?” Bua kufikaku, bidi bikengela kudifundila mêba bu asatu ku dituku a buambi. Bushuwa, bidi bikengela ndongamu muimpe ne didikanda. Bampanda-njila bavule batu bafika ku didiakajila ndongamu muakanyine ne wa meji kunyima kua ngondo mikese.
16 Kadi, Muambi 9:11 udi wamba mu bulelela ne: ‘Buonso buetu tudi ne bikondo bidi malu atutulukila.’ Disama dikole anyi nsombelu mikuabu kayiyi mitekemena idi mua kupangisha mpanda-njila bua kukumbaja mêba malomba. Bikala tshipumbishi etshi katshiyi tshia matuku a bungi ne tshifika ku mbangilu kua tshidimu tshia mudimu, ndongamu mufimpakane udi mua kukengedibua bua kupeta mêba majimija. Kadi bikala tshipumbishi tshilue pakadiku kushale anu ngondo mikese bua kufika ku ndekelu kua tshidimu tshia mudimu ne mpanda-njila kayi ne mushindu wa kufika ku dikumbaja mêba malomba?
17 Biwikala musame bua mutantshi muîpi mu ngondo mikese anyi bikalaku kabingila kakuabu ka nsongo kabiyi ku disua diebe kadi kakupangishe mua kukumbaja bungi bua mêba malombibue, udi mua kuyukila ne umue wa ku bena mu komite wa mudimu wa tshisumbu ne kumvuija bualu buebe. Bikala bakulu bamone ne: bidi bia meji bua kukulekela utungunuke mu mudimu wa bumpanda-njila kakuyi bualu bua kukumbaja mêba majimija, badi mua kuangata dipangadika adi. Sekretere neafunde pa fishi wa mudimu wa mumanyishi bua kuleja ne: kuena mulombibue bua kukumbaja mêba majimija to. Etshi ki ndiikisha to, kadi ndikumvuila dia pa buadi bua malu avua makufikile.—Tangila Mudimu wetu wa Bukalenge wa Lumungulu 1987, dibeji 3, tshikoso 7 (Mfual.).
18 Bampanda-njila bamonemone malu batu badianjila kuenza mêba a bungi ku ntuadijilu kua tshidimu tshia mudimu. Badi bateka mudimu wabu wa bumpanda-njila pa muaba wa kumpala, nunku batu imue misangu bela meji ne: bidi bikengela kukepesha midimu idi kayiyi ne mushinga. Bikala mpanda-njila mupangile kukumbaja mêba ende malomba bualu kavua muakaje ndongamu wende anyi kavua muleje didikanda yeye muine bua kulamata ndongamu eu, udi ne bua kudiumvua muikale ne bujitu bua kukumbaja mêba majimija ne katekemenyi bua kumumvuilabu mu mushindu wa pa buawu to.
19 Kutu bikondo bidi mpanda-njila upetangana ne mashintuluka kaayi kuepuka mu nsombelu wende. Udi mua kulua kumona ne: kakuikala ne mushindu wa kukumbaja mêba ende mu tshikondo tshile bua disama kampanda dia munanunanu anyi bua bujitu bunene kansanga bua mu dîku, ne bikuabu. Bua nunku, ngenzelu wa meji neikale wa kualukila mu mulongo wa bamanyishi ne kuenza bumpanda-njila buambuluishi misangu yonso idiku mushindu. Kakuena ndongoluelu wa pa buende wa kushiya muntu mu mulongo wa bampanda-njila [ba pa tshibidilu] padi nsombelu wende katshiyi umupetesha mushindu wa kukumbaja bungi bua mêba malombibue.
20 Tudi batekemene se: ndongoluelu wa pa buende wa diumvuila aba badi bakumbane neakankamije ba bungi bua kudituabu mu mudimu wa bumpanda-njila kabayi ne buôwa bua tshianana to. Udi kabidi ne bua kukankamija aba bakadi mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba bua kutungunukabu mu bumpanda-njila. Tudi basue bua bampanda-njila baya kumpala mu mudimu wabu wa ku dîba ne ku dîba.
LUKONKO 5: “Ndi musue kuenza bualu kampanda ne kuikala ne disanka mu dibuenza. Mudimu wa bumpanda-njila neumpeteshe disanka adi anyi?”
21 Diakalenga dilelela ndisuikakaja ku dikala ne malanda mashême a muntu nkayende ne Yehowa ne kuikala mutuishibue ne: tudi tumusadila mu lulamatu. Yezu wakatantamena mutshi wa tshinyongopelu “bua disanka divua dimutekela kumpala.” (Eb. 12:2, NW) Disanka diende diakafumina ku dienza disua dia Nzambi. (Mus. 40:8) Mu ndongoluelu eu wa malu, tudi mua kupeta disanka dilelela bikala midimu yetu mivule ya mu nsombelu misuikakaja ku ntendelelu wetu kudi Yehowa. Bipatshila bia mu nyuma bidi bivuija malu atudi tuipatshila a mushinga bualu tudi bajadike menemene ne mutshima wetu ne: tudi tuenza malu adi makane. Disanka didi difumina ku difila, ne tudi bamanye ne: mushindu mutambe bulenga wa kudifila tuetu bine nkulongesha bakuabu mushindu wa kupeta muoyo wa kashidi mu bulongolodi bupiabupia bua Nzambi.—Bien. 20:35.
22 Mpanda-njila mutela mu tshikoso tshia kumpala wakumvuija ne: “Kakuena mua kuikala disanka dinene kupita dia kumona muntu uudi ulonga nende ulua musamunyi muzanzamuke wa Yehowa. Bidi bisankisha ne bikolesha ditabuja pa kumona mudi Dîyi dia Nzambi dikale ne bukole mu disonsola bantu bua kuenza mashintuluka mu nsombelu yabu bua kusankisha Yehowa.” (Tangila Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 Kasuamansense 1997, mabeji 18-23.) Nunku, ntshinyi tshidi tshikutuadila disanka? Biwanyisha kuenza madikolela matungunuja ne makanyine pamutu pa kusungula masanka a tshikondo tshîpi a mu bulongolodi ebu, bumpanda-njila nebukupeteshe lungenyi lutambe bulenga luakuvuija muena disanka lua se: udi wenza bualu bua mushinga.
LUKONKO 6: “Bikala bumpanda-njila kabuyi bualu bulombibue bua kupeta muoyo wa kashidi, dibuenza anyi dibenga kubuenza ki mbualu budi buntangila nkayanyi anyi?”
23 Bushuwa, dipangadika dia kuenza bumpanda-njila didi ne bua kuikala bualu buebe nkayebe. Anu Yehowa ke udi mua kujoja nsombelu webe. (Lomo 14:4) Mmutekemene bushuwa bua umusadile ne mutshima webe mujima, ne anyima, ne lungenyi, ne makanda onso. (Mâko 12:30; Gal. 6:4, 5) Mmunange muntu udi ufila ne disanka, muntu udi umusadila ne disanka, ki nne muoyo munême bu muenzeja ku bukole to. (2 Kol. 9:7; Kolos. 3:23) Kabingila kebe ka dienza mudimu wa ku dîba ne ku dîba kadi ne bua kuikala bualu udi munange Yehowa ne bantu nebe mu teritware. (Mat. 9:36-38; Mâko 12:30, 31) Biwikala udiumvua nunku, udi mua kuela meji bimpe bua mudimu wa bumpanda-njila.
24 Tudi batekemene se: malu onso atudi bafume ku diamba aa neakuambuluishe bua kuteta makokeshi ebe bua kuenza bumpanda-njila. Udiku mua kuakaja nsombelu webe bua kulua mpanda-njila wa pa tshibidilu anyi? Kuinshi eku kudi tablo mufunda ne: “Ndongamu wanyi wa ku lumingu bua mudimu wa bumpanda-njila.” Tangila biwikala mua kumuuja mu tshitupa tshidi tshikuakanyine wewe nkayebe tshikala mua kukupetesha mushindu wa kufika ku mêba 23 mu mudimu ku lumingu luonso. Pashishe, ikala ne ditabuja diebe dionso ne dieyemena kudi Yehowa. Ne diambuluisha diende neulubuluke! Mmulaye ne: ‘neakulokeshile masanka, kuyi ukengela bintu bikuabu kabidi.’—Mal. 3:10.
25 Nunku tudi tuela lukonko ne: “Udi mua kuenza mudimu wa bumpanda-njila anyi?” Biwikala mua kuandamuna ne: “Eyowa,” kunengi bua kudifundila dituku dia kutuadija bumpanda-njila bua pa tshibidilu ne wikale mutuishibue ne: Yehowa neakubeneshe ne nsombelu wa disanka!
[Tablo mu dibeji 6]
(Bua kumona malu bimpe, tangila mu mukanda)
Ndongamu wanyi wa ku lumingu bua mudimu wa bumpanda-njila
DIMUE: Dinda buambi
DIBIDI: Dinda buambi
DISATU: Dinda buambi
DINAYI: Dinda buambi
DITANU: Dinda buambi
DISAMBOMBO: Dinda buambi
DIA LUMINGU: Dinda buambi
DIMUE: Mapingaja buambi
DIBIDI: Mapingaja buambi
DISATU: Mapingaja buambi
DINAYI: Mapingaja buambi
DITANU: Mapingaja buambi
DISAMBOMBO: Mapingaja buambi
DIA LUMINGU: Mapingaja buambi
DIMUE: Dilolo buambi
DIBIDI: Dilolo buambi
DISATU: Dilolo buambi
DINAYI: Dilolo buambi
DITANU: Dilolo buambi
DISAMBOMBO: Dilolo buambi
DIA LUMINGU: Dilolo buambi
Funda ne katshi kûme ndongamu webe bua dituku dionso dia lumingu.
Longolola bungi busanga bua mêba bu 23 a buambi lumingu luonso.
Bungi busanga bua mêba a ku lumingu ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․