Tunemeke mêyi a mu Bible mu bikondo bia madilu: Tshitupa 4
Kuya ku dijika dia mufue didibu balombola kudi muntu udi kayi Ntemu
1. Ntshinyi tshitudi ne bua kuvuluka patudi tukeba kuya ku dijika dia mufue didibu balombola kudi muntu udi kayi Ntemu?
1 Anu muvua Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu dia 15 Lumungulu 2002 tshileje mu “Nkonko ya babadi,” kuya mu masangisha adibu benzela mu tshitanda kampanda anyi muaba mukuabu kumpala kua kujika mufue ki mbualu bua bilele to, bualu batu baenza bilondeshile malongesha a bitendelelu bia dishima. Mbimpe tumanye ne: padi bena nzambi kampanda balombola malu a dijika mufue, batu misangu ya bungi balongesha malu adi kaayi apetangana ne Bible bu mudi a ne: padi muntu ufua kudi tshintu kampanda tshidi tshishala ne muoyo anyi ne: bantu bimpe batu baya mu diulu. Batu kabidi balala pambelu, bimba misambu, bela bakishi nsanzu, bafila milambu ya nyama, belela bakishi maluvu panshi ne benza malu makuabu a bungi.
2. (a) Bua tshinyi bena Kristo badi ne bua kuikala ne budimu padibu bafuisha muena mu dîku diabu? Fila bilejilu. (b) Ntshinyi tshidi muena Kristo ne bua kuenza bua kenji mikiya idi Bible ukandika?
2 Imue misangu, batu benzeja bena mu dîku dia mufue bua kuenza mikiya ya pa buayi kumpala kua kumujikabu. Tshilejilu, badi mua kulomba muanetu wa balume udi muanabute kuabu bua kuenza mikiya idi Bible ukandika bua tatuende udi mufue uvua kayi Ntemu. Peshi badi mua kulomba muanetu wa bakaji udi mufuishe bayende bua kuenza malu adi Bible ukandika. Mbimpe kuikala ne budimu mu nsombelu ya nunku bua kubenga kuenza bualu bubi. Katuena ne bua kuindila padi muena mu dîku dietu ufua bua kushisha kuleja balela betu badi kabayi Bantemu malu atudi katuyi mua kuenza to. Bobu bamanye mututu tuenza malu kumpala kua dîba, nebikale bipepele bua tuetu kulama buena Kristo buetu patudi mu tshinyongopelu.
3. (a) Nkonko kayi idi muena Kristo ne bua kudiela yeye musue kuya ku dijika dia muntu udi kayi Ntemu? (b) Bilondeshile 1 Kolinto 8:12, 13, ntshinyi tshidi ne mushinga kupita kunyingalaja balela betu badi kabayi Bantemu?
3 Kadi ntshinyi tshidi muena Kristo mua kuenza bikalaye mumone ne: udi ne bua kuya ku dijika dia muena mudimu nende, mulela anyi muena mutumba nende udi kayi Ntemu? Mbimpe adiebeje ne: ‘Meme muikale munkatshi mua bantu badi baditue mu dienza malu a mu bitendelelu bia dishima, nenkokeshe bua kubenga kuenza anyi? Meme muye muaba au, bidiku mua kutatshisha kondo ka muoyo ka bena Kristo bakuabu anyi? (Mat. 18:6) Dikala dianyi muaba au didiku mua kumfikisha ku dikokangana ne bantu badi kabayi bamanye tshindi mbengela kuenza malu au anyi?’ Ki mbimpe kulengulula kabidi tshidi kuya muaba au mua kuenzela kondo ketu ka muoyo to. Tuetu bamone ne: kuya muaba au kudi mua kunyanga kondo ketu ka muoyo anyi ka bakuabu, bidi mua kuikala bimpe bua kubenga kuyapu.—Tangila 1 Kolinto 8:12, 13.
4. (a) Ntshinyi tshidi muntu mua kuenza padiye umona ne: yeye muye mu madilu kampanda udi mua kufika ku dienza malu mabi? (b) Ndîba kayi ditu bantu bakuabu bamona dimpe bua kuya kusamba badi bafuishe ne kubambuluisha? Bua tshinyi?
4 Ntshinyi tshidi muntu mua kuenza bikalaye mumone ne: yeye muye ku dijika dia mufue bidi mua kumufikisha ku dienza malu mabi anyi kulenduisha bakuabu peshi ku dikokangana ne bantu badi kabayi Bantemu? Muena Kristo udi mua kubenga kuya muaba au bua bumue bua ku malu aa. Bikala muena Kristo musungule bua kubenga kuya, muntu nansha umue mu tshisumbu kena ne bua kumulumbuluisha anyi kumufikila munda to. Kudi bantu batu basungula bua kuya kusamba badi bafuishe kumpala kua malu a dijikangana kutuadijawu anyi panyima pa bamane kujika mufue. Dîba adi bena mu dîku dia mufue badi mua kuikala ne lungenyi lutukije ne badi mua kuteleja bimpe mibelu ya mu Bible idibu babapesha. Tuetu bambuluishe bena mu dîku dia mufue ne makuta dîba adi, makuta au adi mua kubambuluisha bobu nkayabu. Tuetu bele meji bua dîba dimpe ditudi mua kuambuluisha bena mu dîku dia mufue ne kubasamba, bidi mua kutuambuluisha bua kulama malanda etu mimpe ne Yehowa ne diambuluisha dietu adi nedibakuatshishe bikole.
5. (a) Mmushindu kayi utu bantu ba bungi bamona madilu? (b) Mmalu kayi atu asaka bamue bantu bua kuya mu madilu bikole?
5 Katupepeji tshidi mua kutuenzekela: Bantu ba bungi batu bamona tshikondo tshia madilu bu dîba dia kutuilangana, kudia ne kunua. Buabu bobu, kuya ku madilu ne kumonangana ne bantu bidi ne mushinga wa bungi. Nunku, badi bamona kubenga kuya ku madilu bu kupepeja badi bafuishe. Bakuabu pabu batu bela meji ne: bobu kabayi ne tshibidilu tshia kuya mu madilu a bantu, kakuakuikala bantu balua kubadila pafuabu. Ke bualu kayi kutu bantu batu baya mu madilu abidi nansha asatu peshi kupita apu mu lumingu lumue. Batu benza nanku nansha bobu kabayi bamanye bimpe udi mufue anyi kabayi bamanye bena mu dîku diende. Nzambi udiku wanyisha kuya mu madilu anu bua malu atudi batele kulu eku anyi?
6. (a) Bala Efeso 5:15, 16. Bua tshinyi kuya mu madilu bikole kudi mua kunyanga malanda etu ne Nzambi? (b) Bua tshinyi ki mbimpe kuitaba bua muena mu dîku aye ku madilu nkayende?
6 Tuetu batendeledi balelela ba Yehowa tudi ne bua kuela meji ku tshidi kuya mu madilu bikole mua kuenzela malanda etu ne Nzambi. Bidiku bimpe bua kuya mu madilu bikole ne kupanga dîba dia kuyisha ne kuenza midimu mikuabu ya bena Kristo anyi? (Ef. 5:15, 16) Misangu ya bungi mu madilu a bantu badi kabayi Bantemu mutu muenzeka malu adi Bible ukandika bu mudi dikuatshika dia maluvu ne buenzavi. Ke bualu kayi tudi ne bua kudiebeja ne: ‘Bidiku bimpe bua kuya ku madilu a nunku nkayanyi anyi kuitaba bua muena dibaka nanyi peshi muena mu dîku mukuabu aye nkayende ku madilu mu tshimenga tshikuabu peshi ku musoko anyi?’ Tuetu bonso tudi ne bua kudimuka bua katuenji malu adi kaayi asankisha Yehowa, bualu adi mua kutunyangila malanda etu nende ne kunyanga buena Kristo buetu.—Buak. 18:4.
7. Ntshinyi tshidi tshienzekele bamue bana betu badi kabayi balonde mubelu udi mu Nsumuinu 22:3?
7 Misangu mikuabu bena Kristo bavua kabayi ne budimu bavua bapepeje tshivua mua kubafikila ne kufikabu ku dienza malu mabi. Bamue mbajimije majitu avuabu nawu mu tshisumbu, ne mbipatamu bakuabu bua bualu ebu. Bible udi wamba ne: “Muntu mudimuke udi utangila dikenga diamba kumukuata, udi usokoma.” (Nsu. 22:3) Tuetu bumvue bimpe tshidi mvese eu wamba ne bele meji ku tshidi kuya mu madilu a muntu udi kayi Ntemu mua kuenzela malanda etu ne Nzambi, nebitusake bua kuikala ne budimu bua bungi patudi basue kuyamu.
8. (a) Dingumba dia bantu batu bajikangana ntshinyi? (b) Bua tshinyi ki mbimpe bua bena Kristo balelela kubuelabu mu mangumba a mushindu eu?
8 Miaba mikuabu bana betu mbabuele mu mangumbaa a bantu batu benda bajikangana. Mangumba aa batu baenza kudi bena mu tshisa anyi tshisamba kampanda peshi kudi bantu badi benza mudimu muaba umue. Batu basangisha makuta bua kuambuluisha benamu bua kuenzeja madilu padi lufu lubakuata. Bantu badi mu mangumba aa badi ne bua kuambuluishangana padi madilu abakuata ne kuyamu. Muena Kristo udiku mua kubuela mu mangumba a buena aa anyi? Mu musoko mukuabu, muanetu wa bakaji kampanda uvua mubuele mu dingumba dia nunku kayi muambile nansha baledi bende to. Pakafuaye, bena mu dingumba diabu bakalua ba bungi bua kuimba ngoma, misambu ne kuja maja. Nansha muvua bena mu dîku diende batete mua kubakandika bua kabenji malu au, bakapangila ne bualu abu buakafuishisha baledi bende bundu ne bena Kristo bonso bavua muaba au. Kumanya mudi balunda babi mua kutunyangila malanda etu ne Nzambi kudi ne bua kutuambuluisha bua kubenga kubuela mu mangumba a mushindu eu.—1 Kol. 15:33.
Mêyi a mu Bible adi aleja tshia kuenza patoke ne kaena ela kalela
9. (a) Mmushindu kayi udi 1 Kolinto 10:21 uleja mudi kuenza bilele bia madilu bidi Bible ukandika kubi menemene? (b) Ntshinyi tshidi mua kuenzekela muena Kristo udi kayi utumikila mibelu itudi bafile mu Mudimu wetu wa Bukalenge eu bua bilele bia madilu bidi Bible ukandika? (c) Bala Dutelonome 18:9-13 ne Yelemiya 7:16-19. Mmushindu kayi uvua Yehowa udiumvua pavua bena Isalele badibuejakaje mu bilele bia buena ebi?
9 Bible udi utuambila mu 1 Kolinto 10:21 ne: ‘Kanuena mua kudisanga ku mêsa a Mukalenge ne ku mêsa a bademon popamue.’ Bantemu ba Yehowa batu bangata mubelu eu ne mushinga wa bungi. Ntshinyi tshidi mua kuenzeka bikala muena Kristo muenze mikiya anyi bilele bia madilu bidi Bible ukandika bualu mbamuenzeje kudi balela bende anyi bena mutumba badi kabayi Bantemu? Bikalaye mutendelele bakishi anyi mubuelakane mu bilele bia bitendelelu bia dishima, tshienzedi tshiende tshidi tshileja mudiye mutontolodi. Nunku bakulu nebenze tshidi tshikengela kuenza bua kulama tshisumbu tshikezuke.—Dut. 18:9-13; Yel. 7:16-19.
10. (a) Bilondeshile Musambu wa 97:10, mmushindu kayi utudi ne bua kumona tshilele tshionso tshidi tshiumvuangana ne dilongesha dia ne: bafue badi ne muoyo? (b) Bilondeshile 1 Kolinto 10:32, 33, mbualu kayi bunene budi butusaka bua kuepuka bilele bionso ebi?
10 Tuikale ne mmuenenu muimpe bua lufu: Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kuikala ne mmuenenu muimpe bua lufu ne bilele bia madilu bitudi bakuile ebi? Tudi ne bua kunanga Yehowa ne muoyo mujima bua tuetu ‘kukina malu mabi.’ (Mus. 97:10) Katuena ne bua kuenza tshilele tshionso tshia madilu tshidi tshiumvuangana ne dilongesha dia ne: bafue badi mua kukengesha badi ne muoyo anyi kubambuluisha. Tuetu banange bena Kristo netu bikole, katuakuenza bualu nansha bumue budi mua kubalenduisha anyi kunyanga kondo kabu ka muoyo to.—1 Kol. 10:32, 33.
11. (a) Bilondeshile Efeso 5:8, mmalu kayi ne mmeji kayi adi basadidi ba Nzambi ne bua kuepuka? (b) Mmushindu kayi udi 1 Tesalonike 4:13 mua kutuambuluisha padi madilu atukuata?
11 Tuetu bamanye bimpe tshidi tshienzekela muntu padiye ufua, nebituambuluishe bua kubenga kuela meji ne kuenza malu bu mudi bantu badi kabayi bamanye Bible. Katuena basue kufuana bantu badi benza madilu bua kutumbisha bafue anyi bua kuditemba bua muanzu wabu anyi bintu bidibu nabi to. Katuena mua kuitaba bua madilu atupangishe bua kuenza midimu yetu ya bena Kristo mututu tuyenza to. Katuena nansha mua kufika munda padi muena Kristo netu ubenga kuya mu madilu kampanda anyi padiye kayi utupesha tshia kuenza mu madilu adi mamukuate to. Bena Kristo balelela batu bela meji ne benza malu mashilangane ne bantu bakuabu bualu bobu mbamanye tshidi Bible wamba. (Ef. 5:8) Tudi tudila bafue betu ne tubajika mu mushindu muimpe udi uleja kanemu ne udi uleja mutudi bumvue bimpe mikenji ya mu Bible.—1 Tes. 4:13; 5:5, 8, 11.
12. (a) Bala 1 Petelo 4:4. Ntshinyi tshidi bantu badi kabayi Bantemu mua kutuenzela patudi tubenga kuenza bilele bibi? (b) Bilondeshile Nsumuinu 29:25, bua tshinyi katuena mua kuitaba bua ditshina dia bantu dinyange meji etu ne bienzedi bietu?
12 Katutshinyi bantu to: Katuena basue kulenduisha muntu nansha umue to. Kadi anu muvua malu mimpe avua Yezu wenza afikisha bantu bavua kabayi bumvua Dîyi dia Nzambi munda, malu atudi tuenza bua kutendelela Yehowa adi mua kufikisha bantu munda. (Yone 6:60, 66) Tuetu babenge kuenza bilele bia madilu bidi Bible ukandika, bantu badi kabayi bena Kristo badi mua kutujana, kutupenda, kutukengesha anyi kutukina. (1 Pet. 4:4) Tshilejilu, mbabengele bamue bana betu bua kuangata bumpianyi buabu, babenge bua kubambuluisha ne mbabipate ku mabu anu bualu badi benza malu adi Nzambi musue. (Yone 15:19) Batu batangila bakuabu ne dîsu dibi ne babamba mudibu kabayi basue kusomba ne bantu ne kabayi banemeka bafue. Nansha mudi malu aa kaayi mua kutusankisha, tudi bamanye ne: adi ne bua kutufikila bualu tudi bashilangane ne bena panu. (2 Tim. 3:12) Nunku, pamutu pa kutshina bantu, tudi ne bua kutshina bua katunyingalaji Yehowa Nzambi.—Nsu. 29:25; Bien. 5:29.
13. (a) Ntshinyi tshitu bantu bakuabu bamba Bantemu ba Yehowa? (b) Nditeta kayi ditudi ne bua kuepuka? Ntshilejilu kayi tshidi Yezu mutushile?
13 Tuleje mutudi bashilangane nabu: Bantu bakuabu batu batuamba ne: “Nuenu Bantemu ba Yehowa kanutu bamanye kudila ne kujika bafue benu to.” Mêyi a nunku atuku atusama ku muoyo anyi? Kutuku misangu itutu basue kuleja bakuabu ne: tudi petu bamanye kudila ne kujika bafue betu anyi? Tuvuluke ne: pavua Satana mubandishe Yezu kulu ne mumuambile bua kudiela panshi bua kuleja mudiye Muana wa Nzambi, Yezu kakitaba to. Yezu kakitaba bua kuenza bualu bubi buvua Satana umulomba anu bua kukemesha bakuabu to. (Mat. 4:5-7) Bia muomumue, katuena ne bua kukeba bua kuenza malu adi mafuanangane ne atu bantu badi kabayi Bantemu benza mu madilu anu bua kubaleja ne: tudi petu bamanye mua kudila bafue ne kubajika. Mmushindu kayi udi bualu ebu mua kuenzeka?
14. (a) Mbubi kayi bunene buvua bena Isalele benze? (b) Bilondeshile Ekesode 32:28, bua tshinyi meji abu kaavua apetangana ne a Yehowa? Ntshinyi tshiakabenzekela?
14 Ntemu wa Yehowa kena mua kubuelakana mu bilele bia madilu bidi Bible ukandika to. Kadi tuetu katuyi badimuke, tudi mua kufika ku dipeta meji mabi a buena avua basadidi ba Nzambi ba mu bikondo bia kale bapete. Katupu muoyo ne: bena Isalele bakenza kana ka ngombe ka or bua kukatendelela bamba muvuabu benza “disanka dia Yehowa.” (Ekes. 32:5) Bakadidinga bualu bakela meji ne: Nzambi uvua mua kuitaba bua bamutendelele yeye, eku batendelela nzambi mikuabu. Bakenza bualu bubi butambe. Yehowa wakafika munda bikole ne bena Isalele 3 000 bakafua bua bualu abu.—Ekes. 32:28.
15. (a) Bala Galatia 6:12 ne Dutelonome 12:30. Ntshinyi tshidi basadidi ba Nzambi kabayi mua kuteta bua kuenza? Bua tshinyi? (b) Nansha bantu bobu bumushe amue malu a mu bitendelelu bia dishima mu bilele bibi bia madilu, bena Kristo badi ne bua kubimona mushindu kayi bilondeshile 1 Kolinto 10:20? (c) Bilondeshile Malaki 3:18, ntshinyi tshiamona bantu tuetu bashale balamate malu mimpe ne tulonda ne dikima dionso tshidi Bible wamba bua madilu?
15 Basadidi ba Nzambi kabena ne bua kuangata bilele bidi Bible ukandika bu mudi kulala pambelu, mikiya itubu benza panyima pa dijika mufue, mifikilu ya lufu lua muntu ne bikuabu bilele bibi bua kubilengeja pa kumbusha amue malu a bitendelelu bia dishima ne kupingaja pa muaba wawu makuabu adi amueneka bu a ntendelelu mulelela. Nansha mudi bualu ebu mua kumueneka ‘buimpe’ ku mêsu kua bantu badi kabayi Bantemu, badi mua kufika ku dimona ne: Bantemu ba Yehowa badi ne wabu mushindu wa kuenza bilele bia bankambua ebi. (Gal. 6:12; Dut. 12:30) Kadi tuetu tudi bamanye ne: bilele ebi mbilele bibi bidi binyingalaja Nzambi ne kabiena bipetangana ne ntendelelu mulelela to. (1 Kol. 10:20) Patudi katuyi tuenza bilele ebi, tudi tuambuluisha bantu bua bamone ‘dishilangana didi pankatshi pa bantu bimpe ne bantu babi, pankatshi pa badi bakuatshila Nzambi mudimu ne badi kabayi bamukuatshila mudimu.’—Mal. 3:18.
16. (a) Mmilayi kayi mimpe itudi bindile? (b) Ntshinyi tshitudi tuetu bonso badisuike bua kuenza?
16 Mu katupa kîpi emu lufu kaluakuikalaku kabidi to. Pabisha Yehowa bantu ku lufu, binsonji ne tunyinganyinga ne makenga nebijike. (Buak. 21:4) Bua tuetu kumonangana kabidi ne bantu batudi bafuishe, tudi ne bua kushala ne lulamatu mpindieu. Patudi bindile dikumbana dia milayi minene eyi, tudisuikayi bua Yehowa atusangane katuyi katoba, katuyi kadiwu ne katuyi tubuelakana ne ba pa buloba ebu ne bilele biabu bidi bipendeshisha Nzambi.—2 Pet. 3:14.
[Mêyi adi kuinshi]
a Mangumba adi bantu bambuluishangana ne makuta.