Nshapita wa 29

Badi bimba musambu mupiamupia wa ditshimuna

Tshikena-kumona tshia 9​—Buakabuluibua 14:1-20

Tshiena-bualu: Bantu 144 000 badi ne Muan’a mukoko pa mukuna wa Siyona; diumvuika pa buloba bujima dia mapangadika a bulumbuluishi mamanyisha kudi banjelu; biakunowa bidi binowibua

Tshikondo tshia dikumbana: Kubangila ku 1914 too ne ku dikenga dinene

1. Nshapita 7, 12 ne 13 ya Buakabuluibua mmitulongeshe tshinyi, ne ntshinyi tshitukadi pa kumona mpindieu?

NDITUKIJA kayipu dia muoyo pa kupita ku tshikena-kumona tshikuabu tshia Yone! Pamutu pa malongolodi mafuanangane ne nyama ya bidìka mikokesha kudi dragon, netumone mpindieu basadidi ba Yehowa ba lulamatu ne kubandila midimu idibu benza mu dituku dia Mukalenge. (Buakabuluibua 1:10) Buakabuluibua 7:1, 3 mmutumanyishe ne: mpepele inayi ya kabutu mmilama too ne pikala bapika bela manyi 144 000 batuibue tshitampi buonso. Buakabuluibua 12:17 uvua mutumanyishe ne: mu tshikondo etshi, ‘bashadile ba ku dimiinu [dia mukaji]’ ke bikala Satana, dragon, utamba kufunyina bua kuasa miketa. Ne Buakabuluibua nshapita wa 13 uvua mutuleje mu mushindu wa dikema malongolodi a tshididi adi Satana mupatule pa buloba bua kukebela basadidi ba Yehowa ba lulamatu mateta makole ne makengeshibua a tshikisu. Kadi, muluishi eu munene kêna mua kupumbisha dilongolola dia Nzambi to. Netumone mpindieu ne: nansha mudiye wenza madikolela mabi, bena nkristo aba 144 000 mbasangishibue buonso mu mushindu wa butshimunyi.

2. Nnkomenu kayi wa disanka udi Yone udianjila kutumvuija mu Buakabuluibua 14:1, ne Muan’a mukoko nnganyi?

² Yone, pamue ne bena mu kasumbu ka Yone ba mu matuku etu aa, mmupeshibue disanka dia kudianjila kumona nkomenu eu wa disanka: “Ne meme kutangila, e kumona Muan’a mukoko muimane pa mukuna wa Siyona, uvua ne bantu binunu lukama makumi anayi ne binayi bikale ne dîna diende ne dîna dia Tatuende mafunda pa mpala yabu.” (Buakabuluibua 14:1) Anu bu mutukadi babimone, Muan’a mukoko eu mmuakanangane ne Mikaele, uvua mukezule diulu pa kuipata Diabolo ne ba-demon bende. Bilondeshile Danyele, muine Mikaele eu ke udi “muimane kuulu bua bana ba tshisamba [tshia Nzambi]” ne udi udilongolola bua ‘kuimana kuulu’ bua kukumbaja malumbuluisha makane a Yehowa. (Danyele 12:1; Buakabuluibua 12:7, 9) Katshia ku 1914, Muan’a mukoko eu wa Nzambi, uvua mudifile bu mulambu, mmuimane pa mukuna wa Siyona bu Mukalenge Masiya.

3. “Mukuna wa Siyona” padi Muan’a mukoko ne bantu 144 000 ‘biimane’ ntshinyi?

³ Bionso mbienzeke anu muvua Yehowa mubimanyishe ne: “Meme, eyowa, meme ngateki mukalenge wanyi pa Siyona, mukuna wanyi munsantu.” (Misambu 2:6; 110:2) Mvese eu kêna ufunkuna mukuna wa Siyona wa pa buloba, dikolo dia tshimenga tshia Yeruzaleme, kuvua bakalenge ba dîku dia Davidi bakokeshila to. (1 Kulondolola 11:4-7; 2 Kulondolola 5:2) Tòo, bualu, kunyima kua lufu luende ne dibiishibua diende mu 33 B.B., Yezu wakatekibua bua kuikala dibue dia mu ditumba dia tshishimikidi pa mukuna wa Siyona wa mu diulu, muaba udi usanganyibua mu diulu udi Yehowa muangate dipangadika dia kuteka “tshimenga tshia Nzambi wa muoyo, Yeruzaleme wa mu diulu.” Nenku, “mukuna wa Siyona” udibu batele apa udi uleja muanzu mutumbe wa Yezu ne wa bapianyi nende, badi benza Yeruzaleme wa mu diulu, mbuena-kuamba ne: Bukalenge. (Ebelu 12:22, 28; Efeso 3:6) Ntshimfuanyi tshia nsombelu wa butumbi ne wa bumfumu udi Yehowa mubabandishe mu dituku dia Mukalenge. Mu kupita kua siekele, bu mudibu “mabue a muoyo,” bena nkristo bela manyi bavua bindile ne muoyo kulukulu tshikondo tshivuabu mua kuimana pa mukuna wa Siyona wa mu diulu, basangishibue kudi Mukalenge Yezu Kristo mutumbisha mu Bukalenge buende bulengele.​—1 Petelo 2:4-6; Luka 22:28-30; Yone 14:2, 3.

4. Mmu ngumvuilu kayi mudi bela manyi buonso 144 000 biimane pa mukuna wa Siyona?

⁴ Yone kêna umona amu Yezu nkayende, kadi, kabidi ne tshisumbu tshijima tshia bapianyi nende ba Bukalenge bua mu diulu 144 000 biimane pa mukuna wa Siyona wa mu diulu. Pabi, mu tshikondo tshidi mianda eyi ya mu tshikena-kumona yenzeka, bavule ba ku bena nkristo 144 000, kadi ki mbuonso, bakavua mu diulu. Kunyima, mu tshine tshikena-kumona etshi, Yone udi ufika ku dimanya ne: bansantu bungi kampanda badi ne bua kuanji kunanukila ne lutulu kabidi mu mateta ne kufua pa kushala bena lulamatu. (Buakabuluibua 14:12, 13) Nenku, mbimueneke patoke ne: bamue ba ku bena nkristo 144 000 batshidi pa buloba. Nanku, mmunyi mudi Yone ubamona buonso buabo biimane pamue ne Yezu pa mukuna wa Siyona?a Bu mudibu bena mu tshisumbu tshia bena nkristo bela manyi, badi mpindieu “basemene ku mukuna wa Siyona ne ku tshimenga tshia Nzambi wa muoyo, Yeruzaleme wa mu diulu.” (Ebelu 12:22) Amu bu Paulo patshivuaye pa buloba, bakadi bamane kuambuibua​—mu ngumvuilu wa mu nyuma—​bua kuikala mu buobumue ne Yezu Kristo mu miaba ya mu diulu. (Efeso 2:5, 6) Kabidi, mu 1919, bakandamuna ku dibiikila dia ‘kubanda apa,’ ne mu mushindu wa mu tshimfuanyi, ‘bakabanda mu diulu mu ditutu.’ (Buakabuluibua 11:12) Mvese eyi ya mu Bible idi ituambuluisha bua kujingulula​—mu ngumvuilu wa mu nyuma—​ne: bena mu kasumbu ka bena nkristo 144 000 buonso badi pa mukuna wa Siyona pamue ne Yezu Kristo.

5. Bela manyi aba 144 000 badi ne mêna abidi mafunda pa mpala yabu: ng’a banganyi, ne abi bidi bileja tshinyi?

⁵ Bena nkristo 144 000 kabena mu diumvuangana nansha dikese ne batendeledi ba nyama wa luonji, badi bapeta tshimanyinu, bishiferi bia mu tshimfuanyi 666. (Buakabuluibua 13:15-18) Kadi, bena nkristo aba ba lulamatu badi ne dîna dia Nzambi ne dia Muan’a mukoko mafunda pa mpala yabu. Kakuena mpata bua se: bu muvuaye muena Yuda, Yone uvua mumone dîna dia Nzambi difunda mu maleta a tshiena-Ebelu, יהזה.b Bu mudibu ne dîna dia Tatuende wa Yezu difunda pa mpala yabu mu tshimfuanyi, bena nkristo aba batua tshitampi badi bamanyisha kudi buonso se: badi bantemu ba Yehowa, bapika bende. (Buakabuluibua 3:12) Kuikala kuabu kabidi ne dîna dia Yezu difunda pa mpala yabu kudi kuleja ne: badi bitaba mudibu bende. Yezu udi “bayabu” mulaya, ne buobo badi “mukajende musela” wa matuku atshilualua, “bifukibua bipiabipia” bidi bisadila Nzambi ne bikale ne ditekemena dia kuikala ne muoyo mu diulu. (Efeso 5:22-24; Buakabuluibua 21:2, 9; 2 Kolinto 5:17) Malanda masheme adibu badie ne Yehowa ne Yezu Kristo adi ne buenzeji pa ngenyi ne bienzedi biabu bionso.

Badi bimba bu musambu mupiamupia

6. Mmusambu kayi udi Yone umvua, ne ndiumvuija kayi didiye ufila pa musambu eu?

⁶ Mu diumvuangana ne bidi kuulu ebi, Yone udi ulonda ne: “Ne meme kumvua mutoyi ufuma mu diulu bu mutoyi wa mâyi mavule ne bu mukungulu mukole wa dikubakuba; ne mutoyi ungakumvua uvua bu wa bimbi ba misambu bikale ne lunzenze, pa kuimba nzenze yabu. Ne badi bimba bu musambu mupiamupia kumpala kua nkuasa wa bumfumu ne kumpala kua bifukibua binayi bidi ne muoyo ne bakulu; ne muntu nansha umue kavua mua kushindika musambu eu, amu bine aba binunu lukama makumi anayi ne binayi, bakasumbibua pa buloba.” (Buakabuluibua 14:2, 3) Kabiena bikemesha bua mudi Yone wela meji ku bibila bia mâyi bia dipuma dikole ne ku ditayika dia makubakuba padiye umvua mêyi 144 000 masangisha mu tshiona tshia musambu mulenga to. Mmushindu kayipu udi tshiona etshi tshilenga, bu tshia lunzenze, tshisheme ku matshi! (Musambu wa 81:2) Bimbi ba misambu ba pa buloba bavuaku pabu mua kuidikija mu mushindu mulenga musambu eu mulengele anyi?

7. (a) Musambu mupiamupia mutela mu Buakabuluibua 14:3 ntshinyi? (b) Mmu ngumvuilu kayi mudi musambu udi mu Musambu wa 149:1 muikale mupiamupia mu matuku etu aa?

⁷ “Musambu mupiamupia” eu ntshinyi? Amu bu mutuvua babimone mu dikonkonona dia Buakabuluibua 5:9, 10, musambu eu udi utangila malongolola akumbaja Yehowa ku butuangaji bua Bukalenge buende ne udi utangila kabidi ndongoluelu ya mpatshi ivuaye muangate, ku butuangaji bua Yezu Kristo, bua kuvuija Izalele wa mu nyuma “bukalenge ne bakuidi bua Nzambi wetu.” Mmusambu wa kusamuna nawu Yehowa wa kumanyisha nawu bintu bipiabipia bidiye wenda ukumbaja ku butuangaji bua Izalele wa Nzambi ne bua diakalenga diende. (Galatia 6:16) Bena mu Izalele eu wa mu nyuma badi bandamuna ku dibiikila edi dia mufundi wa misambu: “Tumbisha Yah, wewe tshisamba! Wimbile Yehowa musambu mupiamupia, butumbi buende mu tshisangilu tshia batumikidi ba mikenji. Izalele asanke mu Mumufuki wende munene, bana ba Siyona​—basanke mu Mukalenge wabu!” (Musambu wa 149:1, 2) Bushuwa, kukadi siekele mivule, katshia bafunda mêyi aa, kadi, mu matuku etu aa, badi baimba ne ngumvuilu mupiamupia. Bukalenge bua Masiya buakaledibua mu 1914. (Buakabuluibua 12:10) Mu 1919 basadidi ba Yehowa ba pa buloba bakatuadija kumanyisha “dîyi dia bukalenge” ne mitalu mipiamipia. (Matayi 13:19) Ku busonsodi bua texte wa tshidimu atshi (Yeshayi 54:17) ne ku dikankamijibua bua muvuabo bajadikibue tshiakabidi mu mparadizu wa mu nyuma, bakaditua mu ‘kuimbila Yehowa pa kusakidila mijiki mu mitshima yabu.’​—Efeso 5:19.

8. Bua tshinyi amu bantu aba 144 000 nkayabu ke badi bakumbane mua kulonga musambu mupiamupia mutela mu Buakabuluibua 14:3?

⁸ Kadi, bua tshinyi amu bela manyi 144 000 ke badi bakumbane mua kulonga musambu udibu batele mu Buakabuluibua 14:3? Bualu, musambu eu udi mu diumvuangana ne masanka adibu balabula bu bapianyi ba Bukalenge bua Nzambi. Amu buobo nkayabu ke bangatshibua bu bana ba Nzambi ne bela manyi a spiritu munsantu. Amu buobo nkayabu ke bakasumbibua pa buloba bua kulua bena mu Bukalenge ebu bua mu diulu. Amu buobo nkayabu ‘nebikale bakuidi . . . ne nebakokeshe’ pamue ne Yezu Kristo munkatshi mua bidimu tshinunu bua kufikisha bukua-bantu ku bupuangane. Amu buobo nkayabu ke badibo bamona benda “bimba bu musambu mupiamupia” kumpala mene kua Yehowa.c Masanka aa ne matekemena aa bia pa buabi bidi bibapetesha mushinga wa pa buawu menemene bua Bukalenge ne bidi bibapetesha mushindu wa kuimba bua Bukalenge ebu mushindu udi muntu mukuabu nansha umue kayi mua kuenza.​—Buakabuluibua 20:6; Kolosai 1:13; 1 Tesalonike 2:11, 12.

9. Pa kumvua mudi bena nkristo bela manyi bimba, ntshinyi tshidi bena mu musumba munene benza, ne ndikankamija kayi didibu balonda?

⁹ Kadi, bantu bakuabu badi bateleja kuimba kuabu ne badi bangata mêyi a musambu eu ne mushinga. Kubangila ku 1935, musumba munene wa mikoko mikuabu, idi’anu yenda ivula, udi umvua musambu wabu wa ditshimuna ne udi udiumvua musakibue bua kudisangisha kudibu bua kumanyisha Bukalenge bua Nzambi. (Yone 10:16; Buakabuluibua 7:9) Bushuwa, balongi aba bapiabapia kabena mua kulonga mua kuimba muine musambu mupiamupia mushindu umue menemene bu aba bikala bakalenge mu Bukalenge bua Nzambi to. Kadi, buobo pabu badi bimba musambu mulenga wa kutumbisha nawu Yehowa, musambu udi umusamuna bua bintu bipiabipia bidiye wenda ukumbaja. Bua bualu ebu, badi bakumbaja dikankamija dia mufundi wa misambu: “Imbilayi Yehowa musambu mupiamupia. Imbilayi Yehowa, nuenu bantu buonso ba pa buloba! Imbilayi Yehowa, nubeneshe dîna diende. Ku dituku ne ku dituku, numanyishe lumu luimpe lua dipandishibua kudiye. Numanyishe butumbi buende munkatshi mua matunga, midimu yende ya dikema munkatshi mua bisamba bionso. Ambikayi Yehowa, O nuenu mêku a bisamba, ambikayi Yehowa butumbi ne bukole. Ambayi munkatshi mua matunga ne: ‘Yehowa yeye-muine wavu mukalenge.’”​—Misambu 96:1-3, 7, 10; 98:1-9.

10. Mmunyi mudi bela manyi 144 000 mua kuimba “kumpala” kua bakulu 24 ba mu tshimfuanyi?

¹⁰ Mmunyi mudi bela manyi 144 000 mua kuimba musambu “kumpala” kua bakulu, padi bakulu aba 24 bikale baleja buobo bine bela manyi aba 144 000 mu muanzu wabu wa butumbi mu diulu? Ku ntuadijilu wa dituku dia Mukalenge, aba ba kudibu bavua “bafue mu buobumue ne Kristo” bakabiishibua ku lufu bu bifukibua bia mu nyuma. Nunku, bena nkristo aba bela manyi ba lulamatu bakatshimuna badi mpindieu mu diulu, mudibu bakumbaja mu tshimfuanyi midimu mifuanangane ne ya bena mu tusumbu 24 tua bakulu bakuidi. Badi mene bamueneka mu tshikena-kumona tshia bulongolodi bua mu diulu bua Yehowa. (1 Tesalonike 4:15, 16; 1 Kulondolola 24:1-18; Buakabuluibua 4:4; 6:11) Nanku, bashadile ba ku bela manyi 144 000 batshidi pa buloba badi bimba musambu mupiamupia kumpala, peshi ku mêsu kua bana babu babiishibue ku lufu badi mu diulu mpindieu.

11. Bua tshinyi bena nkristo bela manyi batshimunyi mbalejibue kudi bakulu 24 ne kudi bantu 144 000?

¹¹ Lukonko lukuabu ludi mua kutuvuila mu lungenyi mpindieu: Bua tshinyi batshimunyi aba bela manyi mbalejibue, ku lumue luseke kudi bakulu 24 ba tshimfuanyi, ne ku lukuabu kudi bantu 144 000? Bidi nanku bualu mukanda wa Buakabuluibua udi wakula bua musumba eu umu’epele mu mmuenekelu ibidi mishilangane. Bakulu 24 mbalejibue mu muanzu wabu mutambe bunene ku nkuasa wa bumfumu wa Yehowa udibu banyunguluke, bateka bu bakalenge ne bakuidi mu diulu. Badi tshimfuanyi tshia kasumbu kajima ka bela manyi 144 000 mu muanzu wabu wa mu diulu, nansha mudi bashadile bakese menemene batshikale pa buloba. (Buakabuluibua 4:4, 10; 5:5-14; 7:11-13; 11:16-18) Kadi, nshapita wa 7 wa Buakabuluibua udi ushindika ne: bantu aba 144 000 mbafumine mu bukua-bantu, udi ushindamena pa dilongolola dinene dia Yehowa dia kutua bungi busanga bua bena Izalele wa mu nyuma tshitampi ne kupetesha musumba munenanenayi kawuyi kubala lupandu. Buakabuluibua nshapita wa 14 udi pende ujadika se: kasumbu kajima ka Bukalenge, kenza ne batshimunyi 144 000, nekasangishibue pamue ne Muan’a mukoko pa mukuna wa Siyona. Anu mutuavua kubimona, nshapita eu udi kabidi umanyisha malu malomba adi bantu aba 144 000 ne bua kukumbaja.d

Balondi ba Muan’a mukoko

12. (a) Ntshinyi tshidi Yone wamba kabidi bua bantu 144 000? (b) Mmu ngumvuilu kayi mudi bantu aba 144 000 bikale tumama?

¹² Pa bidi bitangila bantu 144 000 bavua ‘basumbibue pa buloba,’ Yone udi utuambila ne: “Ng’aba badi kabayi badinyange ne bakaji; bushuwa, badi tumama; ng’aba badi batungunuka ne kulonda Muan’a mukoko kuonso kudiye uya. Buobo aba bakasumbibua munkatshi mua bukua-bantu bu mamuma a diambedi bua Nzambi ne bua Muan’a mukoko, ne dishima kadiakasanganyibua mukana muabu; kabena ne kalema.” (Buakabuluibua 14:4, 5) Bantu aba 144 000 “badi tumama” kadi abi kabiena biumvuija ne: patshidibo mu mubidi, bena mu kasumbu aka kabena mua kuikala basele nansha. Mupostolo Paulo wakafundila mene bena nkristo bavua babikidibue bua kuya mu diulu ne: nansha mudi bujike bupetesha muena nkristo masanka mavule, mu imue nsombelu, kusela kuvua kuimpe kupite kuikala mujike. (1 Kolinto 7:1, 2, 36, 37) Bumama bua mu nyuma ke buvua busunguluja kasumbu aka ka bena nkristo. Kabena benda masandi a mu nyuma ne malongolodi a tshididi, peshi ne bitendelelu bia dishima nansha. (Yakobo 4:4; Buakabuluibua 17:5) Bu mudibu mukaji musela mulaya Kristo, badi badilama bakezuke, “kabayi kalema munkatshi mua bantu bena tshipungu tshinyanguke ne tshikonyangale.”​—Filipoi 2:15.

13. Bua tshinyi bela manyi 144 000 badi mukaji musela udi mukumbanyine Yezu Kristo, ne mmu ngumvuilu kayi mutudi mua kuamba ne: badi “batungunuka ne kulonda Muan’a mukoko kuonso kudiye uya”?

¹³ Kusakidila apu, “dishima kadiakasanganyibua mukana muabu.” Mu muanda eu, mbafuanangane ne Mukalenge wabu, Yezu Kristo. Pavuaye muntu mupuangane, “kakenza mpekatu, ne dishima kadiakasanganyibua mukana muende.” (1 Petelo 2:21, 22) Bu mudibu kabayi kalema ne bamba bulelela, bantu aba 144 000 mbalongolola bu “mukaji musela” muena bukezuke bua Muakuidi Munene wa Yehowa. Pavua Yezu pa buloba, wakalomba bantu bavua bipatshila buakane bua kumulonda. (Mako 8:34; 10:21; Yone 1:43) Aba bavua bandamuna ku dibiikila diende bavua balonda nsombelu wa muomumue nende ne bavua benza malu bilondeshile malongesha ende. Nenku, mu matuku a muoyo wabu pa buloba, badi “batungunuka ne kulonda Muan’a mukoko kuonso kudiye uya,” eku yeye muine wenda ubalombola mu bulongolodi ebu bukokesha kudi Satana.

14. (a) Mmushindu kayi udi bantu 144 000 bikale “mamuma a diambedi bua Nzambi ne bua Muan’a mukoko”? (b) Mmu ngumvuilu kayi mudi bena mu musumba munene bikale pabu mamuma a diambedi?

¹⁴ Bantu 144 000 “bakasumbibua pa buloba,” “bakasumbibua munkatshi mua bukua-bantu.” Mbangatshibue bu bana ba Nzambi; kunyima kua dibiishibua diabu ku lufu, kabakuikala kabidi bantu patupu, ba musunyi ne mashi to. Anu bu mudi mvese 4 ubileja, badi balua “mamuma a diambedi bua Nzambi ne bua Muan’a mukoko.” Bushuwa, mu siekele wa kumpala, Yezu uvua “mamuma a diambedi bua aba badi balale mu lufu.” (1 Kolinto 15:20, 23) Kadi, bantu 144 000 badi “amue mamuma a diambedi” a bukua-bantu bupange bupuangane, masumba ku mushinga wa mulambu wa Yezu. (Yakobo 1:18) Kadi, dinowa dia bantu kadiena dishikila anu ne disangishibua diabu to. Mukanda wa Buakabuluibua ukadi muakule bua disangishibua dia bena mu musumba munene ukêna-kubadika badi bela lubila lukole ne: “Lupandu, tudi balupetele kudi Nzambi wetu udi musombe mu nkuasa wa bumfumu, ne kudi Muan’a mukoko.” Bantu aba nebapanduke ku dikenga dinene ne, ku kakese ku kakese bu muikalabu benda banua ku “mpokolo ya mâyi a muoyo,” nebavuijibue bantu bapuangane pa buloba. Kabidi, tshikondo tshikese kunyima kua dikenga dinene, Hadès neashale munda mutupu; bantu bakuabu miliyo kayiyi kubala nebabiishibue ku lufu ne nebapete mushindu wa kunua ku mine mpokolo ya mâyi a muoyo. Bilondeshile bituafumi ku dimona ebi, nebikale biakane bua kuamba ne: musumba munene udi mamuma a diambedi a mikoko mikuabu​—badi ba kumpala ku bantu badi ‘basukula nkanzu yabu mile ne bayitokesha mu mashi a Muan’a mukoko,’ ne badi ne ditekemena dia kuikala ne muoyo wa kashidi pa buloba.​—Buakabuluibua 7:9, 10, 14, 17; 20:12, 13.

15. Ndiumvuangana kayi didi pankatshi pa mishindu eyi isatu mishilangane ya mamuma a diambedi ne mafesto avua enzeka mu tshikondo tshia Mikenji ya Mozese?

¹⁵ Kudi diumvuangana dia mushinga pankatshi pa mishindu eyi isatu mishilangane ya mamuma a diambedi (Yezu Kristo, bantu 144 000 ne musumba munene) ne mafesto avua enzeka mu tshikondo tshia Mikenji ya kale ya Mozese. Mu dia 16 Nisan, mu difesto dia Gato kayiyi miela luevene, bavua balambula Yehowa tshisumbu tshia miepu ya orge munowa diambedi. (Lewitiki 23:6-14) Dia 16 Nisan ke dituku diakabiishibua Yezu ku lufu. Mu dituku dia 50, dia kubala biangatshile ku dia 16 Nisan, mu ngondo muisatu, bena Izalele bavua benza difesto dia Kunowa, dia blé wa diambedi ku dipia. (Ekesode 23:16; Lewitiki 23:15, 16) Difesto edi diakabikidibua pashishe ne: Pentekoste (bilondeshile muaku wa tshiena-Greke udi umvuija ne: “-a makumi atanu”); pabi, dia Pentekoste wa 33 B.B. ke divua ba kumpala ba ku bantu 144 000 bedibue manyi a spiritu munsantu. Ndekelu wa bionso, mu ngondo wa muanda-mutekete, pavua biakunowa bionso bisangishibua mu mayeba, bena Izalele bavua benza difesto dia Mitanda, tshikondo tshia kuela [Nzambi] tuasakidila ne disanka. Munkatshi mua lumingu lujima bavua basomba mu mitanda mienza ne bintu bu mudi malala a mabue. (Lewitiki 23:33-43) Mushindu wa muomumue, bena musumba munene, badi tshimue tshitupa tshia dinowa dinene, badi bela tuasakidila kumpala kua nkuasa wa bumfumu ne “malala mu bianza biabu.”​—Buakabuluibua 7:9.

Kumanyisha kua lumu luimpe lua kashidi

16, 17. (a) Yone udi umona muanjelu ubuuka penyi, ne ndumu kayi ludi muanjelu eu umanyisha? (b) Mbanganyi badi ne mudimu wa kukumbaja mu mudimu wa dimanyisha Bukalenge, ne mmianda kayi idi ijadika nunku?

¹⁶ Yone mmutungunuke ne kufunda ne: “Ne meme kumona muanjelu mukuabu ubuuka munkatshi mua diulu, uvua ne lumu luimpe lua kashidi lua kumanyisha bu mukenji wa disanka kudi aba badi basombe pa buloba, ne kudi ditunga dionso ne tshisa tshionso ne muakulu wonso ne tshisamba tshionso, wamba ne dîyi dikole ne: ‘Tshinayi Nzambi ne numupe butumbi, bualu dîba dia dilumbuluisha kudiye diafiki, ne tendelelayi Eu udi muenze diulu ne buloba ne mbuu ne mpokolo ya mâyi.’” (Buakabuluibua 14:6, 7) Muanjelu eu udi ubuuka “munkatshi mua diulu,” mudi nyunyi ibuuka. (Fuanyikija ne Buakabuluibua 19:17.) Nenku, dîyi diende didi mua kumvuika pa buloba bujima. Kumanyisha kua lumu luimpe kudi muanjelu eu pa buloba bujima kudi kumvuika kudi bantu bungi kabuyi kubala, kupita ne kule lumu kayi luonso lumuangalaja ku televizion.

¹⁷ Muanjelu udi udimuija muntu yonso bua kutshina, ki nnyama wa luonji ne tshimfuanyi tshiende, kadi Yehowa, muena bukole kabuyi kuelekeja ne nyama kayi wonso wa mu tshimfuanyi mukokesha kudi Satana. Eyowa, Yehowa ke udi mufuke diulu ne buloba, ne tshikondo tshiakumbanyi mpindieu bua yeye kulumbuluisha buloba! (Fuanyikija ne Genese 1:1; Buakabuluibua 11:18.) Pavuaye pa buloba, Yezu wakamanyisha mulayi udi ulonda eu pa bidi bitangila tshikondo tshietu etshi: “Ne lumu luimpe elu lua bukalenge nelumanyishibue pa buloba bujima budi bantu bâse, neluikale tshimanyinu kudi matunga wonso; ne pashishe, nshikidilu nealue.” (Matayi 24:14) Lelu’eu, tshisumbu tshia bena nkristo bela manyi ke tshidi tshikumbaja mudimu eu. (1 Kolinto 9:16; Efeso 6:15) Mukanda wa Buakabuluibua udi usokolola apa ne: banjelu bakêna-bamueka badi pabu mu mudimu eu wa buambi. Mmisangu bungi kayipu ikadi banjelu balombole kabiyi mpata umue wa ku Bantemu ba Yehowa kudi anyima kampanda mukonya kudi tunyinganyinga, muindile ne muoyo kulukulu bua kupeta diambuluisha dia mu nyuma, pamu’apa, usambila mene bua kudipeta!

18. Bilondeshile miaku ya muanjelu udi ubuuka munkatshi mua diulu, ndîba kayi dikadi difike mpindieu, ne mbanganyi bakadi pa kumanyisha amue mapangadika a bulumbuluishi?

¹⁸ Anu bu mudi muanjelu udi ubuuka munkatshi mua diulu ubimanyisha, dîba dia dilumbuluisha diafiki. Mmapangadika kayi a bulumbuluishi ikala Nzambi mua kuangata mpindieu? Mu katupa kîpi emu, matshi a bantu neapate pa kumvua mapangadika adi ne bua kumanyishibua kudi muanjelu muibidi, muisatu, muinayi ne muitanu.​—Yelemiya 19:3.

[Mêyi adi kuinshi]

[Bimfuanyi mu mabeji 202, 203]

144 000

Bakulu 24

Bapianyi pamue ne Muan’a mukoko, Yezu Kristo, bamona mu mmuenekelu ibidi mishilangane