Musumba munene udi wenza mudimu wa tshijila
“Badi bamuenzela mudimu wa tshijila butuku ne munya mu ntempelo wende.”—BUAKABULUIBUA 7:15, NW.
1. Ndijingulula kayi dia mu nyuma dia mushinga mukole diakapeteka mu 1935?
MU DIA 31 Lumungulu 1935, disanka dinene divua munkatshi mua batumibue mu mpuilu wa Bantemu ba Yehowa mu Washington, D.C. Muaba awu, bua musangu wa kumpala, musumbasumba munene (anyi musumba munene) wa mu Buakabuluibua 7:9 wakajinguludibua patoke mu diumvuangana ne mikuabo mvese ya mu Bible ne mu diumvuangana ne mianda ikavua mituadija kuenzeka.
2. Ntshinyi tshiakaleja se: divula dia bungi buvua buenda bubanda diakajadika se: Nzambi kavua mubabikile mu diulu to?
2 Mbingu bu isambombo kumpala, mu disekelela dia Didia dia Dilolo dia Mukalenge mu bisumbu bia Bantemu ba Yehowa, bantu 10 681 ba ku bavuaku (bu muntu 1 pa 6) kabavua badie peshi banue bimanyinu bia mampa ne mvinyo nansha, ne 3 688 ba ku bantu aba bavua bamanyishi ba Bukalenge bua Nzambi ba tshisumi. Bua tshinyi bakadikanda bua kudia ne kunua bimanyinu? Bua bivuabo balonge mu Bible, bakajingulula se: Nzambi kavua mubabikile bua kuikala ne muoyo wa kashidi mu diulu, kadi bavua mua kubabidila ndongoluelu ya Yehowa mu mukuabo mushindu. Nenku, mu mpuilu awu, pakebeja ngamba-malu ne: “Bu nuenu ne bua kusua, buonso badi ne ditekemena dia kuikala ne muoyo wa kashidi pa buloba imanayi kuulu,” ntshinyi tshiakenzeka? Bantu binunu ne binunu bakimana kuulu, ne pashishe mbila ya disanka yakedibua mutantshi kudi bateleji.
3. Bua tshinyi disungulujibua dia musumbasumba munene diakafila disakibua dipiadipia bua mudimu wa budimi, ne mmunyi muakadiumvua Bantemu pa bualu ebu?
3 Tshivua batumibue balonge mu mpuilu awu tshiakabasakulula mu mudimu wabo. Bakafika ku dianyisha se: mpindieu, kumpala kua nshikidilu wa ndongoluelu eu mukulukulu, ki ng’anu binunu bikese kadi musumbasumba munene wa bantu nebapeteshibue mushindu wa kubuela mu ndongoluelu wa Yehowa bua dipandishibua dia muoyo, ne ditekemena dia kuikala ne muoyo wa kashidi mu mparadizu pa buloba. Mmukenji kayipu udi ulenga ku muoyo uvuabo bafile apa kudi banangi ba bulelela! Bantemu ba Yehowa bakajingulula se: kutshivua mudimu munene udi ne bua kuenjibua—mudimu wa disanka. Bidimu bungi kampanda kunyima, John Booth, wakalua muena mu Kasumbu Kaludiki udi uvuluka se: “Mpuilu awu wakatupetesha bintu bivule bia kusankidila.”
4. (a) Mmunyi mudi disangishibua dia musumba munene dialabale bituadijile mu 1935? (b) Mmu mushindu kayi mudi bena mu musumba munene bafila tshijadiki tshia se: ditabuja diabo nditabuja dia mitalu?
4 Mu bidimu biakalonda, mu mushindu wa dikema, bungi bua Bantemu ba Yehowa buakavula. Nansha muvua dikengeshibua dia tshikisu dibafimpakaja mu Mvita Mibidi ya Buloba Bujima, bungi buabo buakavudijibua misangu mitue ku isatu mu bidimu dikumi. Ne bamanyishi 56 153 bavua bafila bumanyishi bua patoke mu 1935 bakavula, e kufikabu mu 1994 bamanyishi ba Bukalenge bapite pa 4 900 000 mu matunga mapite pa 230. Bavule ba kudibo mbadianjile kutekemena ne luzuku luonso bua kuikala munkatshi mua aba basankishibua kudi Yehowa pa kubapetesha muoyo mupuangane mu mparadizu pa buloba. Pa kubafuanyikija ne kasumbu kakese ka mikoko, mbalue bushuwa musumba munene. Ki mbantu badi bamba mudibo ne ditabuja eku kabayi bafila tshijadiki tshiadi nansha. (Yakobo 1:22; 2:14-17) Buonso buabo badi babanyangana ne bakuabu lumu luimpe pa bidi bitangila Bukalenge bua Nzambi. Udiku umue wa mu tshisumbu etshi tshia mikoko tshia disanka anyi? Kuikala Ntemu wa tshisumi ntshimanyinu tshisunguluji, kadi kudi kukengela bivule.
“Bimana kumpala kua nkuasa wa bumfumu”
5. Ntshinyi tshidi tshilejibua ku muanda wa se: musumba munene udi “muimana kumpala kua nkuasa wa bumfumu”?
5 Mu tshikena-kumona tshiakafidibua kudi mupostolo Yone, wakabamona “bimana kumpala kua nkuasa wa bumfumu ne kumpala kua Muan’a Mukoko.” (Buakabuluibua 7:9, NW) Dimana diabo kumpala kua nkuasa wa bumfumu wa Nzambi mbadiumvuije mu mvese idi mimunyungulule, didi dileja se: badi banyisha tshishiki bumfumu bua Yehowa bukena mikalu. Ebi bidi bilomba bivule. Tshilejilu: (1) Badi banyisha bukokeshi bua Yehowa bua kupangadijila bamusadidi bende tshidi tshimpe ne tshidi tshibi. (Genese 2:16, 17; Yeshaya 5:20, 21) (2) Badi bateleja Yehowa padiye uyukila nabu ku butuangaji bua Dîyi diende. (Dutelonome 6:1-3; 2 Petelo 1:19-21) (3) Badi banyisha mushinga wa kukokela aba badi Yehowa muomekela bujitu bua butangidi. (1 Kolinto 11:3; Efeso 5:22, 23; 6:1-3; Ebelu 13:17) (4) Nansha mudibo kabayi bapuangane, badi benza madikolela malelela bua kuandamuna ku bulombodi bua teokrasi, ki nku tshifula muoyo, kadi badiakaje kumbukila mu mutshima. (Nsumuinu 3:1; Yakobo 3:17, 18) Badi kumpala kua nkuasa wa bumfumu benzela Yehowa mudimu wa tshijila, udibo banemeka ne bananga bikole. Pa bidi bitangila musumba munene eu, ‘kuimana’ kuabo kumpala kua nkuasa wa bumfumu kudi kuleja dianyishibua dia kudi Eu udi musombe mu nkuasa wa bumfumu. (Fuanyikija ne Buakabuluibua 6:16, 17.) Dianyishibua ndishindamena pa tshinyi?
“Bavuale nkanzu mitoke”
6. (a) Ntshinyi tshidi tshiumvuijibua ku “divuala nkanzu mitoke” dia musumba munene? (b) Mmunyi mudi musumba munene upeta dimana diakane kumpala kua Yehowa? (c) Mmu bualabale kayi mudi ditabuja mu mashi a Kristo akapuekeshaye ne buenzeji kudi musumba munene?
6 Diumvuija dia mupostolo Yone dia tshivuaye mumona didi diamba ne: bena mu musumba munene eu “mbavuale nkanzu mitoke.” Nkanzu mitoke ayi idi tshimanyinu tshia dimana diabu diakane kumpala kua Yehowa. Mmunyi muakapetabu dimana dia mushindu’eu? Tukadi bamane kumona se: mu tshikena-kumona tshia Yone bavua bimane “kumpala kua Muan’a Mukoko.” Badi banyisha Yezu Kristo bu “Muan’a Mukoko udi umbusha mpekatu ya bantu.” (Yone 1:29, NW) Yone wakateleja umue wa ku bakulu, mu tshikena-kumona, uvua kumpala kua nkuasa wa Nzambi wa bumfumu wamba ne: “Mbasukule nkanzu yabo ne mbayitokeshe mu mashi a Muan’a Mukoko. Ke bua tshinyi badi kumpala kua nkuasa wa bumfumu wa Nzambi.” (Buakabuluibua 7:14, 15, NW) Mu ngumvuilu wa mu tshimfuanyi, mbasukule bivualu biabo pa kuenza midimu ya ditabuja mu mashi a Kristo mapikudi. Kaben’anu banyisha patupu mu lungenyi malongesha a Bible pa bidi bitangila tshia-bupikudi. Dianyisha bua tshia-bupikudi etshi didi ne buenzeji pa bu-muntu buabo bua munda; nenku, badi benza midimu ya ditabuja ne “mutshima.” (Lomo 10:9, 10) Ebi bidi ne buenzeji bunene pa tshidibo benza ne mioyo yabo. Ne ditabuja, badi badifila kudi Yehowa ku diambuluisha dia mulambu wa Kristo, baleja tshimanyinu tshia didifila adi pa kuinyibua mu mâyi, badi bushuwa bashala ne nsombelu udi mu diumvuangana ne didifila diabo, ne nenku bafika ku didia malanda manyisha ne Nzambi. Mmuabi kayipu bulenga utudi nawu—wa kukubibua biakane!—2 Kolinto 5:14, 15.
7, 8. Mmunyi mudi bulongolodi bua Yehowa buambuluishe musumba munene bua kulama bivualu biabu kabiyi katoba?
7 Ne diditatshisha dia dinanga bua dikala bimpe diabo dianenga, bulongolodi bua Yehowa butu pa tshibidilu bukoka ntema pa mmuenenu ne pa nsombelu bidi mua kunyanga anyi kutua tutoba pa bivualu bietu bidi bitusunguluja bua se: muntu kapangi kuakanangana ne diumvuija dia buprofete didi mu Buakabuluibua 7:9, 10, nansha mudiye wenza midimu ya patoke. (1 Petelo 1:15, 16) Mu ditua nyama ku mikolo dia bikavua bimana kupatula ku ntuadijilu, Tshibumba tshia Nsentedi (mu angl.) tshia mu 1941 ne mu biakapatuka pashishe, ku musangu wonso biakaleja se: ki mbiakane to bua kulongesha bakuabo ne pashishe patudi katuyi mu buambi kuditua mu nsombelu bu mudi wa tshiendenda tshia masandi anyi makupi. (1 Tesalonike 4:3; Ebelu 13:4) Mu 1947, bakazangika se: mikenji ya Yehowa pa bidi bitangila dibaka dia bena nkristo badi ne bua kuyitumikila mu matunga wonso; kakuyi diangata ne mushinga tshidi bibidilu bia muaba udibo basombele bianyisha, aba badi batungunuka ne kuikala ne bakaji bavule kabena ne bua kuikala Bantemu ba Yehowa nansha.—Matayo 19:4-6; Tito 1:5, 6.
8 Mu 1973, bakaleja Bantemu ba Yehowa pa buloba bujima se: buonso badi ne bua kudikanda ku dienza bienzedi bijimijiji bia bukezuke bu mudi dinua dia makanya muaba kayi wonso udibo basanganyibua—ki ng’anu mu Nzubu wa Bukalenge ne mu mudimu wa budimi, kadi kabidi ne ku mudimu wa ku mubidi anyi padibo pa nkayabu. (2 Kolinto 7:1) Mu 1987, mu mpuilu ya distrike ya Bantemu ba Yehowa, bansonga bena nkristo bakabedibua bikole se: bua kumona mua kulama dimana diakane kumpala kua Nzambi, badi ne bua kudilama ku dikala ne nsombelu wa buena-mpala-ibidi. (Musambu wa 26:1, 4) Ku musangu ne ku musangu, Tshibumba tshia Nsentedi tshitu tshidimuija ku mishindu kabukabu ya mmuenenu wa bulongolodi ebu bualu, “ntendelelu udi mukezuke ne kayi katoba ku mêsu kua Nzambi wetu ne Tatu” udi ulomba kudilama “kakuyi katoba ka ku bulongolodi ebu.”—Yakobo 1:27, NW.
9. Nnganyi wanyishibua menemene bua kuimana kumpala kua nkuasa wa Nzambi wa bumfumu kunyima kua dikenga dinene?
9 Aba badi ditabuja disaka ku dikala ne nsombelu wa mushindu’eu bua kushala bakezuke mu nyuma ne mu bibidilu ke batungunuka ne “kuimana kumpala kua nkuasa wa bumfumu” bu basadidi banyishibua ba Nzambi kunyima kua dilua dia dikenga dinene. Kabena bantu badi batuadija patupu nsombelu wa buena-nkristo, kadi ng’aba badi batungunukamu ne bulamatshi ku mikenji.—Efeso 4:24.
“Malala a mabua mu bianza biabu”
10. Malala a mabua akamona Yone mu bianza bia bena musumba munene adi ne diumvuija kayi?
10 Munkatshi mua malu adi alenga ku muoyo a musumba munene, anu bu muakabandila mupostolo Yone, mudi ebu bua se: “bavua ne malala a mabua mu bianza biabu.” Abi bidi ne diumvuija kayi? Kabiyi mpata, malala a mabua aa akavuluija Yone difesto dia bena Yuda dia tabernakle, difesto dia disanka divule kupita makuabo wonso mu kalandrié ka bena Yuda, divua dienzeka kunyima kua dinowa dia mu muvu wa été. Bilondeshile Mikenji, malala a mabua pamue ne matamba a mikuabo mitshi, bavua batumika nabi bua kuasa mitanda muvuabo ne bua kusombela dituku dia difesto. (Lewitiki 23:39-40; Nehemiya 8:14-18) Batendeledi bavua baanyukula mu ntempelo tshikondo tshivuabo bimba Hallel (Misambu ya 113-118). Dinyukula dia malala a mabua kudi musumba munene kuvua pamu’apa kuvuluija kabidi Yone tshikondo tshiakabuela Yezu mubande pa nyama mu Yeruzaleme pavua musumba wa batendeledi ne disanka dionso banyukula malala a mabua ne bela mbila se: “Eu udi ulua mu dîna dia Yehowa abeneshibue, eyowa, mukalenge wa Izalele!” (Yone 12:12, 13, NW) Pa nanku, dinyukula malala a mabua didi dileja se: musumba munene, ne disanka dionso udi usekelela Bukalenge bua Yehowa ne Mukalenge wende muela manyi.
11. Bua tshinyi basadidi ba Nzambi badi bushuwa bapeta disanka mu disadila Yehowa?
11 Mmuenenu wa disanka wa mushindu’eu ke udi musumba munene uleja nansha lelu’eu bualu badi basadila Yehowa. Ebi kabiena biumvuija se: kabatu bapeta nsombelu mikole anyi bapeta tunyinganyinga peshi dibungama. Kadi disankishibua didi difumina ku disadila ne disankisha Yehowa bidi biambuluisha bua kutshimuna malu aa. Nenku, misionere kampanda wakasadila pamue ne bayende munkatshi mua bidimu 45 mu Guatemala wakakula bua nsombelu mishadile ivua mibanyungulule, mudimu mukole ne ngendu ya njiwu bivua tshitupa tshia muoyo wabu pavuabo benza madikolela bua kufika mu misoko ya bena Inde ne mukenji wa Bukalenge. Wakakomesha ne: “Tshivua tshikondo tshia mu nsombelu yetu tshituvua ne disanka dipitshidile.” Nansha muvuaye umvua buenzeji bua bukulakaje buende ne masama, mu mianda yende ya ku ndekelu mu ajanda wende muvua mêyi aa: “Tshivua nsombelu muimpe, wa mafutu mavule.” Ke mutu Bantemu ba Yehowa pa buloba bujima badiumvua bua mudimu wabo.
“Mudimu wa tshijila butuku ne munya”
12. Nansha butuku nansha munda-munya, ntshinyi tshitu Yehowa umona pa buloba?
12 Batendeledi aba ba disanka badi benzela Yehowa “mudimu wa tshijila butuku ne munya mu ntempelo wende.” (Buakabuluibua 7:15, NW) Pa buloba bujima, miliyo mivule badi benza mudimu wa tshijila eu. Padi butuku buila mu amue matunga, bantu badi balala tulu miaba ayi, eku mu makuabu matunga dîba didi dijuka, Bantemu ba Yehowa badi ne bivule bia kuenza bua kutuala bumanyishi. Bu mutu dibulunge-buloba ditungunuka ne kunyunguluka, kakuyi dimanyika, butuku ne munya badi basamuna Yehowa. (Musambu wa 86:9) Kadi mudimu wa butuku ne munya muakula mu Buakabuluibua 7:15 udi utangila nangananga muntu pa nkayende.
13. Mmunyi mudi Mifundu ileja tshidi diumvuija dia disadila “butuku ne munya”?
13 Bantu badi benza musumba munene badi benza mudimu wa tshijila butuku ne munya. Ebi bidiku biumvuija se: malu wonso adibo benza adi angatshibua bu mudimu wa tshijila anyi? Bidi bilelela bua se: nansha bikale benza bualu kayi buonso, badi balonga bua kubuenza mu mushindu wa kutumbisha Yehowa. (1 Kolinto 10:31; Kolosai 3:23) Kadi, “mudimu wa tshijila” udi utangila anu malu adi buludiludi mu diumvuangana ne ntendelelu wa Nzambi. Kudifila mu mudimu “butuku ne munya” kudi kulomba ditungunuka ne kuenza madikolela malelela.—Fuanyikija ne Yoshua 1:8; Luka 2:37; Bienzedi 20:31; 2 Tesalonike 3:8.
14. Ntshinyi tshidi mua kuenza bua mudimu wetu nkayetu wa budimi kumvuanganawu ne diumvuija dia mudimu wa “butuku ne munya”?
14 Bu mudibo basadila mu lubanza ludi pa buloba lua ntempelo wa Yehowa wa mu nyuma, aba badi benza musumba munene badi batungunuka ne kuenza madikolela bua kudifila mu mudimu wa budimi. Bavule mbaditekele bu tshipatshila kuikala mu mudimu wa budimi ku lumingu luonso. Bakuabo mbandiin’amu bu bampanda-njila ba pa tshibidilu anyi bu bampanda-njila bambuluishi. Misangu mivule buobo aba badi ne bivule bia kuenza mu bumanyishi bua mu misesu ne mu magazin mu dindadinda menemene. Bua kuenza malu bilondeshile nsombelu ya basankididi ba bulelela, bamue Bantemu ba Yehowa batu balombola malonga a Bible ku shòò butuku. Batu bafila bumanyishi patubu baya kasumba bintu, patubu benza ngendu, dîba dia biakudia, ne ku nshinga.
15. Pa kumbusha mudimu wa budimi, ntshinganyi tshikuabu tshidi mu mudimu wetu wa tshijila?
15 Kudifila mu bisangilu bia tshisumbu kudi kabidi tshitupa tshia mudimu wetu wa tshijila; mu mudimu eu wa tshijila mudi mudimu wa diibaka ne dikuba miaba ya mpuilu ya bena nkristo. Madikolela menza bua kukankamija ne kuambuluisha bana betu bena nkristo bakaji ne balume, mu nyuma ne ku mubidi, bua kutungunuka ne kuikala ne muoyo mu mudimu wa Yehowa ntshikuabo tshitupa tshia mudimu wa tshijila. Mu mudimu eu wa tshijila mudi kabidi mudimu wetu wa Komité ya Diumvuangana ne Mpitadi. Mudimu wa ku Betele mu mishindu yawu yonso, anu mudibi bua mudimu wa ku budisuile mu mpuilu yetu, bionso abi mmudimu wa tshijila. Bushuwa, padi nsombelu yetu mishindamene pa malanda ne Yehowa, idi yuwujibua ne mudimu wa tshijila. Anu bu mudi Mifundu yamba, tshisamba tshia Yehowa tshidi tshienza “mudimu wa tshijila butuku ne munya,” ne badi bapeta disanka dinene mu dienza nunku.—Bienzedi 20:35; 1 Timote 1:11.
‘Bafumina mu matunga wonso, bisa, bisamba ne miakulu’
16. Mmunyi mudibi bilejibua ne: bulelela musumba munene udi “ufumina mu matunga wonso”?
16 Bena mu musumba munene badi bafumina mu matunga wonso. Nzambi kêna muena kansungansunga, ne tshia-bupikudi tshidiye mupeteshe ku butuangaji bua Yezu badi ne bua kutshibabidila kudi buonso. Diambedi pakajinguludibua musumba munene ku diambuluisha dia Mifundu mu 1935, Bantemu ba Yehowa bavua ne tshisumi mu matunga 115. Ku bidimu bia 1990, bungi bua matunga mudibo baditue mu dikeba dia bantu badi bu mikoko mbuvule misangu mipite pa ibidi.—Mâko 13:10.
17. Ntshinyi tshidi tshienda tshienjibua bua kuambuluisha ‘bisa, bisamba, ne miakulu’ bionso bua kubuejibua mu musumba munene?
17 Mu dikeba aba balua pamu’apa bena mu musumba munene, Bantemu ba Yehowa badi bateya ntema ki ng’anu ku matunga kadi kabidi ne ku bisa ne bisamba ne miakulu mu matunga aa. Bua kupetangana ne bantu aba, Bantemu badi bapatula mikanda miumvuiji ya Bible mu miakulu mipite pa 300. Ebi bidi bikengela dilongesha ne ditabalela tusumbu tua bakudimunyi bena dimanya kuenza, kupetesha biamu bia ordinatere bua kupatula mikanda mu miakulu eyi yonso, bia muomumue ne dipatula dia mikanda ku biamu dine. Mu bidimu bitanu patupu biapitshi, miakulu 36 itu bantu batue ku 98 000 000 bakula, yakasakidibua ku miakulu idi ikudimunyibua. Kusakidilapu, Bantemu badi benza madikolela bua kukumbula bantu aba pa nkayabu bua kubambuluisha bua kumvua Dîyi dia Nzambi.—Matayo 28:19, 20.
“Bafumina mu Dikenga dinene”
18. (a) Pabudika dikenga dinene, mbanganyi bakubibua? (b) Mbila kayi ya disanka yedibua pashishe?
18 Palekelela banjelo mpepele ya kabutu mifunkuna mu Buakabuluibua 7:1, ki ng’anu “bapika ba Nzambi wetu” bela manyi bababidila dikubibua dia dinanga dia kudi Yehowa, apo, bia muomumue ne musumba munene udi mudisange kudibu mu ntendelelu mulelela neukubibue pawu. Anu bu muakambilabu mupostolo Yone, bena mu musumba munene aba “nebafumine mu Dikenga dinene” bu bapanduki. N’lubila kayipu lua dianyisha ne disamuna luelabu pashishe, bamba ne: “Lupandu, tudi balupetele kudi Nzambi wetu udi musombe mu nkuasa wa bumfumu, ne kudi Muan’a Mukoko”! Ne basadidi buonso ba Nzambi bena bulamatshi ku mikenji badi mu diulu nebasange mêyi abu ku a bena musumba munene pa kuamba ne: “Amen! Dibenesha, ne butumbi, ne meji, ne disakidila, ne buneme ne bukokeshi, ne bukole bikale kudi Nzambi wetu bua kashidi ne tshiendelele. Amen.”—Buakabuluibua 7:10-14, NW.
19. Mmu mudimu kayi wa disanka muadifila ne diluijakana bapanduki?
19 Atshi netshikale tshikondo kayipu tshia disanka! Buonso bikala ne muoyo nebikale basadidi ba Nzambi umuepele mulelela! Disanka ditambe bunene dia buonso aba nedikale mu disadila Yehowa. Mudimu muvule wa kuenza newikaleku—mudimu wa disanka! Buloba nebukudimunyibue Mparadizu. Binunu ne binunu bia miliyo ya bafue badi ne bua kubishibua ku lufu ne pashishe kushidimunyibua mu njila ya Yehowa. Adi nedikale disanka kayipu dia mudimu bua kudifilamu!
Ntshinyi tshidi diumvuija diebe?
◻ Mianda yakenzeka mu 1935 idi ne buenzeji kayi pa mudimu wa budimi wa Bantemu ba Yehowa?
◻ Ntshinyi tshidi tshilejibua ku muanda wa se: musumba munene mmulejibua “muimana kumpala kua nkuasa wa bumfumu”?
◻ Mmunyi mudi dianyisha bua mashi a Muan’a Mukoko ne buenzeji pa nsombelu yetu?
◻ Dinyukula diabu dia malala a mabua didi diumvuija tshinyi?
◻ Mmunyi mudi musumba munene wenza mudimu wa tshijila butuku ne munya?
[Bimfuanyi mu mabeji 16, 17]
Mudimu wabu wa tshijila udi uleja madikolela a pa tshibidilu, a tshisumi ne malelela