Musumba munene wa batendeledi balelela—Badi bafumina kuepi?
“Mona! musumba munene, . . . wa mu matunga wonso ne bisa bionso ne bisamba bionso ne miakulu yonso, muimane kumpala kua nkuasa wa bumfumu ne kumpala kua Muan’a Mukoko.”—BUAKABULUIBUA 7:9, NW.
1. Bua tshinyi bikena-kumona bia bu-profete bidi mu Buakabuluibua bidi ne mushinga wa bungi kutudi lelu’eu?
PABUIPI ne ndekelu wa siekele wa kumpala B.B., mupostolo Yone wakamona bikena-kumona bia mianda ya dikema mu diumvuangana ne dilongolola dia Yehowa. Imue ya ku mianda yakamonaye mu tshikena-kumona idi yenda ikumbana lelu’eu. Mikuabo mmitekemenyibue bua ikumbane katupa kîpi kumpala eku. Mianda yonso eyi mmishindamena pa nkomenu wa mpatshi wa dilongolola dinene dia Yehowa bua kusantuisha dîna diende kumpala kua bufuki buonso. (Yehezekele 38:23; Buakabuluibua 4:11; 5:13) Kupita apu, mianda eyi idi itangila matekemena a muoyo a yonso wa kutudi. Mmushindu kayi udibi nunku’eu?
2. (a) Ntshinyi tshiakamona mupostolo Yone mu tshikena-kumona tshinayi? (b) Nnkonko kayi idi itangila tshikena-kumona tshiende etshi ituvuavua kukonkonona?
2 Mu tshinayi tshia ku milongolongo ya bikena-kumona bia Buakabuluibua, Yone wakamona banjelo bimanyika mpepele ya kabutu too ne ku tshikondo tshiatuibua “bapika ba Nzambi wetu” bitampi pa mpala yabu. Pashishe, wakamona mianda idi itua ku muoyo—“musumba munene, uvua muntu nansha umue kayi mua kubala, wa mu matunga wonso ne bisa bionso ne bisamba bionso ne miakulu yonso,” mudisangishe mu ditendelela Yehowa ne kunemekela Muanende. Bakambila Yone ne: aba mbantu badi bafumina mu dikenga dinene. (Buakabuluibua 7:1-17, NW) Mbanganyi badi balejibue bu “bapika ba Nzambi wetu”? Ne mbanganyi badi benza “musumba munene” wa bapanduki ba mu dikenga? Newikale umue wa kudibo anyi?
“Bapika ba Nzambi wetu” mbanganyi?
3. (a) Mu Yone 10:1-18, mmunyi muakafuanyikija Yezu malanda ende kudi bamulondi bende? (b) Ntshinyi tshiakapetesha Yezu mikoko yende ku diambuluisha dia lufu luende lua mulambu?
3 Ngondo bu inayi mijima kumpala kua lufu luende, Yezu wakakula buende yeye muine bu “mulami mulenga” ne bamulondi bende bu “mikoko” bafidilaye muoyo wende. Wakatua katoba ka pa buaku pa mikoko yakapetaye mu tshikumbi tshia mikoko tshia mu tshimfuanyi ne yakatabalelaye pashishe mu mushindu wa pa buawu. (Yone 10:1-18, NW)a Ne dinanga dionso, Yezu wakafila anyima wende bua mikoko yende, e kufila difutu dia tshia-bupikudi divuabo bakengela bua kupikudibua ku mpekatu ne lufu.
4. Mbanganyi badi ba kumpala ba ku bakasangishibua bu mikoko mu diumvuangana ne bidi Yezu wamba apa?
4 Kadi, kumpala kua kuenza nunku, Yezu, bu mudiye Mulami Mulenga wakadisangishila balongi bende. Ba kumpala ba kudibo bakalubuludibua kudiye kudi Yone Mubatiji, “mulami wa tshiibi” wa mu mufuanu wa Yezu. Yezu uvua ukeba bantu bavua ne bua kuandamuna biakane ku dia muabi dia kulua umue wa ku ‘dimiinu dia Abrahama’ dienza ne bantu bavule. (Genese 22:18; Galatia 3:16, 29) Wakadima mu mitshima yabu dianyisha bua Bukalenge bua mu diulu ne kubashindikila se: uvua uya kabalongoluela muaba mu nzubu mua Tatuende wa mu diulu. (Matayo 13:44-46; Yone 14:2, 3) Mu mushindu muakanyine wakamba ne: “Kubangila ku matuku a Yone Mubatiji too ne mpindieu, bukalenge bua mu diulu ntshipatshila tshidi bantu bipatshila ne tshikandi, ne aba badi bipatshila ne tshikandi ke badi babunyenga.” (Matayi 11:12, NW) Aba badi bamulonda bua kufika ku tshipatshila atshi badi badijadika bu bena mu tshikumbi tshia mikoko tshiakatela Yezu.
5. (a) Mbanganyi badi “bapika ba Nzambi wetu” badi batedibua mu Buakabuluibua 7:3-8? (b) Ntshinyi tshidi tshileja se: bavule bavua ne bua kudisanga mu ntendelelu ne bena Izalele ba mu nyuma?
5 Mu Buakabuluibua 7:3-8, aba badi balubuluka mu dipatshila ne tshikandi tshipatshila atshi tshia mu diulu badi kabidi bangatshibua bu “bapika ba Nzambi wetu.” (Tangila 1 Petelo 2:9, 16.) Bantu 144 000 batela apa, badi anu bena Yuda ba ku mubidi anyi? Aba badi mu tshikumbi tshia mikoko tshia mu tshimfuanyi mu tshimfuanyikijilu tshia Yezu badi’anu bena Yuda ba ku mubidi anyi? Kabiena nanku to; mbena Izalele wa mu nyuma wa Nzambi, buonso mbatuilanganyi pamue ne Kristo mu dimiinu dia mu nyuma dia Abrahama. (Galatia 3:28, 29; 6:16; Buakabuluibua 14:1, 3) Bushuwa, tshikondo tshivua ne bua kulua tshivua bungi ebu bujadika ne bua kukumbana. Pashishe, ntshinyi tshivua ne bua kuenzeka? Anu bu muvua Bible mudianjila kumanyisha, bakuabo—musumba munene—uvua ne bua kudisangisha ne bena Izalele aba ba mu nyuma mu ntendelelu wa Yehowa.—Zekâya 8:23.
“Mikuabo mikoko”—Mbena nkristo badi kabayi bena Yuda anyi?
6. Yone 10:16 uvua ufunkuna muanda kayi uvua ne bua kulua kuenzeka?
6 Mumane kuakula bua tshikumbi tshimue tshia mikoko mu Yone 10:7-15, Yezu udi wakula bua tshikuabo tshisumbu, wamba ne: “Ndi ne mikuabo mikoko idi kayiyi mu tshikumbi etshi; ayo payo ndi ne bua kuyituala, ne neyiteleje dîyi dianyi ne neyilue tshisumbu tshimue tshia mikoko, mulami umue.” (Yone 10:16, NW) “Mikuabo mikoko” mbanganyi?
7, 8. (a) Bua tshinyi lungenyi lua se: mikuabo mikoko mbena nkristo badi kabayi bena Yuda ndiashila pa dîyi-dikulu dia dishima? (b) Mmianda kayi idi itangila dilongolola dia Nzambi bua buloba idi ne bua kutujinguluila bua kumanya né mbanganyi badi mikoko mikuabo?
7 Bumvuiji ba malu a Nzambi bena mu Bukua-buena-nkristo batu pa tshibidilu ne mmuenenu wa se: mikuabo mikoko ayi mbena nkristo badi kabayi bena Yuda ne aba badibo badianjile kuakula bualu buabo mu tshikumbi tshia mikoko mbena Yuda, aba bavua muinshi mua Mikenji ya tshiovo, ne bena mu bisumbu bibidi ebi badi baya mu diulu. Kadi Yezu uvua muledibue muena Yuda ne uvua ku tshilelelu muinshi mua Mikenji ya tshiovo. (Galatia 4:4) Kabidi, aba badi bangata mikuabo mikoko bu bena nkristo badi kabayi bena Yuda bafutshibua ne muoyo wa mu diulu, ki mbangata ne mushinga ngikadilu munene wa dilongolola dia Nzambi. Yehowa pakafukaye bantu ba kumpala ne kubateka mu budimi bua Edena, wakaleja patoke se: dilongolola diende divua dia se: buloba buwule ne bantu, buonso bulue mparadizu ne bua babukubi bababidile muoyo wa kashidi—ne tshia kuenza tshivu’anu kutumikila Mubafuki.—Genese 1:26-28; 2:15-17; Yeshaya 45:18.
8 Pakenza Adama mpekatu, dilongolola dia Yehowa kadivua dipangile nansha. Ne dinanga dionso, Nzambi wakenza bua se: ndelanganyi ya Adama, ipete mushindu wa kubabidila bivua Adama kayi mufike ku dianyisha. Yehowa wakadianjila kumanyisha se: neajule mupikudi, dimiinu, kuvua ne bua kupatukila mabenesha bua matunga wonso. (Genese 3:15; 22:18) Dilaya adi kadivua diumvuija se: bantu buonso bimpe badi ne bua kuangatshibua pa buloba bua kuya mu diulu to. Yezu wakalongesha bamulondi bende mua kusambila ne: “Bukalenge buebe bulue! Disua diebe dienzeke pa buloba bu mudidi dienzeka mu diulu.” (Matayi 6:9, 10, NW) Katupa kîpi bangabanga ne kufilaye tshimfuanyikijilu tshidi mu Yone 10:1-16, Yezu uvua muambile balongi bende se: anu “kasumbu kakese ka mikoko” ke kavua Tatuende muanyishe bua kupa Bukalenge bua mu diulu. (Luka 12:32, 33) Nenku, patudi tubala bua Yezu nkayende mu tshimfuanyikijilu tshiende bu Mulami Mulenga wakafila anyima wende bua mikoko yende, nebikale tshilema bua kubenga kuakula bua bavule badi Yezu utuala mu bukubi buende bua dinanga, aba badi balua bakokedi ba pa buloba ba Bukalenge buende bua mu diulu.—Yone 3:16.
9. Ku ntuadijilu menemene kua 1884, ntshinyi tshiakumvua Balongi ba Bible pa bidi bitangila dijingulula dia tshidi mikoko mikuabo?
9 Ku ntuadijilu menemene wa 1884, Tshibumba tshia Nsentedi (mu angl.) tshiakasunguluja mikoko mikuabo bu idi munkatshi mua bantu bapeteshabo mushindu wa kuikala ne muoyo pa buloba ebu mu nsombelu ikala ne bua kukumbaja dilongolola dia Nzambi dia ku tshibangidilu. Balongi ba Bible abu bakajingulula se: bamue ba mu mikoko mikuabo mbantu bavua ne muoyo ne bafuile kumpala kua mudimu wa Yezu wa pa buloba. Kadi, kuvua amue malu avuabo kabayi bajingulule bimpe menemene. Tshilejilu, bavua bela meji se: disangishibua dia mikuabo mikoko divua ne bua kuenzeka kunyima kua bela manyi bamane kupeta difutu diabu dia mu diulu. Kadi, bakafika ku dijingulula se: mikuabo mikoko kayivu’anu bena nkristo bena bisamba bia bende nansha. Njila wa kulua umue wa mu mikoko mikuabu mmunzuluila bena Yuda ne bena bisamba bia bende, bantu ba bisamba bionso ne bisa bionso.—Fuanyikija ne Bienzedi 10:34, 35.
10. Ntshinyi tshitudi ne bua kukumbaja bua kumona mua kuikala menemene aba badi Yezu wangata bu mikoko mikuabo?
10 Bua kukumbanangana ne diumvuija divua Yezu mufile, mikoko mikuabo idi ne bua kuikala bantu badi, kabiyi bua bisa anyi biota, bitaba Yezu Kristo bu Mulami Mulenga. Bidi biumvuija tshinyi? Badi ne bua kuleja budipuekeshi ne budisuile bua kulombodibua, ngikadilu mene idi isunguluja mikoko. (Musambu wa 37:11) Anu bu mudibi bilelela bua kasumbu kakese ka mikoko, badi ne bua “kumanya dîyi dia [mulami mulenga]” ne kabayi badilekelela bua kulombodibua kudi bakuabo badi pamu’apa bakeba bua kuikala ne buenzedi kudibo. (Yone 10:4; 2 Yone 9, 10) Badi ne bua kuanyisha mushinga wa bivua Yezu muenze pa kufila anyima wende bua mikoko yende ne kuenza midimu ya ditabuja dijima mu ndongoluelu awu. (Bienzedi 4:12) Badi ne bua “kuteleja” dîyi dia Mulami Mulenga padiye ubabela bua kuenzela anu Yehowa mudimu wa tshijila, kutungunuka ne kukeba diambedi Bukalenge, kushala baditapulule ne bulongolodi ebu, ne kuleja dinanga didibudishi dia amue masanka umue kudi mukuabo. (Matayo 4:10; 6:31-33; Yone 15:12, 13, 19) Udiku mukumbanyina diumvuija adi dia badi Yezu wangata bu mikuabo mikoko anyi? Udiku pebe musue kuikala wa kudiyi anyi? Mmalanda kayipu masheme a mushinga mukole adiku bua buonso badi bushuwa balua mikuabo mikoko ya Yezu!
Kanemu bua bukokeshi bua Bukalenge
11. (a) Mu tshimanyinu tshia dikalaku diende, ntshinyi tshiakamba Yezu pa bidi bitangila mikoko ne mbuji? (b) Mbanganyi badi bana babu badi Yezu utela?
11 Ngondo mivule kunyima kua yeye mumane kufila tshimfuanyikijilu tshitela kuulu eku, Yezu uvua tshiakabidi mu Yeruzaleme. Pa kasombaye pa Mukuna wa Olive utangila muaba uvua ntempelo, wakapetesha balongi bende mumvuija masunguluke a ‘tshimanyinu tshia dikalaku diende ne nkomenu wa bulongolodi ebu bua malu.’ (Matayi 24:3, NW) Wakakula kabidi bua disangishibua dia mikoko. Munkatshi mua amue malu, wakamba ne: “Palua Muan’a muntu mu butumbi buende, ne banjelu buonso pamue nende, neasombe mu nkuasa wende wa bumfumu wa butumbi. Ne matunga wonso neasangishibue kumpala kuende, ne yeye neatapulule bantu, bamue ku bakuabo, anu bu mutu mulami utapulula mikoko ku mbuji. Ne neateke mikoko ku dia balume diende, kadi mbuji ku dia bakaji diende.” Mu tshimfuanyikijilu etshi, Yezu wakaleja se: aba badi Mukalenge uteyela ntema nebalumbuluishibue bilondeshile mushindu udibo bangata “bana babu” nende. (Matayi 25:31-46, NW) Bana babu nende aba mbanganyi? Mbena nkristo balela mu nyuma badi kakuyi mpata “bana ba Nzambi.” Yezu udi muan’a bute wa Nzambi. Nenku, badi bana babu ne Kristo. Badi “bapika ba Nzambi wetu” badi batedibua mu Buakabuluibua 7:3, badi basungudibua mu bukua-bantu bua kukokesha pamue ne Kristo mu Bukalenge buende bua mu diulu.—Lomo 8:14-17.
12. Bua tshinyi mushindu udi bantu bangata bana babu ne Kristo udi ne mushinga munene?
12 Mushindu udi bakuabo bantu bangata bapianyi aba ba Bukalenge udi ne mushinga mupitshidile. Utuku ubangata anu bu mutu Yezu ne Yehowa babangata anyi? (Matayo 24:45-47; 2 Tesalonike 2:13) Mmuenenu wa muntu kudi bela manyi aba udi uleja mmuenenu wende kudi Yezu muine ne kudi Tatuende, Mukokeshi ukena mikalu udi ku mutu kua bionso.—Matayo 10:40; 25:34-46.
13. Mmu bualabale kayi muakumvua Balongi ba Bible mu 1884 tshimfuanyikijilu tshia mikoko ne mbuji?
13 Mu nimero watshi wa mu Tshimungu 1884, Tshibumba tshia Nsentedi (mu angl.) tshiakasunguluja bimpe bitambe se: “mikoko” mu tshimfuanyikijilu etshi ng’aba badibo batekela kumpala ditekemena dia muoyo mupuangane pa buloba. Mbijinguludibua kabidi se: tshimfuanyikijilu etshi tshivua ne bua kukumbana mu dikokesha dia Kristo kumbukila ku nkuasa wende wa bumfumu wa lumu wa mu diulu. Kadi, tshikondo atshi kabakajingulula bimpe dîba divua mudimu wa ditapulula udibo batela ne bua kutuadija anyi tshikondo tshivuawu ne bua kunenga.
14. Mmunyi muakambuluisha muyuki muenza mu mpuilu mu 1923 Balongi ba Bible bua kujingulula tshikondo tshivua tshimfuanyikijilu tshia Yezu tshia bu-profete ne bua kukumbana?
14 Kadi, mu 1923, mu muyuki wakenzaye mu mpuilu, J. F. Rutherford, uvua tshikondo atshi muludiki wa Société Watch Tower, wakatokesha tshikondo tshia dikumbana dia tshimfuanyikijilu tshia mikoko ne mbuji. Bua tshinyi? Mu tshimue tshitupa, bualu tshimfuanyikijilu tshidi tshileja se: bana babu ne Mukalenge—nansha bakese ba kudibo—nebikale batshidi pa buloba. Munkatshi mua bantu, anu bamulondi bende balela mu nyuma ke badi mua kubikidibua bana babu nende. (Ebelu 2:10-12) Buobo aba kabakuikala pa buloba mu tshikondo tshia Bidimu Tshinunu, bua kupetesha bantu mushindu wa kubenzela bimpe anu bu muvua Yezu muleje.—Buakabuluibua 20:6.
15. (a) Mmianda kayi yakambuluisha Balongi ba Bible bua kujingulula biakane mikoko ya mu tshimfuanyikijilu tshia Yezu? (b) Mmunyi muakafila mikoko tshijadiki tshia dianyisha diayi bua Bukalenge?
15 Mu muyuki awu mu 1923, madikolela akenjibua bua kujandula aba badi bakumbanyine diumvuija dia Mukalenge dia mikoko ne mbuji, kadi amue malu avua akengela kujinguludibua kumpala kua diumvuija dijima dia tshimfuanyikijilu kutokeshibuadi. Munkatshi mua bidimu biakalonda, ku kakese ku kakese, Yehowa wakakoka ntema ya bamusadidi bende ku malu aa a mushinga. Mu malu aa mudi dijingulula diakatokeshibua mu 1927 dia se: “mupika wa lulamatu ne wa budimu” nkasumbu kajima ka bena nkristo bela manyi badi pa buloba; ne kabidi dianyisha mu 1932, mushinga wa kudisangisha ne dikima dionso kudi basadidi ba Yehowa bela manyi anu bu muakenza Jonadabe ne Jehu. (Matayi 24:45, NW; 2 Bakelenge 10:15) Mu tshikondo atshi, bilondeshile Buakabuluibua 22:17, bantu aba bafuanangane ne mikoko bakabakankamija mu mushindu wa pa buawu bua kudifila mu dituadila bakuabo mukenji wa Bukalenge. Dianyisha diabu bua Bukalenge bua Masiya divua ne bua kubasaka ki ng’anu bua kuleja bulenga bua bu-muntu kudi bela manyi ba Mukalenge, kadi kulambula mioyo yabo kudi Yehowa ku butuangaji bua Kristo ne kudisuika menemene ne bela manyi bende, pa kudifila ne tshisumi tshionso mu mudimu udibo benza. Utuku uwenza anyi? Kudi aba badi bawenza, Mukalenge neabambile ne: “Vuayi, nuenu bakabeneshibua kudi Tatu wanyi, nupiane bukalenge buvua bunulongoluela katshia ku ntuadijilu wa bukua-bantu.” Kumpala kuabo nekuikale ditekemena dinene dia muoyo wa tshiendelele mu bupuangane, muaba wa pa buloba wakokeshibua kudi Bukalenge.—Matayi 25:34, 46, NW.
“Musumba munene”—Badi baya penyi?
16. (a) Mmuenenu kayi wa ntupakanyi uvua nende Balongi ba Bible ku ntuadijilu pa dijingulula dia musumbasumba munene, anyi musumba munene, wa mu Buakabuluibua 7:9? (b) Ntshikondo kayi ne mpa tshinyi pakalengejibua mmuenenu wabu?
16 Tshikondo kampanda basadidi ba Yehowa bakitabuja se: musumbasumba munene (anyi, musumba munene) wa mu Buakabuluibua 7:9, 10 uvua mushilangane ne mikoko mikuabo ya mu Yone 10:16 ne mikoko ya mu Matayi 25:33. Bu mudi Bible wamba se: badi “bimana kumpala kua nkuasa wa bumfumu,” bakela meji se: nebikale mu diulu, ki mu nkuasa ya bumfumu to, pa kukokesha bu bapianyi bindondi badi badisange ne Kristo, kadi mu muaba muibidi kumpala kua nkuasa wa bumfumu. Bavua bangatshibua bu bena nkristo bena lulamatu lukese, aba bavua kabayi baleja mmuenenu mulelela wa didibudisha amue masanka. Mu 1935 mmuenenu awu wakalengejibua.b Dikonkonona dia Buakabuluibua 7:9 ku diambuluisha dia mvese bu mudi Matayi 25:31, 32 diakatokesha se: bantu pa buloba apa badi mua kuikala “kumpala kua nkuasa wa bumfumu.” Biakalejibua kabidi patoke se: Nzambi kêna ne bitembelu bibidi bia lulamatu to. Buonso banyishaye badi ne bua kulama muoyo mutoke kudiye.—Matayo 22:37, 38; Luka 16:10.
17, 18. (a) Mmianda kayi yakafikisha ku didiunda dinene bituadijile mu 1935, dia bungi bua aba badi bindile ne disanka bua kuikala ne muoyo wa kashidi pa buloba? (b) Mmu mudimu kayi wa mushinga mukole mudi bena mu musumba munene badifila ne tshisumi tshionso?
17 Munkatshi mua bidimu bivule bena tshisamba tshia Yehowa mbakule bua malaya a Nzambi adi atangila buloba. Bua bivuabo batekemena bua kuenzeka mu bidimu bia 1920, bakamanyisha se: “Miliyo ne miliyo ya bantu badi ne muoyo mpindieu kabakufua nansha.” Kadi kakuvua miliyo ya bantu bakababidila ndongoluelu ya Nzambi tshikondo atshi to. Mu bavule bakitaba bulelela, spiritu munsantu wakabapetesha ditekemena dia kuikala ne muoyo mu diulu. Kadi, nangananga kunyima kua 1935, dishintuluka dinene diakenzeka. Ki nkuamba ne: Tshibumba tshia Nsentedi tshiakabenga kuakula bua ditekemena dia kuikala ne muoyo pa buloba to. Munkatshi mua makumi a bidimu, basadidi ba Yehowa bavua bakule bua muanda eu ne bavua bakeba aba badi bakumbanyine diumvuija dia mu Bible. Kadi, mu tshikondo tshijadika kudi Yehowa, wakaludika mianda mu mushindu wa se: bena mu musumba munene badisokolole patoke buobo nkayabu.
18 Luapolo idiku idi ileja se: munkatshi mua bidimu bia bungi, bavule ba ku babuedi ba mu Tshivulukilu bavua badia ne banua bimanyinu. Kadi bidimu 25 kunyima kua 1935, babuedi ba mu Tshivulukilu tshia lufu lua Kristo tshia ku tshidimu tshionso bakavula mu mushindu wa dikema kupitabu misangu lukama bungi bua bavua badia ne banua bimanyinu. Bakuabo buonso aba bavua banganyi? Ng’aba balua pamu’apa bena mu musumba munene. Mu butoke buonso, tshikondo tshijadika kudi Yehowa tshivua ne bua kulua bua kubasangisha ne kubalongolola bua kupanduka mu dikenga dinene didi kumpala eku. Anu bu muvuabo bamane kumanyisha, mbafumine “mu matunga wonso ne bisa bionso ne bisamba bionso ne miakulu yonso.” (Buakabuluibua 7:9, NW) Badi badifila ne tshisumi tshionso mu mudimu wakadianjila Yezu kumanyisha pakambaye ne: “Lumu luimpe elu lua bukalenge nelumanyishibue pa buloba bujima budi bantu bâse, neluikale tshimanyinu bua matunga wonso; ne pashishe nshikidilu nealue.”—Matayi 24:14, NW.
[Mêyi adi kuinshi]
a Bua dikonkonona dimpe ne dia matuku aa pa bikumbi bia mikoko bia mu Yone nshapita wa 10, tangila Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu dia 15 Lumungulu 1984, mabeji a 8-12, 13-18, 31 (mu mfualanse).
b Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu dia 1 ne dia 15 Tshimungu 1935(mu angl.).
Ntshinyi tshidi diumvuija diebe?
◻ Bua tshinyi tshikena-kumona tshidi mu nshapita wa 7 wa Buakabuluibua tshidi ne bua kukonkononyibua ne ntema ya pa buayi?
◻ Bua tshinyi mikoko mikuabo ya mu Yone 10:16 kayena ishikila anu ne bena nkristo badi kabayi bena Yuda?
◻ Ntshinyi tshidi aba badi bakumbanyine diumvuija dia mikuabo mikoko ne bua kuenza?
◻ Mmunyi mudi tshimfuanyikijilu tshia mikoko ne mbuji tshizangika kanemu bua bukokeshi bua Bukalenge?
◻ Ntshinyi tshidi tshileja dîba diakalua tshikondo tshia Yehowa bua kusangisha musumba munene wa mu Buakabuluibua 7:9?