Neujime mukaba wa muendu udi ufuima muishi anyi?
YEZU KRISTO wakamanyisha bantu ba mishindu yonso lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi. Bavule ba kudibu bavua bakengeshibua, bashikile mioyo munda. Kadi Yezu wakabapesha mukenji udi ukankamija. Wakaleja luse bua bantu bavua bakenga.
Mufundi wa Evanjeliyo Matayo wakazangika luse lua Yezu pa kukoka ntema ku mulayi kampanda mufunda kudi Yeshaya. Pa kutela mêyi makumbaja kudi Kristo, Matayo wakafunda ne: “Kakusunsula tshituta tshivinga, ne kakujima mukaba wa muendu wa lin udi ufuima muishi, too ne padiye ulubuluja buakane.” (Matayo 12:20, NW; Yeshaya 42:3) Mêyi aa adi umvuija tshinyi, ne mmunyi muakakumbaja Yezu mulayi eu?
Ditapa dîsu ku mulayi eu
Tshituta tshitu pa tshibidilu tshikola mu tshisense ne katshitu mutshi mukole ne mushimate. “Tshituta tshivinga” netshikale bushuwa tshitekete. Nunku’eu, tshidi mua kuleja bantu badi bakengeshibua anyi bakenga bu mudi muntu uvua ne tshianza tshiuminyine wakondapabu kudi Yezu mu dia Nsabatu. (Matayo 12:10-14) Kadi tudi mua kuamba tshinyi bua ditela dia bu-profete dia mukaba wa muendu?
Muendu wa mu nzubu ùvuà usanganyibua pa tshibidilu mu siekele wa kumpala B.B. uvua muenza ne ka-nyingu ka dima kafumba kavua ne tshikuatshidi tshibendame. Muendu eu uvua pa tshibidilu uujibua ne mafuta a olive. Ku bukole bua dikoka, mukaba muenza ne lin uvua ubandisha mafuta bua kudiisha ludimi lua mudilu. Bushuwa, ‘mukaba wa muendu ùvuà ufuima muishi’ ng’eu ukavua pabuipi ne kujima.
Yezu wakamanyisha mukenji wende udi ukankamija kudi bantu ba bungi bavua mu ngakuilu wa mu tshifuanyikijilu bu tshituta tshivinga, tshimane kubendama ne tshitutakaja misangu mivule. Bantu aba bavua kabidi bu mukaba wa muendu wa lin udi ufuima muishi bualu dikenka diabu dia ndekelu dia muoyo dikavua pabuipi ne kujima. Bavua bushuwa bakengeshibua ne bavua ne mioyo mishikile munda. Kadi, Yezu kakasunsula tshituta tshivinga kampanda tshia mu tshifuanyikijilu anyi kujima mukaba wa muendu udi ufuima muishi wa mu tshifuanyikijilu. Mêyi ende a dinanga, mimpe, a luse kâkatekesha anyi kubungamija bantu bakengi. Pamutu pa nanku, mumvuija ende ne nsombelu wende nabu bivua ne buenzeji bukuatshishi.—Matayo 11:28-30.
Lelu’eu kabidi, bavule badi ne dijinga dia luse ne dikankamijibua bualu badi bakamangana ne ntatu idi isamisha muoyo. Nansha basadidi ba Yehowa kabatu misangu yonso ne bukole kumpala kua ntatu. Imue misangu bamue mbafuanangane ne mikaba ya muendu idi ifuima muishi. Bua bualu ebu, bena nkristo badi ne bua kuikala bakankamijangana—pa kupùdila bua kukuatshisha ludimi lua kapia, mu ngakuilu wa mu tshifuanyikijilu—pa kupeteshangana nunku bukole umue ne mukuabu.—Luka 22:32; Bienzedi 11:23.
Bu mutudi bena nkristo tudi basue bua kuikala bibakianganyi. Katuena mua kuteta ku budisuile bua kutekesha muntu kayi yonso udi ukeba diambuluisha dia mu nyuma. Bushuwa, tudi tujinga bua kuidikija tshilejilu tshia Yezu pa kukolesha bakuabu ku muoyo. (Ebelu 12:1-3; 1 Petelo 2:21) Bulelela bua se: tudi bafuane kusunsula kupanga kumanya muntu údí ukeba dikankamijibua kutudi budi kabingila kimpe bua tuetu kuelangana meji bimpe pa mushindu utudi tuangata bakuabu. Katuena bushuwa basue ‘kujima mukaba wa muendu udi ufuima muishi.’ Mmêyi-maludiki kayi a mu Mifundu adi mua kutuambuluisha mu muanda eu?
Buenzeji bua bijanu
Bikala muena nkristo ‘muenze tshilema kumpala kua kumanyaye, aba badi ne ngikadilu ya mu nyuma milombibue badi ne bua kuteta bua kululamija muntu wa mushindu’eu ne lutulu.’ (Galatia 6:1, NW) Kadi, nebikale bikumbanyine bua kukeba bilema kudi bakuabu ne kusua kubabela misangu yonso anyi? Peshi nebikale biakane bua kubasaka ku dienza bimpe bipitshidile pa kuamba amu kuamba ne: madikolela abu a mpindieu kaena makumbane, pamu’apa pa kubafikisha ku dipeta nyanji ya dipiila anyi? Kakuena tshijadiki tshia se: Yezu wakenza bualu kampanda bua mushindu’au. Nansha mutudi ne dijinga dia kuambuluisha bakuabu bua kudilengeja, aba badibu bajana bikole badi mua kudiumvua batekeshibue pamutu pa kukoleshibua. Nansha mibelu mimpe idi mua kuikala itekesha mu mikolo mene padiyi minekesha. Pikala madikolela malenga a muena nkristo wa muoyo muimpe ne bua kupeta amu dipanga kuanyishibua, udi bushuwa mua kupuekesha maboko ne kuamba ne: ‘Bua tshinyi kuteta kabidi?’ Bushuwa, udi mene mua kupuekesha maboko mu malu wonso.
Nansha mudi difila mibelu miashila pa Mifundu dikala dia mushinga, kadiena ne bua kuikala tshimanyinu tshia mmuenenu wa bakulu batekibue anyi wa bakuabu mu tshisumbu. Bisangilu bia bena nkristo kabiena bienjibua kumpalampala bua kufila ne kupeta mibelu nansha. Bishilangane, tudi pa tshibidilu tusangila pamue bua kuibakangana ne kukankamijangana bua se: buonso bamone mua kusanka mu dikala pamue ne mu mudimu wabu wa tshijila mukuatshila Nzambi. (Lomo 1:11, 12; Ebelu 10:24, 25) Mbimpepu kayi patudi tujingulula dishilangana pankatshi pa tshilema tshinene ne dipanga bupuangane kampanda didi mu mushindu wa meji ne wa dinanga mua kulekedibua!—Muambi 3:1, 7; Kolosai 3:13.
Bantu batu batamba kuandamuna bimpe lukasa ku dikankamijibua kupita ku bijanu. Bushuwa, padi bantu badiumvua babajane ne kansungasunga, badi mua kutamba kujama bikole mu ngikadilu eu udibu batalule! Kadi padibu babela ka-lumbandi mu mushindu muakanyine, badi bakankamijibua, ne badi basakibua ku dilubuluka. (Nsumuinu 12:18) Amu bu Yezu, tuikalayi nunku bakankamijanganyi ne ‘katujimi mukaba wa muendu udi ufuima muishi.’
Kadi bua dienza mafuanyikija?
Diteleja malu mimpe mamona kudi bena nkristo bakuabu didi mua kuikala dipetesha disakibua dilelela. Yezu yeye muine wakasanka pakumvuaye dilubuluka dia bayidi bende mu buambi bua mukenji wa Bukalenge. (Luka 10:17-21) Bia muomumue, patudi tumvua bualu bua dilubuluka, tshilejilu tshimpe, anyi muoyo mutoke wa bakuabu mu ditabuja, tudi tukankamijibua ne tutamba kupangadika bua kutungunuka mu njila wetu wa buena-nkristo.
Kadi, nebikale munyi bikala luapolo kampanda mua kufidibua mu mushindu udi ufila lungenyi lua se: ‘Kanuena bimpe bu mudi bena nkristo aba, ne nudi ne bua kuenza bimpe kupita binudi nuenza mpindieu’? Muteleji udi bushuwa mua kutuadija kulonda programe wa dilubuluka udi ukengela dikanda anyi? Mbimueneke se: nealue kushikila mioyo ya munda ne pamu’apa kupuekesha maboko, nangananga padi mafuanyikija enjibua misangu ne misangu anyi avudijibua. Ebi nebitambe kuikala bu muledi kampanda udi webeja muanende ne: ‘Bua tshinyi kuenaku mua kutamba kulua bu muanenu eu?’ Dîyi dia mushindu’eu didi mua kukebesha lukinu ne ditekeshibua ku muoyo, ne kadiena mua kulubuluja ngikadilu mulenga. Mafuanyikija adi mua kuikala ne buenzeji bua muomumue pa bakulumpe, nansha kubafikisha mu mushindu kampanda ku dikala ne lukinu bua aba badibu babafuanyikija nabu.
Katuena mua kutekemena bua buonso benze mudimu wa Nzambi mushindu wa muomumue. Mu umue wa ku mifuanu ya Yezu, mfumu kampanda wakapesha bapika bende ntalanta, kudi umue ntalanta umue, kudi mukuabu ibidi, kudi munga itanu. Ntalanta eyi yakapeshibua “muntu yonso bilondeshile nzanzu yende.” Bapika babidi bakenduluka mushinga ne meji ne kupeta makasa ne ntalanta yabu bakedibua ka-lumbandi bualu bavua bena lulamatu, nansha muakapatula mudimu wabu bipeta bishilangane.—Matayo 25:14-30, NW.
Mupostolo Paulo wakafunda mu mushindu mukumbanyine se: “Muntu yonso adimuene tshidi mudimu wende nkayende, nanku neamone pa kusankila buende yeye muine, apo ki mpa kufuanyikija [mudimu wende] ne wa muntu mukuabu.” (Galatia 6:4, NW) Nunku, bua kuikala bushuwa bakankamiji bua bakuabu, tudi ne bua kuenza madikolela bua kuepuka dienza mafuanyikija mabi.
Imue mishindu ya kuibakangana
Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuibaka aba badi ne mioyo mishikile munda ne kuepuka ‘dijima mukaba wa muendu udi ufuima muishi’? Ee, dipetesha dikankamija ki mmuanda wa dilonda ngenzelu kampanda musunguluke. Kadi, mbimueneke se: mêyi etu neibake bakuabu bituatumikila mêyi-maludiki a mu Bible. Amue a kudiwu mmêyi kayi?
Ikala mudipuekeshi. Mu Bena Filipi 2:3 (MMM), Paulo wakatubela bua ‘katuenji kalu nansha kamue ne muoyo wa difuilakana, nansha bua lumu lua patupu.’ Pamutu pa nanku, tudi ne bua kuakula ne kuenza malu ne budipuekeshi buonso. ‘Tuetu bonso tudipuekeshe, tutangile bakuabo bu batupite.’ Paulo kakamba ne: katuena mua kudielela meji. Kadi, tudi ne bua kuanyisha ne: muntu yonso mmutupite mu mushindu kampanda. Muaku wa tshiena-Greke udi mukudimuna muaba eu ne: “mupite” udi ufila lungenyi lua ne: muntu kampanda “udi umbusha mêsu ende ku ende masanka a mudimu, bua kubandila bimpe malubuluka a mukuabu mudiye mumupite.” (New Testament Word Studies, kudi John Albert Bengel, Volime 2, dibeji 432) Bituenza nunku pa kuangata bakuabu bu batupite, netuikale ne budipuekeshi mu nsombelu wetu nabu.
Leja kanemu. Pa kuakula ne muoyo umue, tudi mua kuleja patoke se: tudi ne dieyemena mu bena kuitabuja netu bena lulamatu, pa kubangata bu bantu badi ne dijinga dia kusankisha Nzambi. Kadi fuanyikija ne: badi bakengela diambuluisha dia mu nyuma. Apu tudi ne bua kubapetesha dikuatshisha mu mushindu udi upa kanemu, udi wambika bunême. Paulo udi wamba malu mushindu eu: “Bua dilejangana kanemu umue kudi mukuabu filayi tshilejilu.”—Lomo 12:10, NW.
Ikala muteleji muimpe. Eyowa, bua kukankamija aba badi mua kuikala bakama ntatu idi ishikija mioyo, tudi ne bua kuikala bateleji bimpe, ki mbakudi nansha. Pamutu pa kufila mibelu ya lukasa, ikena ikuatshisha, tusumbayi tshikondo tshidi tshikengedibua bua kupetesha mêyi-maludiki a mu Mifundu adi bushuwa mua kukumbaja majinga adiku. Bituapanga kumanya tshia kuamba, dikebulula mu Bible nedituambuluishe bua kuakula mu mushindu udi usamba ne kukolesha bakuabu ku muoyo.
Leja dinanga. Bidi bikengela bua tumvue dinanga bua aba batudi basue kukankamija. Padidi dileja basadidi netu ba Yehowa, dinanga dietu didi ne bua kupita ne kule dienza malu anu bua diakalenga diabu. Didi ne bua kumvuija nyanji miondoke. Bituikala ne dinanga dia mushindu’eu bua bantu buonso ba Yehowa, mêyi etu neikale a dikankamija dilelela buabu. Nansha bituajinga kufila mubelu bua muntu adilengeje, mbikole bua se: bitudi tuamba bilua kuangatshibua bibi anyi bilua kupatula bualu bubi padi disakibua dietu kadiyi anu bua kuleja mmuenenu utudi nende kadi bua kufila diambuluisha dia dinanga. Anu bu muakamba Paulo mu mushindu mukumbanyine, “dinanga didi diibaka.”—1 Kolinto 8:1, NW; Filipoi 2:4; 1 Petelo 1:22.
Ikala misangu yonso muibaki
Mu ‘matuku a ku nshikidilu’ aa a njiwu, tshisumbu tshia bantu ba Yehowa tshidi tshiakama matetshibua a bungi. (2 Timote 3:1-5) Kabiena bikemesha mutubu imue misangu bakama too ne tshidi mua kumueneka bu tshipitshidile dinanukila diabu. Bu mutudi basadidi ba Yehowa, katuena bushuwa basue kuamba anyi kuenza malu adi mua kuenza bua se: umue wa ku batendeledi netu adiumvue bu mukaba wa muendu udi ufuima muishi ukadi pa kujima.
Nunku, mmunyipu mudibi bia mushinga mukole bua tuetu kukankamijangana! Tuenzayi madikolela wonso bua tuikale biibaki pa kuikala badipuekeshi ne bena kanemu bua batendeledi netu badi ne mioyo mishikile munda. Tutelejayi ne ntema yonso padibu batueyemena ne tukebayi misangu yonso bua kubambuluisha pa kutuma ntema ku Bible, Dîyi dia Nzambi. Ku mutu kua bionso, tulejayi dinanga, bualu dimuma edi dia spiritu munsantu wa Yehowa nedituambuluishe bua kukoleshangana mu maboko umue ne mukuabu. Katuakudi anyi katuenji bualu mu mushindu kayi wonso udi mua ‘kujima mukaba wa muendu udi ufuima muishi.’