“Samunayi Yah!”
“Tshintu tshionso tshidi tshieyela—tshisamune Yah.”—MUSAMBU WA 150:6, NW.
1, 2. (a) Mmu bualabale kayi muakatanta Buena-nkristo bulelela mu siekele wa kumpala? (b) Ndidimuija kayi diakadianjila kufila bapostolo? (c) Mmunyi muakadiunda butontolodi?
YEZU wakalongolola bayidi bende bu tshisumbu tshia bena nkristo, tshiakatanta mu siekele wa kumpala. Nansha muvuaku buluishi bukole bua bitendelelu, “lumu luimpe . . . luakambibua munkatshi mua bifukibua bionso mu[i]nshi mua diulu.” (Kolosai 1:23) Kadi kunyima kua lufu lua bapostolo ba Yezu Kristo, Satana wakajula ne budimu butontolodi.
2 Bapostolo bakavua badianjile kufila didimuija pa bualu ebu. Tshilejilu, Paulo wakambila bakulu ba ku Efeze ne: “Nudilame nuenu bine ne tshisumbu tshionso tshia mikoko, mudi spiritu munsantu munuteke batangidi munkatshi muatshi, bua kudiisha tshisumbu tshia Nzambi, tshiakasumbaye ku mashi a Muanende. Ndi mumanye se: kunyima kua diya dianyi mibuabua mikengeshanganyi neyibuele munkatshi muenu ne kayakuenzela tshisumbu tshia mikoko malu ne diengeleka, ne munkatshi muenu nemupatuke bantu badi bakula bintu bikodiakane bua kukoka bayidi munyima muabu.” (Bienzedi 20:28-30, NW; tangila kabidi 2 Petelo 2:1-3; 1 Yone 2:18, 19.) Nunku, mu siekele muinayi, Buena-nkristo butontolodi buakatuadija kusanga makole abu ne Ampire wa Roma. Siekele mikese kunyima, Ampire Munsantu wa Roma, mu diumvuangana ne pape wa Roma, wakafika ku dikokesha tshitupa tshinene tshia bukua-bantu. Kunyima, Diakajilula dia bena Mishonyi diakatomboka bua dinekesha dibi dia Ekleziya Katolike, kadi diakapangila bua kupingajilula Buena-nkristo bulelela.
3. (a) Ntshikondo kayi ne mmunyi muakamanyishibua lumu luimpe kudi bifukibua bionso? (b) Mmatekemena kayi mashindamene pa Bible akakumbana mu 1914?
3 Nansha nanku, bu muvua ndekelu wa siekele wa 19 usemena, tshisumbu tshia balongi ba Bible bena muoyo umue bavua tshiakabidi ne bivule bia kuenza mu dimanyisha ne dimuangalaja kudi ‘bifukibua bionso bidi muinshi mua diulu ditekemena dia lumu luimpe.’ Pa kushindamena pa dilonga diabu dia milayi ya mu Bible, tshisumbu etshi tshiakadianjila kufunkuna tshidimu tshia 1914, bidimu bipite pa 30 kumpala, bu tshia nshikidilu wa “bikondo bijadika bia bisamba,” lupolo lua “bikondo muanda-mutekete,” peshi bidimu 2 520, biakatuadija ne dibutudibua dia Yeruzaleme mu 607 K.B.B. (Luka 21:24, NW; Danyele 4:16, NW) Mu dikumbana dia matekemena abu, tshidimu tshia 1914 tshiakamueneka tshikale tshia dishintuluka dinene mu malu a bantu pa buloba. Mianda minene yakenzeka kabidi mu diulu. Mu tshikondo atshi ke muvua Mukalenge wa tshiendelele muteke Mukalenge muenzejanganyi nende wa mudimu, Yezu Kristo, mu nkuasa wa bumfumu wa mu diulu, dilongolola bua kukupula bubi buonso pa tshipapu tshia buloba ebu ne kuasulula Mparadizu.—Musambu 2:6, 8, 9; 110:1, 2, 5.
Tangilayi Mukalenge Masiya!
4. Mmunyi muvua nsombelu wa Yezu mu diumvuangana ne dîna diende dia Mikaele?
4 Mu 1914 Mukalenge Masiya eu, Yezu, wakatuadija kukuata mudimu. Mu Bible mmubikila kabidi ne: Mikaele, mbuena kuamba ne: “Nnganyi udi bu Nzambi?,” bualu udi ne tshipatshila tshia kubingisha bumfumu butambe bunene bua Yehowa. Anu bu mudibi bifunda mu Buakabuluibua 12:7-12 (NW), mupostolo Yone wakumvuija mu tshikena-kumona tshikala ne bua kuenzeka: “Mvita yakabudika mu diulu: Mikaele ne banjelu bende bakaluangana ne dragon, ne dragon ne banjelu bende bakaluangana, kadi, yeye kakatamba bukole, ne kakutshivua kabidi muaba wabu mu diulu. Nenku, dragon munene wakiimanshibua, nyoka wa ku tshibangidilu, yeye udi ubikidibua ne: Diabolo ne Satana, eu udi upambuisha buloba bujima budi bantu bâse; wakiimanshibua pa buloba, ne banjelu bende bakiimanshibua nende popamue.” Bushuwa dikuluka dia tshikuma!
5, 6. (a) Kunyima kua 1914, ndimanyisha kayi dikuate buôwa diakenjibua kumbukila mu diulu? (b) Mmunyi mudi Matayo 24:3-13 musuikakaja ku bualu ebu?
5 Dîyi dikole mu diulu diakamba pashishe ne: “Mpindieu lupandu ne bukokeshi ne bukalenge bia Nzambi wetu ne bumfumu bua Kristo wende biafiki, bualu, musonguedi wa bana betu, eu udi ubasonguela butuku ne munya kudi Nzambi wetu wakiimanshibua! Ne buobo [bena nkristo ba lulamatu] bakamutshimuna amu bua mashi a Muan’a mukoko [Kristo Yezu] ne bua dîyi dia bumanyishi buabu, ne kabakananga anyima yabu nansha kumpala kua lufu mene.” Ebi bidi biumvuija dipikudibua bua balami ba muoyo mutoke, badi benze midimu ya ditabuja mu mulambu wa tshia-bupikudi wa Yezu.—Nsumuinu 10:2; 2 Petelo 2:9.
6 Dîyi dikole mu diulu diakatungunuka ne kuamba ne: “Bua bualu ebu, sankayi, nuenu muulu ne nuenu badi basombemu! Diakabi kudi buloba ne mbuu, bualu Diabolo wapueki kunudi muikale ne tshiji tshikole, bu mudiye mumanye ne: udi ne tshikondo tshîpi.” Nunku “diakabi” divua dilaya bua buloba ebu ndimueneke mu mvita ya buloba bujima, biyole bia nzala, bipupu bia masama, bikumina, ne dipetula dia mikenji bidi biditute pa buloba mu siekele eu. Anu bu mudi Matayo 24:3-13 (NW) ubilonda, Yezu wakadianjila kuamba ne: ebi nebikale tshitupa tshia ‘tshimanyinu tshia nkomenu wa ndongoluelu eu wa malu.’ Mu dikumbana dia mulayi eu, biangatshile ku 1914 bukua-bantu mbupetangane ne diakabi pa buloba dikena difuanangane ne dia mu miyuki yonso ya kumpala ya bantu.
7. Bua tshinyi Bantemu ba Yehowa badi bayisha ne difiatutuka?
7 Mu tshikondo etshi tshia diakabi dia kudi Satana, bantu badiku mua kupeta ditekemena bua matuku atshilualua anyi? Ee, eyowa, bualu Matayo 12:21 udi wamba bua Yezu ne: ‘Bisamba bia bende nebitekemene [mu] dîna diende’! Nsombelu mikuate buôwa munkatshi mua matunga idi ileja ki ng’anu ‘tshimanyinu tshia nkomenu wa ndongoluelu eu wa malu’ kadi kabidi ‘tshimanyinu tshia dikalaku dia Yezu’ bu Mukalenge wa mu diulu wa Bukalenge bua Masiya. Pa bidi bitangila Bukalenge ebu, Yezu udi wamba kabidi ne: “Lumu luimpe elu lua bukalenge nelumanyishibue pa buloba bujima, neluikale tshimanyinu bua matunga onso; apu, ke nshikidilu kushishaye kulua.” (Matayo 24:14, NW) Ntshisamba kayi tshimuepele tshidi tshienda tshimanyisha lelu’eu ditekemena dia mpatshi dia bukokeshi bua Bukalenge bua Nzambi? Bantemu ba Yehowa! Ne difiatutuka, badi bamanyisha patoke ku nzubu ne ku nzubu ne: Bukalenge bua Nzambi bua buakane ne ditalala bukadi pa kukontolola malu a pa buloba. Udiku wenza pebe mudimu eu wa buambi anyi? Kuena mua kupeta muabi mukuabu mutambe eu bunene to!—2 Timote 4:2, 5.
Mmunyi mudi “ndekelu” ulua?
8, 9. (a) Mmunyi muakatuadija dilumbuluisha ne “ba mu nzubu wa Nzambi”? (b) Mmunyi mudi Bukua-buena-nkristo bunyange Dîyi dia Nzambi?
8 Bukua-bantu mbubuele mu tshikondo tshia dilumbuluisha. Tudi bamanyishibue mu 1 Petelo 4:17 ne: dilumbuluisha diakatuadija ‘ne ba mu nzubu wa Nzambi’—dilumbuluisha dia malongolodi adi adiamba mudiwu a Buena-nkristo didi dimueneka katshia ku ntuadijilu wa “matuku a ku nshikidilu” ne dishipangana dia mu Mvita ya Buloba bujima I mu bidimu bia 1914-18. Mmunyi muakapatuka Bukua-buena-nkristo mu dilumbuluisha edi? Eyo, tangila bienzedi bia ekleziya mu ditua mvita nyama ku mikolo biangatshile mu 1914. Bamfumu ba bitendelelu kabenaku batobakaja ne “mashi a mioyo ya ba[p]ele badi kabayi ne bilumbu” bakasakabu mu diluishangana anyi?—Yelemiya 2:34.
9 Bilondeshile Matayo 26:52, Yezu wakamba ne: “Bonso badi bangata muele nebashi[p]ibue ku muele.” Mmunyipu mudibi bidileje bilelela mu mvita ya mu siekele eu! Bamfumu ba malu a Nzambi mbasake bansonga bua kushipa bansonga bakuabu, nansha aba bena mu tshitendelelu tshiabu tshine—bena Katolike bashipa bena Katolike, ne bena Mishonyi bashipa bena Mishonyi. Dinanga dinekesha dia ditunga nditekibue ku mutu kua Nzambi ne Kristo. Matuku adi panshi aa, mu amue matunga a mu Afrike, malanda a bisamba mmatekibue kumpala kua mêyi-maludiki a mu Bible. Mu Rwanda, mùdì tshitupa tshitambe bunene tshia bantu bamanyibue bu bena Katolike, bantu bapite pa tshia bibidi tshia muliyo bakashipibua mu tshinyangu tshia bisa. Pape wakitaba mu tshikandakanda tshia Vatican tshia L’Osservatore Romano se: “Etshi ndibutulangana dijima dia bisa, diakabi, nansha bena Katolike mbadikebeshi.”—Fuanyikija ne Yeshaya 59:2, 3; Mika 4:3, 5.
10. Ndilumbuluisha kayi diakumbaja Yehowa pa bitendelelu bia dishima?
10 Mmunyi mudi Mukalenge wa tshiendelele wangata bitendelelu bidi bikankamija bantu bua bashipangane umue ne mukuabu anyi bidi bipuwa padi mikoko ya mu bisumbu biabu ishipa mikuabu? Pa bidi bitangila Babilone Munene, ndongoluelu wa pa buloba bujima wa bitendelelu bia dishima, Buakabuluibua 18:21, 24 (NW) udi utuambila ne: “Muanjelu kampanda wa bukole wakambula dibue difuane dibue dinene dia mpelu ne wakadikupa mu mbuu, wamba ne: ‘Ku dikupa dikole ke muimanshibua Babilone tshimenga tshinene, ne katshiakusanganyibua kabidi kashidi. Eyowa, muende bakasangana mashi a baprofete ne a bansantu ne a bonso bakakoshibua muminu pa buloba.’”
11. Mmalu kayi makuate buôwa adi enjibua mu Bukua-buena-nkristo?
11 Mu dikumbana dia milayi ya mu Bible, malu makuate buôwa mmenzeke mu Bukua-buena-nkristo. (Fuanyikija ne Yelemiya 5:30, 31; 23:14.) Nangananga bua ngikadilu wa dilekelela wa bamfumu ba malu a Nzambi, bisumbu biabu bia mikoko mbiuule ne tshiendenda. Mu États-Unis, ditunga dibikidibue diena nkristo, pabuipi ne tshiabibidi tshia mabaka wonso adi afika ku dishipibua. Diimita dia bansongakaji, ne diangatangana dia balume ne balume anyi bakaji ne bakaji kadiena kukontolola munkatshi mua bena ekleziya. Bansaserdose badi benda banyanga bana ba balume ne ba bakaji ba bitende pa bidi bitangila bitupa bia lulelu—ne ki ng’anu misangu mikese to. Bibawu bia tubadi pa bilumbu ebi bidi mua kulomba ne: Ekleziya Katolike afute mu États-Unis muliyare wa dolare mu bule bua bidimu dikumi. Bukua-buena-nkristo mbupepeje didimuija dia mupostolo Paulo dia mu 1 Kolinto 6:9, 10 (NW): “Mmunyi! Kanuena bamanye ne: bantu bapange buakane kabakupiana bukalenge bua Nzambi anyi? Kanupambuishibu. Bena tshiendenda, anyi batendeledi ba mpingu, anyi bena masandi, anyi balume badi benza tshidi katshiyi tshilele tshia bantu, anyi balume badi balala ne balume nabu, nansha bîvi, anyi bena lukuka, bakuatshiki ba maluvu, nansha bapendianganyi anyi banyengianganyi ba bintu, kabakupiana bukalenge bua Nzambi.”
12. (a) Mmunyi mualua Mukalenge wa tshiendelele kuenzela Babilone Munene? (b) Bishilangane ne Bukua-buena-nkristo, mbua kabingila kayi buikala bantu ba Nzambi ne bua kupunguluja “Halleluyah”?
12 Mu tshitupa tshîpi emu, Mukalenge wa tshiendelele, Yehowa, pa kutumika ne Mfumu munene wende wa Biluilu wa mu diulu, Kristo Yezu, nealekelele dikenga dinene. Diambedi, Bukua-buena-nkristo ne bikuabu bitupa bionso bia Babilone Munene nebikengeshibue kudi dikumbaja dia dilumbuluisha dia Yehowa. (Buakabuluibua 17:16, 17) Mbadileje kabayi bakanyine lupandu ludi Yehowa mupeteshe ku butuangaji bua mulambu wa tshia-bupikudi wa Yezu. Mbapetule dîna dinsantu dia Nzambi. (Fuanyikija ne Yehezekele 39:7.) Mmatshimbu kayipu padibu bapunguluja “Halleluyah” mu nzubu yabu ya ntendelelu minenanenayi! Mbumbushe dîna dia mushinga dia Yehowa mu nkudimuinu yabu ya Bible kadi bamueneka bapange kumanya se: “Halleluyah” udi umvuija ne: “Samunayi Yah”—“Yah” muikale mfundilu mukepesha wa “Yehowa.” Mu mushindu muakanyine, Buakabuluibua 19:1-6 (NW) mmufunde mêyi a musambu “Halleluyah” mimba bua disekelela dia dikumbaja dia Nzambi dia dilumbuluisha diende pa Babilone Munene.
13, 14. (a) Mmalu kayi manene adi amueneka pashishe? (b) Mbipeta kayi bia disanka bikalaku bua bantu batshinyi ba Nzambi?
13 Pashishe kudi kulua ‘difika’ dia Yezu bua kumanyisha ne kukumbaja dilumbuluisha pa matunga ne bisamba. Yeye muine wakadianjila kumanyisha ne: “Palua Muan’a muntu [Kristo Yezu] mu butumbi buende, ne banjelu bonso nende, neasombe mu nkuasa wende wa bumfumu [wa dilumbuluisha] wa butumbi. Ne matunga onso [pa buloba] neasangishibue kumpala kuende, ne yeye neatapulule bantu, bamue ku bakuabu, anu bu mudi mulami utapulula mikoko ku mbuji. Ne neateke mikoko ku dia-balume diende, kadi mbuji ku dia-bakaji diende. Pashishe mukalenge neambile aba bikala ku dia-balume diende ne: ‘Vuayi, nuenu bakabeneshibua kudi Tatu wanyi, nupiane bukalenge buvua bunulongoluela katshia ku ntuadijilu wa bukua-bantu.’” (Matayo 25:31-34, NW) Mvese wa 46 udi utungunuka ulonda ne: tshisumbu tshia mbuji “netshiye ku diumushibua dia kashidi, kadi bakane ku muoyo wa kashidi.”
14 Mukanda wa mu Bible wa Buakabuluibua udi umvuija muaditua tshikondo atshi “Mukalenge wa bakalenge ne Mfumu wa bamfumu,” Mfumu wetu wa mu diulu, Yezu Kristo, mu mvita ku Armagedon, ubutula bitupa bia tshididi ne bia bungenda-mushinga bia ndongoluelu wa Satana. Nunku Kristo neitshikije “tshiji tshikole tshia Nzambi Wa-Bukole-Buonso” pa ndongoluelu yonso wa pa buloba wa Satana. Bu mudi ‘bintu bia kale ebi ne bua kupita,’ bantu batshinyi ba Nzambi nebabuejibue mu bulongolodi bupiabupia bua butumbi muikala Nzambi ‘ne bua kukupula tshinsonji tshionso ku mêsu kuabu.’—Buakabuluibua 19:11-16; 21:3-5, NW.
Tshikondo tshia kusamuna Yah
15, 16. (a) Bua tshinyi bidi bia mushinga mukole bua tuetu kulonda dîyi dia tshiprofete dia Yehowa? (b) Ntshinyi tshidi baprofete ne bapostolo baleje tshitudi ne bua kuenza bua lupandu, ne ntshinyi tshidi bualu ebu mua kumvuija lelu’eu bua bavule?
15 Dituku adi dia dikumbaja dia dilumbuluisha dikadi pabuipi! Nunku, tudi ne bua kuteya ntema ku dîyi dia tshiprofete dia Mukalenge wa tshiendelele. Kudi aba batshidi bakuatshibue mu buteyi bua malongesha ne bibidilu bia bitendelelu bia dishima, dîyi dia mu diulu didi diamba ne: “Patukayi munkatshi muende, tshisamba tshianyi, binuikala kanuyi basue kubuelakana nende mu mpekatu yende ne binuikala kanuyi basue kupeta tshitupa tshia ku bipupu biende.” Kadi nkuepi kudi banyemi ne bua kuya? Kudi bulelela anu bumuepele, nunku tshitendelelu anu tshimuepele tshilelela. (Buakabuluibua 18:4, NW; Yone 8:31, 32; 14:6; 17:3) Dipeta dietu dia muoyo wa tshiendelele ndisuikakaja ku dipeta tshitendelelu atshi ne ku ditumikila Nzambi watshi. Bible udi utulejaye mu Musambu wa 83:18, mutudi tubala ne: “Wewe, nkayebe muena dîna ne: JEHOVAH, udi mutambe kutumbuka ku mutu kua buloba buonso.”—King James Version.
16 Nansha nanku, tudi ne bua kuenza bivule kupita kumanya patupu dîna dia Mukalenge wa tshiendelele. Tudi ne bua kulonga Bible ne kumanya ngikadilu yende ne malongolola ende bia mpatshi. Pashishe tudi ne bua kuenza disua diende bua tshikondo etshi, bu mudibi bileja mu Lomo 10:9-13 (NW). Mupostolo Paulo wakatela baprofete benzejibue kudi spiritu ne kukomesha ne: “Yonso wabila dîna dia Yehowa neapandishibue.” (Yoele 2:32; Sefanya 3:9) Kupandishibua? Eyowa, bua bantu bavule lelu’eu badi benza midimu ya ditabuja mu dilongolola dia tshia-bupikudi tshia Yehowa tshienza ku butuangaji bua Kristo nebasungidibue ku dikenga dinene ditshidi dilua, pikala dilumbuluisha pa bulongolodi bunyanguke bua Satana ne bua kukumbajibua.—Buakabuluibua 7:9, 10, 14.
17. Nditekemena kayi dinene didi ne bua kutusaka ku didisangisha mpindieu mu dimba musambu wa Mozese ne wa Muan’a mukoko?
17 Disua dia Nzambi didi tshinyi bua aba badi ne ditekemena dia kupanduka? Ndia se: tudisangishe mpindieu mene mu dimba musambu wa Mozese ne wa Muan’a mukoko, pa kusamuna Mukalenge wa tshiendelele mu dindila ditshimuna diende. Tudi tuenza nunku pa kuambila bakuabu malongolola ende a butumbi. Patudi tulubuluka mu bujinguludi bua Bible, tudi tulambula mioyo yetu kudi Mukalenge wa tshiendelele. Ebi nebitufikishe ku dikala ne muoyo bua tshiendelele muinshi mua ndongoluelu udi Mukalenge eu wa ngulu umvuija, bu mudibi bisanganyibua mu Yeshaya 65:17, 18 (MMM) ne: “Bulelela, nemfuke diulu dipiadipia [Bukalenge bua Masiya bua Yezu] ne buloba bupiabupia [nsangilu mupiamupia muakane wa bantu]; bantu kabakuvuluka malu avua menzeke kale, kaakubavuila kabidi mu lungenyi. Ikalayi ne disanka dia bungi, sankayi amu kusanka kashidi bua bionso bindi musue kufuka.”
18, 19. (a) Ntshinyi tshidi mêyi a Davidi mu Musambu wa 145 ne bua kutusaka bua kuenza? (b) Ntshinyi tshitudi mua kutekemena ne dieyemena ku tshianza tshia Yehowa?
18 Mufundi wa misambu Davidi wakumvuija Mukalenge wa tshiendelele mu mêyi aa: ‘Yehowa udi munene, budiye nabu mbua kutumbishibua bikole. Bunene buende kabuena mua kujinguludibua.’ (Musambu wa 145:3) Bunene buende kabuena mua kujinguludibua anu bu mudi mikalu ya tshibuashibuashi ne ya dikalaku bua kashidi kayiyi mua kujinguludibua! (Lomo 11:33) Patudi tutungunuka ne kupeta dimanya dia Mutufuki ne dia dilongolola diende dia tshia-bupikudi ku butuangaji bua Muanende, Kristo Yezu, nebitukengele bua kusamuna Mukalenge wetu wa tshiendelele mu mushindu udi wenda anu udiunda. Nebitukengele bua kuenza bu mudi Musambu wa 145:11-13 wela kashonyi ne: ‘Nebambilangane bua butumbi bua bukalenge buebe, nebakulangane bua bukole buebe, bua kumanyishabu bana ba bantu bienzedi biebe binene, ne butumbi bua bunême bua bukalenge buebe. Bukalenge buebe budi bukalenge bua tshiendelele, ne bukokeshi buebe budi bushala too ne ku bikondo bionso.’
19 Tudi mua kutekemena ne dieyemena se: Nzambi wetu neakumbaje dîyi edi: “Udi ubulula tshianza tshiebe, tshintu tshionso tshidi ne muoyo udi utshiukutshisha ne diakalengele.” Mukalenge wa tshiendelele neatulombole ne diengeleka too ne ku ndekelu wa matuku a ku nshikidilu aa, bualu Davidi udi utushindikila ne: “Yehowa udi ulama bonso badi bamunanga, kadi neabutule bantu babi bonso.”—Musambu wa 145:16, 20.
20. Mmunyi muudi wandamuna ku dilomba dia Mukalenge wa tshiendelele, bu mudidi dipatuka mu misambu itanu ya ndekelu?
20 Wonso wa ku misambu itanu ya nkomenu ya mu Bible udi utuadija ne ushikila ne dibikila “Halleluyah.” Nunku, Musambu wa 146 (NW) udi utulomba ne: “Samunayi Yah! Samuna Yehowa, O anyima wanyi. Nensamune Yehowa mu matuku a muoyo wanyi. Nengenze musambu bua Nzambi wanyi pantshidiku.” Newandamune ku dibikila edi anyi? Kabiyi mpata udi ne bua kujinga kumusamuna! Wikale pebe munkatshi mua badi batedibue mu Musambu wa 148:12, 13 (NW) ne: “Nuenu bansongalume ne kabidi nuenu bansongakaji, nuenu bantu banunu pamue ne bana balume. Basamune dîna dia Yehowa, bualu dîna diende nkayadi didi kuulu kakuyi kufika. Bunême buende budi ku mutu kua buloba ne diulu.” Tuandamune ne muoyo mujima ku dilomba edi: “Samunayi Yah!” Ne dîyi dimue, tusamunayi Mukalenge wa tshiendelele!
Ntshinyi tshidi diumvuija diebe?
◻ Mbua bualu kayi buakadianjila kudimuija bapostolo ba Yezu?
◻ Biangatshile mu 1914, mmalu kayi manene adi menzeke?
◻ Mmalumbuluisha kayi akaadi Yehowa pa kukumbaja?
◻ Bua tshinyi etshi ntshikondo tshidi tshitamba kukengela kusamuna Mukalenge wa tshiendelele?
[Kazubu mu dibeji 19]
Tshikondo etshi tshia bipupu tshia tshimvundu
Bualu bua se: tshikondo tshia tshimvundu tshiakatuadija kutanta ku mbangilu wa siekele wa 20 mbuitabija kudi bavule. Tshilejilu, mu miaku ya mbangilu ya mukanda wa Pandaemonium, mufunda kudi Tshipuita-munua-mfuanka wa mu États-Unis Daniel Patrick Moynihan, mupatula mu 1993, nseka pa “bipupu bia mu 1914” idi ibadibua ne: “Mvita kulua ne buloba kushintuluka—mu malu onso. Kudi lelu’eu anu matunga muanda-mukulu pa buloba avuaku mu 1914 ne adi kaayi mashintulule mushindu wawu wa mbulamatadi pa kutumika ne tshinyangu biangatshile ku tshikondo atshi. . . . Ku matunga adi mashale bu 170 nanku lelu’eu, amue mmenjibue mu matuku adi panshi aa menemene ne ki mmamone tshimvundu tshivule tshia matuku adi panshi aa.” Bushuwa, tshikondo tshiakabanga mu 1914 ntshimone tshipupu pa tshikuabu!
Mukanda mukuabu mupatula mu 1993 ng’wa Out of Control—Global Turmoil on the Eve of the Twenty-First Century. (Kabiyi kukontolola—Tshimvundu miaba yonso ku tshikondo tshia pabuipi ne siekele wa makumi abidi ne umue) Mufundi udi Zbigniew Brzezinski, mulombodi wa kale wa Tshipangu tshia Bukubi tshia Ditunga dia États-Unis. Udi ufunda ne: “Mbangilu wa siekele wa makumi abidi wakambibua mu nseka mivule bu ntuadijilu wa bushuwa wa Tshikondo tshia Butoke. . . . Bibengangane ne dilaya diende, siekele wa makumi abidi wakalua siekele wa bukua-bantu wa diela mashi panshi ne dikinangana bipite, siekele wa tshididi tshia didinga ne dishipangana dinenanenayi. Tshikisu ntshilongolola mu mushindu uvuabi kabiyi kumpala, dishipangana ndilongolola bua dikale dinene ne dia ku musangu wonso. Dishilangana pankatshi pa makokeshi a sianse bua buimpe ne bubi bua tshididi divua bushuwa dituadija didi dinyingabaja. Nansha musangu umue kumpala mu miyuki ya bantu dishipangana kadivua miaba yonso nunku, nansha musangu umue kumpala kaditu dianji kubutula mioyo bungi nunku, nansha musangu umue kumpala dijimija dia bantu kadivua dilumbila ne madikolela mavule nunku ne bipatshila bikena bia meji ne bia lutambishi bia mushindu’eu.” Mmunyipu mudibi bilelela!
[Tshimfuanyi mu dibeji 17]
Mikaele wakiimansha Satana ne bisumbu biende pa buloba kunyima kua ditekibua dia Bukalenge mu 1914