Butumbi bupite bunene bua nzubu wa Yehowa
“‘Nenguuje nzubu eu tente ne butumbi,’ ke mudi Yehowa wa biluilu muambe.”—HAGAI 2:7, NW.
1. Mmunyi mudi spiritu munsantu musuikakaja ku ditabuja ne ku mudimu?
PAVUAYE mu diyisha ku nzubu ne ku nzubu, umue wa ku Bantemu ba Yehowa wakapetangana ne mukaji kampanda muena Pentekoste wakela nseka ne: ‘Tuetu tudi ne spiritu munsantu, kadi nuenu ke bantu badi benza mudimu.’ Ne bukalanga buonso, Ntemu eu wakamumvuija ne: muntu udi ne spiritu munsantu neasakibue, mu mishindu yonso, bua kuenza mudimu wa Nzambi. Yakobo 2:17 udi wamba ne: ‘Ditabuja kabidi, bikaladi kadiyi ne kuenza, didi didifuila.’ Ku diambuluisha dia spiritu wa Yehowa, Bantemu bende mbadime ditabuja dikole, ne ‘mmûje nzubu wende tente ne butumbi’ pa kubalongolola bua kuenzabu midimu ya buakane—nangananga ‘diyisha lumu luimpe elu lua bukalenge pa buloba buonso buasa bu bumanyishi kudi matunga onso.’ Padi mudimu eu wenjibua bua disankishibua dia Yehowa, “pashishe nshikidilu nealue.”—Matayo 24:14, NW.
2. (a) Didiina tuetu bine ne kasuki mu mudimu wa Yehowa neditutuadile dibenesha kayi? (b) Bua tshinyi tudi ne bua kusanka bua tshionso tshidi tshimueneka bu “dijanguluka”?
2 Ku mêyi aa a Yezu, tudi tukomesha ne: mudimu wetu lelu’eu udi ne tshia kuimanyina pa diyisha bakuabu “lumu luimpe lua butumbi lua Nzambi wa disanka,” ludi lutuomekela. (1 Timote 1:11, NW) Patudi tutamba kudifila ne disanka mu mudimu wa Yehowa, nshikidilu neamueneke ulua ne lubilu lukole. Mu Habakuka 2:2, 3, tudi tubala mêyi a Yehowa aa: ‘Funda tshikena kumona pa dibeji dinene patoke too, bua muntu udi ubala amanye mua kutshibala lubilu. Bualu bua tshikena kumona etshi ntshia tshikondo tshiakapangijijabu bua kumuenekatshi, tshidi tshienda lukasa ku tshikondo tshiatshi, katshiena tshidinga, biajangulukatshi, utshindile; bualu bua netshimueneke bulelela, katshiena tshipanga kulua.’ Eyowa, “tshikena kumona” netshimueneke bulelela nansha “biajangulukatshi.” Bu mutudi mu tshidimu tshia 83 tshia bukokeshi bua Bukalenge bua Yezu, bamue badi mua kumvua se: tutshidi mu lupolo lua dijanguluka too ne mpindieu. Kadi, katuenaku ne bua kusanka mudi nshikidilu kayi muanji kulua anyi? Mu mukungulu wa bidimu dikumi ebi bia 1990, makandika pa diyisha dia lumu luimpe mmumbushibue, bienza anu bu tshishima, ku Mputu wa ku Est, mu bitupa bia mu Afrike, ne makuabu matunga. Tshidi tshimueneka bu “dijanguluka” etshi tshidi tshipetesha tshikondo bua “mikoko” mikuabu mivule isangishibue mu teritware eyi idi miunzuludibue matuku adi panshi aa.—Yone 10:16.
3. Bua tshinyi ngumvuilu wetu muakajilula pa “tshipungu etshi” udi ne bua kutusaka bua kukuatshila Nzambi mudimu ne lukasa luonso?
3 “Katshiena tshi[p]anga kulua,” ke mudi muprofete wamba. Yezu wakamba ne: tshipungu etshi tshibi katshivua ne bua kupita “malu aa kaayi menzeke.” (Mateus 24:34, Evanjeliyo) Ngumvuilu wetu muakajilula wa mêyi ende aa udi umvuija ne: mudimu wetu wa diyisha kawena wa lukasalukasa anyi?a Malu menzeke adi aleja ne: tshidiku ntshikuabu! Tshipungu tshia mu tshikondo tshietu etshi ntshiditue mu nsombelu wa bubi ne dinyanguka bidi kabiyi bifuanangane ne malu onso a kale. (Fuanyikija ne Bienzedi 2:40.) Tudi ne bua kudifila mu mudimu wetu ne lukasa luonso. (2 Timote 4:2) Milayi yonso ìdì itangila tshikondo tshia dikenga dinene idi ileja ne: nedilue mu tshintuluntulu, mu mupodi wa dîsu, mu musokoko—bu muivi. (1 Tesalonike 5:1-4; Buakabuluibua 3:3; 16:15) ‘Nunku nuenu kabidi nudilongolole, bualu bua Muana wa muntu nealue pa dîba dinudi kanuyi belangane meji.’ (Matayo 24:44) Bu mudi tshipungu etshi tshikena tshia buena-Nzambi tshisemena ku ntuadijilu wa dibutudibua, bushuwa katuena ne bua kusua kuimansha ditekemena dietu dia mushinga mukole dia muoyo wa tshiendelele pa kupingana “kudibonda mu bita[p]ikidi” bia matanaja a mu bulongolodi ebu!—2 Petelo 2:22; 3:10; Luka 21:32-36.
4. Nnsombelu kayi udi mulombe “biakudia [bivule] mu tshikondo tshiakanyine,” ne mmunyi mudi dikengela edi dikumbajibue?
4 Bilondeshile mulayi wa Yezu, mu 1914 kuvua “ntuadijilu wa tunyinganyinga tukole” pakabuela bukua-bantu mu “nkomenu wa ndongoluelu eu wa malu.” Tunyinganyinga, dienzeka dia bipupu, ne tshishiku mbivulangane too ne lelu’eu. (Matayo 24:3-8, 12, NW) Mu tshine tshikondo etshi, Yehowa mmupeshe kasumbu ka bela manyi ka mupika wa lulamatu ne wa budimu bujitu bua kupetesha “biakudia [bia mu nyuma] mu tshikondo tshiakanyine” bua bena mu nzubu wa Mfumuabu, Kristo. (Matayo 24:45-47, NW) Kumbukila ku nkuasa wende wa bumfumu mu diulu, Mukalenge eu Masiya udi mpindieu ulombola programe wa mpatshi wa didiisha dia mu nyuma pa buloba bujima.
“Biakudia” bivulavulayi
5. Tshintu tshia nshindamenu tshia “biakudia” ebi ntshipete ditabalela kayi?
5 Tangila dilongolola dia “biakudia.” (Lukase 12:42, MMM) Tshintu tshia nshindamenu mu liste wa biakudia bia bena nkristo n’Dîyi dia Nzambi, Bible. Bua kulongesha Bible mu mushindu udi upatula bipeta, nkudimuinu udi mua kubadibua ne mujalame udi dikengela dia kumpala. Mu kupita kua bidimu dikengela edi ndikumbajibue ku kakese ku kakese, nangananga katshia mu 1950 pakapatulabu mu Anglais Les Écritures grecques chrétiennes—Traduction du monde nouveau. Mu 1961 Traduction du monde nouveau wa Bible mujima ukavuaku, ne mpatuidi mu miakulu mikuabu minene kayakanenga. Volime 3 mipatula mu bule bua tshidimu tshia mudimu tshia 1996 mmifikishe ku bungi busanga bua 27, mudi 14 mikale ya Bible mujima. Bua kumona mua kuenza mudimu eu pa Bible, ne pa biambuluishi bia Bible kabidi, bamue bena nkristo baditshipe 1 174 badi mpindieu batumika ku dîba ne ku dîba mu mudimu wa dikudimuna mu matunga 77.
6. Mmunyi mudi Société muandamune ku dilomba dia mikanda miumvuiji ya Bible?
6 Mu dikuatshisha mudimu wa tshisumbu etshi tshia bakudimunyi, filiale 24 mipatudi ya mikanda ya Société Watch Tower mmienze mikanda bungi buvule menemene. Bua bualu ebu, biamu bia ditapa nabi mikanda lukasalukasa bia pa mutu mbitungunuke ne kuashibua mu filiale minene. Dipatula dia bibejibeji bia Tshibumba tshia Nsentedi ne Réveillez-vous! ndidiunde ku ngondo ne ku ngondo, difike ku bungi busanga bua kopi 943 892 500, didiunda dia bia pa lukama 13,4 bua tshidimu etshi. Bungi busanga bua Bible ne mikanda ya bizubu bikole mipatula anu mu Allemagne, Brésil, Corée, États-Unis, Finlande, Italie, Japon, ne Mexique nkayamu mbubandile ne bia pa lukama 40 kumbukila mu 1995 bufike ku kopi 76 760 098 mu 1996. Mikuabu filiale mmienze payi tshiayi tshitupa tshinene mu didiunda dijima dionso mu dipatula dia mikanda.
7. Mmunyi mudi Yeshaya 54:2 mutambe kuikala wa kuenza lukasalukasa mpindieu?
7 Tshitupa tshinene tshia didiunda ntshilue kukengedibua mu bidimu bia 1990 ku diumbusha dia makandika pa Bantemu ba Yehowa ku Mputu wa ku Est ne mu Afrike. Nzala ya biakudia bia mu nyuma mmikole mu miaba eyi. Pa nanku dibikila edi ndiumvuike ditambe kuikala dia lukasalukasa menemene: “Vudija miaba mu nzubu webe wa ntenta, balula bilamba bia ku nzubu webe wa ntenta, kubipidiji nansha, lepesha mionji yebe ya ku ntenta, upopele makunji bikole.”—Yeshaya 54:2, MMM.
8. Ndiandamuna kayi dia kalolo didi diambuluisha bua kupetesha dikuatshisha ne mfranga?
8 Nunku, biakakengela bua kudiundisha nzubu mu mivule ya ku filiale 104 ya Société. Bua nsombelu mikole ya mpetu mu teritware eyi mivule itshidibu bafumina ku diunzulula, tshitupa tshinene tshia mfranga mitula bua didiunda edi tshidi tshienda tshikumbajibua ku mapa a mudimu wa pa buloba bujima a mu matunga mabanji. Diakalenga, bisumbu pamue ne bantu pa nkayabu mbandamune ne mutshima wonso, mu luidi lua Ekesode 35:21 (NW): “Pashishe bakalua, eu yonso uvua ne mutshima umuenzeja, ne bakatuala, eu yonso uvua ne spiritu umusaka, dipa dia Yehowa bua mudimu.” Tudi tubabidila tshikondo etshi bua kuela tuasakidila kudi aba bonso badi baditue mu difila edi dia kalolo.—2 Kolinto 9:11.
9. Mmunyi mudi Lomo 10:13, 18 wenda ukumbana lelu’eu?
9 Mu 1996 mikanda ya Société Watch Tower mmitumbishe bushuwa dîna ne malongolola bia Yehowa too ne ku mfudilu ya buloba. Bidi anu bu muakadianjila kuamba mupostolo Paulo. Pa kutela mulayi wa Yoele ne Musambu wa 19, wakafunda ne: “‘Yonso wabila dîna dia Yehowa neapandishibue.’ Kadi, ndi nkonka ne: Ki mbapange kumvua, ki mmuomu anyi? Ee, bushuwa, ‘mu buloba bujima tshikuma tshiabu tshiakapatuka, ne ku mfudilu ya buloba buasa majikula abu.’” (Lomo 10:13, 18, NW) Pa kutumbisha nunku dîna dia mushinga mukole Yehowa, bantu bende mbenze mudimu munene mu diuuja nzubu wende wa ntendelelu tente ne butumbi. Kadi, mmunyi mudi dimanyisha edi disonge nkela nangananga mu 1996? Suaku utangile tablo udi ulonda eu mu dibeji dia 18 too ne dia 21.
Dinowa pa buloba bujima
10. Nngikadilu kayi ya pa buayi iwudi mubambishe mu mudimu wa bantu ba Yehowa, bu mudiwu muleja mu tshikoso mu tablo mu dibeji dia 18 too ne dia 21?
10 Katshia mêyi a Yezu àdì asanganyibua mu Luka 10:2 ki mmatuale bukole bunene nunku: ‘Bulelela, bintu bia kunowa bidi bia bungi, kadi bena mudimu badi banya-banya. Nunku nulombe mukalenge wa bintu bia kunowa, atume bena mudimu mu kunowa kuende.’ Udi wandamuna ku dibikila edi anyi? Miliyo ya bantu pa buloba bujima idi yandamuna. Ebi mbilejibue patoke kudi bungi butumbuke bupiabupia bua bamanyishi ba Bukalenge 5 413 769 bavua bafile luapolo lua mudimu mu 1996. Kabidi, bana betu bapiabapia 366 579 balume ne bakaji bakatambula. Mmunyipu mutudi tuangata ne mushinga “bintu bilengele [ebi] bia matunga onso,” bidi mpindieu bidifila mu ‘diuuja nzubu wa ntendelelu wa Yehowa tente ne butumbi’!—Hagai 2:7, NW.
11. Bua tshinyi tuetu bonso tudi ne kabingila ka kuikala ne disanka dipite bunene?
11 Luapolo ya didiunda mu madimi adi afuma ku diunzuludibua idi ikemesha bikole. Bakuabu ba kutudi badi ne lubabu bua aba bàdì mpindieu bapeta didiunda dia nunku anyi? Bishilangane, tudi tusanka nabu. Matunga onso avua ne ntuadijilu mikese. Zekâya, muprofete wa mu tshikondo tshimue ne Hagai, wakafunda ne: “Wapepeja midimu mikese yenzabo dituku adio nganyi?” (Zekariya 4:10, MMM) Tudi tusanka bikole bua se: mu matunga mùdì mudimu wa bumanyishi mushindika bimpe, mudi mpindieu miliyo ya bamanyishi ba Bukalenge, ne teritware udi ukumbudibua misangu ne misangu, nansha mene ku lumingu luonso mu bimenga binene bivule. Tudiku ne kabingila ka kupuekesha maboko padi Yehowa mpindieu walabaja mpunga bua lupandu mu bitupa bia buloba bivua kabiyi ne diakalenga edi kumpala anyi? Nansha kakese! “Budimi ke buloba,” ke muakamba Yezu. (Matewuse 13:38, MMM) Bumanyishi bujima budi ne bua kutungunuka ne kufidibua, anu bu muakafila bayidi ba kumpala bumanyishi bujima ku nkomenu wa ndongoluelu wa malu wa bena Yuda.—Bienzedi 2:40; 10:42; 20:24; 28:23.
Batangile amu kumpala
12. Ndisakibua kayi ditudi nadi bua kuya ‘anu kumpala’? (Tangila kabidi kazubu, “Dinowa ‘ku mfudilu kua buloba.’”)
12 Eyowa, tudi ne bua kulama lubilu, pa kuya ‘anu kumpala’ pamue ne tshidiendelandela tshia banjelu tshia mu diulu tshia Yehowa. (Yehezekele 1:12) Tudi bavuluke mêyi a Petelo aa: “Mfumu [“Yehowa,” NW] kena ujingakana bua kukumbaja tshidiye mulaye bu mudi bakuabo bamuamba ne: udi ne njingakanyi; apo udi ne lutulu kunudi nuenu bonso, musue ne: muntu kajiminyi, kadi bonso bafike ku didilengeja.” (2 Petro 3:9, MMM) Tulekelayi mitalu ya tshitembu ya bana betu bena mu matunga mapele itusake. Tshionso tshidi mua kumueneka bu dijanguluka mu dibudika dia Armagedone tshidi tshipetesha mushindu wa kusangisha bantu nkama ya binunu mu matunga aa ne bakuabu bavule mu teritware mitumikatumika bimpe. Kanutupakanyi mu muanda eu: ‘Dituku dinene dia Yehowa didi pabuipi. Didi pabuipi ne didi didiendesha lukasa!’ (Sefanya 1:14) Tudi ne bua kudiendesha petu lukasa mu difila bumanyishi bujima bua ndekelu!
13, 14. (a) Ntshinyi tshitudi mua kuamba bua diabanya dia mikanda mu 1996? (b) Mmalongolola kayi a pa buawu adi bisumbu mua kuenza ku tshidimu tshionso, ne mmunyi muudi mudilongolole bua kudifilamu?
13 Nansha mudi tunungu katuyi tumueneka mu tablo wa mudimu, kuvua didiunda dìdì dikoka ntema mu diabanya dia kopi ya Bible, mikanda, ne bibejibeji tshidimu tshishale. Tshilejilu, dishiya dia bibejibeji pa buloba bujima ndileje didiunda dia bia pa lukama 19, bungi busanga bua kopi 543 667 923 ivua mishiya. Bibejibeji bietu bidi biobi bine bipetesha mishindu kabukabu ya diyisha—mu misesu, mu mpangu ya diikishila, mu biimanyikilu bia mashinyi, mu miaba ya bungenda. Luapolo idi ileja ne: mu imue teritware miasakaja ne diyisha dia Bukalenge, bantu bàdì balonge midimu ya bianza mbakemeshibue kudi bulengele bua bibejibeji bietu ne badi bitaba malonga a Bible.
14 Tshidimu tshionso mu ngondo wa Tshisanga, bisumbu bitu bilongolola mudimu wa pa buawu ne bibejibeji, pa kuenza kampanye ka dituku dijima ku nzubu ne ku nzubu ne mu miaba ya patoke. Tshisumbu tshienu netshidifile mu mudimu eu mu Tshisanga 1997 anyi? Nimero ya pa buayi ya mu Tshisanga ya Tshibumba tshia Nsentedi ne Réveillez-vous! mmilongolola, ne difidibua diabi tshiapamue pa buloba bujima bushuwa didi ne bua kushiya tshimanyinu tshiadi! Mu tshidiila tshia Chypre, pa kudifundila dîyi dimue dia “kupeta muntu kayi yonso udi mua kumueneka ne mukenji wa Bukalenge,” bisumbu biakatungunuka mene ku ngondo yonso ne mudimu mulongolola bu nunku wa diabanya bibejibeji, pa kufika ku bungi butumbuke bupiabupia bua kopi 275 359 mishiya bua tshidimu etshi, bienze didiunda dia bia pa lukama 54.
Mikenji ya ndekelu ya Hagai
15. (a) Bua tshinyi Yehowa wakatuma mikenji mikuabu ku butuangaji bua Hagai? (b) Ndilongesha kayi didi mukenji muisatu wa Hagai ne bua kutupesha?
15 Yehowa wakatuma Hagai, matuku 63 pakamanaye kufila mukenji wende muibidi, ne dimanyisha disatu ditudi mua kulama ku muoyo lelu’eu. Hagai wakakula bienze bu se: bena Yuda bavua tshikondo atshi basa bishimikidi bia ntempelo, bikavuabu bamane kuasa bidimu 17 kumpala. Musangu eu kabidi Yehowa wakamona biakanyine bua kuenza dikezula. Bakuidi pamue ne bena musoko bakavua balue bena lulèngù ne nunku kabavua bakezuke ku mêsu kua Yehowa. Bidiku mua kuikala se: bamue ba ku bantu ba Yehowa mbapuekeshe maboko abu lelu’eu, pa kudibuejakaja mene mu njila ya tshidi muoyo musue ne ya dinanga dia bintu ya mu bulongolodi ebu anyi? Mbia mitalu bua tuetu bonso tuteke mitshima yetu “ku dituku edi too ne ku matuku atshidi alua” pa kutuadila dîna dia Yehowa butumbi, ne dieyemena ku dilaya diende edi: “Ku dituku edi too ne kumpala nennusankishe.”—Hagai 2:10-19; Ebelu 6:11, 12.
16. “Ndinyukula” kayi dikadi pabuipi, ne ntshinyi tshiapeteka?
16 Mu dituku dimuedimue adi, dîyi dia “Yehowa wa biluilu” diakalua kudi Hagai bua musangu muinayi ne wa ndekelu. Wakamanyisha tshidi ‘dinyukula Diende dia diulu ne buloba’ diumvuija, pa kuamba ne: “Nentonkole nkuasa ya makalenge, ntekeshe bukole bua bamfumu ba bukua bisamba. Nentonkole matempu a mvita ne badi baendesha; tubalu ne benatu nebifue, muntu ne muntu neafue ku muele wa muanabo.” (Agayi 2:6, 21, 22, MMM) Nenku “dinyukula” neditue ku nkomenu wadi padi Yehowa ukezula menemene buloba ku Armagedone. Tshikondo atshi, “bintu bilengele bia matunga onso” nebikale bimane kubuela, bua kuenza nshindamenu wa nsangilu wa bantu wa bulongolodi bupiabupia. Ntubingila kayipu tua ditshionkomokela ne kusamuna Yehowa!—Hagai 2:7, NW; Buakabuluibua 19:6, 7; 21:1-4.
17. Mmunyi mudi Yezu mutekibue bu “kakanu ka ku munu”?
17 Ukomesha mulayi wende, Hagai udi ufunda ne: ‘Yehowa wa [“biluilu,” NW] udi wamba ne: Mu dituku adi, nenkuangate wewe Zelubabela . . . , nenkuvuije bu kakanu ka ku munu wanyi; bualu bua ngakukusungula. Yehowa wa [“biluilu,” NW] udi wamba mêyi aa.’ (Hagai 2:23) Kristo Yezu udi mpindieu Mukalenge Masiya ne Muakuidi Munene wa Yehowa mudianjila kuleja mu tshimfuanyi, pa kukonga yonso pamue mu diulu midimu ivua Ngovena Zelubabela ne Muakuidi Munene Yoshua bakumbaja mu mushindu mutapuluke mu Yeruzaleme wa pa buloba. Bu kakanu ka ku munu ka bukenji ku tshianza tshia balume tshia Yehowa, Yezu ng’eu udi mulue “Ee” bu mudiye tshiamu tshia mudimu tshia Yehowa mu dikumbaja “malaya a Nzambi” a bungi. (2 Kolinto 1:20, NW; Efeso 3:10, 11; Buakabuluibua 19:10) Mukenji mujima wa mulayi wa mu Bible udi wimanyina pa dilongolola dia Yehowa dia Kristo muikale bu Mukalenge ne Mupikudi wa buakuidi.—Yone 18:37; 1 Petelo 1:18, 19.
18. Mmunyi muapeta ‘mêyi a nkomenu a Yehowa wa biluilu’ dikumbana dikankamiji?
18 Bulelela mu matuku etu aa, butumbi butambe bunene budi ne bua kusanganyibua mu ntempelo wa mu nyuma wa Yehowa udi ubalakana! Ne mu katupa emu, pikala Yehowa mumane kukupula ndongoluelu mujima wa Satana, Hagai 2:9 neakumbane kabidi mu mushindu mukuate milowo: “Yehowa wa [“biluilu,” NW] udi wamba ne: . . . Mu muaba eu nempeshe bantu ditalala.” Ndekelu wa bionso, ditalala!—ditalala dìdì dinenga, dia buloba bujima, dijadika kudi “kakanu ka ku munu” ka Yehowa, Kristo Yezu, “Muk[a]lenge wa Ditalala,” udibu bafunde bualu buende ne: ‘Kuvudija kua bukokeshi buende ne kua ditalala kakuena kuikala ne nshikidilu . . . Lukunukunu lua Yehowa wa [“biluilu,” NW] neluenze bualu ebu.’ (Yeshaya 9:6, 7) Bua kashidi ne tshiendelele butumbi bua nzubu wa ntendelelu wa Yehowa nebulejibue mu miaba yonso ya ditalala ya bumfumu buende bukulu pa bionso. Tushalayi kashidi mu nzubu au!—Musambu 27:4; 65:4; 84:10.
[Mêyi adi kuinshi]
a Tangila “Bapandishibue ku ‘tshipungu tshibi’” ne “Tshikondo tshia kushala batabale” mu nimero wa Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu dia 1 Kasuabanga 1995.
Udi mua kumvuija anyi?
◻ Mmunyi, lelu’eu, mudi nzubu wa Yehowa wenda ‘uujibua tente ne butumbi’?
◻ Bua tshinyi katshia ki mbianji kuikala bualu bua lukasalukasa nunku’eu bua kuyisha lumu luimpe?
◻ Ndisakibua kayi bua kuyisha lukasalukasa didi Luapolo lua Tshidimu tshia Mudimu tshia 1996 lufila?
◻ Mmunyi mudi Kristo usadila bu “kakanu ka ku munu” ka Yehowa?
[Kazubu mu dibeji 15]
Dinowa ‘ku mfudilu kua buloba’
MU Yeshaya 43:6, tudi tubala dîyi-dituma edi dia Yehowa: ‘Kukandamanyi nabu; nulue kundi ne bana banyi ba balume badi ku luseke lua kule, ne bana banyi ba bakaji badi ku mfudilu kua buloba.’ Mvese eu udi wenda upeta dikumbana dia pa buadi lelu’eu ku Mputu wa ku Est. Angata tshilejilu, ditunga divua ku kale dia ba-Communiste dia Moldavie. Mudi misoko mùdì musanganyibua pamue ne tshia-bibidi tshia bantu badi basombelamu mpindieu bikale Bantemu. Badi ne bua kuenda mitantshi mile bua kupeta teritware ya kuyisha, kadi badi benza madikolela! Bamanyishi bavule ba mu bisumbu ebi badi ndelanganyi ya baledi bakatumibua ku bukole mu Sibérie ku ntuadijilu wa bidimu bia 1950. Mpindieu mêku abu adi kumpala mu mudimu wa dinowa. Ku bamanyishi 12 565, bantu 1 917 bavua batambule tshidimu tshishale etshi. Bisumbu 43 bia kudibi, bidi tshionso ne bamanyishi batue ku 150, ne bijengu mbivule kumbukila ku binayi kufika ku muanda-mukulu mu tshidimu etshi tshipiatshipia tshia mudimu.
Didiunda mu Albanie didi padi dikemesha. Muine emu dianza dia Bantemu ba bulamatshi bakatantamena makokeshi matambe tshikisu munkatshi mua bidimu bu 50. Bamue ba kudibu bakashipibua. Ebi bidi bivuluija dilaya dia Yezu edi: “Kutshinyi bua makenga awukadi pa kupetangana nawu. Mona! Diabolo neatungunuke ne kuela bavule ba munkatshi muenu mu buloko, bua nuenu kutetshibua menemene . . . Udileje biebe muena lulamatu, nansha too ne ku lufu, nenku nenkupeshe tshifulu tshia butumbi tshia muoyo.” (Buakabuluibua 2:10, NW; tangila kabidi Yone 5:28, 29; 11:24, 25.) Ntshinyi tshitudi tumona mpindieu mu Albanie? Bushuwa dikumbana dia dikema dia dilaya dia Yehowa didi disanganyibua mu Yeshaya 60:22 (NW): “Eu udi mukese neavue tshinunu”! Mu 1990 anu mumanyishi umue ke wakafila luapolo lua mudimu mu Albanie. Kadi, “bena mudimu” bavule bafumine ku Italie ne ku matunga makuabu bakandamuna ku dibikila edi dia Yezu: “Nunku, ndayi ne nuenze bantu . . . bayidi, nubatambuishe.” (Matayo 28:19, NW; Luka 10:2) Mu tshikondo tshia Tshivulukilu tshia lufu lua Yezu mu 1996, bamanyishi 773 bavua mu mudimu wa budimi, ne buobu aba bakasangisha bantu 6 523 mu bisangilu biabu bia Tshivulukilu, bungi bupite bua bamanyishi misangu muanda-mukulu! Luapolo ya ku bitupa bia kulekule yakaleja bungi bua dikema bua babuedi ba mu tshisangilu etshi. Nansha muvuaku kakuyi bamanyishi ba mu miaba eyi, tshimenga tshia Kukës ne tshia Divjakë bivua etshi ne bantu 192 tshikuabu ne 230 bakabuela mu tshisangilu etshi. Mu Krujë, ne mumanyishi anu umue, muvua bantu 212. Bamanyishi 30 ba mu Korçë bakafutshila nzubu bua bantu bapite pa 300. Panyima pa bungi abu bua bantu bumane kuula mu nzubu wa ditelejila, bakuabu 200 bavua ne bua kupingajibua bualu kakutshivua kabidi muaba. Bushuwa budimi bubobe bua dinowa!
Luapolo elu ndufumine ku Roumanie: “Patuvua tuenza mudimu wa ku nzubu ne ku nzubu, tuakapeta muntu kampanda wakamba ne: uvua umue wa ku Bantemu ba Yehowa ne uvua musombele mu tshimenga tshikese mùvuà, bilondeshile dietu dimanya, kamuyi Bantemu. Wakatuambila ne: pa kumbusha yeye, kuvua banga bantu 15 bàvuà munkatshi mua bidimu bivule bikale benza bisangilu misangu yonso mu Dinayi ne mu Dia lumingu ne se: bakavua batuadije diyisha ku nzubu ne ku nzubu. Dituku diakalonda tuakaya mu tshimenga atshi. E kusangana batuindile kudi bantu 15 mu bibambalu bibidi bia nzubu, balume, bakaji ne bana, bakangata mikanda 20 ne kopi 20 ya nimero ya ndekelu ya bibejibeji. Tuakabaleja mushindu wa kulombola malonga a Bible. Tuakimba pamue ne kuandamuna ku nkonko yabu ya lukasalukasa ya tshikondo atshi. Eu uvua ku mutu mu kasumbu aku wakajikula ne: ‘Matuku makese kumpala, mvua musambile ne binsonji bua Yehowa atutumine mulami, ne disambila dianyi ndipete diandamuna.’ Tuakasanka bikole bitambe, ne patukavua tupingana, anu bu muananshiye mupete ndekelu wa bionso tatuende, wakamba ne: ‘Bu nuenu mua kusua, kanutupu muoyo. Nulue kutumona tshiakabidi!’ Ke tshituakenza, ne mpindieu malonga a Bible muanda-mutekete mmalombola mu tshimenga atshi. Mu teritware mipiamipia mivule, mudimu mmutuadije mu mushindu wa dikema ne mikanda miumvuiji ya Bible, idi yanyishibua bikole, ne ebi bidi bileja ne: mudimu eu ng’wa kudi Nzambi.”
[Tablo mu mabeji 18-21]
LUAPOLO LUA BULOBA BUJIMA LUA BANTEMU BA YEHOWA BUA TSHIDIMU TSHIA MUDIMU 1996
(Bua kumona malu bimpe, tangila mu mukanda)
[Bimfuanyi mu mabeji 16, 17]
“Bintu bilengele bia matunga onso” bidi bienda bisangishibua mu Bidiila bia Mbuu (1), Amerike wa ku Sud (2), Afrike (3), Azi (4), Amerike wa ku Nord (5), ne ku Mputu (6)