Utu ne muanjelu mulami anyi?

UDI witaba ne: utu ne muanjelu mulami anyi? Bantu ba bungi batu bela meji ne: batu nende. Pa bualu ebu, batu bamba ne: muntu mukaji kampanda wa ku Ouest kua ditunga dia Canada utu ne dipa dia pa buadi bua banjelu. Wewe mumupeshe dîna diebe dijima ne dolare 200 ya bena Canada, udi wamba ne: neakutuangaje ne muanjelu webe mulami. Tshia kumpala, udi welangana meji mushale mutangile ludimi lua mudilu wa buji. Pashishe, udi umona tshikena-kumona mudi muanjelu webe umupesha mukenji wa yeye kukuambila. Mukaji eu udi ukupesha tshimfuanyi tshizola tshia muanjelu webe bu nsakidilu.

Bua bamue bantu, bualu ebu budi mua kumueneka bufuanangane ne muanu wa Mukalenge Louis IX wa mu France. Batu bamba muvuaye musumbe masala a mushinga mukole menemene avua matuke ku mapuapua a Muarkanjelu Mikaele. Nansha mudibu bela muanu au mpata, bantu ba bungi badi bitaba diakamue malu adi muntu mukaji eu wa mu Canada wamba.

Mudi malu a banjelu alobeshangana

Bidimu bidi panshi ebi, bantu mbalue kunanga bikole malu a banjelu. Ku televizion ne mu filme, mu mikanda ya bibungu, mu bibejibeji ne mu mikanda ya mamanyisha, badi batuambila bua banjelu badi basamba bantu badi basama bikole, basamba badi bafuishe, bapeshangana meji ne bepula bantu ku lufu. Mu États-Unis, bantu batue ku miliyo 20 batu babandila ku televizion ndongamu ya ku lumingu luonso idi ileja mudi banjelu bambuluisha bantu. Tshisumbishilu kampanda tshia mikanda tshidi ne mikanda mipite pa 400 idi yakula bua banjelu.

Mukanda wa matuku adi panshi aa udi ulonda malu adi aleja mudi banjelu balami bapandishe mioyo ya basalayi mu mvita. Miaku milamika ku mashinyi idi yamba ne: banjelu balami badi bakuba ba-kanyemesha. Malongolodi, bisangilu ne bipangu bidi bikankamija bua kulonga malu a banjelu, ne batu bamba ne: bidi biambuluisha bantu bua bayukile nabu.

Eileen Freeman, mufundi wa mikanda isatu ya malu a banjelu, utu upatula tshikandakanda tshidi tshiakula anu malu abu. Udi wamba ne: “Ndi ngitaba se: bua muanjelu yonso udi mu diulu kudi muanjelu mulami pa buloba, udi ne mudimu kauyi anu wa kusamuna Nzambi wa mu diulu, kadi ne wa kukuba bushuwa bantu ne bintu bikuabu bia muoyo bidi pa Buloba. Batu batumina muntu yonso wa kutudi muanjelu mulami dîba ditudi tuimitshibua ne muanjelu eu udi utukuba mu dikola dietu mu difu, mu diledibua dietu, mu matuku etu a muoyo pa buloba ebu, too ne dîba didi muanjelu eu utulombola pa kutumbusha mu nkanu ya buloba ebu mutangile netu mu butumbi bua mu diulu.” Bualu ebu budi bumvuija bimpe mmuenenu mutangalake wa malu adi atangila banjelu balami.

Mu bikondo ebi bikole bidi bibungamija, bidi bikolesha mu maboko bua kuitaba ne: tudi ne muanjelu wetu mulami, udi ne mudimu wa kutukuba. Ntshinyi tshidi Bible, Dîyi dia Nzambi, wamba bua bualu ebu? Tudi ne bua kukeba bua kuyukila ne banjelu anyi? Batu batabalela mêyi-makulu a nsombelu muimpe ne mitabuja etu a malu a Nzambi anyi? Ndiambuluisha kayi ditudi mua kutekemena kudibu? Nkonko eyi netuyandamune mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.