TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w98 15/12 dib. 21-25
  • Padi bivi badi ne bia-mvita bakubuelela

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Padi bivi badi ne bia-mvita bakubuelela
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Bukubi ne Dîyi dia Nzambi
  • Tukepeshayi njiwu ya buivi
  • Padi bivi badi ne bia-mvita bakubuelela
  • Tushalayi batukije
  • Bakapanga mua kuiba mu Afrike wa ku Ouest
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
  • Buôwa nebujike tshikondo kayi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Bulongolodi budi kabuyi ne biivi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
  • Badi bakezula ntempelo tshiakabidi
    Yezu udi njila ne bulelela ne muoyo
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
w98 15/12 dib. 21-25

Padi bivi badi ne bia-mvita bakubuelela

MU Ikoyi, musoko wa pa mpenga wa mu Afrike wa ku Ouest, nzubu minene mmilue ngumbu. Ya bungi mminyungulula ne bimanu bia metre 3 mu butumbuke, pa mutu pabi mpasa tulonda tusongoloke, bilangilangi, anyi nkanu ya meba. Idi ne balami ba biibi binene bikolesha ne nkanu, milonda ne bikuvu. Madidishi adi ne milonda mitshiamakaja. Ku nzubu ya bulalu nkuela biibi bia biamu. Butuku, badi balekelela mbua minene (bu mudi mbua mibikila ne: berger allemand). Mbatemeshe midilu mitoke bua kukenkesha ne ndongoluelu ya ditentekela mienzela ku ordinatere idi idila bitekete padiku kakuyi bualu.

Kakuyi mpata bantu aba badi bajinga kukuba nzubu yabu. Mitu ya malu ya mu bikandakanda idi yamba ne: “Bivi badi ne bia-mvita badi banyangakaja tshinsanga”; “Bana bivi mbalue kutomboka”; ne “Tshipapu tshia buôwa, bua mudi ba-bandi ba mu misesu bakuatshila [musoko] ku bianza.” Ke nsombelu udi mu matunga a bungi. Anu bu muakadianjila kumanyisha Bible, tudi bushuwa mu bikondo bikole.​—2 Timote 3:1.

Divulangana dia bibawu, pamue ne dia diiba ne bingoma, mbitangalake miaba yonso. Mbulamatadi ya bungi mmipange bukokeshi bua kukubangana anyi ki mmisue kukuba bena mu ditunga. Mu amue matunga bampulushi, babapite ku bungi ne ku bingoma kudi babundi ba bibawu, kabena ne mishindu mikumbane idi mua kubafikisha muaba udibu bakeba diambuluisha to. Bantu bavule badi bamona malu aa badi belakana bua kuelamu dîyi.

Kabayi ne mushindu wa kupeta diambuluisha dia kudi bampulushi ne dia kudi bantu ba tshianana, bantu badibu babunda mbalekela badiluila nkayabu. Mukulu kampanda muena nkristo wa mu ditunga didi mu dilubuluka wakamba ne: “Wewe muele lubila, bivi nebakutshibule anyi nebakushipe. Kutekemenyi diambuluisha dia kudi muntu mukuabu to. Biamueneka diambuluisha, mbimpe, kadi kuditekemenyi anyi kudikebi to, bualu kudikeba kudi mua kuikala kudikebela ntatu mivule tshianana.”

Bukubi ne Dîyi dia Nzambi

Nansha mudi bena nkristo kabayi ba pa buloba, mbasombele pa buloba. (Yone 17:11, 16) Nunku, anu bu muntu mukuabu yonso, badi bangata mapangadika a meji bua bukubi buabu. Kadi, bishilangane ne bantu ba bungi badi kabayi benzela Yehowa mudimu, bantu ba Nzambi badi bakeba bukubi mu mikalu ya mêyi-maludiki a bena nkristo.

Kadi bantu ba mu amue matunga a mu Afrike badi bakuata mudimu ne manga mapaka padibu bakeba bua kudikuba kudi bivi. Nganga udi mua kusala pa manungu a tshianza tshia udi ukeba buanga, pa tshiadi anyi panyima. Pashishe udi ulaba musenga wa buanga mu lusalu alu, wakula amue mêyi a bumpaka, ne dîba adi muntu udi wela meji ne: bivi kabena ne tshidibu mua kumuenza. Bakuabu badi bateka manga anyi bizaba mu nzubu yabu, bela meji ne: “bukubi” ebu nebuenze bua se: bivi kababenzedi bibi.

Bena nkristo balelela kabena ne bua kubuelakana mu dipakisha dia manga a mushindu kayi wonso. Bible udi ubenga dibuelakana dionso ne nyuma mibi, ne udi ne kabingila kakane bua kubenga muanda eu, bualu bilele ebi bidi mua kubueja bantu mu malanda ne ba-demon, buobu mene badi bakankamija tshinyangu pa buloba. (Genese 6:2, 4, 11) Bible udi wamba patoke ne: “Kanuenji bilengulengu.”​—Lewitiki 19:26.

Bamue bantu badi bakeba bukubi mu mishindu yonso pa kudipaya ne bingoma. Kadi bena nkristo badi bangata ne mushinga mukole mêyi a Yezu, wakamba ne: ‘Bonso badi bangata muele nebashipibue ku muele.’ (Matayo 26:52) Bantu ba Nzambi ‘mbatshibule miele yabu ya mvita, bayenze bikasu’ ne kabena basumba bingoma bua kudikuba nabi ku buivi anyi ku dibabunda nansha.​—Mika 4:3, MMM.

Netuambe munyi bua kuteka balami bakubi badi ne bingoma? Nansha mudi bualu ebu mua kuikala muanda wa dipangadika dia muntu nkayende, vuluka ne: ndongoluelu eu udi bu kupesha muntu mukuabu tshingoma. Ntshinyi tshidi mfumu wa mudimu mua kutekemena kudi balami bikala muivi mulue? Udi mua kutekemena bua balami kuasabu muivi pikalabi bikengedibua bua kukuba bantu ne bintu bivuabu bikale balama anyi?

Dipangadika didi bena nkristo bangata mu dibenga manga ne bia-lufu bu bintu bia bukubi didi mua kumueneka bu dipanga lungenyi ku mêsu kua bantu badi kabayi bamanye Nzambi. Kadi Bible udi utujadikila ne: ‘Udi weyemena Yehowa neapanduke.’ (Nsumuinu 29:25) Nansha mudi Yehowa ukuba bantu bende mu kabujima, kêna ubuela mu nsombelu yonso bua kukuba basadidi bende ku buivi nansha. Yobo uvua muena lulamatu wa pa buende, pabi Nzambi wakalekela bivi kuibabu bimuna biende, ne kushipa bena mudimu. (Yobo 1:14, 15, 17) Nzambi wakalekela kabidi mupostolo Paulo kupetaye ‘njiwu kudi banyengi.’ (2 Kolinto 11:26) Nansha nanku, Nzambi udi ulongesha basadidi bende bua bikale ne nsombelu mumvuangane ne mêyi-maludiki adi akepesha njiwu idi ifuma ku buivi. Udi kabidi ubapesha dimanya didi dibambuluisha bua kuenza malu mu mushindu wikala mua kukepesha njiwu idibu bafuana kupeta padi bivi basua kubabuelela.

Tukepeshayi njiwu ya buivi

Kukadi mutantshi mule, muena meji wakamba ne: “Kukuta kua muntu mubanji kakuena kumuladika tulu.” (Muambi 5:12) Mu mêyi makuabu, bantu badi ne bintu bia bungi badi mua kuikala ne disumpakana divule bua dijimija dia bintu biabu mu mushindu wa se: badi bapangila tulu mu diditatshisha bua bintu ebi.

Nunku, mushindu umue wa kukepesha disumpakana ne njiwu idi ifuma ku buivi ng’wa kuepuka dikala ne mushiki wa bintu bia mushinga mukole. Mupostolo muenzeja ku spiritu wakafunda ne: “Malu onso a bena panu​—bijingajinga bia mubidi, bijingajinga bia mesu ne lutambishi bua biuma—​kabiena bifuma kudi Tatu, mbia bena panu.” (1 Yowanese 2:16, MMM) Majinga amue-amue adi asaka bantu bua kusumba bintu bia mfranga ya bungi ke adi kabidi asaka bakuabu bua kuiba. Ne “lutambishi bua biuma” ludi mua kuikala dibikila aba badi ne meji a kupawula.

Pa kumbusha kudipuekesha, mushindu mukuabu wa kudikuba ku buivi ng’wa kuleja ne: udi muena nkristo mulelela. Biwaleja bakuabu dinanga, biwikala mululame mu malu audi wenza, ne mukazamuke mu mudimu wa bena nkristo, udi mua kupeta lumu luimpe muaba uudi musombele bua dikala muntu muimpe, muntu muakanyine kanemu. (Galatia 5:19-23) Lumu elu lua muena nkristo ludi mua kuikala lutamba kukuba kupita tshingoma.

Padi bivi badi ne bia-mvita bakubuelela

Kadi, ntshinyi tshiudi ne bua kuenza bikala bivi basua kukubuelela mu nzubu bua kukuluisha? Vuluka ne: muoyo webe udi ne mushinga wa bungi kupita bintu. Kristo Yezu wakamba ne: “Lekelayi kuluisha muntu udi unuenzela bibi. Muntu mukutape dipi ku ditama dia balume, umupe ditama dikuabo kabidi. Yeye musue . . . kukunyenga muntumpu, umupe kabidi ne tshinkutu.”​—Matewuse 5:39, 40, MMM.

Eu mmubelu wa meji. Nansha mudi bena nkristo kabayi benzejibue bua kupesha babundi ba bibawu mamanyisha adi atangila bintu, bivi mbafuane kuenza tshinyangu tshikole buobu bamone dibakandamena, dikokangana ku mêyi anyi diedibua mâyi ku makasa. “Bu mudi lungenyi luabo lumane kufua,” bavule ba kudibu, batu bafika bipepele ku bienzedi bibi ne bia tshikisu.​—Bena Efeze 4:19, MMM.

Samuel mmusombele mu nzubu wa bisasa bia bungi. Bivi bakajingila nzubu eu ne kubandabu ku tshisasa ne ku tshisasa, benda bapawula bintu. Samuel kumvuaye miadi ya bingoma, benda batula biibi, ne bantu bela mbila, badila ne bakobola. Bivua bikole bua kunyema. Samuel kuambilaye mukajende ne bana bende basatu bua kutua binu mu sima, kuela bianza biabu muulu, kubuita ku mêsu ne kuindila. Pakabuela bivi, Samuel wakakula nabu mêsu minyika panshi, mumanye se: yeye mubatangile mu mpala, bavua mua kuela meji ne: uvua mua kubajingulula pashishe. Wakamba ne: “Buelayi. Angatayi tshionso tshinudi basue kuangata. Nudi mua kuangata tshintu kayi tshionso. Tudi Bantemu ba Yehowa, ne katuakunukandamena nansha.” Muanda eu wakakemesha bivi aba. Panyima pa dîba dijima, bantu bonso basanga 12 bikale ne bia-mvita bakalua mu tusumbu. Nansha muakibabu bilengejilu bia pa mbidi, mfranga ne biamu bidi bienda ne nzembu, kabakatuta bena dîku anyi kubatapa miele bu muvuabu benze bakuabu mu nzubu au to. Bena mu dîku dia Samuel bakasakidila Yehowa bua muvuabu bashale ne muoyo.

Bualu ebu budi buleja ne: bua makuta ne bintu bia ku mubidi, bantu badibu biba bintu kabayi bakandamana badi bakepesha njiwu idi mua kubafikila.a

Imue misangu difila bumanyishi dia muena nkristo didi mua kuikala didikuba ku njiwu. Pavua bivi balue ku nzubu kua Ade, wakabambila ne: “Ndi mumanye ne: nsombelu mmunukolele, ne ke bua tshinyi nudi nuenza mudimu eu. Bu mutudi Bantemu ba Yehowa, tudi tuitaba ne: dimue dituku muntu yonso neikale ne biakudia bikumbane buende yeye muine ne bua dîku diende. Mu Bukalenge bua Nzambi muntu yonso neikale ne ditalala ne diakalenga.” Mêyi au akatuyisha luonji lua bivi. Umue wa kudibu wakamba ne: “Tudi tunyingalala bua mutudi balue ku nzubu kuebe, kadi udi ne bua kumvua ne: tudi ne nzala.” Nansha muakapawulabu bintu bia Ade, kabakamulenga anyi kabakalenga dîku diende to.

Tushalayi batukije

Kabitu bipepele bua kushala mutukije mu nsombelu wa njiwu, nangananga padi tshipatshila tshia kumpala tshia bivi tshikale tshia kukuatshisha badibu biba buôwa, bua benze tshionso tshidibu babambila. Disambila nedituambuluishe. Lubila luetu bua kupeta diambuluisha, nansha mudilu lua tshimumamuma ne lua mu tshikoso, ludi mua kumvuika kudi Yehowa. Bible udi utujadikila ne: ‘Mêsu a Yehowa adi kudi bakane, ne matshi ende adi buashi ku kudila kuabu.’ (Musambu 34:15) Yehowa udi ututeleja ne udi mua kutupesha meji a mua kuenza malu batukije mu nsombelu yonso.​—Yakobo 1:5.

Kusakidila ku disambila, dikuatshisha dikuabu bua kuikala mutukije ndia kudianjila kupangadija tshiwikala mua kuenza anyi kuyi mua kuenza padibu bakuiba. Bushuwa, mbikole bua kudianjila kumanya nsombelu wakufikila. Kadi mbimpe kuikala ne mêyi-maludiki mu lungenyi, anu bu mudibi bia meji bua kuikala ne mishindu ya bukubi mu lungenyi biwikala mu nzubu udi mukuate mudilu. Kudianjila kuela meji kudi kukuambuluisha bua kushala mutukije, bua kuepuka tshipapu ne kuepela njiwu.

Nzambi mmuambe patoke bua buivi ne: “Meme Yehowa ndi musue kulumbulula kuakane, ndi nkina kunyenga kua bintu ne kuenza kua malu mabi.” (Yeshaya 61:8) Yehowa wakapudija muprofete wende Yehezekele bua kutela buivi bu mpekatu munene menemene. (Yehezekele 18:18) Pabi, mukanda umue-umue eu wa mu Bible udi uleja kabidi ne: Nzambi neabuikidile ne luse luonso muntu udi unyingalala ne upingaja bintu bivuaye muibe.​—Yehezekele 33:14-16.

Nansha mudibu basombele mu bulongolodi bûle ne dibunda bibawu, bena nkristo badi basanka mu ditekemena dia kuikala ne muoyo mu Bukalenge bua Nzambi, pikala buivi kabuyiku kabidi. Bua tshikondo atshi, Bible udi ulaya ne: ‘[Bantu ba Nzambi] nebashikame, muntu ne muntu, muinshi mua muonji wende wa tumuma tua mvinyo ne muinshi mua mutshi wende wa mfigi; kakuena muntu wabakuatshisha buôwa; bualu bua mukana mua Yehowa wa [biluilu] muakamba nunku.’​—Mika 4:4.

[Mêyi adi kuinshi]

a Bushuwa, kudi mikalu ya diumvuangana. Basadidi ba Yehowa kabena bumvuangana mu mushindu udi utupa ku mikenji ya Nzambi nansha. Tshilejilu, muena nkristo kakuitaba ku budisuile bua kuendabu nende masandi ku bukole nansha.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu