Utabalele dilongesha diebe misangu yonso
‘Wikale mudimuke ku malu ebe ne ku diyisha diebe. Unanukile kushala mu malu aa; bua pawenza nunku, neudisungile wewe ne bobu kabidi badi bumvua mêyi ebe.’—1 TIMOTE 4:16.
1, 2. Bua tshinyi kudi dijinga dikole dia balongeshi ba lukunukunu lelu’eu?
‘YAYI bienu, nuvuije ba bisamba bionso bayidi, nubayishe mua kuenza malu onso angakanuambila.’ (Matayo 28:19, 20) Bua dîyi edi didi Yezu Kristo mutume, bena Kristo bonso badi ne bua kudienzeja bua kulua balongeshi. Kudi dijinga dia balongeshi ba lukunukunu badi mua kuambuluisha bantu ba mitshima milulame bua bafike ku dipeta dimanya dia Nzambi patshidiku dîba apa. (Lomo 13:11) Mupostolo Paulo wakabela ne: ‘Ambila bantu dîyi dia Nzambi mene; nanukila kubambila misangu miakane ne misangu idi kayiyi miakane.’ (2 Timote 4:2) Kuyisha eku kudi kulomba bua kulongesha munda ne pambelu pa tshisumbu. Bushuwa, mudimu wa diyisha nkayawu udi ulomba malu a bungi kupita dimanyisha patupu mukenji wa Nzambi. Bidi bikengela kulongesha bimpe bua bantu badi basankidila bulelela kuluabu bayidi.
2 Tudi mu “bikondo bia njiwu, bikole mua kupita nabi.” (2 Timote 3:1, NW) Nkindi ya panu ne malongesha a dishima mbinyange ngenyi ya bantu. Ba bungi badi “mu mîdima ya mu lungenyi” ne ‘mbajimije tshiumvuidi tshionso tshia malu mimpe.’ (Efeso 4:18, 19, NW) Bamue badi ne mputa ku muoyo. Bushuwa, bantu ‘mbapungile, bakengakana bu mikoko kayiyi ne muyilami.’ (Matewuse 9:36, MMM) Nansha nanku, mu dikala ne dimanya kulongesha, tudi mua kuambuluisha bantu ba mitshima milulame bua kuenza mashintuluka adi akengedibua.
Balongeshi munda mua tshisumbu
3. (a) Mudimu wa kuyisha udi Yezu mufile udi umvuija tshinyi? (b) Mbanganyi badi ne bujitu bunene bua kulongesha mu tshisumbu?
3 Ku diambuluisha dia malonga a Bible a ku nzubu, bantu miliyo mivule badi bapeta dilongesha diakanyine muntu ne muntu. Kadi kunyima kua buobu bamane kutambula, bantu aba badi dijinga ne diambuluisha dia pa mutu bua ‘kuelabu miji ne kushindama pa tshishimikidi.’ (Efeso 3:17, NW) Patudi tukumbaja mudimu mufila kudi Yezu muleja mu Matayo 28:19, 20 ne tutangija bapiabapia ku bulongolodi bua Yehowa, badi bapetela dikuatshisha ku dilongesha difila mu tshisumbu. Bilondeshile Efeso 4:11-13, mbateke bantu bua kuikalabu “balami ne balongeshi, ne tshipatshila tshia kululamija bansantu, bua kukumbaja mudimu, bua kuibaka mubidi wa Kristo.” (NW) Ku misangu, dimanya kulongesha diabu ditu dilomba ‘kukanda bantu ku malu abu, kubabela, kubasengela ne lutulu luonso.’ (2 Timote 4:2) Mudimu wa balongeshi uvua ne mushinga wa bungi, ke bua tshinyi mu difundila bena Kolinto, Paulo udi utela balongeshi diakamue panyima pa bapostolo ne baprofete.—1 Kolinto 12:28.
4. Mmunyi mudi dimanya mua kulongesha dituambuluisha bua kutumikila mubelu wa Paulo mufunda mu Ebelu 10:24, 25?
4 Bulelela, bena Kristo bonso ki mbakulu anyi batangidi nansha. Kadi, Bible udi ubakankamija buonso buabu bua kusakangana “ku dinanga ne ku midimu milenga.” (Ebelu 10:24, 25, NW) Kuenza nenku kudi kulomba mandamuna malongolola bimpe ne mafila ne muoyo mujima mu bisangilu adi mua kukolesha ne kukankamija bakuabu. Bamanyishi ba Bukalenge bamonemone malu badi pabu mua ‘kusakangana ku midimu milenga’ pa kuleja bapiabapia malu akadibu bamone ne kubapa dimanya didibu nadi padibu nabu mu mudimu wa buambi. Badi mua kubalongesha bimpe mu bikondo ebi ne ku mpukapuka. Tshilejilu, Bible udi ubela bakaji bapie mu nyuma bua bikale “bayishi ba malu mimpe.”—Tito 2:3.
Batuishibue bua kuitaba
5, 6. (a) Mmunyi mudi Buena-Kristo bulelela bushilangane ne ntendelelu wa dishima? (b) Mmunyi mudi bakulu bambuluisha bapiabapia bua kuangata mapangadika a meji?
5 Nenku Buena-Kristo bulelela mbushilangane bikole ne bitendelelu bia dishima, bia bungi bia kudibi bidi bikeba bua kukontolola meji a bantu badimu. Pavua Yezu pa buloba, bamfumu ba bitendelelu bavua bakeba bua kulondolola malu pabuipi ne onso a mu nsombelu wa bantu ku diambuluisha dia bilele bishidisha bivuabu badienzele. (Luka 11:46) Misangu mivule bamfumu ba mu Bukua-buena-Kristo batu benza bia muomumue.
6 Kadi ntendelelu mulelela ‘mmudimu wa tshijila’ utudi tuenza ne “bukokeshi bua lungenyi.” (Lomo 12:1, NW) Basadidi ba Yehowa ‘mbatuishibue bua kuitaba.’ (2 Timote 3:14, NW) Imue misangu, aba badi balombola badi mua kufila amue mêyi-maludiki ne ngenzelu kampanda wa malu bua tshisumbu kuendatshi bimpe. Kadi pamutu pa kukeba bua kuangatshila bena Kristo nabu mapangadika, bakulu badi babalongesha ‘bua kujingulula tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.’ (Ebelu 5:14) Bakulu badi benza nenku kumpalampala pa kudiisha tshisumbu ne ‘mêyi a ditabuja ne diyisha dimpe.’—1 Timote 4:6.
Utabalele dilongesha diebe
7, 8. (a) Mmunyi mudi bantu badi ne makokeshi mashadile bafika ku dilua balongeshi? (b) Ntshinyi tshidi tshileja ne: bidi bikengela kuenza madikolela a pa nkaya bua kulua mulongeshi muimpe?
7 Nenku tuanji kupingana ku mudimu wetu munene wa dilongesha. Mudimu eu udi ulomba mamanya, tulasa anyi makokeshi a pa buawu bua kushisha kuwenza anyi? Tòo. Misangu mivule, bantu ba milongo anyi makokeshi mashadile ke batu benza mudimu eu wa pa buloba bujima. (1 Kolinto 1:26-29) Paulo udi umvuija ne: “Tudi ne tshiuma etshi [mudimu eu] mu bivuadi bia buloba [mibidi mipange bupuangane], bua bukole budi bupite bua pa tshibidilu buikale bua Nzambi ne kabuyi bua kutudi tuetu.” (2 Kolinto 4:7, NW) Didiunda dinene didi dimueneke mu mudimu wa diyisha Bukalenge pa buloba ntshijadiki tshia bukole bua spiritu wa Yehowa!
8 Nansha nanku, bidi bikengela kuenza madikolela a bungi bua kulua ‘muena mudimu udi kayi ne bua kufua bundu, uludikila bantu njila mu dîyi dia Nzambi dia bushuwa.’ (2 Timote 2:15) Paulo wakabela Timote ne: ‘Wikale mudimuke ku malu ebe ne ku diyisha diebe. Unanukile kushala mu malu aa; bua pawenza nunku, neudisungile wewe ne bobu kabidi badi bumvua mêyi ebe.’ (1 Timote 4:16) Kadi mmunyi mudi muntu utabalela dilongesha diende, nansha bikale munda peshi pambelu pa tshisumbu? Dienza nenku didi menemene dilomba bua kuikala ne amue mamanya peshi ngenzelu ya dilongesha nayi anyi?
9. Ntshinyi tshidi ne mushinga wa bungi kupita makokeshi a ku tshilelelu?
9 Mu Muyuki muende lumu wakenzaye pa Mukuna, Yezu wakaleja muvuaye bushuwa ne dimanya dia pa buadi dia ngenzelu ya dilongesha nayi. Pakajikijaye kuakula, ‘diyisha diende diakakemesha bantu.’ (Matayo 7:28) Bushuwa, kakuena muntu udi mua kulongesha bimpe bu Yezu nansha. Kadi bua kuikala balongeshi bimpe kabiena anu bikengela kuikala bangamba-malu ba ludimi lupepele nansha. Bilondeshile Yobo 12:7, nansha “nyama” ne “nyunyu ya mulu” idi mua kulongesha mu tshimuma! Kusakidila ku makokeshi a ku tshilelelu atudi mua kuikala nawu, tshidi nangananga ne mushinga ‘mmushindu wa bantu’ utudi—ngikadilu itudi nayi ne bibidilu bia mu nyuma bitudi nabi bidi balongi mua kuidikija.—2 Petelo 3:11, NW; Luka 6:40.
Balongi ba Dîyi dia Nzambi
10. Mmunyi muvua Yezu mushiye tshilejilu tshilenga bu mulongi wa Dîyi dia Nzambi?
10 Mulongeshi muimpe wa bulelela bua mu Mifundu udi ne bua kuikala mulongi wa Dîyi dia Nzambi. (Lomo 2:21) Yezu Kristo wakafila tshilejilu tshia pa buatshi mu muanda eu. Mu mudimu wende, Yezu wakatela anyi wakumvuija ngenyi ivua yumvuangana ne mvese ya mu mikanda mitue ku tshia-bibidi tshia Mifundu ya tshiena-Ebelu.a Dibidilangana diende ne Dîyi dia Nzambi diakamueneka patoke pavuaye ne bidimu 12, pakamusanganabu ‘mushikame munkatshi mua bayishi, umvua mêyi abu, ubakonka malu.’ (Luka 2:46) Pakakolaye, Yezu uvua ne tshibidilu tshia kuya mu nsunagoga, muvuabu babala Dîyi dia Nzambi.—Luka 4:16.
11. Mbibidilu kayi bimpe bia dilonga bidi mulongeshi ne bua kuikala nabi?
11 Udi mubadi wa dilambu wa Dîyi dia Nzambi anyi? Diumbula mu Dîyi edi ke mushindu wakuambuluisha bua ‘kujingulula ditshina dia Yehowa ne kusangana dimanya dia Nzambi.’ (Nsumuinu 2:4, 5) Nenku ikala ne bibidilu bimpe bia dilonga. Keba mua kuikala ubala tshitupa kampanda tshia Dîyi dia Nzambi dituku dionso. (Musambu 1:2) Ikala ne tshibidilu tshia kubala nimero yonso wa Tshibumba tshia Nsentedi ne Réveillez-vous! diakamue paudi umupeta. Wikale ne ntema ya bungi mu bisangilu bia tshisumbu. Longa mua kuenza makebulula ne lubatshi. Wewe mulonge mua ‘kulondolola malu biakane,’ udi mua kuepuka dinekesha ne ditupakana paudi ulongesha.—Luka 1:3.
Dinanga ne kanemu bua batudi tulongesha
12. Mmuenenu kayi uvua nende Yezu kudi bayidi bende?
12 Ngikadilu mukuabu wa mushinga mmuenenu muakane bua bantu baudi ulongesha. Bafarizeyi bavua bapetula bantu bavua bateleja Yezu. Bakamba umue musangu ne: ‘Bantu ba tshisumbu etshi badi kabayi bamanye Mikenji ya Nzambi badi bedibue mulawu.’ (Yone 7:49) Kadi Yezu yeye uvua ne dinanga ne kanemu kondoke bua bayidi bende. Wakabambila ne: ‘Tshiena nnubikila kabidi bapika; bualu bua mupika kêna mumanye budi mukalenge wende wenza; kadi ngakanubikila balunda; bualu bua ngakanumanyisha malu onso angakumvua kudi Tatu wanyi.’ (Yone 15:15) Malu aa akaleja mushindu uvua bayidi ba Yezu ne bua kukumbaja mudimu wabu wa dilongesha.
13. Mmunyi muvua Paulo umvua bua bantu bavuaye ulongesha?
13 Tshilejilu, malanda a Paulo ne balongi bende kaavua makuate mashika, menze bu a mu bungenda-mushinga nansha. Wakambila bena Kolinto ne: ‘Bua binuikala ne bayishi lubombo mu Kristo, kanuena ne batatu ba bungi; bualu bua mu Kristo Yezu ngakanulela ku lumu luimpe.’ (1 Kolinto 4:15) Umue musangu Paulo wakapuekesha mene binsonji pavuaye ubela bantu bavuaye mulongeshe! (Bienzedi 20:31) Ne wakaleja kabidi lutulu ne bulenga bua pa buabu. Ke bua tshinyi wakambila bena Tesalonike ne: ‘Tuakadivuija bantu [balenga] patuakadi kuenu aku, [balenga] bu mamu udi ulama bana bende.’—1 Tesalonike 2:7, MML.
14. Bua tshinyi diditatshisha dia nsungasunga bua balongi betu ba Bible didi ne mushinga wa bungi? Fila tshilejilu.
14 Utu widikija Yezu ne Paulo anyi? Dinanga dia muoyo mujima bua batudi tulongesha didi mua kutamba kulengeja amue malu bituikala katuyi ne bimue bipedi. Balongi betu ba Bible batuku bumvua ne: tudi tuditatshisha ne muoyo mujima bua bualu buabu anyi? Tutu tukeba dîba bua tuetu kufika ku dibamanya anyi? Pavua muntu mukaji kampanda muena Kristo muikale ne lutatu lua kuambuluisha mulongi bua kudiundaye mu nyuma, wakamuebeja ne bulenga buonso ne: “Kudi bualu budi bukutonde anyi?” Mulongi eu wakabanga kumuambila yende ya munda, kumulondelaye malu a bungi avua mamutonde ne tunyinganyinga tuvuaye natu. Diyuki adi dia dinanga diakafila dishintuluka dinene kudi mulongi eu muntu mukaji. Ngenyi ya mu Mifundu ne mêyi a busambi ne dikankamija mbiakanyine mu nsombelu ya nunku. (Lomo 15:4) Kadi wikale ne budimu: Mulongi wa Bible udi mua kuikala udiunda lukasalukasa kadi eku mutshikale ne imue ngikadilu idi kayiyi ya bena Kristo idiye ne bua kulekela. Nenku kabiakuikala bia meji bua kutamba kulamakana nende mu malu onso nansha. Udi ne bua kulama mikalu miakanyine ya bena Kristo.—1 Kolinto 15:33.
15. Mmunyi mutudi mua kuleja kanemu bua balongi betu ba Bible?
15 Kanemu bua balongi betu kadi kumvuija ne: katuena tukeba bua kutangila nsombelu wabu. (1 Tesalonike 4:11) Tshilejilu, tudi mua kuikala tulonga ne muntu mukaji udibu babanjije kudi mulume kampanda. Pamu’apa mmulele nende bana. Bu mudiye mufike ku dipeta dimanya dijalame dia Nzambi, muntu mukaji eu mmusue kulongolola nsombelu wende bua kulonda mikenji ya Yehowa. (Ebelu 13:4) Udi ne bua kusedibua kudi muntu eu anyi kulekelangana nende? Pamu’apa tudi tuela meji ne: kusedibua kudi mulume udi usankidila kakese anyi kayi usankidila malu a mu nyuma nekumupangishe bua kudiunda mu matuku atshilualua. Ku lukuabu luseke, tudi mua kuikala ne buôwa bua diakalenga dia bana bende ne kuela meji ne: mbitambe buimpe asedibue kudi mulume eu. Nansha biobi munyi, nkupanga kanemu ne dinanga patudi tubuela mu nsombelu wa mulongi ne tukeba bua kumuitabijija mmuenenu yetu mu mianda ya mushindu’eu. Pabi, yeye ke udi ne bua kuambula bujitu bua bipeta bia dipangadika diende. Nenku kabiakuikalaku bitambe buimpe bua kulongesha mulongi eu bua enze mudimu ne “makokeshi [ende] a tshiumvuilu” ne adipangidijile tshikalaye ne bua kuenza anyi?—Ebelu 5:14, NW.
16. Mmunyi mudi bakulu mua kuleja dinanga ne kanemu bua mikoko ya Nzambi?
16 Bidi nangananga ne mushinga bua bakulu ba tshisumbu baleje dinanga ne kanemu kudi mikoko. Pakafundilaye Filemona, Paulo wakamba ne: ‘Nansha meme ne [“budikadidi bua diakula pa bidi bitangila,” NW] Kristo bua kukuelela mukenji wa bualu budi bukuakanyine, ndi ntamba kusua kukusengelela bualu bua dinanga.’ (Filemona 8, 9) Imue misangu, nsombelu idi ibungamija idi mua kumueneka mu tshisumbu. Bidi mene mua kulomba bua kuikala ne dîsu dikole. Paulo wakabela Tito bua ‘atandishe bikole [badi bapambuke] bua balame ditaba dilelela.’ (Tite 1:13, MMM) Nansha nanku, batangidi badi ne bua kuikala ne budimu bua kabafiki ku dipatuila bena mu tshisumbu mêyi mabi. Paulo wakafunda ne: “Musadidi wa Mfumu pende kena ne bua kutandangana, apo ikale umvuangana ne bantu bonso, mumanye mua kulongesha, ushala ne lutulu mu dikenga.”—2 Timoteyi 2:24, MMM; Musambu 141:3.
17. Ntshilema kayi tshiakenza Mose, ne ntshinyi tshidi bakulu mua kulongelaku?
17 Misangu yonso batangidi badi ne bua kuvuluka ne: badi kumpala kua “tshisumbu tshia mikoko ya Nzambi.” (1 Petelo 5:2, disendamija miaku ndietu.) Nansha muvuaye mudipuekeshi, Mose wakajimija mmuenenu eu bua tshikondo kampanda. Bena Isalele ‘bakanyingalaja mutshima wende, ne wakamba mêyi akadi kaayi ne meji ku mishiku yende.’ (Musambu 106:33) Nzambi wakabungama bikole bua dikengesha mikoko Yende nenku, nansha muvuayi payi ne tshilema. (Nomba 20:2-12) Padibu mu nsombelu ya muomumue lelu’eu, bakulu badi ne bua kudienzeja bua kulongesha ne busunguluji ne bulenga. Bana betu batu bakokela bimpe menemene padibu babatua mushinga ne babangata bu bantu badi dijinga ne diambuluisha, ki mbu bantu badi kabayi mua kuakana nansha. Bakulu badi ne bua kulama mmuenenu muimpe uvua nende Paulo pakambaye ne: “Tudi tueyemena Mfumu bua bualu buenu . . . se nuenu nudi nuenza ne nenutungunuke bua kuenza malu atudi tunuambila.”—2 Tesalonike 3:4, MML.
Ikala ne ntema ku majinga abu
18, 19. (a) Mmunyi mutudi ne bua kuikala ne ntema ku majinga a balongi ba Bible badi ne makokeshi mashadile? (b) Mmunyi mutudi mua kuambuluisha balongi badi ne lutatu mu malu masunguluke?
18 Mulongeshi muimpe utu musue kuibidilangana ne makokeshi ne mikalu ya balongi bende. (Tangila Yone 16:12.) Mu mufuanu wa Yezu wa ntalanta, mfumu wakafila midimu “bilondeshile lungenyi luakadi nalu muntu ne muntu.” (Matayo 25:15, MML) Tudi mua kulonda tshilejilu tshia muomumue patudi tulombola malonga a Bible. Pa tshibidilu, mbimpe kujikija dilonga mukanda kampanda mushindamene pa Bible mu lupolo luipi ndambu. Kadi tudi ne bua kuitaba ne: balongi bonso kabatu bamanye mua kubala bimpe anyi kukuata ngenyi mipiamipia ne lukasa nansha. Nanku busunguluji budi bukengedibua bua kumanya dîba dia kumbuka ku bualu bumue kuya ku bukuabu pikala bantu badi bitabe bua kulonga bikale ne lutatu bua kuya bia lubilu-lubilu. Tshidi ne mushinga wa bungi kupita dijikija dilonga ne lubilu kampanda ntshia kuambuluisha balongi bua bumvue bidibu balonga.—Matayo 13:51.
19 Tudi mua kuamba bia muomumue bua balongi ba Bible badi ne lutatu mu malu masunguluke bu mudi Busatu Bunsantu anyi mafesto a bitendelelu bia dishima. Pa tshibidilu nansha mutubi kabiyi ne mushinga bua kubueja malu makebulula mu Bible mu malonga etu, ku misangu tudi mua kubueja malu aa bikalawu ne dikuatshisha bushuwa. Tudi ne bua kuikala ne busunguluji buimpe bua katujanguluji patupu didiunda dia mulongi nansha.
Ikala ne musangelu!
20. Mmunyi muvua Paulo mushiye tshilejilu mu dileja musangelu ne dituishibua mu dilongesha diende?
20 Paulo udi wamba ne: “Nuikale ne lukunukunu mu mitshima yenu.” (Lomo 12:11) Bushuwa, nansha tuetu tulombola dilonga dia Bible ku nzubu peshi tuenza muyuki mu tshisangilu tshia tshisumbu, tudi ne bua kuikala ne lukunukunu ne musangelu. Paulo wakambila bena Tesalonike ne: ‘Lumu luimpe lutudi tuamba kaluakalua kunudi anu mu dîyi nkayadi, kadi luakalua mu bukole ne [“spiritu munsantu ne dituishibua dikole,” NW].’ (1 Tesalonike 1:5) Nenku Paulo ne banyanende bakafila ‘ki [ng’anu] lumu luimpe lua Nzambi nkayalu, kadi [ne] mioyo yabu kabidi.’—1 Tesalonike 2:8.
21. Mmunyi mutudi mua kulama musangelu bua midimu yetu ya dilongesha?
21 Musangelu mulelela udi ufumina ku dituishibua dikole dia se: balongi betu ba Bible badi bajinga kuteleja malu atudi ne bua kubambila. Katuangatshi mudimu wonso wa dilongesha udibu batupeshe bu muanda udi kauyi ne mushinga. Mufundi Ezela uvua bushuwa utabalela dilongesha diende. ‘Uvua mudifile ne muoyo wende mujima ku dilonga dia Dîyi dia [“Yehowa,” NW], ku didilonda ne ku didilongesha mu ditunga dia Israele.’ (Ezera 7:10, MMM) Tudi ne bua kuenza bia muomumue pa kulongolola bimpe menemene malu atuikala mua kulongesha ne pa kuelangana meji pa mushinga wawu. Tusambile Yehowa bua atupeshe ditabuja ne dituishibua. (Luka 17:5) Musangelu wetu udi mua kuambuluisha balongi ba Bible bua kunanga bulelela ne muoyo mujima. Bushuwa, ditabalela dilongesha dietu didi kabidi mua kumvuija dienza mudimu ne ngenzelu misunguluke ya dilongesha nayi. Tshiena-bualu tshietu tshidi tshilonda netshikonkonone imue ya kudiyi.
[Mêyi adi kuinshi]
a Tangila mukanda wa Étude perspicace, volime 1, mabeji 770-771, mupatula kudi Société Watchtower.
Udi muvuluke anyi?
◻ Bua tshinyi tudi dijinga ne balongeshi bapiluke bena Kristo lelu’eu?
◻ Mbibidilu kayi bimpe bia dilonga bitudi mua kuikala nabi?
◻ Bua tshinyi dinanga ne kanemu bua bantu batudi tulongesha bidi ne mushinga wa bungi?
◻ Mmunyi mutudi mua kuikala ne ntema ku majinga a balongi betu ba Bible?
◻ Bua tshinyi musangelu ne dituishibua bidi ne mushinga wa bungi patudi tulongesha bakuabu?
[Tshimfuanyi mu dibeji 10]
Balongeshi bimpe mbalongi ba Dîyi dia Nzambi
[Tshimfuanyi mu dibeji 13]
Ikala ne diditatshisha bua balongi ba Bible