TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w99 1/6 dib. 4-7
  • Nzambi kêna ujingakana bua kukumbaja dilaya diende nansha

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Nzambi kêna ujingakana bua kukumbaja dilaya diende nansha
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Tshipimu tshia bubi tshidi ne bua kuanji kukumbana
  • Tshikondo tshidi Nzambi ne bua kubutula bantu tshikadi pabuipi
  • Etshi ke tshikondo tshia tuetu kuangata dipangadika
  • Manyoka a kudi Nzambi adiku aleja ne: mmuena tshikisu anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2013
  • Tuidikijayi lutulu lua Yehowa
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2006
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
w99 1/6 dib. 4-7

Nzambi kêna ujingakana bua kukumbaja dilaya diende nansha

‘YEHOWA, nendile kuudi musangu bule bishi bua wewe unkuatshishe? Kuena ungumvuila anyi?’ Mêyi aa nga Habakuka muprofete muena Ebelu, uvua ne muoyo mu siekele wa muanda-mutekete K.B.B. Kadi tukadi bumvue mêyi a muomumue misangu ne misangu, ki mmuomu anyi? Tuetu bantu tutu basue kupeta diakamue anyi ne lukasa menemene bintu bitudi tujinga bikole. Bualu ebu budi bumueneka nangananga mu tshikondo tshietu etshi tshidi bantu bajinga kudisankisha patshidibu ne muoyo.​—Habakuka 1:2.

Mu siekele wa kumpala, kuvua bamue bantu bavua bamueneka bela meji ne: Nzambi uvua ne bua kuikala mukumbaje malaya ende pa lukasa. Bakapanga lutulu, kufikabu ne ku diamba ne: Nzambi udi ujingakana anyi ne: udi ulenguluka. Bua bualu ebu, mupostolo Petelo wakabavuluija ne: mmuenenu udi nende Nzambi bua dîba mmushilangane bikole ne wetu. Petelo udi ufunda ne: ‘Bananga, kanupu muoyo bua bualu ebu bumue ne: Dituku dimue kudi Mukalenge didi bu bidimu tshinunu, ne bidimu tshinunu bidi bu dituku dimue.’​—2 Petelo 3:8.

Bilondeshile mbadilu eu wa dîba, muntu wa bidimu 80 mmuenze anu mêba matue ku abidi patupu, ne bukua-bantu buonso mbuenze anu matuku bu asambombo tshianana. Patudi tutangila malu bilondeshile mmuenenu eu, bidi bilua bipepele menemene bua tuetu kujingulula mushindu udi Nzambi utuenzela malu.

Nansha nanku, Nzambi katu ulengulula dîba to. Kadi, udi utabalela dîba bikole. (Bienzedi 1:7) Nenku, Petelo udi utungunuka wamba ne: ‘‘[“Yehowa,” NW] kena ujingakana bua kukumbaja tshidiye mulaye bu mudi bakuabo bamuamba ne: udi ne njingakanyi; apo udi ne lutulu kunudi nuenu bonso, musue ne: muntu kajiminyi, kadi bonso bafike ku didilengeja.” (2 Petelo 3:9, MMM) Bishilangane ne bantu, Nzambi katu udiumvua ulubakana bua kuenza malu bienze bu se: dîba didi dimushadile ndikese. Bu mudiye ‘Mukalenge wa kashidi,’ utu utangila malu mu bualabale buawu buonso ne udi mua kujadika dîba dikala malu adiye usua kuenza mua kuikala ne dikuatshisha ditambe bunene kudi bantu.​—1 Timote 1:17.

Kunyima kua mumane kumvuija kabingila ka tshidi tshimueneka bu njingakanyi ya Nzambi, Petelo udi ubadimuija ne: ‘Dituku dia Mukalenge dilualua bu mudi muibi.’ Mmumue ne: dituku dia kumubadila malu nedilue dîba didi bantu kabayi baditekemene. Pashishe, mu mvese idi ilonda, Petelo udi wakula bua ditekemena dilenga didi nadi bantu badi baleja ‘bienzedi bia tshijila ne bia [ditshina] Nzambi,’ mumue ne: bantu badi ne bua kupanduka ne kubuela mu ‘diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia’ bidi Nzambi mulaye.​—2 Petelo 3:10-13.

Ebi bidi ne bua kutufikisha ku ditamba kuanyisha bua mudi dilumbuluisha dia Nzambi kadiyi dianji kulua. Lutulu luende ndutuambuluishe bua kufika ku dimanya dilongolola diende ne bua kuakaja nsombelu wetu bua kumona mua kupeta mabenesha adiye mutulaye. Anu bu mudi Petelo utuambila, katuenaku ne bua kuangata ‘lutulu lua Mukalenge wetu bu lupandu’ anyi? (2 Petelo 3:15) Kadi, kudi bualu bukuabu mu lutulu lua Nzambi.

Tshipimu tshia bubi tshidi ne bua kuanji kukumbana

Patudi tulonga malu avua Nzambi muenzele bantu kale, tudi tumona ne: misangu mivule uvua ukanda dilumbuluisha diende too ne pavuaye umona kakutshiyi kabidi ditekemena dia se: bantu bavua mua kushintuluka. Tshilejilu, bua dilumbuluisha dia Nzambi pa bena Kanâna, wakadianjila kuleja Abalahama mpekatu yabu mutantshi mule. Kadi tshikondo tshivuaye mulongolole bua kukumbaja dilumbuluisha diende katshivua tshianji kukumbana to. Bua tshinyi? Bible udi wamba ne: “Bualu bua bubi bua bena Amole [bena Kanâna] kabuena buanji kukumbana,” anyi bu mudi nkudimuinu wa Knox wamba ne: “Bubi bua bena Amole [kabuvua] buanji kufika ku ndekelu to.”​—Genese 15:16.a

Kadi kunyima kua bidimu bitue ku 400, dilumbuluisha dia Nzambi diakalua, ne ndelanganyi ya Abalahama, mmumue ne: bena Isalele, yakangata buloba. Bena Kanâna bakese bu mudi Lahaba ne bena Gibeona, bakapanda bua mmuenenu ne bienzedi biabu bimpe, kadi bua bantu ba bungi menemene, bavua bafike mu katongobele ka bubi, bu mudibi bileja kudi bintu bikalula mu buloba matuku etu aa. Bavua balonda ntendelelu wa bitupa bia lulelu, benda bundumba mu ntempelo ne balambula bana babu balela. Mukanda kampanda (Halley’s Bible Handbook) udi wamba ne: “Bakebuludi bavua bumbule mu bikulu bia misoko ya bena Kanâna badi bakema muvua Nzambi kayi mubabutule kumpala kua dîba.” Ndekelu wa bionso, ‘tshipimu tshia mpekatu [wa bena Kanâna] tshivua tshiûle’; bubi buabu buvua “bufike mu katongobele.” Muntu kavua ne kabingila ka kubanda Nzambi ne: kavua muakane pakalekelaye bakezula buloba, ne bashiya anu bantu bavua baleje mmuenenu muakane.

Tudi tumona tshimfuanyi tshia muomumue mu matuku a Noa. Nansha muvuabi ne: kumpala kua Mvula wa kabutu bantu bavua babi, bua luse, Nzambi wakapangadija bua tshikondo tshiabu atshi tshitungunuke bidimu bikuabu 120. Munkatshi mua tshikondo atshi, Noa wakenza mudimu bu “mulongeshi wa buakane.” (2 Petelo 2:5, MMM) Mu bungi bua matuku, bubi buabu buakakola ne kupia. ‘Nzambi wakatangila buloba ne monayi, buakadi bunyanguke; bualu bua bantu bonso bakanyanguka mu bienzedi biabu bia pa buloba.’ (Genese 6:3, 12) ‘Tshipimu tshia mpekatu [wabu] tshivua tshiûle’; mu bungi bua bidimu meji abu mabi akafika mu katongobele. Nzambi uvua mubinge tshishiki pakababutulaye. Bantu muanda-mukulu patupu ke bavua bakane ku mêsu kua Nzambi, ne wakabasungila.

Tudi tumona tshilejilu tshia muomumue mu malu avua Nzambi muenzele Isalele. Nansha muvuabu bapange lulamatu ne benza buenzavi, Nzambi uvua nabu lutulu munkatshi mua nkama ya bidimu. Muyuki udi wamba ne: ‘Yehowa wakananukila kubatumina bambi bende; bualu bua wakadi ne bantu bende luse; kadi buobu bakapetula mêyi ende, bakapenda baprofete bende too ne pakamueneka tshiji tshia Yehowa kudi bantu bende katshiyi tshijika.’ (2 Kulondolola 36:15, 16) Bantu aba kabavua kabidi ne mushindu wa kushintuluka nansha. Anu Yelemiya ne bantu bakuabu bakese ke bakapanduka. Ku ndekelu, kabavua mua kuamba muvua Nzambi muntu mubi pakabutulaye bavua bashale.

Tshikondo tshidi Nzambi ne bua kubutula bantu tshikadi pabuipi

Ku bilejilu ebi tudi mua kumona ne: Nzambi udi windija kabutu ka ndongoluelu eu wa malu too ne pakumbana tshikondo. Mbaleje bualu ebu mu dîyi divuabu batumine mukumbaji wa mu tshimfuanyi wa mapangadika a Nzambi ne: ‘Utume muele webe mutuishe wa kunowa nawu, usangishe bisumbu bia tumuma tua mvinyo tua ku muonji wa pa buloba; bualu bua tumuma tuabu tuakupia bimpe. Muanjelu wakela muele wende wa kunowa nawu pa buloba, wakapuola tumuma tua mvinyo tua ku muonji wa pa buloba, wakatuela mu tshikaminu, tshikaminu tshinene mene tshia tshiji tshia Nzambi.’ Tangila ne: bubi bua bantu buvua ‘bupie bimpe,’ mmumue ne: buvua bupite tshipimu kakuyi kabidi mushindu wa bantu kushintuluka. Pakumbaja Nzambi dilumbuluisha diende, kakuakuikala mpata bua se: neikale mubinge.​—Buakabuluibua 14:18, 19.

Patudi tutangila malu atudi tufuma ku diakula, tudi tumona bimpe ne: kabutu kadi Nzambi mulongoluele bukua panu ebu kadi ne bua kuikala pabuipi bualu bukua panu mbukumbaje ngikadilu ivua mifikishe Nzambi ku dibutula bantu mu tshikondo tshia kale. Miaba yonso itudi tuela dîsu, buloba mbûle ne malu mabi, anu bu muvuabi kumpala kua Mvula wa kabutu wa mu matuku a Noa. Mmuenenu ya bantu idi yenda ifuanangana bikole ne tshidibu bumvuije mu Genese 6:5 ne: ‘Meji adi [bantu] bela mu mitshima yabu adi mabi matuku onso.’ Nansha mpekatu minene ivua mifikishe Nzambi ku dibutula bena Kanâna mmitangalake miaba yonso lelu’eu.

Nangananga katshia Mvita ya Kumpala ya Buloba bujima yenzeka, bantu mbamone mashintuluka makuate buôwa. Mbamone mashi a miliyo ya bantu matangalake pa buloba. Mvita, dishipangana, malu a tshinyangu, dibunda bibawu ne dishipa dia mikenji mbitampakane buloba bujima. Nzala, masama ne tshiendenda mbitangalake pa buloba buetu ebu. Bijadiki bionso bidi bileja ne: tudi mpindieu mu tshipungu tshinyanguke tshiakamba Yezu ne: ‘Bantu ba [tshipungu] etshi kabena bajika too ne pajika malu aa onso.’ (Matayo 24:34) Mpindieu bukua panu budi buuja “tshipimu [tshiabu] tshia mpekatu.” ‘Tumuma tua mvinyo tua ku muonji wa pa buloba’ tudi tuenda tupia bua kunowa.

Etshi ke tshikondo tshia tuetu kuangata dipangadika

Bakambila mupostolo Yone ne: bu mukadi tshikondo tshia dilumbuluisha tshisemena pabuipi, nekuenzeke mishindu ibidi ya dinowa. Ku lumue luseke, ‘udi kayi ne buakane ikale kabidi ne malu adi kaayi makane; udi mubipe avuijibue biende kabidi mubipe.’ Kadi ku lukuabu luseke, ‘udi muakane ikale biende kabidi ne malu makane; udi wa tshijila avuijibue biende kabidi wa tshijila.’ (Buakabuluibua 22:10, 11) Tshitupa tshibidi etshi tshidi tshienda tshienzeka ku butuangaji bua mudimu wa dilongeshangana Bible pa buloba bujima muenza kudi Bantemu ba Yehowa. Tshipatshila tshia mudimu eu ntshia kulongesha bantu malu adi Nzambi ubalomba bua kubangatabu bu bakanyine kupeta muoyo wa kashidi. Mudimu eu mmufike mpindieu mu matunga 233 ku diambuluisha dia bisumbu bitue ku 87 000.

Nzambi katu ne njingakanyi to. Ne lutulu luonso, mmupeshe bantu tshikondo tshidi tshikengedibua bua ‘kuvuala bumuntu bupiabupia’ bua bamone mua kukumbanyina malaya ende. (Efeso 4:24) Lelu’eu, Nzambi utshidi muindile, nansha mudi nsombelu yenda anu inyanguka pa buloba. Bantemu ba Yehowa badi benza muabu muonso pa buloba bujima bua kumanyisha bantu nabu dimanya didi difikisha ku muoyo wa tshiendelele. (Yone 17:3, 17) Diakalenga, tshidimu tshionso bantu bapite pa 300 000 badi bitaba ne batambula.

Bu mutudi batekemene muoyo wa kashidi, etshi ke tshikondo tshia kuangata dipangadika, ki ntshia kuindila nansha. Bualu mu katupa kîpi emu, netumone mudi dilaya dia Yezu edi dikumbana: ‘Muntu yonso udi ne muoyo, udi ungitabuja, kêna ufua tshiendelele.’​—Yone 11:26.

[Mêyi adi kuinshi]

a Note kuinshi bua mvese eu mu Bible wa The Soncino Chumash udi wamba ne: “Bua kuakanyina dipatshibua, bualu Nzambi utu unyoka tshisamba anu padi tshipimu tshia mpekatu watshi tshikumbana.”

[Tshimfuanyi mu dibeji 6]

Bavua bambile mukumbaji wa mapangadika a Nzambi bua kutuma muele pavua mvinyo wa pa buloba mupie

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Bantemu ba Yehowa badi bambuluisha bantu pa buloba bujima bua kukumbanyinabu mabenesha a tshiendelele a Nzambi

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu