TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w03 15/7 dib. 21-23
  • Bua kuenza malu a lungenyi, ela meji biakane

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Bua kuenza malu a lungenyi, ela meji biakane
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2003
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Katudieyemenyi bipite
  • Dimukila ngelelu wa meji wa mubidi
  • Tudimukilayi ‘mashimi a bantu’
  • Kudidingi nkayebe
  • Tumbulayi bua kupeta ‘dimanya dia malu a Nzambi’
  • ‘[Tungunuka] ne kulomba kudi Nzambi’
  • ‘Yehowa udi upa bantu meji’
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
  • Nnganyi utu ufumba ngelelu webe wa meji?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2018
  • Ikala ne meji ne witabe dilongesha
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
  • Udiku mua kudima busunguluji buvule anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2003
w03 15/7 dib. 21-23

Bua kuenza malu a lungenyi, ela meji biakane

ELA meji ku bualu ebu: Yezu udi umvuija ne: baluishi bena bitendelelu ba mu Yelushalema nebamukengeshe bikole ne pashishe kumushipa. Mupostolo Petelo mulunda wende wa pa muoyo kêna mua kuitaba bualu abu to. Udi ukoka Yezu ku luseke bua kumubela. Mubelu wa Petelo uvua wa muoyo mujima, kavua ukeba kumulabidila to. Kadi mmunyi mudi Yezu umona lungenyi lua Petelo? Yezu udi umuambila ne: “Umbuka Satana; udi ukeba kundenduisha, bualu meji ebe ki nga kudi [Nzambi] to, nga kudi bantu!”​—Matayo 16:21-23, MMM.

Diandamuna edi divua bulelela mua kuikala disame Petelo ku muoyo! Pamutu pa kuikala muambuluishi ne mukuatshishi, wakalua mu muanda eu ‘tshilenduishi’ kudi Mfumuende munanga. Mmunyi muvua bualu ebu buenzeke? Petelo uvua mupone mu buteyi bua tshilema tshia ngelelu wa meji wa bantu: kuitaba anu tshivuaye musue kuitaba.

Katudieyemenyi bipite

Njiwu idi mua kukuata ngelelu wetu wa meji ndungenyi lua ditamba kudieyemena. Mupostolo Paulo wakadimuija bena Kristo nende ba mu Kolinto wa kale, wamba ne: ‘Nunku muntu udi wela meji ne: ndi muimane, adimuke bua kaponyi biende.’ (1 Kolinto 10:12) Bua tshinyi Paulo wakamba bualu ebu? Pamu’apa bivua bualu uvua mumanye mudibi bipepele bua ngelelu wa meji wa muntu kukonyangalaye, nansha bua lungenyi lua bena Kristo ‘kupambushibualu ku dilamata dialu ne butoke bualu bidi kudi Kristo.’​—2 Kolinto 11:3.

Bualu ebu buakafikila tshipungu tshijime tshia bankambua ba Paulo. Musangu au, Yehowa wakabambila ne: ‘Bualu bua meji anyi kaena meji enu, ne njila yenu kayena njila yanyi.’ (Yeshaya 55:8) Bavua badiangata ‘bu bena meji’ ne bakapeta bipeta bibi bitambe. (Yeshaya 5:21) Nunku, kakuyi mpata mbia meji bua tuetu kukonkonona mushindu utudi mua kulama ngelelu wetu wa meji muakane ne nanku kuepuka bilema bia muomumue.

Dimukila ngelelu wa meji wa mubidi

Bamue bena Kolinto bavua bakuatshike bibi mu ngelelu wa meji wa mubidi. (1 Kolinto 3:1-3) Bavua bangata nkindi ya bantu ne mushinga wa bungi kupita Dîyi dia Nzambi. Kakuyi mpata, bena meji bena Greke ba mu tshikondo atshi bavua bantu ba lungenyi lua bungi. Kadi ku mêsu kua Nzambi bavua bapote. Paulo wakamba ne: ‘Bualu bakafunda ne: nenjimije meji a bena meji, nensesuishe lungenyi lua bena lungenyi. Muena meji udi penyi? Mufundi udi penyi? Muena mpata wa mu tshikondo etshi udi penyi? Nzambi kakavuija meji a ba pa buloba mapote anyi?’ (1 Kolinto 1:19, 20) Bena meji ba nunku bavua balombola kudi ‘nyuma wa pa buloba’ kadi ki ngua Nzambi to. (1 Kolinto 2:12) Nkindi yabu ne ngenyi yabu kabivua mu diumvuangana ne meji a Yehowa to.

Mufidi munene wa ngelelu wa meji wa nunku n’Satana Diabolo, uvua muenze mudimu ne nyoka bua kushima Eva. (Genese 3:1-6; 2 Kolinto 11:3) Utshidi njiwu buetu tuetu anyi? Bidi nanku! Bilondeshile Dîyi dia Nzambi, Satana ‘mmufofomije mêsu a meji’ a bantu, mufike too ne ku ‘didinga ba pa buloba bonso.’ (2 Kolinto 4:4; Buakabuluibua 12:9) Mmunyipu mudibi bia meji bua kudimukila mateyi ende!​—2 Kolinto 2:11.

Tudimukilayi ‘mashimi a bantu’

Mupostolo Paulo wakatudimuija kabidi bua ‘mashimi a bantu.’ (Efeso 4:14, Mukenji Mulenga Lelu) Wakapetangana ne ‘bena mudimu ba mashimi’ bavua badiamba muvuabu balongesha bulelela kadi pabu babukonyangaja. (2 Kolinto 11:12-15) Bua kukumbaja bipatshila biabu, bantu ba nunku badi mua kunyemena ku bijadiki bidi bishindika anu ngenyi yabu, ngakuilu udi usankisha meji a bantu, dibenga kuamba bulelela bujima bu mudibu, malu mabubika ne nansha mashimi a patoke.

Batangalaji ba ngumu mibi batu misangu ya bungi benza mudimu ne muaku bu mudi “kasumbusumbu” bua kupenda bakuabu. Mu mubelu kampanda uvuabu bafile mu Assemblée parlementaire du Conseil de l’Europe, Adrian Nastase wakamba ne: bena mbulamatadi badi benda bafunda bitendelelu bipiabipia ku mikanda “badi ne bua kuepuka kuenza mudimu ne muaku eu.” Bua tshinyi? Nastase wakamona ne: muaku “kasumbusumbu” uvua ufila ngumvuilu mubi mutambe. Wakamba kabidi ne: “mu meji a bantu ba bungi lelu, kasumbusumbu nkantu kabi ne ka njiwu.” Mu mushindu wa muomumue, bena meji bena Greke bakamba mupostolo Paulo ne: uvua ‘muena tshiakulakula’ anyi mu diamba dikuabu ‘muzokodi wa nteta.’ Bualu ebu buvua ne bua kumvuija ne: uvua anu muena biakulakula bia patupu, muntu uvua anu uzokola ne wambulula tutupa tukese tua dimanya tshianana. Pabi, Paulo uvua ‘wamba [lumu luimpe lua] Yezu ne lua dibika dia ku lufu.’​—Bienzedi 17:18.

Mishindu idi bamuangalaji ba ngumu mibi bakuata nayi mudimu mmipatula bipeta anyi? Eyowa. Buobu ke badi bakebesha menemene lukinu pankatshi pa bisamba anyi bitendelelu pa kunyanga ngelelu wa meji wa bantu wa bisamba anyi bitendelelu bikuabu. Ba bungi mbenze nabu mudimu bua kupepeja tusumbu tukuabu tukese tua bantu. Adolf Hitler wakenza mudimu ne mishindu eyi pakakulaye bua bena Yuda ne bantu bakuabu bu “bintu bibole,” “bibi” ne “njiwu” mu ditunga. Kulekedi mashimi a nunku anyange ngelelu webe wa meji.​—Bienzedi 28:19-22.

Kudidingi nkayebe

Bitu bipepele bua muntu kudishimaye. Bushuwa, bitu bikole bua kulekela anyi kuelesha malu atudi banange bikole mpata. Bua tshinyi? Bualu tudi tulamata ku mmuenenu yetu idi itusankisha. Nunku tudi mua kudidinga ne ngelelu wa meji mubi, kufumba malu bua kubingisha ngenyi mibi ne idi ipambuishangana.

Ke tshiakafikila bamue bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala. Bavua bamanye tshivua Dîyi dia Nzambi diamba, kadi kabavua bitaba bua dilombole ngelelu wabu wa meji to. Ndekelu wa bionso ‘bakadidinga [ne ngelelelu wa meji mubi].’ (Yakobo 1:22, 26) Tshimue tshintu tshidi mua kutuleja ne: tukadi bapone mu dididinga dia nunku, mpatuikala tufika munda padi bantu babenga ngenyi yetu. Pamutu pa kufika munda, mbimpe kuikala ne lungenyi luimpe ne kuteleja ne ntema padi bakuabu bakula, nansha patudi tuela meji ne: mmuenenu wetu mmuimpe.​—Nsumuinu 18:17.

Tumbulayi bua kupeta ‘dimanya dia malu a Nzambi’

Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kulama ngelelu wetu wa meji muakane? Kudi bintu bia bungi bidi mua kutuambuluisha, kadi tuetu ke badi ne bua kudifila bua kuenza nabi mudimu. Solomo Mukalenge muena meji wakamba ne: ‘Muananyi, biwitabuja mêyi anyi, biwateka mikenji yanyi munda muebe, bua wewe utelejije matshi ebe ku meji, bua kufila mutshima webe ku dijingulula dia mianda; e, biwadidila dijingulula dia mianda muadi, biwabandishila kumanya kua malu dîyi diebe, biwakukeba bu muudi ukeba tshiamu tshia argent, biwakukeja bu muudi ukeja biuma bisokoka, nunku neujingulule ditshina dia Yehowa, neusangane dimanya dia malu a Nzambi.’ (Nsumuinu 2:1-5) Bulelela, tuetu badifile bua kuuja lungenyi luetu ne mutshima wetu ne malu a mu Dîyi dia Nzambi, netupete meji malelela, lungenyi ne dijingulula dia mianda dilelela. Mu kuamba kuimpe, netuikale tumbula bua kupeta bintu bia mushinga wa bungi kupita argent anyi bikuabu bintu bia mushinga mukole.​—Nsumuinu 3:13-15.

Meji ne dimanya mbintu bia mushinga bua kuikala ne ngelelu wa meji muakane. Dîyi dia Nzambi didi diamba ne: ‘Bualu bua meji neabuele mu mutshima webe, [dimanya] nedikale dilengele mu muoyo webe. Budimu nebutangidile malu adi afika kuudi, dijingulula dia malu nedikulame; bua kukupandisha ku njila wa malu mabi, mu bianza bia bantu badi bamba mêyi a tshishiku; badi balekela kuya mu njila ya buakane bua kuendabu mu njila ya mîdima.’​—Nsumuinu 2:10-13.

Mbia mushinga mukole bua kulekela meji a Nzambi kulombolawu meji etu nangananga mu bikondo bia ntatu anyi bia njiwu. Bintu bu mudi tshiji anyi buôwa bidi mua kupangisha muntu bua kuela meji biakane. Solomo udi wamba ne: “Muntu wa meji udi wandamuka mulembakane padibu bamukengesha.” (Muambi 7:7, MMM) Muntu udi mua kufika too ne ku ‘dikuatshila Yehowa tshiji.’ (Nsumuinu 19:3) Mmunyi? Patudi tuangata Nzambi bu mukebeshi wa ntatu yetu, ne patudi tuenza nayi mudimu bua kubingisha malu adi kaayi mu diumvuangana ne mikenji ne mêyi ende. Pamutu pa kuela meji ne: tutu anu tuamba malu mimpe, tudi mua kuteleja ne budipuekeshi babedianganyi ba meji badi bajinga kutuambuluisha ne mêyi a mu Mukanda wa Nzambi. Ne padibi bikengedibua, tuikalayi badiakaje bua kulekela amue malu atuvua banange bikole padibu batujadikila ne: mmabi.​—Nsumuinu 1:1-5; 15:22.

‘[Tungunuka] ne kulomba kudi Nzambi’

Tudi mu tshikondo tshia malu makondakane ne tshia njiwu ya bungi. Kusambila pa tshibidilu bua kulomba Yehowa buludiki kudi ne mushinga bituikala basue kuikala ne dijingulula dimpe dia malu ne kuenza malu a meji. Paulo wakafunda ne: ‘Lekelayi kuditatshisha ku bualu bumue; kadi mu malu onso ku ditendelela ne ku disengelela numanyishe Nzambi bua milombu yenu ne disakidila. Ne ditalala dia Nzambi didi ditamba dijingulula dionso dia bantu, nedilame mitshima yenu ne meji enu mu Kristo Yezu.’ (Filipoi 4:6, 7) Tuetu bapangile meji bua kujikija imue ntatu mikole anyi mateta, tudi ne bua ‘[kutungunuka] ne kulomba kudi Nzambi udi upa bonso ne mutshima mutoke kayi ubatobolola.’​—Yakobo 1:5-8.

Bu muvua mupostolo Petelo mumanye ne: bena Kristo nende bavua bakengela kuenza malu ne meji, wakakeba bua ‘kusonsola meji makane mu lungenyi luabu.’ Uvua ujinga ne: “bavuluke meyi akambabu kale kudi bamanyishi ba tshijila ne bua mukandu wa Mfumu ne Musungidi” Yezu Kristo. (2 Petelo 3:1, 2, MML) Tuetu benze nunku ne bikale ne lungenyi luetu mu diumvuangana ne Dîyi dia Yehowa, netuele meji biakane ne netuenze malu a lungenyi.

[Bimfuanyi mu dibeji 21]

Bena Kristo ba kumpala bakalekela meji a Nzambi alombola ngelelu wabu wa meji pamutu pa nkindi ya bantu

[Mêyi a dianyisha]

Bena nkindi kumukila ku dia balume: Épicure: Foto muangata ne dianyisha dia British Museum; Cicéron: Muangatshila mu mukanda wa The Lives of the Twelve Caesars; Platon: Roma, Musei Capitolini

[Bimfuanyi mu dibeji 23]

Disambila ne dilonga Dîyi dia Nzambi bidi ne mushinga

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu