Malu a mu nsombelu

Didipangisha malu makese nditupeteshe masanka a bungi

MALONDA KUDI GEORGE NE ANN ALJIAN

Meme ne mukajanyi katuvuaku banji kuela meji ne: dimue dituku netubuejakaje muaku “mulongeshi” ne muaku “mpuku” to. Katuvua banji kuela meji ne: patuikala ne bidimu 60 ne pamutu tuvua mua kutata ne meji bua kumanya diumvuija dia maleta atuvua katuyi bamanye bua kuyukila ne bantu bavua bafumine ku Extrême-Orient. Pabi, ke tshituvua benze meme ne Ann mu bidimu bia pabuipi ne 1990. Lekelayi tunulondele muvua didipangisha malu makese munkatshi mua bidimu bia bungi ditufikishe ku dipeta masanka a bungi.

NDI muledibue mu dîku dia ndelanganyi ya bena Arménie ne mvua mu Ekeleziya wa bena Arménie. Ann uvua muena Katolike. Bubidi buetu tuakumvuangana bua mitabuja etu patuakaselangana mu 1950. Mvua ne bidimu 27 ne Ann uvua ne bidimu 24. Tuakasombela mu nzubu mukuabu uvua kulu kua nzubu wanyi wadisukuila bantu bilamba mu Jersey City, New Jersey, mu États-Unis. Nkavua mubange mudimu au kumane kupita bidimu binayi.

Mu 1955 tuakasumba nzubu muimpe uvua ne nzubu ya bulalu isatu, mu tshimenga tshia Middletown mu New Jersey. Nzubu au uvua mutantshi wa kilometre 60 ne muaba wanyi wa mudimu, kumvua ngenza mudimu matuku asambombo ku lumingu. Matuku onso mvua ngalukila kumbelu butuku. Mvua mpetangana ne Bantemu ba Yehowa anu pavuabu balua imue misangu ku nzubu wanyi wa kusukuila bilamba au ne banshila mikanda ya malu a mu Bible. Mvua mbala mikanda ayi ne dijinga dikole dia kumanya malu makuabu. Nansha muvua mudimu wanyi ungangata mêba a bungi ne ntema, ngakalua kunemeka Bible bikole.

Ngakalua kumanya ne: kadiomba ka Watchtower (WBBR) kavua kela miyuki miashila pa Bible dîba dimvua nya anyi mpingana ku nzubu wanyi wa disukuila bilamba. Mvua nteleja miyuki eyi ne ntema yonso, ne biakansankisha bikole, meme kulomba ne Bantemu bua bikale balua kuntangila. Mu Kasuabanga 1957, George Blanton wakalua kumbelu kuanyi ne ngakabanga kulonga nende Bible.

Dîku dietu didi didisanga mu ntendelelu mukezuke

Mmunyi muvua Ann wangata malu onso au? Mulekelayi atulondele.

“Kumpala ngakaluisha dilonga edi bikole. Mvua ntamba kukosa dilonga dia George, yeye kuangata ne dipangadika dia kulongela muaba mukuabu, kulongaye nunku munkatshi mua ngondo muanda mukulu. Munkatshi mua ngondo ayi, George wakatuadija kubuela mu bisangilu bia mu Dia lumingu ku Nzubu wa Bukalenge. Nunku ngakamona ne: uvua wangata dilonga diende ne mushinga bualu adi ke dituku dimuepele divuaye kayi wenza mudimu to. Kadi uvua anu mulume ne tatu muimpe, kupitaye too ne kumpala, ke mmuenenu wanyi kutuadija kushintuluka. Misangu mikuabu pamvua nkupula lupuishi pa ka-mesa ka mu tshisombedi muntu nansha umue kayi ummona, mvua ngangata tshibejibeji tshia Réveillez-vous! tshivua George ushiyapu misangu yonso, ne ntshibala. Minga misangu kabidi, George uvua umbadila biena-bualu bia mu Réveillez-vous! bivua kabiyi biakula buludiludi bua malongesha a bitendelelu kadi bikale bishindamene anu pa malu a Mufuki.

“Dimue dituku butuku pavua George mupatuke bua kulonga Bible ne Muanetu Blanton, ngakangata mukanda wa George, uvua muanetu wa balume wa bidimu bibidi muteke pa mesa pabuipi ne bulalu buanyi. Mukanda au uvua wakula bua ditekemena didiku bua bantu badi bafue. Nansha mumvua mutshioke, ngakabanga kuubala bualu kaku muntu mukaji (muledi wa mamu) uvua ufumina ku difua, ne mvua ne dibungama dikole. Ngakamona ne: ngakumvua diakamue bulelela bua mu Bible bua se: bafue kabena bakenga muaba kampanda ne nebapetulule muoyo mu dibishibua didi kumpala eku. Mutantshi eu, ngakasomba bimpe mu bulalu, mbala ne mutshima umue ne ngela tushongi miaba imvua musue kulua kuleja George pavuaye ne bua kupingana ku dilonga diende dia Bible.

“Bayanyi kavua mua kuitaba ne: meme ke uvua umuambila malu au to. Pavuaye mupatuke, mvua mubenge, mpindieu mvua ne disanka bua malu malelela a mu Bible amvua mulonge! Tuakashala batabale too ne mêba a patshiatshia tuakula anu malu a mu Bible. George wakangumvuija malu adi Nzambi mulongolole bua buloba. Anu butuku abu ngakamulomba ni uvua mua kuikala ulongela kumbelu bua meme kulonga panyi nabu.

“Muanetu Blanton wakatulomba bua bana betu bikale babuela mu dilonga. Tuakela meji ne: batshivua bapuekele bikole bu muvuabu eu ne bidimu bibidi, mukuabu ne binayi. Kadi Muanetu Blanton wakatuleja mvese wa Dutelonome 31:12, udi wamba ne: ‘Nusangishe bantu bonso, ne balume ne bakaji ne bana bakese, bua buonso buabu bumvue, bayile.’ Tuakanyisha mubelu au ne tuakalongolola ne bua bana bikale bandamuna mu dilonga dia Bible. Tuvua tulongolola mandamuna etu pamue, kadi katuvua tubambila tshia kuamba to. Tuakamona ne: bualu ebu buvua buambuluisha bua kulombola bana bua kumanya bulelela. Katuena mua kupua muoyo mubelu uvua muanetu Blanton mutupeshe bua kuambuluisha dîku dietu bua didiunda mu nyuma nansha.”

Ntatu idi ilomba kudipangisha amue malu

Mpindieu mutukavua badisange mu buobumue mu dilonga Bible, tuakapeta ntatu mikuabu. Bu muvua nzubu wanyi wa disukuila bantu bilamba au muikale kule, mvua mfika kumbelu anu kunyima kua dîba dia tshitema jajaja wa dilolo. Bua bualu ebu, tshivua ne mushindu wa kubuela mu bisangilu bia munkatshi mua lumingu to, anu bia mu Dia lumingu. Eku Ann uvua yeye ubuela mu bisangilu bionso ne udiunda lukasa mu nyuma. Meme panyi mvua musue kubuela mu bisangilu bionso ne kulombola dilonga dia mu dîku divua dilubuluka. Mvua mumanye ne: mvua ne bua kudipangisha amue masanka. Nanku, ngakangata dipangadika dia kukepesha mêba anyi a mudimu, nansha mumvua mu njiwu ya kujimija bafidi ba bilamba bua kusukula.

Biakenda bimpe bitambe. Tuvua tuangata dilonga dia mu dîku ne mushinga anu bu bisangilu bikuabu bitanu bia ku lumingu bivua bienzekela ku Nzubu wa Bukalenge. Tuvua tubikila dilonga dia mu dîku ne: tshisangilu tshietu tshisambombo. Tuakateka dituku ne dîba bisunguluke: Disatu dia lumingu luonso pa dîba 8:00 wa dilolo. Misangu mikuabu kunyima kua didia dia dilolo, patuvua tujikija kusukula malongo mu tshikuku, umue wa kutudi uvua wamba ne: “Dîba dia ‘tshisangilu’ dikadi pa kukumbana!” Ann uvua utuadija dilonga pamvua tshiyi muanji kufika, ne mvua ntungunuka pamvua mfika.

Tshintu tshikuabu tshivua tshitukolesha ne tshiambuluisha bua dîku kushaladi mu buobumue tshivua dibala dia mvese wa ku dituku mu dinda. Kadi kuvua lutatu bua kuenza nanku, bualu muntu yonso uvua ujuka ku tulu pa diende dîba. Tuakayukila bua bualu ebu ne kupangadija bua tuikale tubika tuetu bonso pa dîba dimue, tunua tshiayi pa dîba 6:30 wa dinda, ne tukonkonona mvese wa ku dituku pamue. Ndongamu eu wakatuambuluisha bikole. Pakakola bana betu, bakasungula bua kuya kuenza mudimu ku Betele. Tuakamona ne: malu atuvua tuyukidilangana dituku dionso au akabambuluisha mu nyuma.

Majitu a kunyima kua batismo adi atulomba bua kudipangisha malu manene

Ngakatambula mu 1962, ne kunyima kua meme mumane kuenza bidimu 21 ne nzubu wanyi wa disukuila bilamba, ngakamupana ne kutuadija kuenza mudimu mukuabu muaba utuvua basombele bua kuikala pabuipi ne dîku dianyi ne bua kuenzela Yehowa mudimu pamue. Bualu ebu buakampetesha mabenesha mavule. Tuakadifundila tshipatshila tshia kuangata tuetu bonso mudimu wa bumpanda-njila. Tuakatuadija ku ntuadijilu kua bidimu bia 1970 pavua muananyi wa kumpala, Edward, mulue muyishi wa ku dîba ne ku dîba anyi mpanda-njila wa pa tshibidilu diakamue pakajikijaye tulasa tuende tua bikadilu. Matuku makese kunyima, muananyi George wakatuadija pende bumpanda-njila, ne Ann kulondaye pende diakamue. Bonso basatu bavua bankankamija bikole, bualu bavua bandondela malu avuabu bamona mu mudimu wa buambi. Tuakayukila mu dîku pa mushindu wa kupepeja nsombelu wetu bua tuetu bonso kuikala mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Tuakangata dipangadika dia kusumbisha nzubu wetu. Tuvua basombelemu bidimu 18 ne bakoleshilemu bana betu. Bushuwa, tuvua banange nzubu wetu au bikole, kadi Yehowa wakabenesha dipangadika dietu dia kumusumbisha.

Bakabikila Edward ku Betele mu 1972, ne George mu 1974. Nansha mutuvua tubajinga meme ne Ann, katuakela meji muvuabi bimpe bua kusombelabu pabuipi netu, kusela ne kulela bana to. Kadi tuakasanka bu muvua bana betu aba benzela Yehowa mudimu ku Betele.a Tuakanyisha mêyi a mu Nsumuinu 23:15 adi amba ne: ‘Muananyi, bikala mutshima webe ne meji, mutshima wanyi mene newikale ne disanka.’

Tudi tulua bampanda-njila ba pa buabu

Pakaya bana betu bonso babidi ku Betele, tuakatungunuka ne mudimu wa bumpanda-njila. Pashishe dituku dikuabu mu 1975, tuakapeta mukanda uvua utulomba bua kutuadija mudimu wa bumpanda-njila bua pa buabu mu teritware muditole mu Clinton County, mu Illinois. Ebu buvua bualu butuvua katuyi batekemene to! Ebi bivua bitulomba bua kumbuka mu New Jersey, mutuvua pabuipi ne bana betu bavua mu New York, ne mutuvua kabidi ne balunda ne balela betu. Kadi tuakangata muanda eu bu mudimu udi ufumina kudi Yehowa ne tuakadipangisha amue malu ne tuetu kulua kupeta masanka makuabu.

Panyima pa tuetu bamane kuenza ngondo ya bungi ya mudimu mu teritware muditole eu, tuakatuadija kuenza bisangilu mu nzubu kampanda uvua bena musoko badisangishila (mu Carlyle), mu Illinois. Kadi tuvua dijinga ne muaba wa kashidi wa kuikala tuenzela bisangilu. Muanetu mukuabu wa muaba au ne mukajende bakapeta lupangu luvua ne kazubu kakese menemene katuakabanga kufutshila. Tuakakomba ne kukolopa munda ne pambelu pa kazubu ne tuakakavuija ka-muaba ka kuenzela bisangilu. Tudi tuvuluka ne musangelu mpunda uvua musue kumanya tshituvua tuenza. Uvua ubueja mutu wende misangu ya bungi pa dididishi bua kumona tshivua tshienzeka mu bisangilu!

Mu kupita kua bidimu, kuakapatuka tshisumbu tshia Carlyle, ne tuvua ne disanka bua mutuvua bambuluishe bua kutshienza. Bavua batukuatshisha kudi bansonga babidi bena dibaka bavua bampanda-njila, Steve Thompson ne mukajende Karil, bavua balue pabu kuenza mudimu mu teritware muditole eu. Bakashala bidimu bivule muaba au ne pashishe bakabuela mu Tshilongelu tshia Gilada ne kubatumabu mu Afrike wa ku Est mudibu benza mudimu wa batangidi bena ngendu.

Matuku makese pashishe muaba wetu wa bisangilu wakalua mukese, tuetu kupeta dijinga dia nzubu munene. Anu muanetu umue umue au ne mukajende bakatuambuluisha kabidi ne kusumbabu lupangu luvua lukumbane bua kuibaka Nzubu wa Bukalenge. Tuakumvua disanka dia bungi pakatubikilabu ku dibanjija dia Nzubu wa Bukalenge mupiamupia mu Carlyle bidimu bikese pashishe! Ngakapeta diakalenga dia kuenza muyuki wa dibanjija. Mudimu utuvua benze muaba au wakatusankisha bikole ne uvua dibenesha dia kudi Yehowa.

Tudi tuya mu teritware mukuabu

Mu 1979 bakatutuma muaba mukuabu, mu tshimenga tshia Harrison mu New Jersey. Tuakenzamu mudimu mukantshi mua bidimu bitue ku 12. Mu tshikondo atshi tuakabanga kulonga Bible ne mukaji mukuabu muena mu Chine, ne dilonga edi diakatufikisha ku dilonga ne bantu bakuabu ba mu Chine. Anu mu tshikondo atshi, tuakumvua ne: kuvua balongi ne mêku a bena Chine binunu ne binunu bavua basombele mu teritware wetu. Bua bualu ebu, bakatukankamija bua kulonga muakulu wa bena Chine. Nansha muvua dilonga dia muakulu edi dituangata dîba dituku dionso, diakatufikisha ku dipeta malonga a Bible a bungi a musangelu ne bantu ba mu Chine bavua mu teritware wetu.

Munkatshi mua bidimu abi, tuakapeta malu a bungi avua asekesha, nangananga patuvua tuteta kuakula tshiena-Chine. Dikuabu dituku, Ann wakadimanyisha bu “mpuku” wa Bible pamutu pa “mulongeshi” wa Bible. Miaku ya mu muakulu eu mmifuanangane bikole. Mukaji muena ku nzubu wakatua mimuemue ne kuambaye ne: “Buelayi. Tshitu muanji kuyukila ne mpuku wa Bible to.” Tutshidi anu tuluangana ne muakulu eu.

Pashishe bakatutuma muaba mukuabu mu New Jersey mutuakatungunuka ne kuenza mudimu mu teritware wa bena Chine. Kunyima bakatulomba bua kuya mu tshimenga tshia Boston mu Massachusetts, muvua kasumbu ka muakulu wa bena Chine kenda kadiunda kukavua bidimu bu bisatu. Tudi ne disanka dia bungi dia kuambuluisha kasumbu aka munkatshi mua bidimu muanda-mutekete bidi bishale ebi ne tudi ne disanka dia kumona kasumbu aka kalue tshisumbu mu dituku 1 ngondo wa kumpala wa 2003.

Masanka adi afumina ku nsombelu wa didipangisha amue malu

Tudi tubala mu Malaki 3:10, mudi Yehowa ulomba bantu bende bua kuluabu ne mapa abu ne milambu yabu bua amone mua kubitshikijila mabenesha too ne pavuaku kakuyi dikengela dia tshintu kabidi. Tuakalekela mudimu umvua musue bikole. Tuakapangisha nzubu wetu utuvua banange bikole. Tuakalekela bintu bikuabu kabidi. Kadi patudi tubifuanyikija ne masanka atudi bapete, bintu ebi bituvua balekele mbikese.

Bulelela, Yehowa mmutuitshikijile mabenesha a bungi be! Tudi bapete disanka dia kumona bana betu banyisha bulelela, tudi bapete disanka dia kuenza mudimu wa ku dîba ne ku dîba udi upandisha mioyo ya bantu, ne tudi bamone mudi Yehowa mutabalele majinga etu. Bulelela, bintu bikese bituvua balekele mbitutuadile masanka a bungi menemene!

[Mêyi adi kuinshi]

[Tshimfuanyi mu dibeji 25]

Louise ne George Blanton ne Ann, mu 1991

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Nzubu wa Bukalenge wa mu Carlyle, mubanjija mu dia 4 Kabalashipu 1983

[Tshimfuanyi mu dibeji 27]

Tuetu ne Tshisumbu tshipiatshipia tshia muakulu wa bena Chine mu Boston

[Tshimfuanyi mu dibeji 28]

Tuetu ne Edward, Connie, George ne Grace