TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w13 15/12 dib. 27-31
  • Mua kutantamena lutatu lua difuisha muena dibaka

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Mua kutantamena lutatu lua difuisha muena dibaka
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2013
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • KANYINGANYINGA KADI BU KADI KAKAYI NE NDEKELU
  • BILONDESHILE DITUKU NE DITUKU
  • DITEKEMENA DIA DIBISHIBUA DIDI DITUKOLESHA
  • TSHIDI TSHITUPETESHA DITEKEMENA
  • Bantu badi bafuishe babayabu anyi bakaji babu—Nntshinyi tshidibu natshi dijinga? Mmunyi muudi mua kubambuluisha?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2010
  • “Nudile ne badi badila”
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2017
  • Mmunyi Mudi Bakuabu Mua Kuambuluisha?
    Padi muntu uudi munange ufua
  • “Muluishi wa ndekelu” neatshimunyibue!
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2013
w13 15/12 dib. 27-31

Mua kutantamena lutatu lua difuisha muena dibaka

BIBLE udi uleja patoke ne: Mulume udi ne bua ‘kunanga mukajende bu mudiye mudinange.’ Mukaji pende udi ne bua “kuikala ne kanemu kakole kudi bayende.” Bubidi buabu badi ne bua kukumbaja mudimu udibu nawu bu “mubidi umue.” (Ef. 5:33; Gen. 2:23, 24) Mu bungi bua matuku, mulume ne mukaji badi balamatangana bikole ne dinanga diabu kudi umue ne mukuabu didi dikola kabidi. Anu mutu miji ya mitshi ibidi idi ikola kaba kamue, padi matuku enda apita, mulume ne mukaji badi baselengane badi batuadija kufuanangana bikole mu mushindu wabu wa dimona malu.

Kadi ntshinyi tshidi mua kuenzeka padi mulume anyi mukaji ufua? Dîba adi, malanda adi kaayi mua kukosoloka aa adi akoseka. Mulume anyi mukaji udi ushala ne muoyo utu misangu ya bungi ushala ne muoyo usama, bunkaya ne pamuapa umvua tshiji peshi udilumbuluisha. Mu bidimu 58 bia dibaka dia Daniella, uvua mumanye bantu ba bungi bavua bafuishe bena dibaka nabu.a Kadi pakafua bayende wakamba ne: “Kumpala tshivua muanji kumvua mutu bualu ebu busama to. Kakuena mushindu wa kubumvua padibu kabuyi buanji kukutulukila to.”

KANYINGANYINGA KADI BU KADI KAKAYI NE NDEKELU

Bamue bakebuludi ba malu badi baleja ne: kakuena kanyinganyinga kadi kakole kupita ka difuisha muena dibaka nebe uudi munange to. Bantu ba bungi bakadi bafuishe bena dibaka nabu batu bitaba bualu ebu. Bayende wa Millie mmufue kukadi bidimu bia bungi. Udi umvuija nsombelu wende bu mukaji mukamba wamba ne: “Ndi ngumvua anu bu ndi ne mputa ku muoyo.” Uvua wakula bua kanyinganyinga kavuaye naku kavua kakebesha kudi lufu lua bayende ukavuabu benze nende bidimu 25 mu dibaka.

Susan uvua ne tshibidi tshia kumvua ne: bakaji bakamba bavua bashala bidimu bia bungi ne kanyinganyinga bua lufu lua babayabu bavua bela kalele. Pashishe bayende ukavuabu benze nende bidimu 38 mu dibaka wakafua. Bidimu 20 bikadi bipite, kadi udi wamba ne: “Ntu mmujinga dituku dionso.” Utu anu upuekesha binsonji bualu katshiena nende to.

Bible udi uleja ne: kanyinganyinga ka difuisha muena dibaka katu kakole ne katu kashala matuku a bungi. Pavua Sala mufue, bayende Abalahama “wakaya bua kuaula muadi wa Sala ne bua kumujinga.” (Gen. 23:1, 2) Nansha muvua Abalahama witabuja dibika dia bafue, wakumvua kanyinganyinga kakole pavua mukajende uvuaye munange mufue. (Eb. 11:17-19) Pavua Lakela, mukaji wa Yakoba uvuaye munange bikole mufue, kakamupua muoyo lukasa to. Wakakula bimpe bua bualu buende kudi bana bende.​—Gen. 44:27; 48:7.

Mmalu kayi adi bilejilu bia mu Bible ebi bitulongesha? Bantu badi bafuishe bena dibaka nabu batu misangu ya bungi bashala ne kanyinganyinga munkatshi mua bidimu bia bungi. Katuena mua kumona binsonji biabu ne dibungama diabu bu buteketa to, kadi bu bualu budi bumvuika budi bukebesha kudi dijimija dinene. Badi mua kuikala bajinga bua tubakoleshe ku muoyo ne tubakankamije matuku a bungi.

BILONDESHILE DITUKU NE DITUKU

Padi muntu ufuisha mulume anyi mukaji, nsombelu wende kena ulua bu patshivuaye mujike to. Panyima pa mulume ne mukaji bamane kuenza bidimu mu dibaka, mulume utu misangu ya bungi mumanye mua kukankamija mukajende ne kumupuekesha tshilunji padiye mubungame peshi mufiike munda. Mulume yeye mufue, mukaji udi ujimija muntu uvua mumunange ne uvua umukankamija. Bia muomumue, panyima pa bidimu mu dibaka, mukaji utu umanya tshia kuenza bua bayende adiumvue mu bukubi ne bua ikale ne disanka. Miaku yende mimpe idi ilenga ku muoyo ne imutuyisha, mushindu udiye umutabalela ne umukumbajila majinga ende bidi ne mushinga wa bungi. Padi mukaji ufua, mulume udi umvua bu bamumbushe tshintu kampanda. Nunku, bamue bantu badi mu tshinyongopelu tshia lufu lua muena dibaka nabu batu ne buôwa bua matuku atshilualua ne kabatu bamanye tshiabafikila. Ndîyi kayi dia mu Bible didi mua kubambuluisha bua kudiumvua mu bukubi ne mu ditalala?

Nzambi udi mua kukuambuluisha dituku dionso bua kunanukila lutatu difuisha muntu

Bible udi wamba ne: “Kanuditatshishi bua dituku didi dilonda, bualu dituku adi nedikale ne yadi ntatu. Dituku ne dituku didi ne yadi ntatu idi midikumbanyine.” (Mat. 6:34) Mêyi a Yezu aa adi atangila nangananga dijinga dia kupeta bintu bia ku mubidi, kadi mmambuluishe bantu ba bungi bua kutantamena kanyinganyinga ka dijimija muntu uvuabu banange. Charles uvua mufuishe mukajende wakafunda ngondo ya bungi panyima ne: “Ntshidi anu ne kanyinganyinga kakole bua lufu lua Monique, ne imue misangu ntu ndiumvua bibi menemene. Kadi, ndi mumanye ne: ke mudi malu ne mu bule bua matuku kanyinganyinga kadi kenda kakepela.”

Bushuwa, Charles uvua ne bua kutantamena kanyinganyinga “mu bule bua matuku.” Ntshinyi tshivua tshimuambuluishe bua kuenza nunku? Wakamba ne: “Ntu ntantamena ku dituku ne ku dituku ne diambuluisha dia Yehowa.” Kanyinganyinga kakavua katshibuile Charles panshi to. Kakavua kajike musangu umue to, ne kakavua kamupite makanda to. Biwikala mujimije muena dikaba nebe, udienzeje bua kutantamena kanyinganyinga ku dituku ne ku dituku. Kuena mumanye masanka anyi dikankamija biudi mua kupeta mu dituku didi dilonda to.

Yehowa kavua mulongolole bua lufu luikalaku to. Kadi ludi tshitupa tshia “midimu ya Diabolo.” (1 Yone 3:8; Lomo 6:23) Satana udi wenza mudimu ne lufu ne buôwa budilu lukebesha bua kukuata bantu ba bungi mu bupika ne kubashiya kabayi ne ditekemena. (Eb. 2:14, 15) Satana udi usanka padi muntu upangila mua kupeta disanka dilelela, mpindieu nansha mu bulongolodi bupiabupia bua Nzambi. Nunku, kanyinganyinga katu muntu udi mufuishe muena dibaka nende umvua, ntshipeta tshia bubi bua Adama ne mayele a Satana. (Lomo 5:12) Yehowa nealongolole malu adi Satana munyange bua kashidi, ne kubutula lufu ludi tshia mvita tshiende. Munkatshi mua bantu bapatuka mu bupika bua buôwa budi Satana upetesha bantu mudi bantu ba bungi badi bajimije bena dibaka nabu anu mudibi mua kuikala buebe wewe.

Bua bantu babishibua bua kuikala ne muoyo pa buloba apa, nekuikale malu a bungi ashintuluka mu malanda adi pankatshi pa bantu. Ela meji bua baledi, bakaku, ne bankambua bakuabu bapetulula muoyo ne kuyabu batangile ku bupuangane pamue ne bana babu ne bikulu babu. Nebumbushe bimanyinu bia bukulakaje. Bantu ba mu bipungu bipiabipia nebikalaku mua kulonga bua kumona bankambua babu mu mushindu mushilangane ne udibu babamona lelu anyi? Katuenaku tuitabuja ne: mashintuluka aa neikale tshitupa tshia malu ikalabu mua kulongolola mu mêku a bantu anyi?

Kudi nkonko ya bungi idi bantu mua kudiela bua bidi bitangila bantu babishabu ku lufu bu mudi bua bantu badi bafuishe bena dibaka ba bungi. Basadoke bakela lukonko bua mukaji uvua mufuishe mulume wa kumpala, mubidi ne pashishe mufuishe balume ba bungi. (Luka 20:27-33) Mmalanda kayi ikala nawu bantu aba pabikabu ku lufu? Katuena bamanye to, ne katuena ne bua kutamba kuditatshisha bua nkonko ya nunku to. Tudi ne bua kueyemena Nzambi mu malu a nunku. Tshia kumanya ntshia ne: bualu buonso buenza Yehowa mu matuku atshidi alua nebuikale buimpe, nebuikale bualu bua kutekemena ne kabuyi bua kutshina.

DITEKEMENA DIA DIBISHIBUA DIDI DITUKOLESHA

Dimue dia ku malu adi Dîyi dia Nzambi dilongesha patoke ndia ne: bantu batudi banange bakadi bafue nebapetulule muoyo. Miyuki ya mu Bible ya kale ya bantu bavuabu bajule ku lufu idi itujadikila ne: bantu ‘bonso badi mu nkita nebumvue dîyi dia Yezu, nebapatuke.’ (Yone 5:28, 29) Bantu bikala ne muoyo tshikondo atshi nebasanke papetanganabu ne aba bikala bumbuke ku bukokeshi bua lufu. Ku lukuabu luseke, katuena mua kumvua bimpe disanka dikala nadi bantu babishibua ku lufu to.

Pabishibua bafue, buloba nebuwule tente ne disanka mu mushindu utu kawuyi muanji kuenzeka to. Bantu miliyo ya bungi bavua bafue nebapetulule muoyo. (Mâko 5:39-42; Buak. 20:13) Kuelangana meji bua tshishima tshienzeka etshi nekukoleshe bantu bonso badi bafuishe bananga babu.

Nekuikalaku kabidi bualu bukuabu buikala mua kubungamija bantu pikala bafue mua kubika anyi? Bible udi wandamuna ne: tòo. Bilondeshile Yeshaya 25:8, Yehowa ‘neamine lufu tshiendelele.’ Bualu ebu budi bukonga kumbusha tunyinganyinga tuonso tudi tukebesha kudi lufu bualu, mulayi udi utungunuka wamba ne: ‘Mukalenge Yehowa neakupule binsonji ku mêsu kua bantu bonso.’ Biwikale mubungame mpindieu bualu udi mufuishe muena dibaka nebe, dibishibua dia bantu ku lufu nedikale bushuwa mua kukupetesha disanka.

Muntu nansha umue kena mua kumvua bimpe malu onso enza Nzambi mu bulongolodi bupiabupia to. Yehowa udi wamba ne: ‘Bu mudi diulu dipita buloba kuikala muulu, muomumue mudi njila yanyi ipita njila yenu kuikala muulu, ne mudi meji anyi apita meji enu kuikala muulu.’ (Yesh. 55:9) Mulayi wa Yezu wa dibishibua dia bafue dikala ne bua kuenzeka udi utupesha mpunga wa kueyemena Yehowa anu bu Abalahama. Bualu bunene budi bena Kristo bonso mua kuenza mpindieu, nkuenza tshidi Nzambi utulomba bua ‘babamone bakumbane bua kufika ku ndongoluelu wa malu au’ pamue ne bantu babishabu ku lufu.​—Luka 20:35.

TSHIDI TSHITUPETESHA DITEKEMENA

Pamutu pa kuditatshisha bikole mu meji, tudi ne bua kuikala ne ditekemena. Bantu ba bungi kabatu ne ditekemena bua matuku atshidi alua to. Kadi Yehowa udi utupesha ditekemena dia bualu kampanda buimpe. Katuena mua kumanya bimpe muikala Yehowa mua kutukumbajila majinga etu onso to, kadi katuena mua kuela mpata kuamba ne: kakuenza nanku to. Mupostolo Paulo wakafunda ne: “Ditekemena didi dimueneka ki nditekemena to, bualu padi muntu umona tshintu, udi mua kutshitekemena kabidi anyi? Kadi tuetu tutekemena tshintu tshitudi katuyi tumona, tudi tutungunuka ne kutshindila ne muoyo mujima ne dinanukila.” (Lomo 8:24, 25) Kuikala ne ditekemena dikole mu malu adi Nzambi mulaye nekutuambuluishe bua kunanukila. Ku diambuluisha dia dinanukila, neupete malu mimpe atshidi alua aa pikala Yehowa mua ‘kukupa milombu idi mutshima webe ulomba.’ Neukutshishe ‘tshintu tshionso tshidi ne muoyo ne diakalengele.’​—Mus. 37:4; 145:16; Luka 21:19.

Eyemena mulayi wa Yehowa bua matuku atshidi alua ne disanka

Pakavua Yezu pabuipi ne lufu luende, bapostolo bende bakabungama. Yezu wakabakankamija ne mêyi aa: “Mioyo yenu kayipampakanyi to. Lejayi ditabuja kudi Nzambi, lejayi kabidi ditabuja kundi.” Wakabambila ne: “Tshiakunushiya bana ba nshiya to. Ndi ndua kunudi.” (Yone 14:1-4, 18, 27) Mêyi ende aa avua mua kupetesha bayidi bende bela manyi ba mu nkama ya bidimu ivua ilonda ditekemena ne dinanukila. Aba badi bajinga ne muoyo mujima bua kumona bananga babu babishibua kabena pabu mua kujimija ditekemena to. Yehowa ne Muanende kakubalekela mu madilu to. Ikala mushindike bualu ebu.

a Tudi bashintulule mêna.

Mua kukankamija bantu badi bafuishe

Panyima pa muena Kristo udi mu dibaka mumane kufua, bantu ba bungi badi mua kulua ku nzubu bua kusamba udi mufuishe ne kumuambuluisha mu mishindu ya bungi. Tshilejilu, muanetu wa bakaji udi mufuishe bayende udi mua kuanyisha padi balela ne balunda bamutabalela. Kadi kanyinganyinga kende kadi mua kujika ku kakese ku kakese ne udi mua kujinga imue misangu bua bamusambe ne bamukoleshe. Bible udi wamba ne: ‘Mulunda utu wananga mu bikondo bionso, mmuanetu utu uleja bulela mu tshikondo tshia dikenga.’​—Nsu. 17:17.

Mmunyi mutudi mua kuela muntu udi mufuishe muoyo? Bible udi uleja tshia kuenza wamba ne: “Nuenu bonso nuikale ne meji a muomumue, nuditeke pa muaba wa bakuabu, nunangangane bikole bu bana ba muntu, numvuilangane luse.” (1 Pet. 3:8) Tshikondo kampanda panyima pa muena Kristo mumane kufuisha, udi mua kuikala utshidi udiumvua anu bibi. Nansha muudi mua kuikala ujinga kumuambuluisha, kabiakuikala bimpe bua wewe kumuebeja tshilejilu ne: “Malu kayi?” anyi ne: “Udi bimpe anyi?” Muntu udi mufuishe udi mua kuela meji ne: ‘Kuena uditeka pa muaba wende to,’ peshi kudiebeja ne: ‘Mmunyi mundi mua kuikala bimpe mu tshikondo tshia nunku?’ Nunku, bidi mua kuikala bimpe bua kuamba ne muoyo mujima mêyi mimpe bu mudi: “Ndi ne disanka dia bungi bua kukumona,” peshi ne: “Pandi mukumona mu bisangilu mbinkoleshe ku muoyo.”

Udi mua kubikila muntu udi mufuishe bua kudia nansha kantu kakese peshi bua kuendakana nende. Marcos uvua mufuishe mukajende wakakoleshibua kudi balunda bende bavua balue kumutangila. Bavua bakule malu kayi? Udi wamba ne: “Katuvua bakule bikole bua ntatu yanyi to, kadi bua malu avua akolesha.” Nina uvua mufuishe bayende wakamba ne: “Balunda banyi ba pa muoyo batu misangu ya bungi bangambila mêyi mimpe mu tshikondo tshiakane. Imue misangu batu balua kunsombesha kabayi bamba bualu to.”

Bikala muntu udi mufuishe musue kulonda mudi bualu ebu buenzeke, muteleja ne ntema ne lutulu. Kumuedi nkonko anu bua kumanya malu patupu to. Kumulumbuluishi to. Kabiena ne mushinga bua kufila mibelu bua mushindu udiye ne bua kuleja kanyinganyinga kende ne bungi bua matuku adiye mua kushala naku to. Kabikutondi yeye mukuambile ne: mmusue bua kuanji kumushila muaba to. Udi mua kupingana musangu mukuabu. Tungunuka anu ne kumuleja dinanga.​—Yone 13:34, 35.

Utu udiela nkonko bua matuku atshilualua anyi?

Ki mbibi bua kuditatshisha bua kumanya muakumbana milayi ya Yehowa nansha. Abalahama uvua wela meji misangu ya bungi bua muvua Nzambi mumulaye bua kumupesha muana wa balume. Yehowa wakamukankamija bua kuikalaye ne lutulu. Muntu uvua ne lulamatu eu kavua muedibue mâyi ku makasa to.​—Gen. 15:2-5; Eb. 6:10-15.

Pavuabu bambile Yakoba ne: muanende Yosefe mmufue, wakanyingalala bikole. Panyima pa bidimu, Yakoba utshivua mubungame bua muanende uvuaye wela meji ne: mmufue. Kadi Yehowa wakalongoluela Yakoba muena lulamatu masanka, bualu buvuaye kayi muelele meji. Pakapita matuku Yakoba wakapetangana kabidi ne Yosefe ne uvua ne disanka dia kumona kabidi bikulu bende. Yakoba wakamba ne: ‘Tshiakelangana meji bua kumona mpala webe; kadi mona, Nzambi wakundeja bana bebe kabidi.’​—Gen. 37:33-35; 48:11.

Mmalu kayi adi miyuki eyi itulongesha? Bua kumpala, ikala ne dieyemena dia ne: kakuena tshintu tshidi mua kupangisha Nzambi Wa bukole buonso bua kukumbaja disua diende to. Buibidi, tuetu tusambila ne tuenza malu mu diumvuangana ne disua dia Yehowa, neatukube mpindieu ne neatukumbajile majinga etu onso mu matuku atshidi alua. Paulo wakafunda ne: “Kudi yeye udi mua kuenza bivule bipitshidile kule ne kule malu onso atudi tulomba anyi tuelela meji, bilondeshile bukole buende budi buenza mudimu munda muetu, butumbi buikale kudiye ku butuangaji bua tshisumbu ne ku butuangaji bua Kristo Yezu bikondo bionso kashidi ne tshiendelele. Amen.”​—Ef. 3:20, 21.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu