TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 46
Mudi Yehowa utujadikila ne: neavuije buloba Mparadizu
“Muntu yonso udi udikebela dibenesha mu buloba neabeneshibue kudi Nzambi wa bulelela.”—YESH. 65:16.
MUSAMBU 3 Bukole buetu, ditekemena dietu, tshieyemenu tshietu
KADIOSHAa
1. Mmukenji kayi uvua muprofete Yeshaya muambile bena Isalele nende?
MUPROFETE Yeshaya wakamba mudi Yehowa “Nzambi wa bulelela.” Muaku “bulelela” udi umvuija “amen.” (Yesh. 65:16, dim.) “Amen” udi umvuija “bikala nanku” anyi “bushuwa.” Kudi misangu idi Bible utela “amen” padiye wakula bua Yehowa anyi bua Yezu. “Amen” au udi tshijadiki tshia ne: bualu budiye wamba nebukumbane. Nunku mukenji uvua Yeshaya wambila bena Isalele uvua ne: Bualu buonso butu Yehowa wamba butu anu bukumbana. Mu bulelela, Yehowa wakakumbaja malu onso avuaye mubalaye.
2. Ntshinyi tshidi tshitusaka bua kuitaba malu adi Yehowa mutulaye? Nnkonko kayi ituandamune mu tshiena-bualu etshi?
2 Tudiku petu mua kuitaba ne: Yehowa neakumbaje malu onso adiye mutulaye anyi? Bidimu bitue ku 800 Yeshaya mumane kufua, mupostolo Paulo wakaleja ne: Nzambi utu anu ukumbaja malu onso atuye ulaya. Wakafunda ne: ‘Nzambi kena mua kushima to.’ (Eb. 6:18) Anu mudi mâyi matalale ne mâyi a mukele kaayi mua kupatuka mu mushimi umue, Yehowa Mpokolo wa bulelela kena mua kushima to. Ke bualu kayi mbimpe tuikale batuishibue ne: bualu buonso budiye wamba too ne milayi yende yonso neyikumbane. Mu tshiena-bualu etshi netuandamune nkonko eyi: Ntshinyi tshidi Yehowa mutulaye? Ntshinyi tshidi tshitujadikila ne: neakumbaje tshidiye mutulaye?
YEHOWA MMUTULAYE TSHINYI?
3. a) Mmulayi kayi udi batendeledi ba Nzambi bonso banange? (Buakabuluibua 21:3, 4) b) Ntshinyi tshitu bamue bantu benza patutu tubambila mulayi au?
3 Batendeledi ba Nzambi bonso mbanange bualu budi Yehowa mutulaye butukadi pa kukonkonona ebu. (Bala Buakabuluibua 21:3, 4.) Mmutulaye tshikondo tshikala ‘lufu kalutshiyiku, nansha madilu, nansha mbila ya miadi, nansha bitu bidi bisama.’ Ba bungi ba kutudi batu babadila bantu mvese eu mu buambi bua kubaleja nsombelu utuikale nende mu Mparadizu. Ntshinyi tshitu bamue bantu bamba patutu tubabadilaye? Bamue batu bamba ne: “Mbikole bua meme kuitaba malu aa bualu ndi mumone ne: mbaambe bele ne kalele.”
4. a) Ntshinyi tshivua Yehowa mudianjile kumanya ne mumone? b) Pakumbusha mulayi eu, ntshinyi tshikuabu tshivua Yehowa muambe?
4 Pavua Yehowa muambile mupostolo Yone bua kufunda mulayi wa Mparadizu, uvua mumanye ne: netuwuleje bantu mu buambi. Yehowa uvua mumanye kabidi ne: nebikolele bantu ba bungi bua kuitaba ne: malu neakane kumpala eku. (Yesh. 42:9; 60:2; 2 Kol. 4:3, 4) Mmunyi mutudi mua kadijadikila tuetu bine ne kujadikila bantu bakuabu ne: malu adi mamba mu Buakabuluibua 21:3, 4 neakumbane? Yehowa mmutuleje malu adi atusaka bua kuitaba ne: mulayi wende au neukumbane. Mmalu kayi au?
YEHOWA UDI UTUJADIKILA NE: MULAYI WENDE NEUKUMBANE
5. Mmalu kayi adi atusaka bua kuitaba mulayi wa Nzambi wa Mparadizu? Nkuepi kutudi tuapetela?
5 Mvese idi ilonda eyi idi itujadikila ne: mulayi wa Yehowa wa Mparadizu neukumbane. Idi yamba ne: “Yeye udi musombe mu nkuasa wa bukalenge wakamba ne: ‘Tangilayi! Ndi ngenda mvuija bintu bionso bipiabipia.’ Udi wamba kabidi ne: ‘Funda, bualu mêyi aa nga lulamatu ne mmalelela.’ Wakangambila ne: ‘Akumbanyi! Meme ndi Alfa ne Omega, ntuadijilu ne ndekelu.’”—Buak. 21:5, 6a.
6. Bua tshinyi malu adi mu Buakabuluibua 21:5, 6 adi atusaka bua kuitaba mulayi wa Nzambi eu ne muoyo mujima?
6 Mmunyi mudi mvese eyi ituitabijija mulayi eu ne muoyo mujima? Mukanda wa Buakabuluibua Nkomenu udi umvuija mvese eyi ne: “Yehowa mmuenze anu bu udi mumane kutua tshiala pa mukanda wa lupangu, muenzela bena lulamatu, mukanda wabapesha bukenji ku mabenesha atshilualua.”b Mulayi wa Nzambi au udi mu Buakabuluibua 21:3, 4. Kadi mu mvese 5 ne 6, mudi mêyi adi anu bu tshiala tshidi Yehowa mutue bua kutujadikila ne: mulayi wende au neukumbane. Tukonkononayi mêyi a Yehowa au.
7. Nnganyi udi utuadija kuakula mu mvese 5? Bua tshinyi bualu ebu mbua pa buabu?
7 Mvese 5 udi utuadija ne: “Yeye udi musombe mu nkuasa wa bukalenge wakamba ne.” (Buak. 21:5a) Yehowa nkayende ke udi muambe mêyi aa. Mu mukanda wa Buakabuluibua mudi miaba mikuabu ibidi idi Yehowa mudiakuile. Ki mmuanjelu anyi Yezu udi mutupeshe tshijadiki etshi to. Kadi Yehowa nkayende ke udi mutshifile. Bualu ebu budi butusaka ku ditaba mêyi makuabu a mvese au adi alonda ne muoyo mujima bualu Yehowa ‘kena mua kushima to.’ (Tito 1:2) Mêyi adi mu Buakabuluibua 21:5, 6 neakumbane bushuwa!
“TANGILAYI! NDI NGENDA MVUIJA BINTU BIONSO BIPIABIPIA”
8. Mmunyi mudi Yehowa mutambe kuleja ne: mulayi wende eu neukumbane bushuwa? (Yeshaya 46:10)
8 Pashishe Yehowa udi wamba ne: “Tangilayi!” (Buak. 21:5) Mbafunde muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: “Tangilayi!” mu mukanda wa Buakabuluibua njila ne njila. Mukanda mukuabu muambe ne: “Bavua bafunde muaku eu bua mubadi atume ntema ku malu adi aulondela.” Monayi mêyi a Nzambi avua alondela muaku au: “Ndi ngenda mvuija bintu bionso bipiabipia.” Mêyi aa adi aleja malu enza Yehowa kumpala eku. Kadi bu mudiye mutuishibue ne: neaakumbaje, muambe bienze anu bu ne: ukadi wenda uakumbaja.—Bala Yeshaya 46:10.
9. a) Tshiambilu tshia ‘kuvuija bintu bionso bipiabipia’ tshidi tshileja tshinyi? b) Ntshinyi tshiafikila “diulu” ne “buloba” bidiku ebi?
9 Tuakulayi bua tshiambilu tshikuabu tshidi mu Buakabuluibua 21:5 etshi: “Ndi ngenda mvuija bintu bionso bipiabipia.” Mêyi aa adi aleja malu abidi enza Yehowa. Bua kumpala, Yehowa neabutule ndongoluelu mubi udiku eu. Buibidi, neapingaje ndongoluelu mupiamupia. Buakabuluibua 21:1 udi uleja ne: “Diulu dia kale ne buloba bua kale bivua bijimine.” “Diulu dia kale” didi diumvuija mbulamatadi idiku idi Satana ne bademon balombola. (Mat. 4:8, 9; 1 Yone 5:19) Anu mudibi bileja mu Bible, buloba budi mua kuleja bantu badi bansombelapu. (Gen. 11:1; Mis. 96:1) Nanku, “buloba bua kale” budi bumvuija bantu babi. Yehowa neabutule “diulu” ne “buloba” bidiku ebi, neapingaje “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia” pa muaba wabi. Tuambe ne: mbulamatadi mupiamupia wakokesha bantu bakane.
10. Ntshinyi tshiavuija Yehowa tshipiatshipia?
10 Buakabuluibua 21:5 udi uleja tshidi Yehowa wamba bua bintu biavuijaye bipiabupia. Ki mmuambe ne: “Ndi ngenda ngenza bintu bionso bipiabipia” to. Kadi mmuambe ne: “Ndi ngenda mvuija bintu bionso bipiabipia.” Yehowa neavuije buloba ne bantu bapiabapia, pabavuijaye bapuangane. Anu mukavua Yeshaya muleje, Yehowa neavuije buloba bujima muaba mulenga mufuanangane ne budimi bua Edene. Yehowa neatuvuije bapiabapia wondopa masama a yonso wa kutudi. Newondope balema, bampofu, ne bampundi matshi; neajule too ne bantu batudi bafuishe.—Yesh. 25:8; 35:1-7.
“MÊYI AA NGA LULAMATU NE MMALELELA. . . . AKUMBANYI!”
11. Yehowa uvua muambile Yone bua kuenza tshinyi? Bua tshinyi?
11 Ntshinyi tshikuabu tshidi Nzambi muambe bua kutujadikila ne: mulayi eu neukumbane? Wakambila Yone ne: “Funda, bualu mêyi aa nga lulamatu ne mmalelela.” (Buak. 21:5) Yehowa uvua muambe bua kufunda mêyi aa, muambe kabidi bua tshinyi bivua bikengela kuafunda. Uvua muambe ne: “Bualu mêyi aa nga lulamatu ne mmalelela,” tuambe ne: milayi ya Nzambi neyikumbane. Tudi ne dianyisha bua muvua Yone mutumikile dîyi divuabu bamutumine dia ‘kufunda’ mêyi aa. Ke bualu kayi tudi tubala mulayi wa Nzambi wa Mparadizu ne tuelangana meji a masanka adi matuindile.
12. Yehowa uvua muambe ne: “Akumbanyi!” bua tshinyi?
12 Nzambi muambe kabidi ne: “Akumbanyi!” (Buak. 21:6) Yehowa muambe mêyi aa bienze bu ne: malu onso adiye mulaye bua Mparadizu akadi makumbane. Mmuakule nanku bualu kakuena tshintu nansha tshimue tshidi mua kumupangisha bua kukumbaja dijinga diende edi to. Tuakulayi mpindieu bua bualu bukuabu budi Yehowa muambe budi butujadikila ne: mulayi wende eu neukumbane. Mbualu kayi abu?
“MEME NDI ALFA NE OMEGA”
13. Bua tshinyi Yehowa uvua muambe ne: “Ndi Alfa ne Omega”?
13 Anu mutukadi bamone, Yehowa nkayende uvua muakule misangu isatu mu bikena kumona. (Buak. 1:8; 21:5, 6; 22:13) Misangu yonso ayi uvua mudiambe ne: “Meme ndi Alfa ne Omega.” “Alfa” ke dileta dia ntuadijilu mu maleta onso a tshiena Greke ne “Omega” ke dia ndekelu. Yehowa mmudibikile “Alfa ne Omega” bua kuleja ne: yeye mutuadije kuenza bualu neaye nabu too ne ku ndekelu.
Patu Yehowa utuadija kuenza bualu, utu uya nabu too ne ku ndekelu (Tangila tshikoso tshia 14, 17)
14. a) Mmu ngumvuilu kayi muvua Yehowa muambe ne: “Alfa”? Mu ngumvuilu kayi muambaye ne: “Omega”? b) Genese 2:1-3 udi utujadikila tshinyi?
14 Pakafuka Yehowa Adama ne Eva, wakabaleja tshivuaye ujinga kuenzela bantu ne buloba. Bible udi wamba ne: “Nzambi wakababenesha, Yeye kubambila ne: ‘Nulelangane, nuvulangane, nuwuje buloba tente, nubukokeshe.’” (Gen. 1:28) Pavua Yehowa muambe mêyi aa bivua anu bu uvua wamba ne: “Alfa.” Mêyi aa avua aleja patoke tshivua dijnga diende dia ne: bana bapuangane ba Adama badi bamutumikila buwuje buloba tente ne babuvuije Mparadizu. Pakumbajaye dijinga diende adi kumpala eku, nebienze anu bu udi wamba ne: “Omega.” Yehowa mumane kufuka ‘diulu, buloba, ne bintu bionso bidimu,’ wakafila tshijadiki tshia ne: dijinga diende adi divua ne bua kukumbana. Tshijadiki atshi tshidi mu Genese 2:1-3 (Bala.) Yehowa wakadijidila dituku dia muanda mutekete. Atshi tshivua tshijadiki tshia ne: kakuvua tshintu tshivua mua kumupangisha bua kukumbaja dijinga diende adi to. Divua ne bua kukumbana dionso ku ndekelu kua dituku dia muanda mutekete.
15. Bua tshinyi Satana uvua mua kuikala muele meji ne: uvua mupangishe Yehowa bua kukumbaja dijinga diende?
15 Pavua Adama ne Eva batombokele Yehowa, bavua balue bena mpekatu ne bakasambulujila bana babu mpekatu ne lufu. (Lomo 5:12) Dîba adi biakamueneka bu ne: Satana uvua mupangishe Nzambi bua kukumbaja dijinga diende dia kuwuja buloba tente ne bantu bapuangane badi bamutumikila. Biakamueneka bu ne: Satana uvua mupangishe Yehowa bua kuamba ne: “Omega.” Pamuapa Satana uvua muele meji ne: Yehowa kavua mua kukumbaja kabidi mulayi wende au to. Uvua mua kuikala muele meji ne: Yehowa uvua mua kushipa Adama ne Eva, ne kufukulula bantu bakuabu bavua mua kukumbaja dijinga diende adi. Pende bu Nzambi mubashipe, Satana uvua mua kuamba ne: Nzambi mmuena dishima bualu Yehowa uvua mulaye Adama mu Genese 1:28 ne: bana babu ke bavua ne bua kuwuja buloba tente.
16. Bua tshinyi Satana uvua mua kuikala muele meji ne: uvua mua kuamba mudi Yehowa mupangile bua kukumbaja mulayi wende?
16 Satana uvua mua kuikala kabidi muele meji ne: Yehowa uvua ne bua kulekela Adama ne Eva balela bana bapange bupuangane, bavua kabayi mua kulua bapuangane to. (Muam. 7:20; Lomo 3:23) Bu biobi bienzeke nanku, Diabolo uvua mua kuamba muvua Nzambi mupangile bua kukumbaja dijinga diende. Bualu buloba kabuvua mua kuwula tente ne bana bapuangane ba Adama ne Eva to.
17. Mmunyi muvua Yehowa mujikije buntomboji bua Satana, ne Adama, ne Eva? Bualu abu nebufikishe ku tshinyi? (Tangila kabidi tshimfuanyi.)
17 Mushindu uvua Yehowa mujikije buntomboji bua Satana, ne Adama ne Eva, uvua ne bua kuikala mukemeshe Satana bikole. (Mis. 92:5) Yehowa wakalekela Adama ne Eva balela bana; ke mushindu uvua mêyi ende makumbane, kayi mulue muena dishima to. Biakaleja kabidi ne: yeye mulaye bualu, kakuena tshidi mua kumupangisha bua kubukumbaja to. Wakenza bua dijinga diende adi dilue kukumbana, pakafilaye ‘muana’ uvua ne bua kusungila bana ba Adama ne Eva bavua bamutumikila. (Gen. 3:15; 22:18) Muana eu uvua ne bua kufila muoyo wende bua kusungila bantu. Satana kavua mutekemene ne: Nzambi uvua mua kuenza nanku to. Satana kavua muele meji ne: Yehowa uvua mua kufila muanende bu tshia kupikulangana natshi to. Bualu anu muntu uvua kayi ne budinangi ke uvua mua kutshifila. (Mat. 20:28; Yone 3:16) Satana yeye udi ne budinangi. Mulambu wa Yezu au neukumbaje malu kayi? Ku ndekelu kua bidimu 1000 bia bukokeshi bua Kristo, bana bapuangane ba Adama badi batumikila Nzambi nebasombe mu Mparadizu pa buloba anu bu muvuaye mulaye. Pakumbana mulayi au, nebienze anu bu ne: Yehowa mmuambe ne: “Omega.”
MUA KUITABA MULAYI WA YEHOWA WA MPARADIZU NE MUOYO MUJIMA
18. Mmalu kayi asatu adi Nzambi muambe bua kutujadikila ne: mulayi wende neukumbane? (Tangila kazubu ka “Malu asatu adi atusaka bua kuitaba mulayi wa Yehowa.”)
18 Mmalu kayi atudi balonge atudi mua kujadikila nawu bantu mu buambi ne: mulayi wa Nzambi wa Mparadizu neukumbane? 1) Yehowa nkayende ke udi muambe mulayi eu. Mukanda wa Buakabuluibua udi wamba ne: “Yeye udi musombe mu nkuasa wa bukalenge wakamba ne: ‘Tangilayi! Ndi ngenda mvuija bintu bionso bipiabipia.’” Yehowa udi ne meji, ne bukole, ne dijinga dia kukumbaja mulayi wende eu. 2) Bu mudi Yehowa mutuishibue ne: neakumbaje mulayi eu, ku mêsu kuende ukadi mukumbane. Ke bualu kayi mmuambe ne: “Mêyi aa nga lulamatu ne mmalelela. . . . Akumbanyi!” 3) Padi Yehowa utuadija kuenza bualu, udi uya nabu too ne ku ndekelu. Ke bualu kayi mmuambe ne: “Meme ndi Alfa ne Omega.” Yehowa nealeje mudi Satana muena dishima udi kayi mua kumupangisha bua kukumbaja dijinga diende to.
19. Bantu bobu babenga kuitaba mulayi wa Nzambi wa Mparadizu, neubambile tshinyi?
19 Vuluka ne: paudi wambila bantu malu adi Yehowa muambe bua kutujadikila ne: milayi yende neyikumbane, neufike ku dimueyemena bikole. Ambaku, wewe mubadile muntu mulayi wa Mparadizu udi mu Buakabuluibua 21:4 umvua ukuambila ne: “mbikole bua kuitaba malu aa, bualu ndi mumone ne: mbaambe bele ne kalele,” neumuambile tshinyi? Mubadila mvese 5 ne 6 ne umumvuijayi. Muleje mudi Yehowa mutujadikile ne: neakumbaje mulayi wende au bienze anu bu utua tshiala pa mukanda.—Yesh. 65:16.
MUSAMBU WA 145 Nzambi mmutulaye Mparadizu
a Mu tshiena-bualu etshi, netumone malu adi Yehowa muambe bua kutujadikila ne: mulayi wende wa Mparadizu neukumbane. Musangu wonso utudi tuleja bantu mulayi eu mu buambi, netufike ku ditaba milayi ya Yehowa bikole.
b Tangila mukanda wa Buakabuluibua—Nkomenu wabu munene ukadi pabuipi! dib. 303-304, tshik. 8-9.