Ditantamena dijinga dia kupingana ku mbelu mu mudimu wa Nzambi
YEZU KRISTO wakatumina balondi bende dîyi ne: “Ndayi . . . ne nuvuije bantu ba mu matunga wonso balongi.” (Matayi 28:19, NW) Bua bena nkristo bavule, kuya kukumbaja mukenji eu muaba mukuabo nkuanyisha nsombelu mukole kule ne ku mabo. Batangidi bena ngendu, bakaji babo, ne bakuabo badi bashiya bintu bivule panyima bua kulubuluja mudimu wa Nzambi. Dijinga dia kupingana ku mbelu didi mua kuikala diteta dikole bua Bantemu ba Yehowa aba buonso.
Dijinga dia kupingana ku mbelu didi dilua padi lungenyi luvuluija nsombelu wa dikubibua ne dinanga bilabula kale. Bidi mua kukebesha dibungama dikole mu mushindu wa kujobokija muoyo ne kutekeshibua mu maboko bua kutungunuka. Bushuwa, kunyima kua bamane kusumbisha bintu biabo ne kuenza luendu ludi lutudisha mfranga mivule ku ditunga dia bende, bamue bakateketa mu maboko pa kubenga kukumbaja bipatshila biabo ne bakapingana ku mabo. Dijinga dia kupingana ku mbelu diakabatshimuna.
Pa tshibidilu dibungama dia mushindu’eu didi dilua kunyima kua luendu lua kumpala, kadi bua bamue didi ditungunuka matuku wonso a muoyo. Kunyima kua dishala kule munkatshi mua bidimu bipite pa 20, Yakoba ‘uvua ne dijinga dia kualukila ku mbelu kua tatuende.’ (Genese 31:30) Nnganyi udi mua kuakamangana ne dijinga dia kupingana ku mbelu? Ntshinyi tshidi tshidikebesha? Mmunyi mudi muntu mua kutantamena dijinga dia mushindu’eu?
Ntshinyi tshidi tshikebesha dibungama?
Dijinga dia kupingana ku mbelu didi mua kuikala ne buenzeji kudi muntu yonso. Amytis, muana wa bakaji wa mukalenge Astyages wa Médie, pa kutangila ne mêsu uvua ne tubingila tuonso tua kuikala ne disanka: bubanji, lumu, nzubu muimpe. Kadi, uvua ne dijinga dikole dia kuikala ku mikuna ya Médie, nunku bayende, mukalenge Nebukadnezare wakiibaka bikishilu bilembeleja bifuanangane ne bia ku Babilone mu madikolela ende a kumukankamija.
Dijinga dia kupingana ku mbelu didi mua kuikala diteta dia pa buadi padi nsombelu umueneka mukole kupita eu uvua nende muntu kumpala kua kuenzaye luendu luende. Pavua tshisamba tshia Yuda mu bupika, bakadiabakena ne: “Hatuakadi hehi ne misulu ya Babulona—tuakashikamaku, bulelela tuakadila, hatuakavuluka Siona. Netumanye mua kuimba musambu wa Yehowa mu buloba bua bende munyi?”—Musambu wa 137:1, 4.
Malu mavule adi mua kuikala mpokolo wa dibungama didi difumina ku dijinga dia kupingana ku mbelu. Terry, wakumbuka ku Canada, udi wamba ne: “Dituku kampanda foto wa dîku dietu wakapona mu mukanda. Pangakamuangula, diakamue dijinga dia kupingana ku mbelu dikole diakankuata, ne ngakadila.” Chris, wakumbuka ku Angleterre bua kuya ku ditunga divua ditambe bupele, udi utonda ne: “Kuvuluka patupu, ngimbilu wa musambu anyi mupuya wa biakudia bisheme bidi mua kumbungamija bua bintu bingakashiya kunyima.”—Fuanyikija ne Nomba 11:5.
Bisuikidi bikole mu dîku bidi misangu ya bungi ne tshiabi tshitupa. Roseli, muena ditunga dia Brésil udi mpindieu musombele mu ditunga diena mutumba, udi umvuija ne: “Ndi ngumvua bintonda bikole pandi mpeta lumu lubi ludi lufumina ku mbelu ne tshiena kuoku bua kuambuluisha. Misangu mikuabo mbibi bitambe pandi tshiyi mpeta ngumu ne ndi ntuadija kufuanyikija malu.” Janice wakumbuka ku Amerike wa ku nord bua kuya mu katshimenga ka luya lukole ka ku Amazonie. Udi wamba ne: “Dijinga dia kupingana ku mbelu didi dinduila pandi ngumvua lumu luimpe lua kuetu. Ngakumvua lumu lua mushindu uvuabo bajikija lutetuku pamue, ne mvua njinga kuikala nabo.”
Ki ng’anu kushiya bantu kunyima kudi kukebesha dijinga dia kupingana ku mbelu nansha. Linda udi umvuija ne: “Ndi mua kuteketa mu maboko pandi tshiyi mumanye muaba undi mua kusumbila bintu bindi nkengela. Tshivua mumanye mushinga anyi mushindu wa kuendulula mushinga. Kuikala ne mashinyi anyi nkayanyi kuvua kukengela mfranga mivule, ne misangu mivule bavua bansakila pamvua nduangana bua kubuela mu bise miwule tente ya diambula bantu. Ebi bivua bimvuluija kuetu.” Pa kumvuija dishilangana dia nshidimukilu ne dia malu a bubanji, Janet udi wamba ne: “Bupele buvua buntonda. Kumpala tshivua muanji kumona bantu balomba mampa bu ka pa luse, anyi mêku a bantu bavule asombela mu tshibambalu tshimuepele, kakuyi milonda ya mâyi. . . . Bintu bia mushindu’eu bivua bintonda bikole mu mushindu umvua mfika ku didiumvua ne: tshivua mua kunengamu to.”
Tantamena majinga ebe makole
Katuena ne bua kufua bundu patudi tumvua dijinga dikole dia kuikala ne bantu batudi banange ne dia muaba utuvua bakolele. Yehowa Nzambi wakatupesha dijinga edi bua se: tubabidile muntu pa nkayende disanka didi difumina ku didia malanda masheme. Batangidi bena nkristo ba tshisumbu tshia Efeso bavua bantu bapiluke mu nyuma bakumbane mua kutantamena majinga makole. Kadi, ntshinyi tshiakenzeka pakatua dikumbula dia mupostolo Paulo ku tshibungubungu? Bushuwa, “Buonso buabo bakadila bikole, bakela Paulo bituha ku nshingu, bakamutua mishiku”! (Bienzedi 20:37) Eyowa, ngenzelu eu kavua umvuija dijinga dia kupingana ku mbelu to. Kadi, udi usaka ku diela meji. Kuikala ne majinga makole ki nkubi nansha, kadi katuena ne bua kualekela atulombola nansha. Pashishe, mmunyi muwudi mua kutshimuna dijinga dia kupingana ku mbelu?
Kulonga mua kuakula muakulu wa muaba uwudi nnsapi bua wewe kudiumvua kuenu. Kumvua dijinga dia kupingana ku mbelu kudi mua kuikala kukole kutambe padi diyukidilangana kadiyiku bualu udi ne bua kuakamangana ne muakulu wa bende. Ke bualu kayi, pikalaku mushindu, udianjile kulonga kufunda ne kuakula muakulu wa muaba awu kumpala kua kukuya. Anyi, udifile ne kasuki mu dilonga dia muakulu mu mbingu mikese, kunyima kua difika diebe. Adi, ndîba diwudi ne dijinga dikole dia kumanya bia bungi, ne bua kabingila aka udi mua kulubuluka biakane mu diwulonga diebe. Bu wewe mua kudifila bia bungi mu mbingu eyi ku dilonga dia muakulu, mu katupa kîpi newubabidile miyuki, ne ebi nebikuambuluishe bua kujimija dijinga dia kupingana ku mbelu.
Keba balunda bapiabapia ne lukasa luonso, bualu nebikuambuluishe bua kudiumvua kuenu. Tshisumbu tshia Bantemu ba Yehowa mmuaba muimpe wa kupetela balunda balelela. Ela tshiidia tshia kumpala ne tabalela bakuabo. Enza madikolela bua kumanya bikadilu biabo, dîku diabo, ntatu yabo, ne bintu bidi bibasankisha. Bikila bena ditabuja nebe ku nzubu. Ku luabo luseke, newumone ne: buobo pabo nebatuadije kukutabalela.
Munkatshi mua tshisamba tshia Nzambi, malunda masheme adi mua kukola anu bu bisuikidi mu dîku. Yezu wakamba ne: “Muntu yonso wenza bu mudi Nzambi musue udi muan’etu mulume ne muan’etu mukashi ne mamu’anyi.” (Mâko 3:35) Kristo pende wakajadikila balondi bende ne: “Muntu yonso wakushîa nsubu wandi, anyi bana babo balume, anyi bana babo bakashi, anyi mamu’andi, anyi tatu’andi, anyi bana bandi, anyi madimi andi, bua bualu buanyi ne bua lumu luimpe, katataka yeye neahete bintu misangu lukama bitambe bia diambedi mu tshikondo etshi, nsubu ne bana babo balume ne bana babo bakashi ne bamamu ne bana ne madimi, ne makenga kabidi; halua tshikondo tshikuabo, neahete muoyo wa tshiendelele.” (Mâko 10:29, 30) Ne bu-wetu bua mushindu’eu bua mu nyuma, katuena nkayetu to, nansha mu ditunga dipiadipia.
Kulama malanda masheme ne aba badi bashale ku mbelu kudi kabidi mua kuambuluisha bua kutantamena dijinga dia kupingana ku mbelu. Pamu’apa neukeme pa kumona ne: bu muudi kule, difundilangana mikanda mbualu bua mushinga mukole, bualu udi welangana meji a bungi pa miaku yebe. Nekuikale bintu bia disanka bia kuamba. Janet, utuatedi ku ntuadijilu, udi wamba ne: “Diyukidilangana kule ku nshinga didi dikengela mfranga mivule, kadi kutuma ku poste kasete ne mêyi makuata kudi mua kutudisha mfranga mikese. Ku mbangilu, pawudi kuyi muibidilangane bidi mua kumueneka bikole bua kuakula kumpala kua tshisanji. Kadi, wewe mua kuyukila ne muntu muikale kunyima kua tshisanji, mbipepele ne bidi bisankisha.” Udi ne bua kulomba bua kukutuminabu pabu kasete kakuata mêyi.
Shirley, wakumbuka ku Etats-Unis bua kuya ku Amerike latine kukadi bidimu 25, udi wamba ne: “Ndi misangu ya bungi mfunda malu mamonamona adi ibaka pamutu pa ntatu. Ebi bidi bikankamija bakuabo bua kumfundilabo.” Kadi, dimuka. Difunda dinekesha dia mikanda didi mua kukupangisha balunda bapiabapia. Del, wakumbuka ku Canada bua kuya ku ditunga dikuabo, udi wamba ne: “Epuka kusomba anu ku nzubu ne kuelangana meji ku bintu biwudi mubule. Pamutu pa nanku, patuka pambelu uye kuendakana pa kubandila muaba webe mupiamupia.”
Keba mua kumanya bikadilu, malu a kale, ngeledi wa meji, ne miaba minene ne mimpe bia ditunga dipiadipia. Ebi nebikuambuluishe bua kuteyi ntema yebe anu ku bintu bibi. Biwikala ujinga menemene kusomba ku muaba kuwudi muye, mbimpe wepuke dikumbula ne lukasa luonso anyi misangu ya bungi ditunga diebe. Bitu bilela lutatu bua kupeta balunda bapiabapia ne kuibidilangana ne nsombelu mipiamipia. Tshibidilu tshia kualukila kukumbula kuenu tshidi tshipumbisha madikolela aa. Diakamue, pawamana kuibidilangana ne muaba webe mupiamupia, udi mua kusanka bua kuya kuenu bua dikumbula—ne pashishe kualukila. Bua mpindieu, tungunuka ne kuibaka dilamata ku muaba webe mupiamupia.
Tungunuka ne kujalamija mêsu kumpala
Yehowa wakatupesha buloba bujima bu nzubu wetu. (Musambu wa 115:16) Ne mmuenenu wa musangelu wa bena nkristo, nsombelu udi mua kuikala wa disanka mu ditunga kayi dionso. Bu wewe mua kuenza luendu bua kulubuluja bipatshila bia Bukalenge ne kumanyisha lumu luimpe mu ditunga dikuabo anyi muaba mukuabo mu ditunga diebe, pa kuenza nanku udianjile kuikala ne disanka. Tungunuka ne kukeba balunda bapiabapia, ne kulonga bikadilu bipiabipia bishilangane, kuvuija balongi, anyi kuenza bintu bidi bipetesha mabenesha mu mudimu wa Nzambi.
Yehowa Nzambi mmulunda wikala nebe dîba dionso, muaba wonso uwasanganyibua. (Musambu wa 94:14; 145:14, 18) Nanku semena pabuipi nende mu masambila. (Lomo 12:12) Ebi nebikuambuluishe bua kulama mu lungenyi tshipatshila tshiebe tshiwudi mudifundila mu nsombelu bu muwudi musadidi wa Nzambi. Abrahama ne Sara bakalama tshiabo tshipatshila mu lungenyi pakashiyabo nzubu wabo muimpe mu tshimenga tshia Ur. Pa kutumikila dîyi-dituma dia Yehowa, bakashiya kunyima balunda ne balela. (Bienzedi 7:2-4) Bu buobo batungunuke ne kuvuluka ne kanyinganyinga muaba wakashiyabo, bavua mua kukupingana tshikondo kampanda. Kadi bavua batekemena muaba muimpe mutambe—ku shòò, muoyo wa kashidi pa buloba bukudimuna mparadizu muinshi mua Bukalenge bua mu diulu bua Nzambi.—Ebelu 11:15, 16.
Kumanyisha mu madimi a kua bende anyi muaba udi ukengela bamanyishi bavule ba Bukalenge mu ditunga diebe kudi mua kuikala diteta. Kadi udi kabidi mudimu muwule tente ne bipeta ne mabenesha. (Yone 15:8) Bu ngenyi mibi mua kukubuikila ku mpukapuka, idi mua kutshimunyibua pa kulama tshipatshila tshiebe mu tshieledi tshia lungenyi ne pa kujalamija mêsu kumpala. Muanetu mukaji mujike misionere wakamba ne: “Pandi ngumvua dibungama dinduila, ndi nteta kutuma meji ku bulongolodi bupiabupia ne mushindu wikala bukua-bantu buonso dîku dimuepele.” Ngenyi mimpe ya mushindu’eu idi mua kukuba disanka diebe bua se: dijinga dia kupingana ku mbelu kadikutshimunyi.
[Tshimfuanyi mu dibeji 29]
Dijinga dia kupingana ku mbelu kadiena dipumbisha menemene mudimu wa bena nkristo nansha