TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w97 15/2 dib. 4-7
  • Pikala makenga kaatshiyiku kabidi

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Pikala makenga kaatshiyiku kabidi
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Bua tshinyi kakakumbaja diakamue disua diende?
  • Bua tshinyi kubenga kuenzeja bantu tshidi tshiakane ku bukole?
  • Mmunyi bua bonso bàdì bakengeshibue kabayi bualu?
  • Disulakana dilelela bua badi bakenga?
  • ‘Dijadikibua tshiakabidi dia malu onso’
  • Ntshinyi tshidi Bible wamba?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia bantu bonso)—2017
  • Busambi bua badi bakenga
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2003
  • Bua tshinyi Nzambi mmulekele makenga?
    Bible utu ulongesha tshinyi menemene?
  • Kutantamena makenga kudi mua kutuambuluisha
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2007
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
w97 15/2 dib. 4-7

Pikala makenga kaatshiyiku kabidi

MAKENGA kaavua mu dilongolola dia ku ntuadijilu dia Nzambi bua dîku dia bantu nansha. Kakaalongolola, ne ki mmuasue nansha. ‘Né bidi nanku,’ ke muudi mua kukonka, ‘mmunyi muakatuadijawu, ne bua tshinyi Nzambi mmualekele atungunuka too ne mpindieu?’​—Fuanyikija ne Yakobo 1:13.

Tudi tupeta diandamuna mu muyuki mufunda wa kale wa malu a bantu, mu Bible, nangananga mu mukanda wa Genese. Udi wamba ne: baledi betu ba kumpala, Adama ne Eva, bakalonda Satana Diabolo mu ditombokela diende dia Nzambi. Bienzedi biabu biakajula bilumbu binene biakabundula tshishimikidi mene tshia mikenji ne bulongame bia bukua-bifukibua. Pakadikebelabu bukenji bua kudiangatshila mapangadika pa tshivua tshimpe ne tshivua tshibi, bakatontolola bumfumu bukulu bua Nzambi. Bakela mpata pa bukenji buende bua kukokesha ne kuikala amu yeye nkayende mukoshi wa bilumbu pa “malu mimpe ne malu mabi.”​—Genese 2:15-17; 3:1-5.

Bua tshinyi kakakumbaja diakamue disua diende?

‘Nenku, bua tshinyi Nzambi kakakumbaja diakamue disua diende?’ ke muudi mua kukonka. Bua bavule, bualu ebu budi bumueneka bupepele. ‘Nzambi uvua ne bukole. Uvua ne bua kuikala mutumike nabu bua kubutula bantomboji abu,’ ke mudibu bamba. (Musambu 147:5) Kadi udiebeje wewe muine nenku: ‘Ntu nganyisha kakuyi dielakana aba bonso batu batumika ne bukole bubandile bua kukumbaja disua diabu anyi? Ntshituku mu mushindu undi tshiyi muelele meji ngumvua muoyo ujabala padi tshikokesha-nkaya kampanda utumika ne bisumbu bia basalayi bashipianganyi bua kuzengela panshi bena lukuna bende anyi?’ Bantu bena butshintshikidi bavule batu bajukila kuulu bua bualu bua nunku.

‘Ah,’ ke muudi wamba, ‘kadi bu Nzambi mutumike ne bukole abu, kakuvua muntu nansha umue uvua mua kutontolola bienzedi biende.’ Udi mujadike nanku anyi? Kabienaku bilelela bua se: bantu batu batontolola ditumika ne bukole dia Nzambi anyi? Badi bakonka bua tshinyi ki mmutumike nabu imue misangu, bu mu dilekelela diende dia bubi. Ne badi bakonka bua tshinyi mmutumike nabu misangu mikuabu. Nansha muena lulamatu Abrahama uvua ne lutatu bua ditumika dia Nzambi ne bukole buende kumpala kua bena lukuna Bende. Vuluka pakapangadija Nzambi bua kubutula Sodome. Ne ntupakanyi Abrahama uvua utshina se: bantu bimpe bavua mua kufua pamue ne babi. Wakadila ne: ‘Bualu ebu kabuikadi kuudi bua wewe kuenza nunku bua kushipa bantu bakane ne bantu babi popamue.’ (Genese 18:25) Nansha bantu ba lungenyi luakane bu Abrahama badi dijinga ne dibajadikila ne: kabakutumika bibi ne bukole abu buonso nansha.

Bushuwa, Nzambi uvua mua kuikala mubutule diakamue Adama, Eva, ne Satana. Kadi ela meji muvuabi mua kuikala ne buenzeji pa banjelu bakuabu peshi pa bifukibua bitshivua bilua, bivua ne bua kulua kumanya pashishe bienzedi biende. Bualu ebu buvuaku mua kubashiya badiela nkonko ìdì isuya pa butentame bua bukokeshi bua Nzambi anyi? Kabuvuaku mua kuteka Nzambi kumpala kua diashibua tshilumbu, bushuwa, tshia muvuaye tshikokesha-nkaya muena tshinyangu wa mushindu kampanda, bu muakamuamba Nietzsche, Nzambi udi ubutuila panshi kakuyi luse muntu kayi yonso udi umubenga anyi?

Bua tshinyi kubenga kuenzeja bantu tshidi tshiakane ku bukole?

‘Nzambi kavua anu ne bua kuenzeja bantu tshidi tshiakane ku bukole anyi?’ ke mudi bamue mua kuebeja. Ee, tangila bualu ebu kabidi. Mu malu a kale onso, mbulamatadi mmitete bua kuenzeja bantu biumvuangane ne ngelelu wayi wa meji. Imue mbulamatadi peshi bakokeshi bine mbatumike ne mishindu kabukabu ya dikontolola dia lungenyi, pamu’apa pa kutumika ne manga anyi dipandangana, pa kunyenga bantu badibu bakengesha tshipedi tshia dikema tshia budisunguidi. Katuenaku tuanyisha mutudi ne budikadidi bua kudisunguila tshitudi basue, nansha mudi tshipedi etshi tshifuanyike kunyangibua anyi? Tudi tulekela madikolela a mbulamatadi peshi a mukokeshi kayi yonso bua kutunyenga budikadidi abu anyi?

Nenku, ntshinyi tshikuabu tshivuaku tshishilangane ne ditumika diakamue dia Nzambi ne bukole buende bua kuenzeja mikenji ku bukole? Yehowa Nzambi wakajadika ne: mushindu mutambe buimpe wa kupita ne buntomboji uvua wa kulekela lupolo kampanda luîpi lua tshikondo tshia budikadidi ku bukokeshi buende bua aba bavua babenge mikenji yende. Ebi bivua mua kupetesha dîku dia bantu, bafumine kudi Adama ne Eva, tshikondo tshitshintshikila bua kudiludika buobu nkayabu kabayi bakokela mikenji ya Nzambi. Bua tshinyi wakenza nunku? Bualu uvua mumanye se: ndekelu wa bionso, tshijadiki tshikena kuela mpata tshivua ne bua kumueneka, tshishindika se: nkokeshilu wende utu misangu yonso mululame ne muakane, nansha padiye utumika ne bukole buende bukena mikalu bua kuenzeja disua diende, ne se: dimutombokela kayi dionso nedifikishe ku kabutu, nansha ku tototo nansha ku ndandanda.​—Dutelonome 32:4; Yobo 34:10-12; Yelemiya 10:23.

Mmunyi bua bonso bàdì bakengeshibue kabayi bualu?

‘Mu tshine tshikondo etshi, netuambe bishi bua bonso bàdì bakengeshibue kabayi bualu?’ ke muudi mua kuebeja. ‘Dikenga diabu ndiakanyine bushuwa bua kujadika kanungu kampanda ka mukenji anyi?’ Ee, Nzambi ki mmulekelele bubi bua buikaleku anu bua kujadika kanungu kampanda ka mukenji kadi kakayi kumvuika. Bishilangane, mbua kushindika musangu umue bua kashidi bulelela bua nshindamenu bua se: yeye nkayende ke udi mfumu mukulu ne se: ditumikila mikenji yende ndia mushinga mukole bua ditalala ne diakalenga bitungunuja bua bifukibua biende bionso.

Bualu bumue bua mushinga bua kulama mu lungenyi mbua se: Nzambi mmumanye ne: udi mua kulongolola tshinyangu kayi tshionso tshidi bubi mua kutuadila dîku dia bantu. Mmumanye se: ndekelu wa bionso, lupolo luîpi elu lua tshikondo tshia ntatu ne makenga neluikale ne tshipeta tshilenga. Ela meji bua mamu udi mukuate muanende bikole padi munganga umukengesha pa kumutua kashingi ka tshisalu bua kupetesha muana bukubi ku disama kampanda didi mua kumushipa bikalabi kabiyi nanku. Kakuena mamu udi musue bua muanende akenge. Kakuena munganga udi musue bua kukebela mubèdì dibungama. Tshikondo atshi, muana kêna ujingulula kabingila ka dikenga edi, kadi pashishe neajingulule bua tshinyi divua dianyishibue.

Disulakana dilelela bua badi bakenga?

Bamue badi mua kumvua se: dimanya patupu dia malu aa didi mua kuikala ne disulakana amu dikese bua aba badi bakenga. Hans Küng udi wamba ne: diumvuija dia meji bua dikalaku dia makenga didi “bu didi diambuluishi kudi mukengi anu bu mudi dilongesha muntu udi wamba kufua ne nzala ngikadilu wa bintu bia kudia.” Udi ukonka ne: “Dielangana meji matue dionso edi didiku bushuwa mua kupesha muntu udi makenga mapite dikanda muoyo mupiamupia anyi?” Ee, “dielangana meji matue” dionso dia bantu badi kabayi bamanye Dîyi dia Nzambi, Bible, ki ndikoleshe muoyo wa aba badi bakenga nansha. Dielangana meji dia bantu dia nunku ndikoleshe anu lutatu pa kufila lungenyi lua se: Nzambi uvua mulongolole bua muntu akenge ne se: buloba buvua bulongolola bua kuikala bu tshibandabanda tshia binsonji peshi muaba wa kutetshila aba bavua ne bua kupeta ndekelu wa bionso muoyo mu diulu. Ntshipendu kayipu!

Pabi, Bible muine udi ufila disulakana dilelela. Kêna amu ufila diumvuija dikumbane bua dikalaku dia makenga kadi kabidi udi wibaka dieyemena mu dilaya dilelela dia Nzambi dia se: nealongolole tshinyangu tshionso tshidi dilekelela edi dia makenga dia mutantshi muîpi dikebeshe.

‘Dijadikibua tshiakabidi dia malu onso’

Mu katupa emu Nzambi neakajilule malu mu mushindu uvuaye mualongolole bua ikale kumpala kua bantu bende ba kumpala bakafukaye kumutombokelabu. Tshikondo tshiende tshijadika tshia bukokeshi budikadile bua muntu tshikadi pa kujika. Tudi mu tshikondo tshiatumaye ‘Yezu mene, udi ne bua kushala mu diulu too ne palua bikondo bia kujadikabu tshiakabidi malu onso akamba Nzambi mukana mua baprofete bende ba tshijila kale kale too ne katataka.’​—Bienzedi 3:20, 21.

Ntshinyi tshienza Yezu Kristo? Neapikule buloba ku bena lukuna bonso ba Nzambi. (2 Tesalonike 1:6-10) Edi kadiakuikala dibutula dienza kakuyi njingakanyi, bu mudi edi dienza kudi batshikokesha-nkaya nansha. Mushiki wa tshijadiki udi uleja bipeta bia njiwu bia bukokeshi bubi bua bantu neuleje ne: Nzambi udi ne kabingila konso mu ditumika mu katupa emu ne bukole buende bukena mikalu bua kuenzeja disua diende. (Buakabuluibua 11:17, 18) Bangabanga ebi nebiumvuije “dikenga” ditu katshia buloba kabuyi buanji kumona kumpala, difuanangane ne, kadi dipite mene, Mvula wa kabutu wa matuku a Nowa ku bunene. (Matayo 24:21, 29-31, 36-39) Aba bapanduka ku “dikenga dinene” edi nebapete ‘bikondo bia dikankamija’ padibu bamona dikumbana dia malaya onso a Nzambi mafila “mukana mua baprofete bende ba tshijila.” (Bienzedi 3:19; Buakabuluibua 7:14-17) Ntshinyi tshidi Nzambi mulaye?

Eyowa, baprofete ba Nzambi ba kale badi bamba ne: nekuikale nshikidilu ku makenga makebesha kudi mvita ne diela dia mashi panshi. Tshilejilu, Musambu 46:9 udi utuambila ne: ‘Yeye udi ulekesha mvita bua ijike too ne ku mfudilu kua buloba.’ Kakuakuikala kabidi bantu bakengeshibue kabayi bualu ne bena tshimuangi bakuate luse, bantu babambidika bua masandi, balema, ne bashipibue mu mvita ya tshikisu! Muprofete Yeshaya udi wamba ne: ‘Tshisamba tshikuabu katshiena tshibiisha muele wa mvita bua kuluisha n’au tshisamba tshikuabu, ne kabena bayila lungenyi lua kuluangana n’alu mvita kabidi.’​—Yeshaya 2:4.

Baprofete mbadianjile kumanyisha kabidi ndekelu wa makenga makebesha kudi dibunda dia bibawu ne dipangika dia kulumbuluisha kuakane. Nsumuinu 2:21, 22 udi ulaya ne: “badi ne mitshima miakane nebashikame mu buloba” ne se: aba badi bakebelangana ntatu ne makenga ‘nebabumushepu.’ Kakuakuikala kabidi “muntu ne bukole bua kukengesha mukuabo.” (Muambi 8:9) Bantu babi bonso nebumbushibue bua kashidi. (Musambu 37:10, 38) Muntu yonso neamone mua kusomba mu ditalala ne mu bukubi, mupikula ku makenga.​—Mika 4:4.

Kupita apu, baprofete badi balaya kabidi ne: nekuikale ndekelu wa makenga makebesha kudi masama a ku mubidi ne a mu lungenyi. (Yeshaya 33:24) Yeshaya udi ulaya ne: bampofo, bampudi-matshi, balema, ne aba bonso badi ne mabèdì ne masama nebasanguluke. (Yeshaya 35:5, 6) Nzambi neakudimune mene bipeta bia lufu. Yezu wakadianjila kuamba ne: “aba bonso badi mu nkita ya tshivulukidi nebumvue dîyi diende ne nebapatukemu.” (Yone 5:28, 29, NW) Mu tshikena-kumona tshiende tshia “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia,” bakambila mupostolo Yone se: “Nzambi yeye muine . . . neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu abu, ne lufu kaluakuikalaku kabidi, nansha madilu, nansha miadi, nansha bisama kabiakuikalaku kabidi.” (Buakabuluibua 21:1-4, NW) Fuanyikijabi tung! Kakuyi bisama, binsonji, miadi, lufu​—makenga kaatshienaku kabidi!

Malu kayi onso a njiwu menzeke mu dilekelela dia bubi dia tshikondo tshîpi neakajibue. Nansha bivulukidi bia ntatu ne makenga a bantu​—bivua katshia kabiyi bilongolola kudi Nzambi—​nebiumbushibue kashidi. “Nebapue makenga abo a kale muoyo . . . bantu kabakuvuluka malu avua menzeke kale,” ke muakadianjila kumanyisha Yeshaya. (Yeshaya 65:16, 17, MMM) Dilongolola dia Nzambi dia ku ntuadijilu bua dîku dia bantu bapuangane basombe mu ditalala dijima ne diakalenga pa buloba bua mparadizu nedikumbane tshishiki. (Yeshaya 45:18) Dieyemena mu bumfumu bukulu buende nedikale dijima. Ndisankapu kayi dia kuikala ne muoyo mu tshikondo tshiajikija Nzambi makenga onso a bantu, tshikondo tshidiye uleja ne: kêna mushindu kampanda wa “muena tshinyangu, mubembedianganyi, muivi wa mayele, mushipianganyi,” bu muakamutumpila Nietzsche, kadi utu misangu yonso wa dinanga, wa meji, ne muakane mu ditumika ne bukole buende buonso!

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Bamue bakokeshi mbatumike ne dikontolola dia lungenyi, pa kunyenga bantu badibu bakengesha budisunguidi buabu

[Mêyi a dianyisha]

UPI/​Bettmann

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Pikala makenga kaatshiyiku kabidi, bantu bonso nebasankidile muoyo tshishiki

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu