Nkonko ya babadi
‘Kutua tshimanyinu’ kudibu batele mu 2 Tesalonike 3:14 (NW) mmuanda udi utangila anu tshisumbu anyi, peshi mbualu budi bena Kristo benza muntu pa nkayende bua kuepuka bena mutu mukole?
Malu avua mupostolo Paulo mufundile bena Tesalonike adi aleja ne: bakulu ba tshisumbu badi ne mudimu musunguluke mu ‘ditua tshimanyinu’ edi. Kadi bikale ne bipatshila bia mu nyuma, bena Kristo bonso muntu pa nkayende badi batungunuka ne muanda eu. Tudi mua kutamba kujingulula bualu ebu pa kukonkonona mubelu wa Paulo bilondeshile nsombelu uvuaku.
Paulo wakambuluisha bantu balume ne bakaji bua kuluabu bena kuitabuja, wakajadika kabidi tshisumbu tshia bena Tesalonike. (Bienzedi 17:1-4) Pashishe, pavuaye ku Kolinto wakafunda bua kubela kalumbandi ne kubakankamija. Paulo wakafila kabidi mibelu ivua ikengedibua. Wakababela ‘bua basombe [mu] ditalala; bua muntu yonso atangile ende malu, bakuate mudimu ne bianza biabu.’ Bamue kabavua balonda mibelu eyi nansha, ke bua tshinyi Paulo wakasakidila ne: ‘Bana betu, tudi tunusengelela ne: nudimuije [“bena malu makodiakane,” NW], nukoleshe badi ne mitshima yamba kupanga, nukuatshishe badi batekete.’ Bushuwa, munkatshi muabu muvua “bena malu makodiakane”a bavua bakengela mibelu.—1 Tesalonike 1:2-10; 4:11; 5:14.
Kunyima kua ngondo ndambu, Paulo wakafundila bena Tesalonike mukanda wende muibidi muikale ne malu makuabu avua atangila dikalaku dia Yezu ditshivua dilua. Paulo wakafila kabidi mibelu mikuabu bua mushindu wa kupita ne bena malu makodiakane bavua ‘kabayi ne tshidibu benza, [kadi] bavua benda babuelakana mu malu [“avua kaayi abatangila,” NW].’ Bienzedi biabu kabivua bipetangana ne tshilejilu tshia Paulo muenji wa mudimu mukole ne dîyi divuaye mutume bua muntu yonso kudiambuila bujitu buende nansha. (2 Tesalonike 3:7-12, MMM) Paulo wakamba bua bangate mapangadika kampanda. Mapangadika aa akalua panyima pa bakulu bamane kudimuija ne kubela bena malu makodiakane. Paulo wakafunda ne:
‘Bana betu, tudi tunuelela mukenji bua nuenu nudilamune kudi muanenu yonso wa mu Kristo udi wenda [“mu mushindu mukodiakane,” NW], ne udi kayi wenda bu mudi bilele biambibua kutudi binuakangata. Kadi nuenu, bana betu, kanuteketshi mu kuenza kua malu mimpe. Bikala muntu kayi utumikila dîyi dietu dia mu mukanda eu, [“nutue muntu au tshimanyinu,” NW] bua kanubuelakanyi nende, bua kufuishibuaye bundu ku mêsu. Ne kanumubadi bu muena lukuna, kadi numudimuije bu muanenu wa mu Kristo.’—2 Tesalonike 3:6, 13-15.
Nenku munkatshi mua mapangadika aa muvua didilamuna kudi bantu bena malu makodiakane, kubatua tshimanyinu, kulekela disomba nabu, kadi kuikala kubadimuija bu bana betu. Ntshinyi tshivua mua kufikisha bena mu tshisumbu ku mapangadika aa? Bua kutokesha muanda eu, tujingululayi malu asatu avua Paulo kayi muleje muaba eu.
1. Tudi bamanye ne: bena Kristo mbapange bupuangane ne badi ne mapanga. Kadi, dinanga ntshimanyinu tshia Buena-Kristo bulelela ne didi ditulomba bua kuikala tuditeka pa muaba wa bakuabu ne kubabuikidila bilema biabu. Tshilejilu, ku misangu muena Kristo udi mua kupeta tshiji tshikole, bu muakafikilabi Bânaba ne Paulo. (Bienzedi 15:36-40) Anyi bua dipungi, muntu udi mua kuamba mêyi mashile adi atapa ku muoyo. Mu nsombelu ya nunku, pa kuleja dinanga ne kutumikila mibelu ya mu Bible, tudi mua kubuikila tshilema, kutungunuka ne kusomba ne kuenza mudimu pamue ne muena Kristo netu. (Matayo 5:23-25; 6:14; 7:1-5; 1 Petelo 4:8) Bushuwa, mapanga a mushindu’eu ki ng’avua Paulo wamba mu 2 Tesalonike nansha.
2. Paulo kavua wamba bua dîba didi muena Kristo udisunguila bua kubenga kusomba ne muena Kristo mukuabu udi ne bikadilu ne mmuenenu kayiyi mimpe—tshilejilu, muntu udi umueneka mutambe kunanga dijikija lutetuku anyi bintu bia ku mubidi. Peshi muledi udi mua kukandika muanende bua kusomba ne bansonga badi bapepeja bukokeshi bua baledi, banaya manaya a tshikisu anyi a njiwu, peshi badi kabayi bangata Buena-Kristo ne mushinga. Aa mmapangadika adi muntu nkayende wangata mu diumvuangana ne bitudi tubala mu Nsumuinu 13:20 ne: ‘Udi wenda ne bena meji udi ulua muena meji, kadi udi ubuelakana ne bapote neakenge bua bualu ebu.’—Tangila 1 Kolinto 15:33.
3. Kadi bua tshilumbu tshivua tshikale tshinene, Paulo wakafundila bena Kolinto bua muntu udi wenza mpekatu munene kadi kayi unyingalala. Bavua ne bua kuipata benji ba mpekatu aba bavua kabayi banyingalala mu tshisumbu. Bivua bienze anu bu se: bavua ne bua kufila muntu “mubi” au mu bianza bia Satana. Pashishe, bena Kristo bavua balamate Nzambi kabavua ne bua kubuelakana ne bantu babi ba mushindu’eu nansha; mupostolo Yone wakabela bena Kristo bua kubenga nansha kubela muoyo. (1 Kolinto 5:1-13; 2 Yone 9-11) Kadi malu aa kaena akumbanyina mubelu wa mu 2 Tesalonike 3:14 nansha.
Muanda udi utangila “bena malu makodiakane” udibu bakule mu 2 Tesalonike mmushilangane ne malu asatu matela kuulu eku. Paulo wakafunda ne: bantu aba batshivua anu ‘bana betu’ ba kudimuija ne kuangata bu bawetu. Nenku, tshilumbu tshia bana betu “bena malu makodiakane” katshivua patupu bualu buvua butangila bena Kristo nkayabu peshi bualu bunene buvua bulomba bakulu ba tshisumbu bua kubukosa pa kuipata muntu au, bu muakenza Paulo pavuaku tshiendenda tshia masandi mu Kolinto. “Bena malu makodiakane” kabavua benze mpekatu munene bu muntu uvuabu bipate mu Kolinto nansha.
“Bena malu makodiakane” ba mu Tesalonike bavua benze malu a bungi avua mabasesuishe ku Buena-Kristo. Kabavua benza mudimu, pamu’apa bualu bavua bela meji ne: dipingana dia Kristo dikavua pabuipi anyi bualu bavua bena lulèngù. Kabidi, bavua bakebesha tshimbondambonda tshivule pa ‘kubuelakana mu malu avua kaayi abatangila.’ Pamu’apa bakulu ba tshisumbu bakavua bababele njila ne njila, mu diumvuangana ne mibelu ya Paulo idi mu mukanda wende wa kumpala ne mibelu mikuabu ya kudi Nzambi. (Nsumuinu 6:6-11; 10:4, 5; 12:11, 24; 24:30-34) Nansha nanku, bakatungunuka ne nsombelu uvua upendeshisha tshisumbu ne uvua mua kuambulukila bena Kristo bakuabu. Nenku, Paulo mukulu muena Kristo wakela malu abu makodiakane patoke, kutandulaye nsombelu wabu mubi, kadi kayi utela mêna abu nansha.
Wakamanyisha kabidi tshisumbu ne: bivua biakanyine bua muena Kristo yonso wa kudibu ‘atue [bena malu makodiakane] tshimanyinu.’ Bivua biumvuija ne: bantu bavua ne bua kumanya bena bienzedi bivua bipetangana ne tshikadilu tshivuabu badimuijile tshisumbu. Paulo wakababela bua ‘badilamune kudi muanabu yonso wa mu Kristo udi wenda mu mushindu mukodiakane.’ Kabivua biumvuija kuepuka muntu au kashidi nansha, bualu bavua ne bua kutungunuka ne ‘kumudimuija bu muanabu wa mu Kristo.’ Bavua ne bua kutungunuka ne kupetangana nende mu bisangilu ne pamu’apa mu buambi. Bavua mua kutekemena ne: muanabu au uvua mua kuteleja didimuija ne kulekela bikadilu biende bibi.
Mmu ngumvuilu kayi muvuabu mua ‘kudilamuna’ kudiye? Kakuyi mpata bivua mu disomba dia patupu. (Tangila Galatia 2:12.) Dibenga kusomba ne kujikija nende lutetuku pamue divua mua kumuleja ne: bantu badi ne mêyi-maludiki adibu balonda ki mbasue bikadilu biende to. Nansha yeye kayi mumvue bundu ne mubenge kushintuluka, pamu’apa bantu bakuabu kabakuidikija bikadilu biende ne kumufuana nansha. Kabidi, bena Kristo aba bavua ne bua kushindamena pa malu avua mimpe. Paulo wakababela ne: ‘Kadi nuenu, bana betu, kanuteketshi mu kuenza kua malu mimpe.’—2 Tesalonike 3:13.
Bushuwa, mubelu eu wa kudi mupostolo kawena ufila njila bua kupepeja anyi kulumbuluisha bana betu badi benza tulemalema nansha. Kadi tshipatshila tshiawu ntshia kuambuluisha muntu udi ulonda tshikadilu tshibi tshidi katshiyi tshipetangana ne Buena-Kristo.
Paulo kavua wela mikandu mikale ne malu a bungi bu muntu ukeba kupatula ngenzelu kampanda udi kayi umvuika bipepele. Kadi mbiumvuike ne: bakulu badi ne bua kuanji kubela ne kukeba bua kuambuluisha muntu eu muena malu makodiakane. Biobi kabiyi bikumbane ne muntu au yeye mutungunuke ne tshikadilu tshibi tshidi mua kutampakena bakuabu, badi mua kukoma ne: bidi bikengela kudimuija tshisumbu. Badi mua kulongolola muyuki udi uleja bua tshinyi tudi ne bua kuepuka malu makodiakane a mushindu’eu. Kabakutela mêna nansha, kadi muyuki wabu wa didimuija newambuluishe bua kukuba tshisumbu, bualu bantu ba lumvu nebashale ne budimu bua bungi ne nebakepeshe disomba ne muntu yonso udi ne malu makodiakane a mushindu’eu.
Bidi mua kuenzeka ne: mu bungi bua matuku muntu eu umvue bundu bua bikadilu biende ne adimone musakibue bua kushintuluka. Padi bakulu ne bantu bakuabu badi mu tshisumbu bamona dishintuluka edi, badi mua kupangadija muntu pa nkayende bua kutuadija kusomba kabidi nende.
Mu tshikoso: Bakulu ba tshisumbu badi badianjila kufila diambuluisha ne mibelu padi muntu kampanda wenda mu mushindu mukodiakane. Bikalaye kayi umona bubi bua tshikadilu tshiende ne utungunuka ne kuikala ne buenzeji bubi, bakulu badi mua kudimuija tshisumbu ne muyuki udi uleja patoke mmuenenu udi mu Bible—ni mbua diseselangana ne bantu badi kabayi bena kuitabuja anyi bua nsombelu yonso udi kayi muakane. (1 Kolinto 7:39; 2 Kolinto 6:14) Bena Kristo badibu badimuije mu tshisumbu mushindu’eu badi mua kupangadija muntu pa nkayende bua kukepesha disomba ne bantu badi batungunuka ne nsombelu mukodiakane eku batshikale anu bana betu.
[Mêyi adi kuinshi]
a Bavua benza mudimu ne muaku wa mu tshiena-Greke bua basalayi bavua kabayi balonda bulongame anyi mibelu, ne bua balongi bavua bapumbisha anyi banyema mu kalasa.
[Bimfuanyi mu dibeji 31]
Bakulu bena Kristo badi badimuija bena malu makodiakane ne batungunuka ne kubangata anu bu bena kuitabuja nabu