Mêyi a kulondabu kudi batangidi ba kalasa

KUTU mukulu udibu bateka mutangidi wa Kalasa ka Mudimu wa Nzambi mu tshisumbu tshionso. Bikalabu bakusungule bua kulombola kalasa, disanka diudi mua kuikala nadi ne ditabalela dikole diudi nadi bua mulongi ne mulongi yonso, nebienze bua kalasa aka kambuluishe bena tshisumbu tshienu tshijima.

Mudimu webe munene mu tshisumbu ng’wa kulombola Kalasa ka Mudimu wa Nzambi lumingu luonso. Kupu muoyo ne: pa kumusha balongi badi ne miyuki ya kuenza, bakuabu bantu badi kabidi mu bisangilu amu. Udienzeje bua kuvuluija bena mu tshisumbu kipatshila nansha kamu’epele ka kalasa mu mushindu mulenga ne muakanyine, bu mudibi bileja mu dibeji 5 too ne dia 8 mu mukanda eu.

Utabalele balongi bonso: badi babala, badi benza miyuki mienza bu dinaya, anyi miyuki mikuabu. Ubambuluishe bua bamone miyuki yabu bu mushindu udibu babapeshe bua kulengeja mudimu wabu wa Nzambi, kadi ki mbu mudimu wa mu kalasa tshianana to. Mushindu udibu badienzeja ke wabambuluisha menemene bua kuya kumpala. Tshidibi, bidi bikengela ubatabalele ne bulenga buonso, wenza bua bamanye mushinga udi nawu malu adi mu dibeji dia mibelu ne ubambuluishe kabidi pa mushindu udibu mua kuatumikila. Ke bualu kayi bidi bikengela wikale uteleja muyuki wonso bimpe bua wewe kumona mua kufila mibelu miakanyine.

Ikala utuadija ne ujikija kalasa pa dîba. Ikala wakula anu mu dîba dikukosela bua wikale tshilejilu tshimpe kudi balongi. Padi mulongi upitshisha dîba, wewe anyi muntu kampanda udi ukuambuluisha nudi mua kumumanyisha mu mushindu kansanga. Mulongi udi ne tshia kujikija tshiambilu tshidiye natshi mukana, pashishe kumuka ku tshiakuidi. Pikala muanetu kampanda mudie dîba, ukepeshe mêyi ebe, kadi panyima pa bisangilu, uyikile ne muanetu au.

Paudi mu bisangilu, wewe ke udi ne bua kulombola kalasa. Paudi kuyiku, mukulu mukuabu mumana kusungula kuonso eku kudi kasumbu ka bakulu ke walombola kalasa. Biwikale ukeba ne: bakuambuluishe bua kuenza programe, kufunda ne kuabanya tubeji tua midimu, anyi bua kupingaja bamue balongi pa muaba wa bakuabu, musadidi wa midimu mumana kusungula kudi kasumbu ka bakulu udi mua kukuambuluisha.

Difunda balongi mu kalasa. Ulombe bambi ba lumu luimpe bonso bua badifundishe mu kalasa. Bantu bakuabu batu babuela mu bisangilu pa tshibidilu, bitaba malongesha a Bible ne bikale ne nsombelu mulenga wa bena Kristo, badi mua kudifundisha pabu mu kalasa. Padi muntu ukeba kudifundisha mu kalasa, umuele kalumbadi ne disanka dionso. Muntu yeye kayi muanji kuikala mumanyishi wa lumu luimpe, uyikile nende pa ngikadilu milomba bua kudifundisha mu kalasa (bitu bimpe muntu udi ulonga nende Bible anyi umue wa ku baledi bende muena Kristo ikalapu dîba diudi uyukila nende). Ngikadilu eyi ke itubu balomba muntu udi musue kulua mumanyishi udi kayi muanji kutambula. Ngikadilu eyi itu mu mukanda wa Badilongolole bua kuenza mudimu wetu, mu dibeji dia 97 too ne dia 99. Ikala ne liste wa mêna a balongi ba kale ne bapiabapia bonso badi badifundishe mu kalasa.

Mua kuenza mudimu ne dibeji dia mibelu. Mulongi yonso udi ne dibeji dia mibelu mu mukanda wende, mu dibeji dia 79 too ne dia 81. Anu bu mudibi bileja kudi mishonyi ya kulere, udi mua kubelela balongi badi ne mudimu wa dibala pa muaba anyi ngikadilu wa bungamba wa 1 too ne wa 17. Udi mua kubelela balongi badi ne miyuki mienza mu dinaya pa miaba anyi ngikadilu yonso ya bungamba-malu, anu pa kumusha wa 7, wa 52, ne wa 53. Udi mua kubelela balongi badi benza miyuki mikuabu pa miaba anyi pa ngikadilu yonso ya bungamba-malu, anu pa kumusha wa 7, wa 18, ne wa 30.

Padibu bapesha muntu muaba waluabu kumubelela, mutangidi wa kalasa neenze bua bafunde matuku a ngondo ne kreyon pa dibeji dia mibelu mu mukanda wa mulongi mu mulongo wa “Dituadija mu dia,” ku dia balume dia dilonga. Panyima pa mulongi mumane kuenza muyuki wende, udi mua kumuebejila ku luseke (kadi ki mmunkatshi mua bantu) bikalaye muenze midimu idibu bafile bua kuenza idi ku ndekelu kua dilonga. Bikalaye muenze midimu eyi, wenze kamanyinu mu kazubu ka “Midimu.” Pikala mulongi ne bua kutungunuka ne kuenzela mudimu pa dilonga dimue dimue, kufundi kantu nansha kamue mu mulongo wa “Dijikija mu dia.” Udi ufundamu matuku a ngondo anu padi mulongi wenza bilenga ne ukumbana bua kupita ku dilonga dikuabu. Kadi mu dibeji dia 82 dia mukanda wa mulongi, mutangidi wa kalasa udi ne bua kufunda matuku a ngondo ku dia bakaji ku luseke lua kadre kavua mulongi muenzele muyuki wende. Mbenze mu dibeji dia mibelu ne mu dibeji dia kadre bua kuikala mushindu wa kuenza tshintu tshimue misangu ibidi. Dîba didi kalasa kenzeka, mulongi yonso udi ne bua kuikala ne mukanda wende.

Upeshe mulongi anu dilonga dimue ku dimue dia mu dibeji dia mibelu. Pa tshibidilu, bitu bimpe kufila malonga anu mudiwu malondangane amu kutuadijila ku dia kumpala batangile ku dia ndekelu. Kadi bikala bamue balongi bikale ne dimanya dia pa buadi, udi mua kubalomba bua kudilongela malonga makuabu ne kubambila bua kulonda mibelu idimu. Nenku, udi mua kubalomba bua kuenzela mudimu anu pa malonga audi mumone se: adi mua kubavuija bangamba-malu ne balongeshi bimpe menemene.

Nansha muntu yeye mulongi wa kalasa aka wa kale, bidi mua kumuambuluisha bikole yeye ulonga ne utumikila malu adi mu dilonga ne dilonga dionso. Bua kuambuluisha balongi badi ne ntatu ya pa buayi, udi mua kusungula amue malonga adi mua kubambuluisha, pamutu pa kualonda anu mudiwu malondangane mu dibeji dia mibelu, utuadija ku dia kumpala mutangile ku dia ndekelu.

Mushindu wa kubela balongi. Paudi ubela balongi, ulonde bimpe bilejilu ne mêyi a mu Bible. Mbimpe mulongi amone se: mubelu ne mushindu uudi uufila bidi biumvuangana ne mêyi adi mu Dîyi dia Nzambi adi matambe makuabu onso.

Kupu muoyo bua ne: wewe udi anu ‘mukuatshishanganyi’ ne bana benu patupu. (2 Kol. 1:24) Udi pebe ne bua kuluangana bua kulengeja mushindu uutu uyisha ne ulongesha anu bu buobu pabu. Longa mukanda eu (wa Kalasa ka Mudimu wa Nzambi kadi kukuambuluisha), londa mibelu idimu ne ikala tshilejilu tshidi bakuabu mua kuidikija.

Ikala ne kipatshila ka kufikisha balongi ku dikala babadi, bangamba-malu ne balongeshi balenga. Nanku uditatshishe bua kuenza tshionso tshiudi mua kuenza bua kuambuluisha balongi bua kumvua bimpe tshidi ngikadilu ya bungamba-malu, mushinga wayi, ne mushindu wa kuikala ne ngikadilu ya bungamba eyi. Mukanda eu mmuenza mushindu wa kukupepejila malu. Kadi ki mbimpe kuamba tshianana malu mu katoba mu katoba anu mudiwu mu mukanda to. Ela nseka pa ngenyi, uyumvuije ne kabidi leja mua kuyitumikila.

Padi mulongi ulonda mibelu idi mu dilonga kampanda bimpe, umuele kalumbandi. Muleja mu tshikoso bua tshinyi mmuenze bimpe ne bua tshinyi tshidiye muenze etshi tshidi ne mushinga. Bikala mulongi ne bua kuambulula dilonga kampanda, bidi bikengela kumuambuluisha bua umvue bilenga bua tshinyi udi ne bua kuenzulula dilonga edi. Yukila nende ne umuleje mua kuenza malu bimpe. Umuleje malu patoke kuyi usokoka tshintu, kadi nansha nanku, mbimpe kumuleja nawu ne dîyi dilenga.

Uvuluke ne: bantu ba bungi batu bumvua buôwa bua kupita ku tshiakuidi bua kuakula kumpala kua bantu ba bungi. Pikala mulongi umona ne: ki mmuenze mudimu wende bimpe, pamu’apa udi mua kuteketa ku muoyo. Widikije Yezu: wakabenga kukosa “tshituta tshitshibuke” ne kubenga kujima ‘muendu uvua ufuima muishi.’ (Mat. 12:20, MMM) Umanye mudi mulongi udiumvua munda muende. Ikala ubela mulongi bilondeshile tshidiye: mupiamupia anyi wa kale. Kuela mulongi kalumbandi ne disanka dionso, ne muoyo mujima kabidi kudi kumusaka bua kudienzejaye mukuabu musangu bikole.

Ikala unemeka mulongi yonso. Lomo 12:10 udi utuambila ne: “Nunemekangane ne disuminyina.” (MMV) Mmubelu kayi mulengapu nunku udi mufidi wa mibelu wa Kalasa ka Mudimu wa Nzambi ne bua kulonda! Bikala mulongi muikale mukuluebe, ulonde mubelu udi mu 1 Timote 5:1, 2. Kadi nansha mulongi yeye muikale muakunyi anyi mukuluebe, paudi umulomba bua kuakaja ngikadilu kampanda, wakule ne bulenga buonso, nanku neadienzeje ne muende muonso bua kutumikila mubelu eu.​—Nsu. 25:11.

Paudi ubela mulongi, umuleje kipatshila ka kalasa. Kipatshila ka kalasa ki nka kuela anu muntu kalumbadi ne pashishe kumupitshisha ku dilonga dikuabu tshianana to. Kipatshila ki nka kulua ngamba-malu anyi mulongeshi udi bantu batumbisha to. (Nsu. 25:27) Kipatshila ketu nka kuenza mudimu ne tshipedi tshia kuakula etshi bua kutumbisha Yehowa ne kuambuluisha bakuabu bua bamumanye ne bamunange. Kipatshila ka kalasa nka kutuambuluisha bua kukumbaja bimpe mudimu udibu batupeshe, mudimu udibu batele mu Matayo 24:14 ne 28:19, 20. Bana betu ba balume badi bapeta ngikadilu ya bungamba nebalue bangamba-malu ne balongeshi ba patoke ba “tshisumbu tshia mikoko ya Nzambi.”​—1 Pet. 5:2, 3.

Paudi ulomba balongi bua kulongololabu ngikadilu kampanda wa bungamba-malu, ubambile bua batuadije kubala dilonga didi diakula bua ngikadilu au. Ubakankamije bua kutumikila malu adibu balonga dîba didibu balongolola midimu yabu ya mu kalasa, padibu bayikila ne bantu matuku onso, padibu bandamuna mu bisangilu, ne padibu mu mudimu wetu wa budimi.

Dipesha balongi midimu ya kuenza. Bitu bimpe kupesha balongi midimu mbingu isatu anyi ya bungi kumpala. Pikalaku mushindu, midimu yonso eyi uyifundile balongi pa tubeji pamutu pa mukana patupu.

Midimu idi itangila dilongesha tshisumbu, mbimpe kuyipesha bakulu (nangananga aba badi mua kuyenza bilenga) ne basadidi ba midimu batu balongesha biakane.

Bua kumanya midimu ya kupesha bana betu ba balume anyi ba bakaji, udi mua kubala mu programe wa kalasa. Bikala bana betu ba bakaji bapite ba balume ku bungi, wenze bua kupesha bana betu ba balume midimu idi kayiyi ishikila anu pa dibala Bible nkayende.

Paudi wabanya midimu, uvuluke nsombelu wa mulongi ne mulongi. Tshilejilu, mbimpe kupesha mukulu anyi musadidi kampanda muyuki lumingu ludiye kabidi ne mudimu mukuabu mu Tshisangilu tshia Mudimu peshi lumingu ludiye ne muyuki wa patoke anyi? Mbimpe kupesha muanetu wa bakaji kampanda mudimu dituku dimue didi muanende mukese ne mudimu, pabi bikengela ne: ambuluishe muanende eu anyi? Nangananga bua nsonga peshi muntu udi kayi muanji kutambula, udi mua kukokesha bua kuenza tshiena-bualu kampanda bimpe anyi? Wenze kabidi bua ne: ngikadilu wa bungamba-malu udi mulongi ulongolola ikale umvuangana ne mudimu uudi umupesha.

Bilondeshile malu adi mamba mu dibeji dia 78 ne dia 82, pa tshibidilu muanetu wa bakaji neikale udisunguila yeye nkayende kadre kende. Badi bamusunguila mumuyukidishi umue, kadi badi kabidi imue misangu mua kusakidila mumuyukidishi muibidi. Tshidibi, bialomba muanetu wa bakaji mumuyukidishi udiye umona ne: badi mua kuenza nende muyuki bimpe menemene, mbimpe muanetu mutangidi wa kalasa kumumvuilaye.

Tulasa tukuabu. Pikala balongi bapite pa 50, banga balongi badi mua kuenzela miyuki yabu mu bibambalu bikuabu. Bilondeshile tshisumbu ne tshisumbu, badi mua kuenzela miyuki ya balongi bonso anyi anu miyuki ibidi ya ndekelu mu bibambalu bikuabu ebi.

Kalasa konso kakuabu kadi kenzekela mu tshinga tshibambalu aka kadi ne bua kuikala ne mufidi wa mibelu mukumbane (yeye muikale mukulu mbimpe bitambe). Mu bimue bisumbu padibi bikengedibua, musadidi wa midimu udi mukumbane tshishiki menemene udi mua kuikala mufidi wa mibelu mu kalasa aka. Kasumbu ka bakulu ke kadi ne bujitu bua kusungula bafidi ba mibelu aba. Mutangidi wa kalasa udi ne bua kumvuangana ne bafidi ba mibelu bakuabu aba bua kumona mua kulondesha balongi bimpe mu midimu yabu yalonda.

Tulasa tua pa buatu tua dilongesha bantu mua kubala. Bikala kasumbu ka bakulu kamone se: bidi bikengela ndambu wa bantu kampanda bua balonge mua kubala muakulu udibu benzela bisangilu mu tshisumbu tshienu, wewe mutangidi wa kalasa udi mua kulongolola malu mu diumvuangana ne Kalasa ka Mudimu wa Nzambi. Bidi mua kuikala bua kulongesha bantu malu a nshindamenu a mua kubala ne kufunda anyi mua kumanya kubala bimpe menemene.

Kabiena bikengela amu ne: tulasa etu tuenzeke dîba dimue ne didi balongi benza miyuki yabu mu Kalasa ka Mudimu wa Nzambi to. Bua kuambuluisha bantu bimpe menemene, bidi bilomba dîba dia bungi dipite ne ditu Kalasa ka Mudimu wa Nzambi kanenga. Bakulu ba tshisumbu badi mua kuela meji ne kukeba tshidi tshikengela kuenza, ne dîba didi tulasa etu ne bua kuenzeka. Bilondeshile dijinga didiku, badi mua kulongesha bantu pamue mu kasumbu anyi muntu ne muntu pa nkayende.

Bidi bikengela mulongeshi mukumbane. Mbimpe kukeba muanetu wa balume utu ubala bilenga ne udi mumanye muakulu utu bisangilu bienzekela bimpe. Pikalaku kakuyi muanetu wa balume udi mukumbane, bakulu badi mua kusungula muanetu wa bakaji wa tshitembu ne mukumbane bua kulongeshaye mu kalasa aka. Padi muanetu wa bakaji eu ulongesha, udi ne bua kuvuala tshitambala anyi kubuikila ku mutu wende ne tshikuabu tshintu.​—1 Kol. 11:3-10; 1 Tim. 2:11, 12.

Mukanda wa Difila ku dibala ne difunda udi mu miakulu ya bungi. Mmuenza bua kulongesha nawu bantu malu a nshindamenu a mua kubala ne kufunda. Badi kabidi mua kuenza mudimu ne mikuabu mikanda anyi bikuabu bintu bilondeshile lungenyi lua balongi badi mu kalasa aku. Padi balongi bafika ku dimanya malu bimpe, badi mua kubalomba bua kudifundisha mu Kalasa ka Mudimu wa Nzambi.

Mutangidi wa kalasa wetu, udi mua kuambuluisha tshisumbu tshienu bikole be! Ikalaku udilongolola bimpe, ne bilondeshile mibelu idi mu Lomo 12:6-8, angata mudimu webe bu tshintu tshia mushinga mukole tshikupesha kudi Nzambi bua kulama.