NSHAPITA 4

Bua tshinyi tudi ne bua kunemeka bantu badi ne bumfumu?

“Nunemeke bantu bonso.”—1 PETELO 2:17.

1, 2. (a) Bua tshinyi bitu bikole bua kunemeka bantu badi ne bumfumu? (b) Netuandamune nkonko kayi?

UKADIKU mumone mutu muana wenza padibu bamuambila bua kuenza bualu budiye kayi musue anyi? Mpala wende udi mua kuleja mudiye ne dielakana. Mmumvue tshidi muledi wende mumuambile ne mmumanye ne: udi ne bua kumutumikila. Kadi bua mpindieu, ki mmusue kumutumikila to. Tuetu bonso tutu tupeta dielakana dia mushindu eu.

² Kabitu anu bipepele bua tuetu kunemeka bantu badi ne bumfumu to. Bituku pamuapa bikukolela bua kunemeka bantu badi ku mutu kuebe anyi? Bikalabi nanku, ki nguewe nkayebe udi ne lutatu elu to. Tudi mu tshikondo tshidi bantu ba bungi kabayi banemeka bantu badi ne bumfumu. Kadi Bible udi utuambila ne: tudi ne bua kunemeka bantu badi ku mutu kuetu. (Nsumuinu 24:21) Ke tshitudi ne bua kuenza bituikale basue kushala mu dinanga dia Nzambi. Kadi kudi nkonko itudi ne bua kudiela. Bua tshinyi bitu bitukolela bua kunemeka bantu badi ne bumfumu? Bua tshinyi Yehowa udi utulomba bua kubanemeka, ne ntshinyi tshiatuambuluisha bua kubanemeka? Pashishe, mmu malu kayi mutudi mua kuleja ne: tudi tunemeka bantu badi ne bumfumu?

BUA TSHINYI MBIKOLE?

3, 4. Mmunyi muakatuadija bubi ne dipanga bupuangane? Bua tshinyi bidi bitupangisha bua kunemeka bantu badi ne bumfumu?

³ Tuakulayi mu tshikoso bua malu abidi atu atufikisha ku dibenga kunemeka bantu badi ne bumfumu. Bua kumpala, tudi bapange bupuangane; ne buibidi, bantu badi ku mutu kuetu badi pabu bapange bupuangane. Bubi ne dipanga bupuangane bia bantu mbituadije kale mu budimi bua Edene pavua Adama ne Eva batombokele bumfumu bua Nzambi. Nunku bubi buakatuadija ne buntomboji. Katshia anu ku dituku adi, tuetu bonso tudi baledibue anu ne lungenyi lua buntomboji.—Genese 2:15-17; 3:1-7; Musambu 51:5; Lomo 5:12.

⁴ Bu mutudi bena mapanga katshia anu ku tshilelelu, mbipepele bua tuetu kuditambisha ne kudibandisha, ke bualu kayi tudi ne bua kudienzeja bua kudipuekesha ne kushala badipuekeshi. Nansha tuetu benzele Nzambi mudimu kukadi bidimu bia bungi, tudi mua kutuadija kuditambisha anyi kudibandisha. Tshilejilu, Kola ne bantu ba Yehowa bavua batantamene ntatu mivule munkatshi mua bidimu bia bungi. Kadi Kola wakajinga bumfumu ne biakamufikisha ku disaka bantu ku ditombokela Mose uvua muntu mupuekele ku bantu bonso ba pa buloba tshikondo atshi. (Nomba 12:3; 16:1-3) Tuangate kabidi tshilejilu tshia mukalenge Uziya. Lutambishi luakamufikisha ku dibuela mu ntempelo wa Yehowa ne kuenza mudimu wa kulambula milambu uvua Nzambi mupeshe anu bakuidi. (2 Kulondolola 26:16-21) Nzambi wakanyoka bantu aba bikole bua buntomboji buabu. Tshivua tshibenzekele etshi tshidi ne bua kutulongesha tuetu bonso. Tudi ne bua kudienzeja bua kulekela lutambishi bualu lutu lutupangisha bua kunemeka bantu badi ne bumfumu.

5. Ntshinyi tshitu bantu bapange bupuangane benza padibu ne bumfumu?

⁵ Mushindu udi bantu badi ku mutu benza malu udi kabidi mua kupangisha bakuabu bua kubanemeka. Ba bungi batu ne tshikisu ne batu bakengesha bantu badibu bakokesha. Malu adi menzeke katshia ku kale adi aleja ne: bantu badi ne bumfumu batu bakengesha bakuabu. (Muambi 8:9) Tshilejilu, Shaula uvua muntu uvua ne budipuekeshi pavua Yehowa mumusungule bua kulua mukalenge. Kadi wakatuadija kuditambisha ne kumvua mukawu, kutuadijaye kukengesha Davidi uvua mulamate Nzambi. (1 Samuele 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Pashishe Davidi wakalua mukalenge muimpe kupita bakalenge bakuabu bonso ba Isalele. Kadi bumfumu buende buakamufikisha ku dienza bualu bubi pakangataye mukaji wa Uliya muena Hiti ne kutumaye dîyi bua bateke Uliya mu milongo ya kumpala mu mvita bua bamushipe. (2 Samuele 11:1-17) Bushuwa, dipanga bupuangane didi dipangisha bantu bua kukokesha bimpe. Padi bantu badi ne bumfumu kabayi batshina Yehowa, badi balua bantu babi batambe. Panyima pa muena mbulamatadi kampanda wa mu ditunga dia Grande-Bretagne mumane kuleja muvua bamue ba Pape ba bena Katolike bakengeshe bantu bikole, wakamba ne: “Bumfumu butu bunyanga bantu, ne padi mfumu kayi ne muntu udi umutumina dîyi, udi unyanguka kabidi bikole.” Tuetu bamane kumona mudi bantu badi ne bumfumu bakengesha bakuabu, tuandamunayi lukonko elu: Bua tshinyi tudi ne bua kunemeka bantu badi ne bumfumu?

BUA TSHINYI TUDI NE BUA KUNEMEKA BANTU BADI NE BUMFUMU?

6, 7. (a) Ntshinyi tshidi dinanga ditudi banange Yehowa ditusaka bua kuenza? Mbua tshinyi? (b) Kukokela kudi kumvuija tshinyi?

⁶ Tudi ne bua kunemeka bantu badi ne bumfumu bualu tudi banange Yehowa ne bantu netu ne tuetu bine. Bu mutudi banange Yehowa kumpala kua bionso, tudi basue kumusankisha. (Nsumuinu 27:11; Mâko 12:29, 30) Tudi bamanye ne: Satana wakela bumfumu bua Yehowa mpata ne bukenji budiye nabu bua kukokesha bintu bionso pavuaye mumutombokele mu budimi bua Edene. Kutuadijila tshikondo atshi, bantu ba bungi mbabenge bumfumu bua Yehowa baye ku luseke lua Satana. Kadi tuetu tudi ne disanka dia kulamata bumfumu bua Yehowa. Mêyi adibu batumbisha nawu Yehowa mu Buakabuluibua 4:11 adi atulenga ku muoyo. Tudi tumona patoke ne: Yehowa nkayende ke Mukalenge muakane wa diulu ne buloba. Tudi tuitaba bumfumu buende ne tumutumikila mu nsombelu wetu wa ku dituku ne ku dituku.

⁷ Kunemeka Yehowa kakuena kumvuija anu kumutumikila to. Tudi tumutumikila bualu tudi bamunange. Kadi kudi misangu itubi bitukolela bua kumutumikila. Dîba adi anu bu muana utuvua batele ku ntuadijilu, tudi ne bua kulonga mua kukokela. Tudi ne bua kuvuluka ne: Yezu wakakokela Tatuende nansha pavuabi bimukolele. Wakamuambila ne: ‘Bualu buenjibue bu muudi musue, kabuenjibu bu mundi musue.’—Luka 22:42.

8. (a) Kukokela bumfumu bua Yehowa kudi kutulomba tshinyi lelu? Ntshinyi tshidi tshileja tshitu Yehowa umvua mu bualu ebu? (b) Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kuitaba mibelu ne manyoka? (Bala malu adi mu kazubu kadi kamba ne: “‘Umvua meji adibu bakupa, witabuje diyisha’.”)

⁸ Yehowa katu uyukila netu mpala ne mpala to, kadi utu utuambila tshia kuenza ku diambuluisha dia Dîyi diende ne dia bantu badiye musungule pa buloba. Nunku, tudi tukokela bumfumu bua Yehowa patudi tunemeka bantu badiye muteke ku mutu kuetu anyi badiye muanyishile bua batungunuke ne kutulombola. Tuetu batombokele bantu aba, tshilejilu patudi tubenga kutumikila mibelu yabu anyi tubenga manyoka adibu bangatshila mu Bible, tudi tunyingalaja Nzambi. Pavua bena Isalele bajane Mose ne bamutombokele, Yehowa wakamba ne: yeye ke uvuabu bajane ne batombokele.—Nomba 14:26, 27.

9. Bua tshinyi dinanga ditudi banange bantu netu didi ne bua kutusaka ku dinemeka badi ku mutu kuetu? Fila tshilejilu.

⁹ Tudi kabidi tunemeka bantu badi ne bumfumu bualu tudi banange bantu netu. Mmushindu kayi? Elabi meji ne: udi musalayi mu tshiluilu kampanda. Bua tshiluilu atshi kuikala tshimpe ne kutshimunatshi mu mvita, bidi bikengela musalayi yonso atumikile udi ku mutu kuende ne amunemeke. Wewe mubenge bua kutumikila badi ku mutu kuebe, udi mua kukebela basalayi nebe bakuabu ntatu. Tudi bamanye ne: biluilu bia basalayi ba pa buloba mbienze malu mabi a bungi lelu. Kadi Yehowa udi ne tshiluilu tshia basalayi tshitu tshienza anu malu mimpe. Mu Bible mudi miaba ya bungi idibu babikila Nzambi ne: “Yehowa wa misumba” anyi wa biluilu. (1 Samuele 1:3) Yehowa udi ulombola tshiluilu tshinene tshia banjelu ba bukole bua bungi. Misangu mikuabu utu ufuanyikija basadidi bende ba pa buloba ne tshisumbu tshinene tshia bantu anyi tshia basalayi. (Musambu 68:11; Yehezekele 37:1-10) Patudi tutombokela bantu badi Yehowa muteke ku mutu kuetu, katuenaku tukebela bana betu badi basalayi netu ntatu anyi? Padi muena Kristo ubenga kutumikila bakulu badi Yehowa muteke, bena mu tshisumbu bakuabu badi mua kukenga bua bualu ebu. (1 Kolinto 12:14, 25, 26) Patu muana utombokela baledi, bena mu dîku bonso badi mua kukenga. Nunku tudi tuleja mutudi banange bantu netu patudi tunemeka badi ku mutu kuetu ne tukuatshishangana nabu.

10, 11. Mmunyi mudi dijinga dia kupeta diakalenga ditusaka bua kutumikila bantu badi ne bumfumu?

¹⁰ Tudi kabidi tunemeka badi ku mutu kuetu bualu kubanemeka kudi kutupetesha diakalenga. Misangu ya bungi Yehowa utu utuambila masanka atuapeta patudi tunemeka bantu badiye muteke ku mutu kuetu. Tshilejilu, udi wambila bana ne: padibu batumikila baledi babu, nebapete disanka ne nebalale matuku a bungi pa buloba. (Dutelonome 5:16; Efeso 6:2, 3) Udi utuambila bua kutumikila bakulu badi mu tshisumbu bualu tuetu katuyi babatumikile, malanda etu nende neanyanguke. (Ebelu 13:7, 17) Pashishe, udi utuambila bua kunemeka bamfumu ba pa buloba bua diakalenga dietu.—Lomo 13:4.

¹¹ Kuenaku umona ne: patudi tumanya tshidi Yehowa utulombela bua kunemeka bantu badi ne bumfumu bidi bituambuluisha bua kubanemeka anyi? Kadi tuanji kumona mutudi mua kunemeka bantu badi ne bumfumu mu bitupa bisatu bidi ne mushinga.

DINEMEKA BUMFUMU MU DÎKU

12. Mmudimu kayi udi Yehowa mupeshe mulume anyi tatu mu dîku? Mmunyi mudiye ne bua kuwenza?

¹² Yehowa nkayende ke udi mulongolole mudi malu ne bua kuenzeka mu dîku. Bu mudiye Nzambi wa bulongame, mmulongolole bua bionso bienzeke mu bulongame mu dîku. (1 Kolinto 14:33) Mulume anyi tatu ke udiye muteke mfumu wa dîku. Mulume udi unemeka Mfumuende Kristo Yezu padiye widikija mushindu udi Yezu ulombola tshisumbu. (Efeso 5:23) Nunku mulume kena ne bua kulengulula mudimu wende wa bumfumu to, kadi udi ne bua kuwenza bimpe. Kena ne bua kuikala muena luonji anyi muena malu makole to, kadi udi ne bua kuikala ne dinanga ne lutulu ne bulenga. Udi ne bua kuvuluka ne: bumfumu buende kabuena ku mutu kua bumfumu bua Yehowa to.

13. Mmunyi mudi mukaji anyi mamu mua kuenza mudimu wende mu dîku mu mushindu udi usankisha Yehowa?

¹³ Mukaji anyi mamu udi ne mudimu wa kuambuluisha bayende. Udi pende ne bumfumu kampanda mu dîku bualu Bible udi wakula bua “diyisha dia mamu.” (Nsumuinu 1:8) Kadi bumfumu buende mbushadile ku bua bayende. Mukaji muena Kristo udi uleja mudiye unemeka bumfumu bua bayende padiye umuambuluisha bua akumbaje mudimu wende wa mfumu wa dîku. Kena umupepeja anyi umutumina dîyi mu mayele anyi wangata muaba wende to. Kadi udi ne bua kumuambuluisha ne kukuatshishangana nende. Padi mulume wangata mapangadika adi kaayi amusankisha, udi mua kumuleja mudiye pende mumone ne kanemu, kadi udi ne bua kumukokela. Pikala bayende kayi muena Kristo, mukaji udi mua kupeta ntatu kampanda, kadi yeye wenza malu adi aleja mudiye umukokela, bayende udi mua kulua pende muena Kristo.—1 Petelo 3:1.

14. Mmunyi mudi bana mua kusankisha baledi babu ne Yehowa?

¹⁴ Bana badi basankisha Yehowa padibu batumikila baledi babu. Badi kabidi bapesha baledi babu lumu ne babapetesha disanka. (Nsumuinu 10:1) Mu mêku adi muledi umue udikoleshila bana, bana badi ne bua kumanya ne: udi dijinga ne diambuluisha diabu ne badi ne bua kumutumikila. Padi muena mu dîku yonso ukumbaja mudimu udi Nzambi mumupeshe, badi basomba mu ditalala ne disanka. Bualu ebu budi buleja mudibu banemeka Yehowa Nzambi udi Mufuki wa mêku onso.—Efeso 3:14, 15.

DINEMEKA BUMFUMU MU TSHISUMBU

15. (a) Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi tunemeka bumfumu bua Yehowa mu tshisumbu? (b) Mmibelu kayi ya mu Bible idi mua kutuambuluisha bua kutumikila badi ku mutu kuetu? (Bala malu adi mu kazubu kadi kamba ne: “Nutumikile badi banukokesha.”)

¹⁵ Yehowa mmuteke Muanende mfumu wa tshisumbu tshia bena Kristo. (Kolosai 1:13) Yezu pende mmuteke ‘mupika wende wa lulamatu ne wa budimu’ bua kuambuluishaye bantu ba Nzambi badi pa buloba bua kutendelela Yehowa. (Matayo 24:45-47, NW) Kasumbu kaludiki ka Bantemu ba Yehowa ke kadi kaleja mpala wa bena mu kasumbu ka mupika. Anu bu muvuabi bua bena Kristo ba kumpala, lelu eu bena mu Kasumbu kaludiki badi bapesha bakulu mikenji ne mibelu buludiludi anyi ku diambuluisha dia bantu badibu basungula bu mudi batangidi ba filiale, batangidi ba bijengu ne ba distrike. Patudi tuetu bonso tunemeka bumfumu bua bukulu bena Kristo, tudi tutumikila Yehowa.—Ebelu 13:17.

16. Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: bakulu mbateka kudi nyuma muimpe?

¹⁶ Bakulu ne basadidi ba mudimu ki mbapuangane to. Batu benza bilema anu bu tuetu. Kadi Yehowa mmuteke bakulu badi ‘mapa’ mikale bantu bua kuambuluisha bena mu tshisumbu bua kuikalabu nende mu malanda mimpe. (Efeso 4:8) Bakulu mbasungula ku diambuluisha dia nyuma muimpe. (Bienzedi 20:28) Mushindu kayi? Kumpala kua kutekabu muntu mukulu, udi ne bua kukumbaja ngikadilu idi Dîyi dia Nzambi difundisha ku nyuma wende dilomba bakulu. (1 Timote 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) Pashishe, padi bakulu bakonkonona ngikadilu ya muanetu udibu basue kuteka mukulu, batu basambila bikole balomba Yehowa buludiki bua nyuma muimpe.

17. Bua tshinyi bana betu ba bakaji batu imue misangu babuikila mitu yabu padibu benza imue midimu mu tshisumbu?

¹⁷ Imue misangu mu tshisumbu mudi mua kupangika mukulu anyi musadidi wa mudimu udi mua kuenza mudimu udibu anu bobu ne bua kuenza, bu mudi kulombola bisangilu bia mudimu wa buambi. Dîba adi, muanetu wa balume ukadi mutambule udi mua kuwenza. Pikalaku kakuyi muanetu wa balume ukadi mutambule, muanetu wa bakaji udi mukumbane udi mua kuwenza. Kadi padi muanetu wa bakaji wenza mudimu udibu ne bua kuenza anu kudi muanetu wa balume, udi ne bua kubuikila mutu wende bimpe.a (1 Kolinto 11:3-10) Mukenji eu kawena upuekesha bana betu ba bakaji milongo to. Kadi udi ubambuluisha bua kuleja kanemu kabu bua malu adi Yehowa mulongolole bua bumfumu mu dîku ne mu tshisumbu.

DINEMEKA BAMFUMU BA PA BULOBA

18, 19. (a) Mmunyi muudi mua kumvuija tshidibu bambe mu Lomo 13:1-7? (b) Mmunyi mutudi tunemeka bamfumu ba pa buloba?

¹⁸ Bena Kristo balelela badi batumikila mukenji udi mu Lomo 13:1-7. Paudi ubala mvese eyi neumone ne: “bakokeshi badi ku mutu” badibu batelamu mbamfumu ba pa buloba ebu. Bu mudi Yehowa mulekele bamfumu aba bakokesha, badi benza midimu mimpe bua kulama bulongame kampanda ne kuambuluisha bantu mu mishindu mikuabu. Tudi tuleja mutudi tunemeka bamfumu aba patudi tutumikila mikenji idibu bela. Tudi ne bua kufuta bitadi, kuenzeja mikanda yonso idi mbulamatadi ulomba ne kutumikila mikenji yonso idi itangila dîku dietu, malu a mudimu anyi bintu bitudi nabi. Tshidibi, katuena tukokela bamfumu ba pa buloba padibu batulomba bua kubenga kutumikila Nzambi to. Kadi tudi tubandamuna anu bu muvua bapostolo bambe ne: ‘Butudi nabu mbua kutumikila mêyi a Nzambi kumpala kua mêyi a bantu.’—Bienzedi 5:28, 29; bala malu adi mu kazubu kadi kamba ne: “Nnganyi undi ne bua kutumikila?”

¹⁹ Tudi kabidi tuleja mutudi tunemeka bamfumu ba pa buloba ku mushindu utudi tuenza malu anyi tuakula patudi kumpala kuabu. Kudi misangu itudi mua kumonangana nabu mpala ne mpala. Tshilejilu, mupostolo Paulo wakapetangana ne mukalenge Helode Agipa ne ngovena Festo. Bantu babidi aba bavua benze bilema binene, kadi Paulo wakakula nabu ne kanemu konso. (Bienzedi 26:2, 25) Tudi ne bua kuidikija tshilejilu tshia Paulo nansha bikala muena mbulamatadi utudi tuakula nende muikale ne muanzu munene anyi mpulushi. Bansonga bena Kristo badi ne bua kunemeka balongeshi babu ne bamfumu ba tulasa ne bantu badi benza midimu mishilashilangane mu tulasa. Katuena ne bua kunemeka anu bantu badi bitaba malongesha etu to, kadi tudi ne bua kunemeka too ne bantu batu kabayi banange Bantemu ba Yehowa. Bantu badi kabayi bena Kristo netu badi ne bua kumona ne: tudi bantu badi banemeka bakuabu.—Lomo 12:17, 18; 1 Petelo 3:15.

20, 21. Tela malu mimpe atudi tupeta patudi tunemeka bantu badi ne bumfumu.

²⁰ Tudi ne bua kunemeka bantu ne muoyo mujima. Mupostolo Petelo wakafunda ne: “Nunemeke bantu bonso.” (1 Petelo 2:17) Padi bantu bamona ne: tudi tubanemeka ne muoyo mujima, bidi bibalenga ku muoyo bikole. Tuvuluke ne: kanemu nkakepe bikole mu bantu. Patudi tunemeka bakuabu, ngumue wa ku mishindu itudi tutumikila mukenji wa Yezu wa ne: ‘Munya wenu uteme ku mêsu kua bantu, bamone midimu yenu mimpe, batumbishe Tatu wenu udi mu diulu.’—Matayo 5:16.

²¹ Mu tshikondo tshidi bantu ba bungi mu mîdima etshi, bantu ba muoyo muimpe badi balonda munya wa mu Bible. Nunku patudi tunemeka bumfumu mu dîku, mu tshisumbu ne tunemeka bamfumu ba pa buloba, tudi mua kukoka bamue bantu bua kuendabu netu mu munya. Ebu mbualu buimpe butambe! Kadi nansha bobu kabuyi buenzeke, tudi ne bua kuikala bashindike ne: patudi tunemeka bantu tudi tusankisha Yehowa Nzambi, ne bidi bituambuluisha bua kushala mu dinanga diende. Kakuena difutu dikuabu didi mua kupita edi to.

[Mêyi adi kuinshi]

[Kazubu mu dibeji 42]

NNGANYI UNDI NE BUA KUTUMIKILA?

Dîyi dia kulonda: ‘Yehowa udi mulumbuluishi wetu, Yehowa udi mutueledi wa mikenji, Yehowa udi Mukalenge wetu.’—Yeshaya 33:22.

Imue nkonko iudi ne bua kudiela

▪ Tshindi ne bua kuenza ntshinyi padibu bandomba bua kushipa mikenji ya Yehowa?—Matayo 22:37-39; 26:52; Yone 18:36.

▪ Tshindi ne bua kuenza ntshinyi padibu bankandika bua kuenza malu adi Yehowa undomba bua kuenza?—Bienzedi 5:27-29; Ebelu 10:24, 25.

▪ Ntshinyi tshidi mua kungambuluisha bua kuitaba bua kutumikila bantu badi ne bumfumu?—Lomo 13:1-4; 1 Kolinto 11:3; Efeso 6:1-3.

[Kazubu mu dibeji 46, 47]

‘UMVUA MEJI ADIBU BAKUPA, WITABUJE DIYISHA’

Lungenyi lua buntomboji lua Satana ndutampakane pa buloba bujima lelu. Ke bualu kayi Bible udi wamba mudi Satana muikale ‘mukalenge wa bukokeshi bua mu lupepele’ ne uleja ne: ‘Nyuma eu udi wenzeja katataka munkatshi mua bana ba bupidia.’ (Efeso 2:2) Bantu ba bungi lelu eu ki mbasue bua muntu mukuabu ikale ku mutu kuabu to. Diakabi, lungenyi elu ndukuate too ne bamue bena Kristo. Tshilejilu, mukulu udi mua kufila mibelu kampanda bua mishindu ya dijikija dia lutetuku idi ne malu a tshiendenda anyi a tshikisu, kadi bamue bana betu badi mua kubenga kuyitaba anyi badi mua kufika munda. Tuetu bonso tudi ne bua kutumikila mubelu udi mu Nsumuinu 19:20 wa ne: ‘Umvua meji adibu bakupa, witabuja diyisha bua wewe wikale ne meji mu matuku alualua.’

Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha mu bualu ebu? Tuakulayi bua malu asatu atu afikisha bantu ku dibenga mibelu ne pashishe tumone tshidi Bible wamba bua malu au.

▪ “Mvua ngela meji ne: mubelu au kauvua mukumbanyine to.” Tudi mua kuela meji ne: mubelu uvuabu batupeshe kauvua mutukumbanyine, anyi ne: muntu uvua mutupeshawu kavua mumanye malu makuabu to. Tudi mua kuupepeja diakamue. (Ebelu 12:5) Bu mutudi tuetu bonso bena mapanga, pamuapa tuetu ke badi ne bua kuakaja mushindu wetu wa kumona malu. (Nsumuinu 19:3) Kakuenaku amue malu a mushinga avua mafikishe muntu ku ditubela anyi? Tudi ne bua kuimanyina pa bualu buvua bufikishe bantu ku ditubela. Dîyi dia Nzambi didi dituambila ne: “Kuata diyisha bikole, kudilekedi nansha; udilame bualu bua didi muoyo webe.”—Nsumuinu 4:13.

▪ “Tshiena musue mushindu uvuabu bampeshe mubelu au to.” Bushuwa, Dîyi dia Nzambi didi dileja ne: mbimpe kufila mibelu mu mushindu muimpe. (Galatia 6:1) Kadi didi diamba kabidi ne: Bantu ‘bonso bakenza malu mabi, ne badi bapanga kupeta butumbi kudi Nzambi.’ (Lomo 3:23) Bua muntu kutupeshaye mibelu mu mushindu mupuangane, bidi bikengela ikale yeye muine mupuangane. (Yakobo 3:2) Nunku bu mudi Yehowa utubela ku diambuluisha dia bantu bapange bupuangane, ki mbimpe tuetu kuimanyina pa mushindu udibu batupeshe mubelu to. Kadi tutangile tshidi mubelu utulomba bua kuenza, tusambile ne tukebe mushindu wa kuutumikila.

▪ “Ki mmukumbane bua kumbela to.” Tuetu tuela meji ne: muntu udi utubela ki mmukumbane bua kutubela bualu udi pende ne bilema, mbimpe tuvuluke malu atudi batele kulu eku. Bia muomumue, tuetu tuela meji ne: katuena dijinga ne mibelu bualu tukadi bantu bakulumpe, tudi ne dimanya dia bungi anyi bualu tudi ne majitu mu tshisumbu, tudi ne bua kushintulula lungenyi luetu. Mu Isalele bakalenge bavua ne majitu a bungi, kadi bavua ne bua kuteleja mibelu ivuabu babapesha kudi baprofete, bakuidi ne bantu bakuabu bavuabu balombola. (2 Samuele 12:1-13; 2 Kulondolola 26:16-20) Lelu eu, bulongolodi bua Yehowa budi buteka bantu bapange bupuangane bua kutubela, ne bena Kristo bashindame badi bitaba mibelu eyi ne disanka dionso ne bayitumikila. Tuetu bikale ne majitu a bungi ne dimanya kupita bakuabu, tumanye ne: tudi ne bua kuikala tshilejilu kudi bakuabu patudi tuitaba mibelu ne didipuekesha ne tuyitumikila.—1 Timote 3:2, 3; Tito 3:2.

Bulelela, tuetu bonso tutu anu dijinga ne mibelu. Nunku tudisuikayi bua kuitaba mibelu ne disanka, tuyitumikile ne tusakidile Yehowa bua mibelu eyi idi itupandisha. Mibelu idibu batupesha idi ileja mudi Yehowa mutunange ne tudi basue kushala mu dinanga diende.—Ebelu 12:6-11.

[Kazubu mu dibeji 48, 49]

“NUTUMIKILE BADI BANUKOKESHA”

Bivua bikengela kulongolola malu bimpe mu Isalele bua bantu kuenzabu malu mu bulongame. Mose nkayende kavua mua kutangila bantu binunu ne binunu bavua mu luendu mu tshipela tshinene muvua njiwu to. Ntshinyi tshiakenzaye? Bible udi wamba ne: ‘Mose wakasungula balume ba lungenyi lule ba munkatshi mua bena Isalele, wakabateka bakokeshi pa mutu pa bantu, bakokeshi ba bantu tshinunu ne ba bantu lukama ne ba bantu makumi atanu ne ba bantu dikumi.’—Ekesode 18:25.

Mu matuku etu aa bulongame bua muomumue budiku mu tshisumbu tshia bena Kristo. Ke bualu kayi, kasumbu ka mudimu wa buambi kadi ne mutangidi, mu tshisumbu mudi bakulu, bisumbu bia bungi badi babikumbula kudi mutangidi wa tshijengu, bijengu bia bungi babitangila kudi mutangidi wa distrike, ne mu ditunga mudi Komite wa filiale. Ku diambuluisha dia bulongame ebu, muanetu yonso udi mukulu mmukumbane bua kutangila mikoko ya Yehowa idiye mumupeshe. Batangidi aba nebalumbulule kudi Yehowa ne Kristo bua mushindu udibu balama mikoko.—Bienzedi 20:28.

Mushindu udibu balongolole malu mu tshisumbu eu udi ulomba yonso wa kutudi bua kutumikila ne kukokela. Katuena basue kuikala ne lungenyi bu lua Diotelefe uvua kayi unemeka bantu bavua balombola mudimu mu tshikondo tshiende to. (3 Yone 9, 10) Kadi tudi basue kutumikila mêyi a mupostolo Paulo wakamba ne: ‘Nutumikile badi banukokesha, nubakokele; bua bobu badi bikale ne tshitabela bua mioyo yenu, bu bantu balua kubadila Nzambi bintu; bua bobu benze bualu ebu ne disanka, kabayi ne manunganyi, bua bualu ebu kabuena bunukuatshisha.’ (Ebelu 13:17) Bena Kristo bakuabu batu batumikila anu padi malu adi bana betu badi balombola babambila abasankisha, kadi babenga kutumikila padiwu kaayi abasankisha anyi padibu kabayi bumvue tshidibu belele mukenji kampanda. Katupu muoyo ne: kukokela kudi kulomba kutumikila nansha patudi katuyi basue to. Yonso wa kutudi udi ne bua kudiebeja ne: ‘Ntuku ntumikila ne nkokela badi ku mutu kuanyi anyi?’

Bushuwa, Dîyi dia Nzambi kadiena diamba malu onso adi akengela kuenza bua tshisumbu kuendatshi bimpe to. Kadi didi diamba ne: “Malu onso enjibue bilengele ne alondangane biakane.” (1 Kolinto 14:40) Bena mu Kasumbu kaludiki batu batumikila dîyi edi patubu bafila ngenyi ne mibelu mishilashilangane idi yambuluisha bua malu enda bimpe mu tshisumbu ne bulongame. Bena Kristo badi ne majitu badi bafila tshilejilu tshimpe padibu batumikila mibelu ne ngenyi eyi. Badi baleja kabidi mudibu ne ‘bupole, badiakaje bua kutumikila’ batangidi badi ku mutu kuabu. (Yakobo 3:17) Ke bualu kayi mu kasumbu konso, mu tshisumbu tshionso, mu tshijengu tshionso, mu distrike dionso ne mu ditunga dionso basadidi ba Nzambi badi ne diakalenga dia kuikala mu buobumue ne kuenza malu mu bulongame bua kutumbisha Yehowa Nzambi wa disanka.—1 Kolinto 14:33; 1 Timote 1:11.

Kadi mêyi a Paulo adi mu Ebelu 13:17 adi aleja kabidi mudi dibenga kutumikila dibi. Dibenga kutumikila didi mua kufikisha bana betu badi ne majitu ku dienza mudimu wabu “ne manunganyi.” Mudimu wa tshijila uvua muanetu mua kuenza ne disanka udi mua kulua bujitu kudiye padi bamue bena mu tshisumbu kabayi beleshangana nende diboko anyi padibu batomboka. Ngenzelu wa mushindu eu ‘neanukengeshe’ mbuena kuamba ne: neakengeshe tshisumbu tshijima. Bushuwa, ntatu mikuabu neifikile muntu udi ubenga kukokela bantu badi Nzambi muteke ku mutu kuende. Bikalaye ubenga bua kukokela ne kudisua kuonso, udi unyanga malanda ende ne Tatuende wa mu diulu. (Musambu 138:6) Nunku, tuetu bonso tudisuikayi bua kutumikila ne kukokela badi batukokesha.

[Bimfuanyi mu dibeji 40]

Tatu muena Kristo udi ne bua kuidikija mushindu udi Yezu ukokesha