TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • mwbr18 ngondo wa 10 dib. 1-7
  • Malu adibu baledile mu Mabeji a Tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu wa buena Kristo

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Malu adibu baledile mu Mabeji a Tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu wa buena Kristo
  • Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu—2018
  • Tumitu tua bualu
  • LUMINGU LUA DIA 1-7/10
  • LUMINGU LUA DIA 8-14/10
  • LUMINGU LUA DIA 15-21/10
  • LUMINGU LUA DIA 22-28/10
  • LUMINGU LUA DIA 29/10–4/11
Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu—2018
mwbr18 ngondo wa 10 dib. 1-7

Malu adibu baledile mu Mabeji a Tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu wa buena Kristo

LUMINGU LUA DIA 1-7/10

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | YONE 9-10

“Yezu udi utabalela mikoko yende”

bindidimbi bia mu nwtsty

Tshikumbi tshia mikoko

Tshikumbi tshia mikoko tshivua lupangu luenza bua kukuba mikoko kudi bivi ne kudi nyama itu idia mikuabu. Balami ba mikoko bavua bayilamina mu bikumbi butuku. Tshikondo tshivuabu bafunda Bible, bavua benza bikumbi bia mishindu ne bunene bishilangane, kabavua babijika kuulu to, bavua babienza misangu ya bungi ne bimanu bia mabue bikale anu ne mushiku umue. (Nom 32:16; 1Sm 24:3; Sef 2:6) Yone udi wakula bua dibuelela “ku tshiibi” tshia tshikumbi tshia mikoko tshivuabu balame kudi “mulami wa ku tshiibi.” (Yne 10:1, 3) Imue misangu balami ba mikoko ba bungi bavua bela mikoko yabu mu tshikumbi tshimue butuku, ne mulami wa ku tshiibi uyilama. Mu dinda, mulami wa ku tshiibi uvua unzuluila balami ba mikoko tshiibi. Mulami yonso uvua ubikila mikoko yende bua kuyisangisha pamue, ne mikoko ivua ijingulula dîyi dia mulami wayi, imulonda. (Yne 10:3-5) Yezu wakakula bua tshilele etshi bua kuleja mushindu uvuaye utabalela bayidi bende.—Yne 10:7-14.

w11 15/5 7-8 § 5

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 10:16

kulua nayi munda: Anyi “kuyilombola.” Muaku wa pa muanda ago wa mu tshiena Greke udibu batele muaba eu udi mua kumvuija “kubuela ne tshintu (mu)” anyi “kulombola,” bilondeshile tshidibu bakuila. Mukanda mukuabu wa tshiena Greke mufunda ku tshianza bu mu 200 panyima pa Yezu udi utela wowu muaku mukuabu udi mufuanangane nawu (synago) udibu batamba kukudimuna ne: “kusangisha.” Bu mudi Yezu mulami wa mikoko muimpe, udi usangisha mikoko ya mu tshikumbi etshi (idiye ubikila kabidi ne: “kasumbu kakese ka mikoko” mu Luk 12:32), udi uyilombola, uyikuba, ne uyidiisha, pamue ne mikoko mikuabu yende. Mikoko ayi idi yenza tshisumbu tshimue tshilombola kudi mulami umue. Ngakuilu wa mu tshimfuanyi eu udi ushindika lungenyi lua buobumue buvua bayidi ba Yezu ne bua kuikala nabu munkatshi muabu.

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 9:38

wakamunemekela: Anyi “wakamuinamina; wakamutuila mpala panshi; wakamukukuila.” Padibu batela muaku wa pa muanda proskyneo wa mu tshiena Greke bua kuakula bua ditendelela nzambi kampanda, badi bawukudimuna ne: “kutendelela.” (Mat 4:10; Luk 4:8) Kadi muaba eu, muntu uvua muledibue mpofu uvua Yezu muondope au uvua mujadike ne: Yezu uvua muleji mpala wa Nzambi, ke yeye kumunemekela. Kavua mumuangate bu Nzambi muine anyi bu nzambi kampanda to, kadi uvua umuangata bu “Muana wa muntu” ukavuabu balaye, ne Masiya uvua ne bukole bua kudi Nzambi. (Yne 9:35) Bidi bimueneka ne: pavua muntu au muinamine Yezu, uvua muenze bualu bukavua bantu bakuabu badibu bakuile mu Mifundu ya tshiena Ebelu benze. Bavua binama batua mpala panshi pavuabu batuilangana ne baprofete, ne bakalenge anyi ne baleji mpala bakuabu ba Nzambi. (1Sm 25:23, 24; 2Sm 14:4-7; 1Bk 1:16; 2Bk 4:36, 37) Misangu ya bungi bantu bavua banemekela Yezu bua kuleja dianyisha bua malu avua Nzambi ubasokoluela anyi bua malu mimpe avuaye ubenzela.—Bala mamanyisha a mu nwtsty bua Mat 2:2; 8:2; 14:33; 15:25.

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 10:22

Tshibilu tshia Dibanjija: Hanukkah anyi (chanukkah) ke dîna dia tshibilu atshi mu tshiena Ebelu, didi dimvuija “Dibanjija.” Bavua batshienza munda mua matuku muanda mukulu, batshituadija mu dia 25 ngondo wa Kiseleu, ku ndekelu kua tshikondo tshitu butuku bule kupita mu munya, bua kuvuluka dibanjija dia ntempelo wa mu Yelushalema divua dienzeke mu 165 K.K.Y. (kumpala kua Yezu). (Bala dimanyisha dia mu nwtsty bua muvu wa mashika makole mu mvese eu, ne Tshis. B15). Mukalenge Antiochus IV Épiphane muena Sulia wakapetula Yehowa Nzambi wa bena Yuda pavuaye kayi muleje kanemu bua ntempelo Wende. Tshilejilu, wakibaka tshioshelu pa mutu pa tshioshelu tshinene, muaba uvuabu balambuila mulambu wa kuosha uvuabu bafila dituku dionso. Bua kunyanga ntempelo wa Yehowa yonso, Antiochus wakalambula ngulube pa tshioshelu ne kulabaye nsupu wa munyinyi wende mu ntempelo mujima mu dia 25 ngondo wa Kiseleu mu 168 K.K.Y. Kuoshaye biibi bia ntempelo, kunyangakajaye nzubu ya munda ya bakuidi, ne kumbushaye bioshelu bia or, mêsa a mampa a dileja, ne tshitekelu tshia miendu tshia or. Pashishe wakajidila tshiakabidi ntempelo wa Yehowa au kudi Zeuse nzambi wa bampangano wa ku Olympe. Bidimu bibidi pashishe, Judas Maccabée wakabanyenga tshimenga ne ntempelo. Bidimu bisatu panyima pa Antiochus mumane kulambuila Zeuse mulambu wa muengu pa tshioshelu atshi, bakakezula ntempelo, kumujidila bu tshiakabidi mu dia 25 ngondo wa Kiseleu mu 165 K.K.Y. Pashishe bakatuadija kabidi kulambula Yehowa milambu ya kuosha dituku dionso. Bible kena uleja muaba nansha umue buludiludi ne: Yehowa uvua muambuluishe Judas Maccabée bua kutshimuna ne kuakajilula ntempelo to. Kadi Yehowa uvua muenze mudimu ne bantu balume ba bisamba bikuabu bu mudi Kolesha muena Pelasa, bua kukumbaja disua diende divua ditangila ntendelelu Wende. (Yes 45:1) Nanku tudi mua kuamba ne: Yehowa uvua mua kuikala muenze mudimu ne muntu wa mu tshisamba tshiende bua kukumbaja disua Diende. Bible udi uleja ne: bavua ne bua kuakajilula ntempelo ne kutungunuka ne kuenzamu mudimu bua mêyi a buprofete avua atangila Masiya, mudimu wende wa diyisha, ne difila dia muoyo wende kukumbanawu. Kabidi, bena Lewi bavua ne bua kutungunuka ne kufila milambu too ne pavua Masiya ulua kufila mulambu munene, mmumue ne: muoyo wende, bua bukua bantu. (Dan 9:27; Yne 2:17; Eb 9:11-14) Bayidi ba Yezu kabavua benzejibue bua kuenza Tshibilu tshia Dibanjija to. (Kls 2:16, 17) Nansha nanku, kakuena mvese nansha umue udi uleja ne: Yezu anyi bayidi bende bavua bakandike dienza dia tshibilu atshi nansha.

LUMINGU LUA DIA 8-14/10

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | YONE 11-12

“Idikija luse lua Yezu”

mamanyisha a mu nwtsty bua Yne 11:24, 25

Ndi mumanye ne yeye neajuke: Mâta uvua wela meji ne: Yezu uvua wakula bua dibishibua dia bantu ku lufu dituku dia ku nshikidilu. (Bala dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 6:39.) Ditabuja diende bua dilongesha adi divua dia dikema! Bamfumu ba bitendelelu ba tshikondo atshi bavuabu babikila ne: basadoke bavua bobu babenga ne: kakuakuikala dibishibua dia bantu ku lufu to, nansha muvua dilongesha adi dileja patoke mu Mifundu minsantu. (Dan 12:13; Mâk 12:18) Bafalese bobu bavua bamba ne: muntu udi ne anyima udi kayi ufua. Kadi Mâta yeye uvua mumanye ne: Yezu uvua mulongeshe ditekemena dia dibishibua dia bantu ku lufu, ne uvua mene mubishe bantu ku lufu, nansha muvua nansha umue wa ku bantu abu kayi mufue matuku bungi bua avua Lazalo mufue.

Meme ndi dibishibua ku lufu ne muoyo: Lufu lua Yezu ne dibishibua diende biakakanguila bafue njila wa kupetulula muoyo. Yezu mumane kubishibua ku lufu, Yehowa wakamupesha bukole bua kubisha bafue ne bua kubapetesha muoyo wa tshiendelele. (Bala dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 5:26.) Mu Bua 1:18, Yezu udi udibikila ne: “eu udi ne muoyo,” udi ne “nsapi ya lufu ne ya Lukita.” Nunku, Yezu udi ditekemena bua badi ne muoyo ne bua bafue. Wakalaya bua kukangula nkita ne kupeshilula bafue muoyo, aba mu diulu bua bakokeshe nende, bakuabu pa buloba bupiabupia bikala ku bulombodi bua mbulamatadi wende.—Yne 5:28, 29; 2Pt 3:13.

mamanyisha a mu nwtsty bua Yne 11:33-35

udila: Muaku wa pa muanda wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: “kudila” misangu ya bungi utu umvuija kudila dîyi diumvuika. Mbawutele kabidi bua Yezu pavuaye wakula bua dibutuka dia Yelushalema divua ne bua kulua.—Luk 19:41.

wakashikunkila . . . ne wakapampakana: Ditela miaku ibidi ya mu muakulu wa ku ntuadijilu eyi milondangane didi dileja muvua Yezu mudiumvue menemene musangu au. Muaku wa pa muanda wa mu tshiena Greke (embrimaomai) udibu bakudimune ne: “wakashikunkila” utu utamba kuleja kanyinganyinga kakole, kadi muaba eu udi uleja ne: bivua bitonde Yezu bikole, kumufikishabi ne ku dishikunkila. Muaku wa mu tshiena Greke (tarasso) udibu bakudimune ne: “wakapampakana”) udi umvuija ku muaku ku muaku kulubakana bikole mu lungenyi. Mumanyi wa malu a mu Bible mukuabu udi wamba ne: muaba eu, muaku eu udi umvuija “kulubakaja muntu bikole mu lungenyi, kumukebela kanyinganyinga kakole anyi dibungama.” Mbatele muaku umue umue eu mu Yne 13:21 bua kuleja tshivua Yezu mumvue pavua lungenyi lua ne: Yudasa uvua ne bua kumutungila tshitungu lumuluile mu meji.—Bala dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 11:35.

munda muende: Ku mua., “mu nyuma wende.” Bidi bimueneka ne: mbatele muaku pneuma wa mu tshiena Greke muaba eu bua kuakula bua bukole budi mu muoyo wa mu tshimfuanyi wa muntu, budi bumusaka bua kuakula anyi kuenza malu mu mushindu kampanda.—(Bala Diumvuija dia miaku ya mu Bible, “(Nyuma.)”).

wakapuekesha binsonji: Muaku (dakryo) udibu batele muaba eu mmuaku wa pa muanda udi ufumina ku dîna dia mu tshiena Greke didi diumvuija “binsonji” didibu batele mu mvese bu mudi Luk 7:38; Bz 20:19, 31; Eb 5:7; Bua 7:17; 21:4. Bidi bimueneka ne: mvese eyi idi itamba kuimanyina pa dipuekesha dia binsonji, ki mpa kudila ne dîyi diumvuike to. Mu Mifundu ya tshiena Greke ya buena Kristo, mbatele muaku wa pa muanda wa mu tshiena Greke eu anu mu mvese eyi; mmushilangane ne udibu batele mu Yne 11:33 (Bala dimanyisha dia mu nwtsty) mudibu bakula bua muvua Mariya ne bena Yuda badile. Yezu uvua mumanye ne: uvua ne bua kubisha Lazalo, kadi biakamutonda bikole bua muvua balunda bende bananga bikale ne kanyinganyinga kakole. Bu muvuaye munange balunda bende abu bikole ne ubumvuila luse, wakapuekesha binsonji bantu batangile. Muyuki eu udi uleja patoke ne: Yezu udi uditeka pa muaba wa bantu badi bajimije munangibue wabu bua lufu lua mu Adama.

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 11:49

muakuidi munene: Pavua tshisamba tshia Isalele katshiyi ku bulombodi bua tshisamba tshikuabu, muakuidi munene uvua wenza mudimu wende too ne pavuaye ufua. (Nom 35:25) Kadi pavua bena Lomo balombola tshisamba tshia Isalele, bamfumu ba bena Lomo ke bavua bateka muakuidi munene anyi bamumbusha. (Bala Diumvuija dia miaku ya mu Bible, “Muakuidi munene.”) Muakuidi munene Kayifa uvua bena Lomo bateke uvua muntu uvua mumanye kuakuila tshisamba tshiende bikole, kuenzaye bidimu bia bungi mu mudimu au kupita bonso bavuabu bateke kumpala kuende. Bakamuteka bu mu 18 P.Y. (Panyima pa Yezu), kushalaye mu mudimu au too ne bu mu 36 P.Y. Padi Yone wamba ne: Kayifa uvua muakuidi munene tshidimu atshi, mmumue ne: mu 33 P.Y., bidi bimueneka ne: Kayifa utshivua anu muakuidi munene too ne tshidimu tshivuabu bashipe Yezu.—Bala Tshis. B12 bua kumanya muaba uvua nzubu wa Kayifa mua kuikala.

mamanyisha a mu nwtsty bua Yne 12:42

bakokeshi: Muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune muaba eu ne: “bamfumu” udi mua kuikala uleja banene ba ku kabadi ka bena Yuda, anyi Tshilumbuluidi tshinene. Mbatele kabidi muaku eu mu Yne 3:1 bakula bua Nikodemo uvua pende muena ku kabadi aku.—Bala dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 3:1.

kubipata mu nsunagoga: Anyi “kubakandika bua kababuedi mu nsunagoga.” Mbatele muaku aposynagogos wa mu tshiena Greke anu mu mvese eu ne mu Yne 12:42 ne 16:2. Bantu bavua bepuka muntu uvuabu bipate ne bamupetula, bamuangata bu muntu tshianana. Pavua bena Yuda bakuabu bakosa nende malanda mushindu au, bivua bimukolela bikole bua kupetela bena mu dîku diende bintu bia ku mubidi. Bavua benze nsunagoga bua kulongeshilamu bantu, bavua batekelamu kabidi tubadi tuvua ne bukokeshi bua kunyoka bantu ne kubipata. Bala dimanyisha dia mu nwtsty bua Mat 10:17.

LUMINGU LUA DIA 15-21/10

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | YONE 13-14

“Ndi munushile tshilejilu”

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 13:5

kuowesha bayidi mâyi ku makasa: Mu Isalele wa kale, bantu bavua batamba kuvuala sandala ku makasa. Ivua minene kakese kupita dikasa, mikale ne tumikaba tuvuabu basuika pa dikasa tuya ne ku tupombo; nunku bivua bipepele bua makasa a muntu uvua muyivuale kukuatawu lupuishi anyi bitotshi bia miaba ivuaye wendela. Nanku, bantu bavua ne tshibidilu tshia kukopola sandala kumpala kua kubuela mu nzubu, ne muntu uvua wakidila muenyi uvua udienzeja bua makasa a muenyi wende ikale masukula. Bible mmuakule bua tshilele atshi miaba ya bungi. (Gen 18:4, 5; 24:32; 1Sm 25:41; Luk 7:37, 38, 44) Pavua Yezu muoweshe bayidi bende mâyi ku makasa, uvua musue kubapesha dilongesha dia kudipuekesha ne kuenzela bakuabu mudimu.

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 13:12-14

ne bua: Anyi “benzejibue bua.” Muaku wa pa muanda wa mu tshiena Greke udibu batele muaba eu, batu misangu ya bungi bawutela mu malu a makuta, udi nangananga umvuija “kuikala ne dibanza dia muntu, anyi kuikala ne tshintu tshia muntu.” (Mat 18:28, 30, 34; Luk 16:5, 7) Mbawutele muaba eu ne miaba mikuabu mu ngumvuilu mualabale udi uleja dikala muenzejibue, anyi kudimona ne dibanza dia kuenza bualu kampanda.—1Yn 3:16; 4:11; 3Yn 8.

w99 1/3 31 §1

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 14:6

Meme ndi njila ne bulelela ne muoyo: Yezu udi njila bualu bantu badi mua kusemena kudi Nzambi mu disambila anu kupitshila kudiye. Udi kabidi “njila” bua bantu kulengejangana ne Nzambi. (Yne 16:23; Lom 5:8) Yezu udi bulelela bualu uvua wakula bua bulelela ne uvua ne nsombelu uvua umvuangana nabu. Wakumbaja kabidi milayi ya bungi ivua ileja mudimu munene uvuaye nawu bua kukumbaja malu avua Nzambi mulongolole. (Yne 1:14; Bua 19:10) Milayi eyi yakalua “‘eyowa’ [anyi yakakumbana] ku diambuluisha diende.” (2Ko 1:20) Yezu udi muoyo bualu ku diambuluisha dia tshiakupikulangana natshi, wakenza bua bantu bapete “muoyo wa bushuwa,” mmumue ne: “muoyo wa tshiendelele.” (1Tm 6:12, 19; Ef 1:7; 1Yn 1:7) Neikale kabidi “muoyo” bua bantu binunu ne binunu babishabu ku lufu bikale ne ditekemena dia kuikala ne muoyo wa tshiendelele mu Mparadizu.—Yne 5:28, 29.

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 14:12

malu manene kupita aa: Yezu kavua usua kuamba ne: bishima bivua bayidi bende ne bua kulua kuenza bivua ne bua kupita bivuaye yeye muenze to. Kadi uvua witaba ne budipuekeshi buonso ne: bavua ne bua kuyisha ne kulongesha bantu mu tshitupa tshinene tshia buloba kupita tshivuaye yeye muenzele mudimu. Bayidi bende bavua ne bua kuyisha mu tshitupa tshinene tshia buloba, kuyisha bantu ba bungi, ne kuenza mudimu au munkatshi mua bidimu bia bungi kupita bivuaye muenze. Mêyi a Yezu aa adi aleja patoke ne: uvua musue bua bayidi bende batungunuje mudimu wende.

LUMINGU LUA DIA 22-28/10

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | YONE 15-17

“Kanuena ba pa buloba”

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 15:19

buloba: Muaba eu muaku kosmos wa mu tshiena Greke udi uleja bukua bantu buonso pa kumbusha bantu badi benzela Nzambi mudimu. Anu Yone nkayende ke umue wa ku bafundi ba Evanjeliyo uvua mufunde mêyi a Yezu a ne: bayidi bende kabena ba pa buloba. Lungenyi lua muomumue ludi lumvuika kabidi misangu ibidi mu disambila dia ndekelu divua Yezu muenze ne bapostolo bende ba lulamatu.—Yne 17:14, 16.

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 15:21

bua dîna dianyi: Mu Bible, muaku “dîna” utu misangu mikuabu uleja muena dîna adi, lumu luende, ne bionso bidi bimutangila. (Bala dimanyisha dia mu nwtsty bua Mat 6:9.) Padi Yezu wakula bua dîna diende udi usua kuleja bukokeshi ne muanzu udi Tatu wende mumupeshe. (Mat 28:18; Flp 2:9, 10; Eb 1:3, 4) Muaba eu Yezu udi umvuija tshivua ne bua kusaka bantu ba pa buloba bua kukengesha bayidi bende: mbualu ki mbamanye Muntu uvua mumutume to. Kumanya Nzambi kuvua mua kubambuluisha bua kumvua ne kumanya tshidi dîna dia Yezu diumvuija. (Bz 4:12) Bavua ne bua kumanya muanzu wa Yezu bu mukokeshi muteka kudi Nzambi, Mukalenge wa bakalenge, uvua bantu bonso ne bua kukokela bua kupeta muoyo wa tshiendelela.—Yne 17:3; Bua 19:11-16; tangila kabidi Mis 2:7-12.

it-1-F 555

Dikima

Bidi bikengela bena Kristo bikale ne dikima bua ngenzelu wa malu ne ngelelu wa meji bia bena panu badi kabayi banange Yehowa Nzambi kabibanyangi, ne bua bashale ne lulamatu kudiye nansha bantu bobu babakine. Yezu Kristo wakambila bayidi bende ne: “Pa buloba nenuikale ne dikenga, kadi koleshayi muoyo! Ndi mutshimune ba pa buloba.” (Yne 16:33) Muana wa Nzambi kavua mulonde buenzeji bua bena panu to, kadi wakabatshimuna pavuaye mubenge kuenza bualu nansha bumue bua kubidikija. Tshilejilu tshitambe buimpe tshia Yezu Kristo bu mutshimunyi ne bipeta bia mushindu muimpe uvuaye muenze malu bidi mua kutupetesha dikima ditudi tukengela bua kumuidikija ne kushala batapuluke ku bulongolodi budi bunyanguke ebu.—Yne 17:16.

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

mamanyisha a mu nwtsty bua Yne 17:21-23

tshintu tshimue: Anyi “mu buobumue.” Yezu wakasambila bua bayidi bende balelela bikale “tshintu tshimue,” benza mudimu pamue bua tshipatshila tshimue, anu bu mudiye yeye ne Tatuende bikale “tshintu tshimue,” bileja mudibu beleshangana diboko ne bikale ne lungenyi lumue. (Yne 17:22) Mu 1Ko 3:6-9, Paulo udi umvuija mudi buobumue bua mushindu eu pankatshi pa bena Kristo badi benza mudimu pamue ne bawenza ne Nzambi.—Bala 1Ko 3:8 ne mamanyisha a mu nwtsty bua Yne 10:30; 17:11.

bikale tshintu tshimue menemene: Anyi “bikale mu buobumue bua tshishiki.” Mu mvese eu, Yezu udi uleja dipetangana didi pankatshi pa dikala tshintu tshimue ne dikala banangibue kudi Tatu. Bidi bipetangana ne Kls 3:14 udi wamba ne: “Dinanga . . . didi tshisuikidi tshipuangane tshia buobumue.” Buobumue bua menemene ebu kabuena mu malu onso to. Tudi ne bumuntu bushilangane, mamanya mashilangane, bibidilu bishilangane, tondo tua muoyo tushilangane. Kadi bayidi ba Yezu badi mu buobumue bua menemene ebu mu malu adibu benza, adibu bitabuja, ne adibu balongesha.—Lom 15:5, 6; 1Ko 1:10; Ef 4:3; Flp 1:27.

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 17:24

mbangilu wa ba pa buloba: Muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: “mbangilu” mbawukudimune kabidi mu Eb 11:11 ne: “kuimita difu,” bakula bua “muana.” Bidi bimueneka ne: padibu batela tshiambilu tshia ne: “mbangilu wa ba pa buloba” muaba eu, badi bakula bua pakatuadija Adama ne Eva kulela bana. Yezu wakakula bua “mbangilu wa ba pa buloba” utuadija ne Abele pamuapa bualu yeye ke muntu muimpe wa kumpala uvua Nzambi ‘mufunde dîna diende mu muvungu wa muoyo katshia ku mbangilu wa ba pa buloba.’ (Luk 11:50, 51; Bua 17:8) Mêyi avua Yezu muambe pavuaye usambila Tatuende adi ajadika kabidi ne: bidimu bia bungi kumpala kua Adama ne Eva kulela bana, Nzambi uvua munange Muanende umuepele mulela.

LUMINGU LUA DIA 29/10–4/11

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | YONE 18-19

“Yezu wakamanyisha bulelela”

mamanyisha a mu nwtsty bua Yne 18:37

kumanyisha: Muaku (martyreo) wa mu tshiena Greke udibu bakudimune mu Mifundu ya tshiena Greke ya buena Kristo ne: “kufila bumanyishi” ne (martyria; martys) udibu bakudimune ne: “kumanyisha,” idi ne diumvuija dialabale. Lungenyi lunene ludi mu miaku yonso ibidi eyi ndua kumanyisha anyi kuamba bualu budi muntu nkayende mudimanyine anyi mudimuenene, kadi idi kabidi ne lungenyi lua “kujadika bualu peshi kuakula bimpe bua muntu anyi bua tshintu kampanda.” Yezu kavua anu mumanyishe bulelela buvuaye mujadike patupu to, kadi nsombelu wende uvua uleja muvuaye utua bulelela bua milayi ya buprofete ya Tatuende mpanda. (2Ko 1:20) Nzambi ukavua muambe ne mu katoba malu avuaye mulongolole bua Bukalenge, ne bua Mukalenge Masiya uvua ne bua kubulombola. Nsombelu mujima wa Yezu pa buloba wakashikila ne difila dia muoyo wende bu mulambu, wakakumbaja mêyi a buprofete avua amutangila, ne mundidimbi wa malu avua mu Tshipungidi tshia Mikenji. (Kls 2:16, 17; Eb 10:1) Nunku tudi mua kuamba ne: Yezu ‘wakamanyisha bulelela’ mu mêyi ne mu bienzedi.

bulelela: Yezu kavua wakula bua bulelela mu kabujima kabu to, kadi uvua wakula bua bulelela buvua butangila malu adi Nzambi mulongolole. Bualu bunene budi mu malu adi Nzambi mulongolole budi ne: Yezu “muana wa Davidi” enze mudimu bu Muakuidi Munene ne Mukokeshi wa Bukalenge bua Nzambi. (Mat 1:1) Yezu wakumvuija ne: tshipatshila tshinene tshivuaye mutambe kuluila pa buloba ne muyishe tshivua tshia kumanyisha bulelela bua Bukalenge. Banjelu bakamanyisha pabu mukenji wa muomumue kumpala kua Yezu kuledibua ne pakaledibuaye mu Beteleheme wa Yuda, tshimenga tshivua Davidi muledibue.—Luk 1:32, 33; 2:10-14.

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 18:38a

Bulelela ntshinyi?: Bidi bimueneka ne: lukonko lua Pilato elu luvua lutangila bulelela mu kabujima, kadi ki ‘mbulelela’ buvua Yezu ufuma ku diakuila to. (Yne 18:38) Bu yeye muele lukonko alu ne muoyo mujima, Yezu uvua mua kuikala mumuandamunalu. Kadi bidi bimueneka ne: Pilato uvua muele lukonko alu mu mushindu uvua uleja ne: uvua welesha Yezu mpata, kayi ukeba diandamuna to, bienze anu bu ne: uvua wamba ne: “Bulelela! Ke tshinyi atshi? Bulelela kabutuku to!” Pilato kavua nansha muimane bua kupeta diandamuna to, wakumbuka kuyaye pambelu kudi bena Yuda.

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

dimanyisha dia mu nwtsty bua Yne 19:31

kufilaye nyuma wende: Anyi “kukulaye muoyo; kukosaye mueyelu.” Muaku (pneuma) wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: “nyuma” muaba eu udi mua kuikala uleja “mueyelu” anyi “bukole bua muoyo.” Muyuki wa buena eu udi mu Mâk 15:37 ne mu Luk 23:46 udi ujadika pawu bualu ebu bualu mbatelamu muaku ekpneo wa mu tshiena Greke (ku mua., “kupatula mupuya”) ne mbawukudimunamu ne: “wakakula muoyo” (anyi kabidi ne: “kupatulaye mueyelu wende wa ndekelu”). Bantu bakuabu badi bamba ne: muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: “kufilaye” (dim.) udi uleja ne: Yezu uvua mulekele kudienzeja bua kuikala ne muoyo bualu malu onso akavua makumbane. Wakitaba bua ‘kupumuna muoyo wende too ne ku lufu.’—Yes 53:12; Yne 10:11.

dituku dia Nsabatu adi divua dituku dinene: Mu dia 15 ngondo wa Nisana, dituku divua dilondela dia Pasaka divua anu dia nsabatu nansha diodi dikale dituku kayi dia mu lumingu. (Lew 23:5-7) Dituku dia Nsabatu wa pa buende au divua dilua dituku “dinene” dia Nsabatu pavuadi dipetangana ne Nsabatu wa pa tshibidilu (uvua dituku dia muanda mutekete dia lumingu lua bena Yuda, divua dituadija ne dibuela dia dîba mu Ditanu too ne ku dibuela dia dîba mu Disambombo). Nsabatu wa mushindu au wakalonda dituku dia lufu lua Yezu, mu Ditanu. Kubangila ku tshidimu tshia 29 too ne ku tshia 35 P.Y. (panyima pa Yezu), anu mu tshidimu tshia 33 ke muvua dituku dia 14 dia ngondo wa Nisana difikile mu Ditanu. Nunku bualu ebu budi bujadika ne: Yezu uvua ne bua kuikala mufue mu dia 14 ngondo wa Nisana, mu tshidimu tshia 33.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu