TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • mwbr20 ngondo wa 1 dib. 1-6
  • Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu (01/2020)

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu (01/2020)
  • Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu—2020
  • Tumitu tua bualu
  • LUMINGU LUA DIA 6-12/1
  • LUMINGU LUA DIA 13-19/1
  • LUMINGU LUA DIA 20-26/1
  • LUMINGU LUA DIA 27/2–2/2
Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu—2020
mwbr20 ngondo wa 1 dib. 1-6

Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu

LUMINGU LUA DIA 6-12/1

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | GENESE 1-2

“Yehowa udi ufuka bintu bidi ne muoyo pa buloba”

it-1-F 563 §2-4

Bufuki

Pakamba Nzambi dituku dia kumpala ne: “Butoke buikalaku,” bidi bimueneka ne: nsese ya butoke yakasambuka mavuba, kumuenekayi pa buloba nansha muvua bintu bivua biyipatula kabiyi biobi bimueneka. Bidi bimueneka ne: bivua bienzeke nanku ku kakese ku kakese anu mudi J. W. Watts mukudimunyi mukuabu wa Bible wamba ne: “Butoke buakalua ku kakese ku kakese.” (Gen 1:3, A Distinctive Translation of Genesis) Nzambi wakatapulula butoke ne mîdima, kubikilaye butoke ne: Munya, mîdima ne: Butuku. Bualu ebu budi buleja ne: buloba buvua budinyungulukila nkayabu buikale buenda bunyunguluka ku dîba, bienza bua luseke luabu lua ku Est ne lua ku Ouest ikala ipeta butoke tshimue tshipolo tshia dîba, ne mîdima mu tshipolo tshikuabu tshia dîba.​—Gen 1:3, 4.

Dituku dibidi Nzambi wakenza bua kuikale ditapuluka “pankatshi pa mâyi ne mâyi makuabu” bua tshibuashibuashi tshimueneke. Ndambu wa mâyi wakashala panshi, kadi a bungi akabanda muulu, pankatshi pawu kushalapu tshibuashibuashi. Nzambi wakabikila tshibuashibuashi atshi ne: Diulu, kadi uvua mutshibikile nanku bua kutshitapulula ne buloba, etshi ntshibuashibuashi tshivua tshinyunguluke anu buloba nkayabu bualu ki mbambe ne: mâyi avua pa mutu patshi avua mabuikile mitoto ne mabulunge makuabu a muulu to.​—Gen 1:6-8; tangila TSHIBUASHIBUASHI.

Dituku disatu, Nzambi wakenza tshishima ne bukole buende; wakasangisha mâyi bua buloba bume bumueneke, ke kububikilaye ne: Buloba. Anu dituku adi ke divuaye muenze kabidi bua bintu bivuaye mufuke kabiyi ne muoyo bipete muoyo, kabiyi ku mpukapuka peshi ku didimenena diabi nkayabi to; ke bisonsa, bikunyibua, ne mitshi ya bimuma kutolokabi. Buonso buabi bikale ne mushindu wa kuvulangana bilondeshile “mishindu yabi.”​—Gen 1:9-13.

it-1-F 563 §7-10

Bufuki

Bualu bukuabu bua kumanya mbua ne: mu Genese 1:16 ki mbatele muaku bara wa mu tshiena Ebelu udi umvuija “kufuka” to, kadi mbatelamu muaku asah udi umvuija “kuenza.” Bu muvua dîba, ngondo, ne mitoto bikale mu “diulu” didibu batele mu Genese 1:1, mmumue ne: Nzambi ukavua mubifuke kumpala menemene kua dituku dinayi kufikadi. Dituku dinayi Nzambi ‘wakenza’ bua mabulunge adi akenkesha aa atuadije kuenza mudimu wawu pa buloba ne mu tshibuashibuashi tshivua pa mutu pabu. Padibu bamba ne: ‘Nzambi wakabiteka muulu mu tshibuashibuashi bua kukenkeshabi buloba,” bidi biumvuija ne: muntu udi pa buloba uvua mpindieu mua kubimona muulu, bienze anu bu ne: bivua bitekela mu tshibuashibuashi amu. Nunku bintu bidi bitokesha abi bivua ne bua kuikala “bimanyinu bia mivu ne bia matuku ne bidimu,” bilombola muntu mishindu mishilashilangane.​—Gen 1:14.

Dituku ditanu ke diakafuka Nzambi bifukibua bikuabu bidi ne muoyo pa buloba. Kavua mufuke tshifukibua anu tshimue bua ne: tshiende tshiandamuka to, kadi wakafuka bisumbu bivule bia anyima ivua ne muoyo ku bukole buende. Bible udi wamba ne: “Nzambi wakafuka bifukibua binene bia mu mâyi ne bifukibua bionso bidi ne muoyo bidi bitambakana ne bivulangana bikole mu mâyi bilondeshile mishindu yabi ne bifukibua bionso bidi ne mapuapua bidi bibuuka bilondeshile mishindu yabi.” Bu muvua Nzambi musanke bua bivuaye muenze abi, wakabibenesha, kubiambilaye bua “bivulangane” bualu uvua mubienze mu mushindu wa ne: bilelangane “bilondeshile mishindu yabi.”​—Gen 1:20-23.

Dituku disambombo “Nzambi wakabanga kuenza nyama ya tshisuku ya pa buloba bilondeshile mishindu yayi ne bimuna bilondeshile mishindu yabi, ne nyama yonso idi idikoka panshi bilondeshile mishindu yayi.” Bintu abi bivua bimpe anu muvua bikuabu bikavuaye mufuke​—Gen 1:24, 25.

Lua ku ndekelu kua dituku disambombo dia bufuki, Nzambi wakafuka tshifukibua tshikuabu tshia watshi mushindu, tshipite nyama kadi tshishadile kudi banjelu. Tshifukibua atshi tshivua muntu uvuaye mufuke mu tshimfuanyi tshiende, mufuanangane nende. Nansha mudi Genese 1:27 wamba mu tshikoso bua bantu ne: Nzambi “wakabafuka mulume ne mukaji,” muyuki mukuabu wa mu Genese 2:7-9 udi wakula bua bualu bumue bumue ebu udi uleja ne: Yehowa Nzambi uvua muangate lupuishi lua buloba kuenzaye nalu muntu, kuelaye mupuya wa muoyo mu mimpempe yende, ne yeye eu kuluaye muntu wa muoyo, kumutekaye mu mparadizu bua asombelamu ne kumupeshaye biakudia. Muaba eu Yehowa wakangata bintu bia ku buloba bua kufukaye nabi, ne yeye mumane kufuka mulume, wakangata lubadi luende bua kufukaye nalu mukaji. (Gen 2:18-25) Difukibua dia mukaji diakenza bua mulume alue muntu mukumbanangane mu wende “mushindu.”​—Gen 5:1, 2.

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

w15 1/6 5

Mudi malu a sianse akuambuluisha

Bidimu bikadi buloba ne tshibuashibuashi bienze

Bena sianse badi batshinka ne: buloba bukadi buenze bidimu bitue ku miliyare 4 ne tshibuashibuashi ne bintu bidimu mbifukibue kukadi bidimu miliyare mifike ku 13 anyi 14. Bible kena wamba tshidimu tshivuabu bafuke bintu ebi to. Kena wamba muaba nansha umue ne: buloba ebu bukadi buenze anu bidimu binunu bikese patupu to. Mvese wa kumpala wa mu Bible udi wamba ne: “Kale ku tshibangidilu Nzambi wakafuka diulu ne buloba.” (Genese 1:1) Tshiambilu etshi ke tshidi tshiambuluishe bena sianse bua kumanya bungi bua bidimu bikadi buloba ne bintu bidipu bienze bilondeshile mikenji ya malu a sianse.

it-2-F 16 §10

Yezu Kristo

Kavua mufuki tshiapamue ne Nzambi to. Didifila dia Muana mu mudimu wa bufuki kadiena disua kumvuija ne: uvua mulue pende mufuki tshiapamue ne Tatu wende nansha. Bukole bua kufuka nabu buvua bufumina kudi nyuma muimpe wa Yehowa. (Gen 1:2; Mis 33:6) Bu mudi Yehowa muikale Mpokolo wa muoyo wonso, bifukibua bionso bidi ne muoyo, bidi bimueneka ne bidi kabiyi bimueneka, mbipetele muoyo kudiye. (Mis 36:9) Nunku, Muana kavua mufuki tshiapamue ne Yehowa Mufuki to, kadi uvua muena mudimu anyi muntu uvuaye mukuate nende mudimu bua kufuka. Yezu nkayende uvua muambe ne: Nzambi ke mufuki, anu mudi Bible mujima uleja pende.​—Mat 19:4-6; tangila BUFUKI.

LUMINGU LUA DIA 13-19/1

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | GENESE 3-5

“Bipeta bibi bitambe biakakebesha dishima dia kumpala”

w17.02 5 §9

Malu adi Yehowa mulongolole neakumbane

w00 11/15 25 §8-26 §1

Malu akafikila mulume ne mukaji wa kumpala adi mua kutulongesha

Eva kavuaku ne mushindu wa kuepuka mpekatu eu anyi? Uvua nawu! Anji ditekabi pa muaba wende. Malu akamba nyoka akakonyangaja bikole bionso bivua Nzambi ne Adama bambe. Udi mua kumvua munyi bu wewe mua kumona muntu uudi kuyi mumanye ushiminyina muntu kampanda uutu munange ne weyemena malu? Eva kavua ne bua kuikala muenze nanku to, uvua ne bua kumvua bibi ne kufika munda bua malu au, uvua mene nansha mua kubenga kuateleja. Tuamba eku tuela eku, nyoka muine uvua nganyi bua kutontolola buakane bua Yehowa ne kuela dîyi dia Adama bayende wa Eva mpata? Eva uvua ne bua kuanji kulomba mibelu bangabanga ne kuangataye dipangadika dionso bua kuleja ne: uvua unemeka bumfumu. Ke tshitudi ne bua kuenza petu bu muntu mua kutuambila malu adi abengangana ne mikenji ya Nzambi. Kadi, Eva wakitaba mêyi a Mutetshianganyi au. Uvua ukeba bua yeye nkayende kuikala udijadikila tshivua tshibi ne tshivua tshimpe. Bu muvuaye anu katshia walama bualu buende ebu mu lungenyi, buakalua kumusankisha bikole. Wakenza tshilema tshinene be pakalamaye dijinga dibi edi munda muende, pamutu pa kudiumbusha mu lungenyi peshi kuyikila bualu ebu ne mfumuende!​—1 Kolinto 11:3; Yakobo 1:14, 15.

Adama udi uteleja dîyi dia mukajende

Pashishe Eva e kufikisha Adama pende ku dienza mpekatu. Mmunyi mutudi mua kumvuija bitabataba bia mushindu’eu bivuaye nabi? (Genese 3:6, 17) Adama wakimana mukolo mule ne muîpi, kamanyi kua kuela dînu ne kua kuela dikala. Uvua mua kutumikila Mufuki wende uvua mumupeshe bintu bionso, mumupeshe kabidi ne Eva mukajende uvuaye munange anyi? Adama uvuaku mua kulomba Nzambi mibelu bua bualu buvuaye usua kuenza anyi? Peshi mulume eu uvua mua kulonda dikasa dia mukajende ne kuenza pende mpekatu eu? Adama uvua mumanye bimpe bitambe ne: tshivua mukajende mutekemene bua kupeta pavuaye udia tshimuma tshia mutshi mukandika katshivua mua kuenzeka to. Mupostolo Paulo wakafunda ku bukole bua nyuma ne: “Kabavua bashime Adama to, kadi mukaji ke uvuabu bashime bibi menemene, kuluaye mushipi wa mikenji.” (1 Timote 2:14) Nunku Adama wakadisunguila bua kubenga kutumikila mêyi a Yehowa. Ditshina bua kabalu kumutapulula ne mukajende divua dia bungi kupita ditabuja dia se: Nzambi uvua ne bukole bua kulongolola bualu abu.

w12-F 1/9 4 §2

Nzambi utu wangata bantu bakaji ne mushinga anyi?

Bantu bakaji batu bedibue mulawu kudi Nzambi anyi?

Tòo. “Nyoka wa ku tshibangidilu, udibu babikila ne: Diabolo” ke uvua “muedibue mulawu” kudi Nzambi. (Buakabuluibua 12:9; Genese 3:14) Pavua Nzambi muambe ne: Adama “neakokeshe” mukajende, kavua muleje ne: mmuanyishe bua mulume kukengeshaye mukajende to. (Genese 3:16) Uvua umanyisha patupu mulume ne mukaji ba kumpala abu bipeta bia mpekatu wabu.

w04 1/1 29 §2

Malu manene a mu mukanda wa Genese: Tshitupa I

it-1-F 672

Didinyenga dia pa kulela

Ndikenga ditu mamu umona dîba dia kulela. Nzambi wakambila Eva mukaji wa kumpala tshivua ne bua kumuenzekela pavuaye wimita ne ulela panyima pa mpekatu wende. Bu yeye mutungunuke ne kumutumikila, Nzambi uvua mua kutungunuka pende ne kumubenesha, nanku dilela bana kadivua mua kumupetesha disanka eku dimukengesha kabidi to, bualu “Dibenesha dia Yehowa ke didi divuija muntu mubanji, ne Yeye kena utentekapu dikenga” nansha. (Nsu 10:22) Kadi mpindieu, anu mutudi bamanye, mubidi mupange bupuangane udi ukebesha dikenga. Ke bua tshinyi (bu mutu bantu bamba misangu ya bungi malu adi Nzambi ulekela enzeka ne: nyeye udi uenza) wakamba ne: “Nemvudije bikole dikenga dia pawikala ne difu; nebikusame bikole paudi ulela bana.”​—Gen 3:16.

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

it-2-F 105 §6

Lemeke

Kasala kavua Lemeke muelele bakaji bende (Gen 4:23, 24) kadi kaleja ne: tshikondo tshiabu atshi malu a tshikisu avua atua apela. Kasala aku kadi ne: “Telejayi dîyi dianyi, nuenu bakaji ba Lemeke; Teyayi matshi ku mêyi anyi: Ndi mushipe muntu bualu mmuntape, ee, nsongalume, bualu mmunkume. Pikalabu ne bua kusombuela Kayina misangu muanda mutekete, nunku Lemeke nebamusombuele misangu 77.” Bidi bimueneka ne: bualu budi Lemeke wamba muaba eu budi buleja ne: uvua muluangane bua kudipandisha; kavua mushipe muntu au ku bukole bu muvua Kayina muenze to. Lemeke uvua udibingisha wamba muvua muntu uvuaye mushipe au mumukume ne mumutape. Nanku kasala kende kavua bu dilomba bua muntu kamuenzedi bibi ujinga kudisombuela kudiye bua muvuaye mushipe muntu uvua mumubunde au nansha.

it-1-F 352 §4

Dipenda Nzambi

“Kubila dîna dia Yehowa” kuvua kutuadije mu tshikondo tshia Enosha kumpala kua mvula wa kabutu kakuvua mua kuikala kua mu mushindu mukezuke ne muakanyine to, bualu Abele ukavua mutuadije kubikila Nzambi mu dîna diende katshia ku kale kuonso aku. (Gen 4:26; Eb 11:4) Bilondeshile mudi bamue bamanyi bamba, biobi ne: kubila dîna dia Nzambi aku kuvua kua mu mushindu mubi wa badinyika bantu peshi mpingu ivuabu batendelela, nanku bualu abu buvua dipenda Nzambi.​—Tangila ENOSHA.

LUMINGU LUA DIA 20-26/1

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | GENESE 6-8

“Wakenza amu nanku”

w18.02 4 §4

Idikija ditabuja ne ditumikila dia Noa, dia Danyele, ne dia Yobo

w13 1/4 14 §1

‘Wakenda ne Nzambi mulelela’

w11 15/9 18 §13

Tunyemayi lubilu ne ditantamana

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

w04 1/1 29 §7

Malu manene a mu mukanda wa Buakabuluibua​—Tshitupa I

w04 1/1 29 §1

Malu manene a mu mukanda wa Buakabuluibua​—Tshitupa I

LUMINGU LUA DIA 27/2–2/2

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | GENESE 9-11

“Buloba bujima butshivua ne muakulu umue”

it-1-F 255 §4

Babilona Munene

Bimanyinu bia Babilona wa kale. Bavua base tshimenga tshia Babilona mu bibandabanda bia Shinâ tshikondo tshiakajinga bantu kuibaka tshibumba tshia Babele. (Gen 11:2-9) Tshivuabu bibakila tshibumba atshi ki mbua kutumbisha dîna dia Nzambi to, kadi bantu bavua batshibaka abu bavua basue bua ‘kupeta dîna dia butumbi.’ Mu bibundubundu bia mu Babilona ne mu Mezopotamia mujima, bavua bapetamu bibumba bivuabu babikila ne: Ziggourat (bibumba binene bivua bantu basa ntempelo pa mutu pabi); bidi bileja ne: tshibumba tshia Babele atshi, nansha bu tshiotshi bunene kayi anyi tshibaka mushindu kayi, tshivua tshibakila malu a ntendelelu. Tshienzedi tshia Yehowa tshia kupangisha dibaka dia ntempelo au tshidi tshileja patoke ne: kavua mumuanyishe to, bualu uvua wa ntendelelu wa dishima. Dîna diatshi dia mu tshiena Sumer (Kadingirra) ne dia mu tshiena Akadi (Babilu) adi umvuija onso “Tshîbi tshia Nzambi.” Nanku, nansha muvua bantu bavua bashale mu tshimenga atshi bajinge kushintulula dîna diatshi bua kujimija mukono wa muvua Nzambi kayi mutshianyishe ku ntuadijilu, dîna dipiadipia didibu batshinyike didi anu dijadika ne: tshivua tshibakila malu a ntendelelu.

it-2-F 111 §6

Muakulu

Muyuki udi mu Genese udi umvuija muvua bantu ndambu ba panyima pa mvula wa kabutu badisange bua kuenza bualu buvua bubengangana ne tshivua Nzambi muambile Noa ne bana bende. (Gen 9:1) Pamutu pa bobu kutangalaka pa buloba ne ‘kubuwuja,’ bobu bakadisuika bua kusangisha bukua bantu bua basombele muaba umue wakaluabu kubikila ne: Bibandabanda bia Shinâ, mu Mezopotamia. Bidi bimueneka ne: muaba au ke uvua ne bua kulua kabidi nsangilu wa malu a ntendelelu ne tshibumba tshia ntendelelu tshivuapu atshi.​—Gen 11:2-4.

it-2-F 111 §7

Muakulu

Nzambi wa Bukole Buonso wakakondakaja muakulu wabu, kubatapulula bua kabashadi kaba kamue, nunku lungenyi luabu lua dikamakama alu luakafua. Kabavua kabidi ne mushindu wa kuenza mudimu wabu au mu diumvuangana to, kutangalakabu pa buloba bujima. Dikondakaja muakulu adi diakalua kabidi kukanda anyi kutekesha bipatshila bikuabu bivua nabi bantu bia diluisha disua dia Nzambi, bualu bakapangila bua kusuika ngenyi yabu mu diumvuangana ne mamanya avuabu nawu ne bukokeshi bua kukumbaja bipatshila biabu bia dikamakama, bu muvuabu bapete mamanya au mu miakulu mishilashilangane mu makebulula abu nkayabu, kadi ki nkudi Nzambi to. (Tangila kabidi Mbi 7:29; Dut 32:5.) Nanku bu muvua dikondakaja miakulu adi dipandulule bantu, divua diambuluishe bua kabikadi baluka meji a kuenza malu mabi anyi kuenzelangana bibi to. (Gen 11:5-9; tangila kabidi Yes 8:9, 10.) Tuetu batangile anu bintu bidi bantu benza tshikondo tshietu etshi bidi tshipeta tshia mamanya adibu bapete adibu bakuata nawu mudimu bibi, netujingulule tshivua Nzambi mudianjile kumona katshia kuonso aku bua tshivua mua kuenzeka bu yeye kayi mupangishe bantu bua kuibaka tshibumba tshia Babele.

it-2-F 375 §2

Bisamba

Pakatapuluka bantu bua dibenga kumvuangana ku miakulu, bantu ne bantu bakalua ne biabu bibidilu ne bilele, yabu ngikadilu, yabu ntendelelu ne mishindu ya dienza malu. (Lew 18:3) Bu muvuabu bakose malanda ne Nzambi, bakadienzela mpingu bungi tshianana, kuluayi nzambi yabu.​—Dut 12:30; 2Bk 17:29, 33.

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

it-1-F 421 §4

Hama

Bidi bimueneka ne: Kanâna nkayende ke uvua mudibuejakaje mu tshilumbu etshi, kadi tatuende Hama mupangile bua kumunyoka. Anyi nyuma uvua mua kuikala musake Noa bua kuamba mêyi a buprofete, udianjila kumona lungenyi lubi lua Hama luvua pamuapa lumuenekele kudi Kanâna muanende luvua ndelanganyi ya Kanâna mua kulua kupiana. Mulawu au wakakumbana bua musangu wa kumpala pavua bena Isalele ba mu ndelanganyi ya Shema bavuije bena Kanâna bapika babu. Bamue ba kudibu bavuabu kabayi babutule (bu mudi bena Gibeona [Yos 9]) bakalua bapika ba bena Isalele. Nkama ya bidimu pashishe, mulawu au wakakumbana kabidi pavuabu bavuije bena mu ndelanganyi ya Kanâna muana wa Hama bapika kudi makalenge a pa buloba aa: Madayi ne Pelasa, Grese, ne Lomo, avua ndelanganyi ya Yafete.

it-2-F 403 §2

Nimeloda

Bukokeshi bua Nimeloda buakatuadija ne bimenga bia mu buloba bua Shinâ ebi: Babela, Eleke, Akada, ne Kalene. (Gen 10:10) Nunku bidi bimueneka ne: bavua batuadije kuasa tshibumba tshia Babela tshikondo tshivuaye ukokesha atshi. Ke tshidi kabidi miyuki ya malu a bena Yuda yamba payi. Josèphe, mumanyi wa malu a kale muena Yuda wakafunda ne: “[Nimeloda] wakatuadija kushintulula malu ku kakese ku kakese ukokesha ne tshikisu, ujinga bua kuteka bantu bonso ku bukokeshi buende bua kabatendeledi Nzambi to. Uvua ukana bua kudisombuela kudi Nzambi bua muvuaye mubutule bankambua babu; kujingaye bua kuasa tshibumba tshile menemene tshivua mâyi kaayi mua kusambuka bua bantu bapanduke nansha Nzambi yeye mulongolole kabidi bua kulokesha mvula wa kabutu mukuabu. Bantu bavua basue kulonda lungenyi luende alu bikole, bualu bavua bamona kuikala ku bulombodi bua Nzambi bu bupika; ke kulongololabu bua kuibaka tshibumba atshi mu matuku makese menemene avua muntu kayi mua kuelela meji.”​—Jewish Antiquities, I, 114, 115 (IV, 2, 3).

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu