TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • wp17 No. 4 dib. 8-10
  • Padi muntu uudi munange usama disama dia lufu

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Padi muntu uudi munange usama disama dia lufu
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia bantu bonso)—2017
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • LUTATU LUA MATUKU ETU AA
  • LONGOLOLA MALU KUMPALA KUA DÎBA
  • TSHIA KUENZA BUA KUAMBULUISHA
  • ITABA MALU MUDIWU
  • MULAMI MUNENE WA BANTU
  • Disamba muntu udi ne disama dia lufu
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2008
  • Tutabalelayi bakulakaje
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2014
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia bantu bonso)—2017
wp17 No. 4 dib. 8-10
Mulume ne mukajende bayukila ne mubedi wabu udi ne disama dia lufu bua ngondapilu wende

Kulejangana malu patoke kumpala kua dîba kudi ne mushinga

Padi muntu uudi munange usama disama dia lufu

DORINE uvua mumvue bibi menemene pavuabu bakuate bayende Willy, uvua anu ne bidimu 54, ne tshiwuja mu buongo tshivua tshidiunda lukasa.a Baminganga bavua bamuambile ne: kuvua kumushadile anu ngondo mikese. Dorine udi uvuluka wamba ne: “Bivua binkolele bua kuitaba tshimvua mumvue. Munkatshi mua mbingu ya bungi tshivua ndiumvua bu meme to. Bivua anu bu ne: bivua bienzekela muntu mukuabu, kabiyi bituenzekela tuetu to. Tshivua mumanye ne: bualu bua mushindu eu buvua mua kutufikila to.”

Bia dibungama, mushindu uvua Dorine mudiumvue ke utu bantu ba bungi badiumvua. Disama dia lufu didi mua kukuata muntu kayi yonso ne dîba kayi dionso. Bidi bienza disanka bua kumona mudi bantu ba bungi bitaba bua kulama muntu udibu banange udibu bakuate ne disama dia lufu. Kadi kulama mubedi mmudimu mukole. Bena mu dîku badi mua kuenza tshinyi bua kukolesha mubedi wabu udi ne disama dia lufu ne kumulama? Mmunyi mudi bantu badi bamulama mua kupita bimpe ne mishindu mishilashilangane idibu mua kudiumvua mu tshikondo tshionso tshia disama adi? Pakadi lufu lusemena, ntshinyi tshidibu mua kutekemena? Kadi tuanji kumona bua tshinyi kulama mubedi udi ne disama dia lufu mmudimu mukole lelu.

LUTATU LUA MATUKU ETU AA

Malu a luondapu mmashintulule mushindu udi bantu bafua. Mu bidimu lukama bishale ebi, bantu bavua bafua ne bidimu bikese, nansha mu matunga mashidimuke. Bantu bavua bafua lukasa bua masama a tshiambu anyi bua njiwu. Bivua bikole bua kuya mu lupitadi, ne babedi ba bungi bavua babalama ku nzubu ne bafuilaku.

Lelu, diya kumpala dia malu a luondapu ndiambuluishe baminganga bua kuluisha masama bikole bua kulepesha matuku a muoyo wa muntu. Bantu bakadi balala mpindieu bidimu bia bungi ne masama avua ashipangana kumpala lukasa. Kadi dilepesha matuku a muoyo edi ki ndijikija disama to. Misangu ya bungi babedi badi ne matekete makole adi abapangisha bua kudienzela amue malu bobu nkayabu. Kulama babedi ba nunku nkulue kukole ne kudi kulomba malu a bungi.

Ke bualu kayi, misangu ya bungi, bantu kabatshiena batamba kufuila kumbelu, kadi badi bafuila mu lupitadi. Bantu ba bungi lelu ki mbamanye mutu muntu ufua to, ne bakese ke bakadi bamone mudi muntu ufua. Dîba adi, buôwa bua tshidi mua kuenzeka budi mua kupangisha muntu bua kuikala ne bukole bua kulama muena mu dîku udi usama. Ntshinyi tshidi mua kumuambuluisha?

LONGOLOLA MALU KUMPALA KUA DÎBA

Anu bu mutudi bamone mu tshilejilu tshia Dorine, bantu ba bungi badi bumvua bibi menemene padibu bakuata muntu udibu banange ne disama dia lufu. Ntshinyi tshidi mua kubambuluisha bua kudilongolola bua malu adi mabindile kumpala nansha mudibu mua kuikala ne kanyinganyinga kakole, buôwa, ne dibungama? Musadidi kampanda wa Nzambi wa lulamatu wakamulomba ne: ‘Utuyishe mua kubala matuku etu onso ne dibala edi nunku bua tuetu kudipetela mutshima udi ne meji.’ (Misambu 90:12) Eyowa, sambila ne muoyo mujima bua Yehowa Nzambi akuleje mua ‘kubala matuku ebe’ ne meji bua kumanya mua kusomba bimpe ne mubedi webe matuku adi mamushadile.

Bualu ebu budi bulomba kulongolola malu bimpe. Mubedi webe yeye muikale ne bukole bua kuyukila ne mmusue kuakula bua bubedi buende, bidi mua kuikala bimpe bua kumukonka bua kumanya muntu udi ne bua kumuangatshila mapangadika mu tshikondo tshikalaye kayi ne mushindu wa kudiangatshilawu. Kuyukila malu patoke bua kumanya bikalaye musue bua bamufululule, baye nende mu lupitadi, anyi bamondope ne luondapu kampanda kudi mua kukepesha dibenga kumvuangana anyi didipisha dia bena mu dîku badi benzejibue bua kuangatshila mubedi wabu udi kayi ne mushindu wa kuakula mapangadika. Kulejangana malu patoke kumpala kua dîba kudi kuambuluisha bena mu dîku bua kuimanyina pa mushindu wa kulama mubedi. Bible udi wamba ne: “Malu malongolola adi apangila padiku kakuyi dishintakaja dia ngenyi.”​—Nsumuinu 15:22, NWT.

TSHIA KUENZA BUA KUAMBULUISHA

Mudimu wa kumpala wa muntu udi ulama mubedi ngua kumukolesha. Muntu ukadi pa kufua mmusue bamujadikile ne: mbamunange ne kena nkayende to. Mmunyi mutudi mua kumujadikila bualu ebu? Badila mubedi malu atuye musue ne adi mua kumukolesha anyi muimbila misambu ituye musue ne idi mua kumukolesha. Babedi ba bungi batu badiumvua bimpe padi muena mu dîku diabu ubakuata ku tshianza ne ubambila mêyi mimpe.

Bitu bimpe misangu ya bungi bua kumanyisha mubedi muntu yonso udi ulua kumutangila. Luapolo kampanda ludi luamba ne: “Ku biumvuilu bionso bitanu, lumvu ke lutu lushala lua ndekelu padi bikuabu bionso bimane kujimina. Mubedi udi mua kushala umvua bimpe nansha yeye umueneka bu mulale. Ke bualu kayi ki mbimpe kuamba bualu kampanda buuvua kuyi mua kuamba bu mubedi muikale mutabale.”

Sambila ne mubedi koku mushindu. Bible udi uleja ne: umue musangu mupostolo Paulo ne bena diende bavua mu lutatu lukole ne kabavua bamanye ni bavua mua kushala ne muoyo. Ndiambuluisha kayi divuabu bakebe? Paulo wakasengelela balunda bende ne: “Nuenu penu nudi mua kufila dienu dikuatshisha panudi nusengelela bua bualu buetu.” (2 Kolinto 1:8-11) Kusambila ne muoyo mujima tshikondo tshia lutatu lukole ne disama dikole kudi ne mushinga wa bungi.

ITABA MALU MUDIWU

Kumanya anu ne: muntu utudi banange ukadi pa kufua kudi kutatshisha mu lungenyi misangu ya bungi. Kabiena bikemesha, bualu ki mbafuke bantu bua bikale bafua to. Kabavua batufuke bua kuitaba lufu mu nsombelu wetu to. (Lomo 5:12) Ke bualu kayi Dîyi dia Nzambi didi dibikila lufu ne: “Muena lukuna.” (1 Kolinto 15:26) Nunku bidi biumvuika padi muntu ubenga kuela meji bua lufu lua muntu udiye munange.

Nansha nanku, kuelela meji ku malu adi mua kuenzeka kudi mua kuambuluisha bena mu dîku bua kukepesha buôwa buabu ne kudifila ku malu adi mua kukepesha lutatu luabu. Mbatele amue malu adi mua kufikila mubedi mu kazubu kadi kamba ne: “Mbingu ya ndekelu ya muoyo wa muntu.” Bushuwa, malu onso au kaatu afikila mubedi yonso to, ne kaatu alondangana anu mudibu baatele to. Kadi babedi ba bungi badi batuilangana ne amue a kudiwu.

Padi muntu utudi banange ufua, bidi mua kuikala bimpe bua kubikila mulunda ukavua muitabe bua kutuambuluisha. Bantu bavua bamulama ne bena mu dîku badi mua kuikala basue bua babajadikile ne: ntatu ya mulela wabu anyi mulunda wabu mmijike ne kena ukenga kabidi to. Mufuki wa bantu udi utujadikila ne dinanga dionso ne: ‘Bafue kabena bamanye bualu nansha bumue.’​—Muambi 9:5.

MULAMI MUNENE WA BANTU

Mamu usamba mubedi udi ne disama dia lufu mu lupitadi

Tudi mua kulonga mua kuitaba diambuluisha dia muntu yonso

Kueyemena Nzambi kudi ne mushinga, ki nganu mu tshikondo tshidi muena mu dîku ne disama dia lufu, kadi kabidi ne mu tshikondo tshia kanyinganyinga kadi kalua padi muntu ufua. Nzambi udi mua kukuambuluisha ku butuangaji bua mêyi a bantu bakuabu ne malu adibu bakuenzela. Dorine udi wamba ne: “Ngakalonga mua kuitaba diambuluisha dia muntu yonso. Mu bulelela, bungi bua diambuluisha dituvua bapete buakatupitshila mutu. Meme ne bayanyi tuakamona kakuyi mpata ne: Yehowa uvua utuambila ne: ‘Ndi ku luseke luenu bua kunuambuluisha mu lutatu elu.’ Tshiena mua kupua bualu ebu muoyo nansha.”

Bushuwa, Yehowa Nzambi ke Mulami munene wa bantu. Bu mudiye Mufuki wetu, udi umvua mudibi bitusama ne bitunyingalaja. Udi ne bukole bua kutuambuluisha ne kutukankamija bua tutantamene lutatu luetu ne mmusue kuenza nanku. Kadi bualu budi butamba kusankisha mbua ne: mmulaye bua kumbusha lufu mu katupa kîpi emu bua kashidi ne bua kubisha bantu miliyo ne miliyo badi mu meji ende ku lufu. (Yone 5:28, 29; Buakabuluibua 21:3, 4) Dîba adi, bantu bonso nebambe mêyi a mupostolo Paulo a ne: “Lufu, ditshimuna diebe didi penyi? Lufu, kalonda kebe kadi penyi?”​—1 Kolinto 15:55.

a Tudi bashintulule amue mêna.

MBINGU YA NDEKELU YA MUOYO WA MUNTU

Pa tshibidilu mubedi udi mua kuleja bimanyinu bionso ebi anyi bimue bia kudibi mu mbingu ya ndekelu ya muoyo wendeb:

  • Kayi musue kudia anyi kunua. Kulaba mubedi gliserine ku mishiku ne kumuteka tshilamba tshitalale pa mpala kudi mua kumuambuluisha bua kudiumvua bimpe.

  • Musue kuikala nkayende anyi ne bantu bakese. Enzayi bua muaba udiye kawikadi mutoyi.

  • Ulala bikole.

  • Udiela eku ne eku. Pamutu pa kumupangisha bua kudiela eku ne eku, yukila nende ne lutulu ne muambila mêyi adi amukolesha.

  • Ujimija lungenyi. Ikala udimanyisha mu dîna, ne uteleja ne kanemu konso nansha bidiye wakula bimueneka kabiyi ne mutu.

  • Wenzela majinga ende onso muaba udiye au. Lama mubedi ne muaba udiye mulale ne mankenda muudi mua kukokesha.

  • Dipuyakana dishintuluka. Ditua dia mikemu padiye weyela didi mua kuikala anu dipita dia kapepa mu bijilujilu bia dîyi bikadi bidilekelele.

  • Mueyelu upata. Kuteka mutu wa mubedi pa misamu kudi mua kumuambuluisha bua kueyela bimpe.

  • Dikoba dishintuluka. Bidi bitamba kuenzeka nunku bualu mubidi udi utuma mashi ku muoyo bua kulama bitupa binene bidi biambuluisha muntu bua kuikala ne muoyo.

b Biangatshila mu The Metropolitan Hospice of Greater New York

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu