Londezezenunga Muchima waYehova Wakutalilila Chikoki
“Yehova keshi kulangisa lushiko lwenyi, . . . oloze namitalilila chikoki.”—WAPETULU 2, 3:9.
1. Wana muka waunene uze Yehova afwelelesa vatu?
YEHOVA atufwelelesa wana uze kaveshi kuhasa kutuhana kuli kala mutuko. Wapwa wana waulemu kaha nawa wamwaza, oloze kavaulanda najimbongo chipwe kuuzachilako. Wana kana shina kuyoya chahaya myaka yosena, kuyoya chakwilila chize natukapwa nacho etu vavavulu mupalachise yahamavu. (Yowano 3:16) Kuyoya kana nachikapwa chamwaza chiyovo! Vyuma vyeji kutunehelanga ushona vyakufwana nge vikokojola, ulyanyi, uhutu, uhwanga, kukola nakufwa kavyeshi kukapwako chekako. Vatu navakatwama hamwe mukuunda muchiyulo chamwaza chaWangana waKalunga. Tunakutalijiza chikupu Palachise kana!—Isaya 9:6, 7; Kusoloka 21:4, 5.
2. Mwomwo ika Yehova nahonena kunongesa tulingilo twatupi twaSatana?
2 NaYehova atalijiza kulwola luze mwakaneha Palachise hamavu. Yehova azanga kwoloka nachiyulo. (Samu 33:5) Kaha keshi kwivwila kuwaha vatu vaze vatwama nakanengauli chipwe vaze vahunga jishimbi jenyi jakwolokako, chipwe vaze vakana chiyulo chenyi nakuyanjisa vatu jenyi. Kaha nawa kuli vyuma vimwe vyalingisa ahone kunongesa tulingilo twatupi twaSatana. Vyuma kana shina vyachihande chawata. Hakukumisa chihande kana, Yehova asolola muchima wamwaza, muchima wakutalilila chikoki, uze vahona kusolola vatu vavavulu makumbi ano.
3. (a) Lizu lyachiHelase nachiHepeleu lize valumuna ngwavo “kutalilila chikoki” lyalumbununa ika muMbimbiliya? (b) Vihula muka natukekesa?
3 MuMbimbiliya mwatwama lizu limwe lyachiHelase lize lyalumbununa ngwavo ‘muchima wakushimbula,’ kaha kakavulu valizachisa ngwavo “kutalilila chikoki” “nakuunda.” Ngachize lizu lyachiHelase nachiHepeleu lize valumuna ngwavo “kutalilila chikoki” lyalumbununa kuunda chakushimbula nakushipwokela kutenuka. Uno muchima waYehova wakutalilila chikoki weji kutunganyalisa ngachilihi? Vyuma muka natulinangula hamuchima waYehova wakutalilila chikoki nakukakachila, nahamuchima woumwe vasolwele vangamba jenyi? Twejiva ngachilihi ngwetu muchima waYehova wakutalilila chikoki watwama noho wakumina? Manenu tuchikekese havihula kana.
Shinganyekenu haMuchima waYehova waKutalilila Chikoki
4. Kaposetolo Petulu asonekele ika hamuchima waYehova wakutalilila chikoki?
4 Kaposetolo Petulu asonekele hamuchima waYehova wakutalilila chikoki ngwenyi: “Enu ngwazanga, kanda muvulyama chumechi chimwe kahako ngwetu, Kuli Yehova likumbi limwe linapu nge myaka likombakaji, kaha myaka likombakaji yinapu nge likumbi limwe kaha. Yehova keshi kulangisa lushiko lwenyi nge omu vamona vatu vamwe kulangisako, oloze namitalilila chikoki, mwomwo kazanga mutu umwe kunongako, oloze ngwenyi, vosena vakahete kukwalumuka chakupihilila, shikaho.” (WaPetulu 2, 3:8, 9) Hano hali vishina vivali vize navitukafwa twivwishise muchima waYehova wakutalilila chikoki.
5. Jila Yehova amwenamo lwola yakwata ngachilihi havyuma eji kulinganga?
5 Chishina chatete chinavuluka nge Yehova kamona lwola nganomu twalumona yetuko. Kuli Ikiye, myaka likombakaji ayimona kupwa likumbi limwe. Kazata vyuma mukapachapacha mwomwo yakukeha chalwolako, kaha nawa keshi kulangisa hakusaka kwolola vyuma vize vinapihiko. Hakupwa namangana amavulu, Yehova ejiva lwola lwakuzata vyuma mangana vatu vanganyale, kaha atalijiza kulwola mwakalinga vyuma kana. Chipwe ngocho, katwatela kukukulula ngwetu Yehova nasuvilila ukalu vanakumona vangamba jenyi oholyapwako. Apwa Kalunga “wakutetela nalikoji,” apwa zangi. (Luka 1:78; WaYowano 1, 4:8) Echi kuyanda chiliko hakashimbu kakandende, mwakachikumisa chosena ma.—Samu 37:10.
6. Vyuma muka katwatela kukukulula hali Kalungako, kaha mwomwo ika?
6 Chikupu vene kachapwa chachashi mutu kuvandamina vyuma vize afwila chikumako. (Vishimo 13:12) Nge mutu kateselemo washi vyuma nashiki, vatu vanahase kukukulula ngwavo naikiye kasakanga vene kuvilingako. Kacheshi kupwa chamwaza kushinganyeka ngocho hali Kalungako. Nge muchima waKalunga wakutalilila chikoki natuumona nge hikulangisa, kaha mukuhita chalwola tunahase kuhuhwasana nakufutuka kumuchima, nakutulingisa tuzeye kushipilitu. Chikumanyi vanahase kutuhungumuna kuli vaka-kuhenda, vatu vaze vazeneka lufwelelo vaze Petulu ahuhumwine hakavanga. Vatu kana veji kuhendanga ngwavo: “Kwiza chenyi ocho vashika lyehi chili kulihize? Ngwavo, Mwomwo kufumisa haze vasavalile vakakuluka jetu tulo, vyuma vyosena hanga vyapwila ngana vene, kufumisa kukuputuka kutanga vyuma.”—WaPetulu 2, 3:4.
7. Muchima waYehova wakutalilila chikoki wasolola ngachilihi nge asaka vatu valumuke?
7 Chishina chamuchivali chili mumazu aPetulu chavuluka nge, Yehova atalilila vatu chikoki mwomwo asaka vosena vakahete kukwalumuka chakupihilila. Vatu vosena vaze veji kukananga kuseza jijila javo jajipi Yehova mwakavanongesa. Chipwe ngocho, Kalunga keshi kwivwila kuwaha kufwa chamuka-kuhukako. Oloze asaka kachi vatu valumuke, vaseze jijila javo jajipi mangana vayoyenga. (Ezekele 33:11) Shikaho, Kalunga chatwalaho lika nakutalilila vatu chikoki nakutuma vangamba jenyi kumavu kwosena vambulule mujimbu wamwaza mangana vatu vahase kukayoya.
8. Muchima waYehova wakutalilila chikoki wasoloka ngachilihi mukutwama chenyi namuyachi waIsalele?
8 Tunahase kulinangula muchima waYehova wakutalilila chikoki hakukekesa omu atwamine namuyachi waIsalele. Kalunga avatalilile chikoki hakulikanga chavo hamyaka yayivulu. Avakokwezelenga kuhichila muli vapolofweto jenyi ngwenyi: “Alumukenu kujijila jenu jajipi, mulamenga jishimbi jami navilika vyami, nge kutesa najishimbi josenojo ngwavalwezele vakakuluka jenu, ojo ngwatumine kuli enu muli vangamba jami vapolofweto.” Uno vakwile ngachilihi? Chaluvinda, vatu “vakanyine kumwivwilila.”—Vamyangana 2, 17:13, 14.
9. Yesu asolwele ngachilihi muchima waIse wakutalilila chikoki?
9 Kutwala muze jino Yehova atumine Mwanenyi, uze alembelelenga vaYuleya valivwasane cheka naKalunga. Yesu asolwele muchima waIse wakutalilila chikoki. Omu Yesu ejivile ngwenyi ali hakamwihi nakufwa, alilile ngwenyi: “Ove Yelusalema! Ove Yelusalema! Ove weji kuvajihanga vapolofweto nakuvasa malolwa vaze vanatumu kuli Ove! Omwo ngwasakile, okuvulamo, kuvakungulula vana vove nganomu eji kukungulwilanga kasumbi vana venyi mumavavenyi, oloze kamwasakileko!” (Mateu 23:37) Mutu waukenya keshi kuhasa kuhanjika awa mazu akukwata kumuchima ngana kuli mukwavoko, oloze himazu akufuma kumutu wamwaza uze afwila kutalilila vakwavo chikoki. Ngana mwaIse wamwilu, Yesu asakile vatu valumuke mangana vahone kukavanongesa. Kaha vatu vamwe vononokele kumazu ahanjikile Yesu, ngocho vayovokele omu vanongesele Yelusalema mu 70 C.E.—Luka 21:20-22.
10. Muchima waKalunga wakutalilila chikoki watunganyalisa mujila muka?
10 Muchima waKalunga wakutalilila chikoki wapwa wamwaza chiyovo. Numba tuhu vatu vanalikangenga chikuma, oloze Yehova natuhane lwola mutu himutu, navatu veka vamuchivulu mangana tumwijive nakwitavila lutalililo lwaulwilo. Petulu asonekelele vakwavo vaka-Kulishitu ngwenyi: “Mwata wetu hakutalililako vatu chikoki, chimonenunga ngwenu, ulwilo.” (WaPetulu 2, 3:15) Kutala katweshi tusakwilile hamuchima kanou waYehova uze watulingisa vakatulwile nyi? Kutala katweshi kumulomba atwaleho lika nakusolola muchima kana omu natumuzachilanga hakumbi hakumbi tahi?—Mateu 6:12.
11. Nge natwivwishisa ovyo Yehova eji kutalililanga vatu chikiko nachitukafwa tulinge ika?
11 Nge natwivwishisa ovyo Yehova eji kutalililanga vatu chikiko, nachitukafwa tuvandamine lwola mwakatulwila, kaha katweshi kukukulula ngwetu ali nakulangisa jishiko jenyiko nduma. (Lungungu 3:26) Omu natupwanga nakulomba kwiza chaWangana waKalunga, twatela kufwelela ngwetu Kalunga mwakumbulula kulomba chetu. Kaha nawa, tulondezezenu Yehova hakusolola muchima wakutalilila chikoki kuli vandumbwetu nakuvatu vaze tweji kwambulwilanga. Nayetu katwasaka vatu vakanongeko, oloze twasaka kachi valumuke nakupwa nalutalililo lwakukayoya haya myaka yosena.—WaChimoteu 1, 2:3, 4.
Shinganyekenu haMuchima waVapolofweto waKutalilila Chikoki
12, 13. Kapolofweto Isaya asolwele ngachilihi muchima wakutalilila chikoki kweseka namazu atwama hali WaYakova 5:10?
12 Nge natushinganyeka hamuchima waYehova wakutalilila chikoki, nachitukafwa tufwile kusolola muchima kana. Kachapwa chachashi kuvatu vakuhona kukupuka mwosena kusolola muchima kanako, oloze vanahase. Tweji kutalila kuli vangamba jaKalunga vakushikulu. Kambaji Yakova asonekele ngwenyi: “Enu vandumbwami, vapolofweto vaze vahanjikile mulijina lyaYehova vamonenu ngwenu, vakutalilaho mulupi luze vamwenenga namukuunda chavo.” (WaYakova 5:10) Cheji kutuvendejekanga nakutukolezeza hakwijiva ngwetu navakwetu veka vahonesele ukalu tuli nakumona.
13 Chakutalilako, kapolofweto Isaya asakiwile kupwa namuchima wakutalilila chikoki mumulimo wenyi. Omu mukiko amulwezele Yehova hakwamba ngwenyi: “Yako, ukavambulile vatu ava ngwove, Ivwenunga chakwivwa, oloze kanda mumona mwalumbunukila manganako, monenunga chakumona, oloze kanda mukatachikizako. Michima yavatu ava ukayinunyise, matwitwi avo ukawalingise kupwa amalemu, vawuvise kumeso avo, kuchina navakamona mumeso avo nakwivwa mumatwitwi avo nakumona mwalumbukila mangana mumichima yavo nakwalumuka nguvahindule.” (Isaya 6:9, 10) Numba tuhu vatu kavetavilileko, oloze Isaya avatalilile chikoki hakuvambulwila mazu aYehova hamyaka kafwe 46. Chochimwe nawa, kutalilila vatu chikoki nachitukafwa tukakachile mumulimo wetu wakwambulula mujimbu wamwaza numba tuhu vavavulu navakana.
14, 15. Vyuma muka vyakafwile Yelemiya ahonese vihuli nakulihombokela?
14 Ukalu vamwene vapolofweto mumulimo wavo kawapwile kaha wakukana mujimbu wavoko, oloze vavayanjishile nawa. Yelemiya vamukashile mujikuli, nakumuhaka “mukamenga,” nakumumbila muwina wamalova. (Yelemiya 20:2; 37:15; 38:6) Yelemiya vamuyanjishile kuvatu vene vaze asakile kukafwa. Kaha kapihililileko, chipwe kulinga sambanjingako. Oloze avatalilile chikoki hamyaka yayivulu.
15 Yelemiya kalitwaminyine omu vamuyanjishile nakumutolekako, nayetu makumbi ano kaveshi kuhasa kutuhonesako. Shimbu jimwe tunahase kulihombokela. NaYelemiya alihombokelele. Asonekele ngwenyi: “Mazu aYehova analingi lyehi kupwa akutomba kuli ami, akutoleka musana wosena. Kachi nge nangulyamba ngwami, Kangweshi kumuvuluka chipwe kuhanjika cheka mulijina lyenyiko.” Uno vyuma muka vyasolokele? Kutala Yelemiya alitwaminyine kwambulula tahi? Ahanjikile ngwenyi: “Mumuchima wami muli nge kakahya kakukwata kakusokelela muvifuhwa vyami, kaha jinanguhu lyehi nakulikanyisa, kangwachihashileko.” (Yelemiya 20:8, 9) Nyingililenu ngwenu, Yelemiya kawahililileko hakushinganyeka omu vamutolekelenga kuvatu. Oloze omu ashinganyekele hakuwaha nakulema chamulimo wenyi, chamukafwile awahilile. Kaha nawa, Yehova apwile naYelemiya kwijiva “nge chindume wakwivwisa woma,” nakumukolezeza avilike mazu aKalunga natwima nakumika.—Yelemiya 20:11.
16. Natuhasa kulama ngachilihi kuwahilila chetu mumulimo wakwambula mujimbu wamwaza?
16 Kutala kapolofweto Yelemiya awahililile mumulimo wenyi tahi? Chikuma vene! Ahanjikile kuli Yehova ngwenyi: “Mazu ove ngwawawanyine, ngwawalile, kaha mazu ove hyapwile kusambwojoka kuli ami, hikuwahilila mumuchima wami, mwomwo Ove Yehova Kalunga wamayongomena, vananguvuluka halijina lyove, shikaho.” (Yelemiya 15:16) Yelemiya awahililile mumulimo wenyi wakwimanyinako Kalunga wamuchano nakwambulula mazu enyi. Nayetu tunahase kuwahilila. Tweji kwivwanga kuwaha ngana mwavangelo mwilu hakwijiva ngwetu vatu vavavulu mukaye vanakwitavila mujimbu waWangana, nakwalumuka, nakutambuka mujila yakuya kukuyoya chamyaka yosena.—Luka 15:10.
“Kukakachila chaYopa”
17, 18. Yopa akakachilile ngachilihi, kaha vyuma muka vyafumineho?
17 Omu kambaji Yakova akumishile kuhanjika hali vapolofweto vakushikulu, asonekele ngwenyi: “Mwevwa lyehi kukakachila chaYopa, kaha munamono lyehi omu eji kukumishilanga Yehova, mwomwo Yehova azala nakeke, Ikiye Muka-kutetela.” (WaYakova 5:11) Lizu lyachiHelase vazachisa hano ngwavo “kukakachila” lyalihandununa nalizu ‘kuunda’ lili muvesi yinafumuho. Mutu umwe atanga chikuma alumbununa chihandwa chatwama hamazu avali awa ngwenyi: “Lizu kuunda lyazata kumutu uze mwaunda hakumuyanjisa, oloze lizu kukakachila chapwa kumika muukalu mwamona mutu.”
18 Yopa apwile muluyando lwalunene. Atokesele luheto lwenyi navana venyi, kaha avijile musongo waupi. Kaha nawa vamukanjikijile etavile nge Yehova ikiye amuzangamishile. Yopa kaholele kaha kuluko, oloze ayayavalile haukalu wenyi, nakulimona nge apwile wakwoloka kuhambakana Kalunga. (Yopa 35:2) Chipwe ngocho, kalitwaminyine kufwelela muli Kalunga chipwe kuhokola kulonga chenyiko. Kaha nawa kangwile Kalunga nge muze ambile Satanako. (Yopa 1:11, 21) Uno vyuma muka vyafumineho? Yehova “amuwahishile Yopa hakukuminyina kuhambakana hakulivanga.” (Yopa 42:12) Yehova ahindwile Yopa, nakumushishishila luheto lwenyi kavali, nakumuhana kuyoya chamwaza navana venyi. Kukakachila chaYopa chamukafwile nawa evwishise chikuma omu apwa Yehova.
19. Vyuma muka natulinangula kulukakachila lwaYopa?
19 Vyuma muka natulinangula halukakachila lwaYopa? Tunahase kuviza chipwe kumona vihuli ngana mwaYopa. Pamo katweshi twivwishise ovyo Yehova natwechelela tulimone naukalu umwe. Oloze twijivenu ngwetu: Nge natupwa vakushishika, kaha navakatukisula. Chikupu vene Yehova eji kufwetangava navamusakasaka. (WavaHepeleu 11:6) Yesu ambile ngwenyi: “Ou mwakakachila palanga nakusongo, ikiye navakamulwila.”—Mateu 10:22; 24:13.
“Likumbi lyaYehova Nalikeza Vene”
20. Mwomwo ika twatela kufwelela ngwetu likumbi lyaYehova nalikeza vene?
20 Yehova eji kutalilila chikoki, kaha nawa apwa wakwoloka, ngocho keshi kukechelela upi utwaleho haya myaka yosenako. Muchima wenyi wakutalilila chikoki watwama noho wakumina. Petulu asonekele ngwenyi: “[Kalunga] katetelele vaka-mavu vakushikuluko.” Vaka-mavu vaze vamuzamukilile Kalunga vavanongesele nalivaji, oloze Nowa natanga yenyi vavayowele. Yehova anongesele nawa Sotome naNgomola ndolokoto. Echi kunongesa kana ‘chapwa chakutalilaho kuli vaze navamuzamukila Kalunga.’ Shikaho tufwelelenu ngwetu: “Likumbi lyaYehova nalikeza vene.”—WaPetulu 2, 2:5, 6; 3:10.
21. Natuhasa ngachilihi kutalilila vatu chikoki nakukakachila, kaha vyuma muka natukashimutwila muchihande chinakavangizaho?
21 Tulondezezenu muchima waYehova wakutalilila chikoki hakukafwa vatu valumuke mangana navakivo vahase kukavalwila. Tulondezezenu nawa vapolofweto hakutwalaho kuvilika mujimbu wamwaza kuvatu numba tuhu navakana kwitavila. Kaha nawa, Yehova mwakatukisula chikuma nge natukakachila muvyeseko nakulama kulonga chetu ngana mwaYopa. Tuli navyuma vyavivulu vize navitwivwisa kuwaha mumulimo wetu, chikumanyi hakumona omu Yehova nakisula vatu jenyi vaze vali nakwambulula mujimbu wamwaza mukaye kosena. Chuma kana natuchishimutwila muchihande chinakavangizaho.
Munakwanuka Tahi?
• Mwomwo ika Yehova eji kutalililanga vatu chikoki?
• Vyuma muka natulinangula kuvapolofweto vaze vatalilile vatu chikoki?
• Uno Yopa akakachilile ngachilihi, kaha vyuma muka vyafumineho?
• Twejiva ngachilihi ngwetu muchima waYehova wakutalilila chikoki watwama noho wakumina?
[Muvwimbimbi halifwo 18]
Yesu asolwele muchima waIse wakutalilila vatu chikoki
[Mivwimbimbi halifwo 20]
Uno Yehova akiswile ngachilihi Yelemiya hakutalilila vatu chikoki?
[Mivwimbimbi halifwo 21]
Uno Yehova akiswile ngachilihi Yopa hakukakachila chenyi?