Watchtower LAYIBULALI YAHAINTANETI
Watchtower
LAYIBULALI YAHAINTANETI
Lunda
  • BAYIBOLU
  • NYIKANDA
  • KUPOMPA
  • nwt 2 Anyanta 1:1-25:30
  • 2 Anyanta

Vidiyo yimwatonda hosi.

Atwanakeniku mwani, vidiyo yakañanya kwenzunuka.

  • 2 Anyanta
  • Bayibolu yaNsona jaKaayi Kakaha
Bayibolu yaNsona jaKaayi Kakaha
2 Anyanta

ANYANTA WAMUCHIYEDI

1 Ahabi chafwiliyi, aMowabi+ adikañili nawaIsarela.

2 Haniyi mpinji, dihaholokeliyi Ahaziya muSamariya, kufuma hakapeka kindi kahewulu mwipwata mwakimbakesheliwu tunyitondu nawa wadikatishili. Dichi watemesheli antemesha nawa wayilejeli nindi: “Yenu mwakamwihuli Bayali Zebubi nzambi yaEkironi+ kulonda mwiluki neyi nukukola hela nehi.”+ 3 Ilaña kañelu kaYehova wamulejeli Elija*+ wakuTishibe nindi: “Nyamukaku wuyi wakayiwani antemesha amwanta waSamariya nawa wuyili neyi, ‘Munakuya nakwihula kudi Bayali Zebubi nzambi yaEkironi muloña muIsarela mwosi Nzambi tahindi?+ 4 Dichi, Yehova nahoshi nindi: “Hakadidi hiwunakaami wukufumahu wanyi, muloña hela chikali ñahi wukufwa.”’” Hohenohu Elija wayili.

5 Antemesha chafuntiliwu kudi yena, hohenohu wayihwili nindi: “Munafuntilidi?” 6 Wena amwakwili nawu: “Kudi iyala wumu wenza nakutuwana nawa watwila nindi, ‘Yenu, funtenu kudi mwanta wayitemesha nawa mumuleji nenu, “Yehova nahoshi nindi: ‘Wunatemeshi antu kuya nakwihula kudi Bayali Zebubi nzambi yaEkironi muloña wakwila muIsarela mwosi Nzambi tahindi? Dichi hakadidi hiwunakaami wukufumahu wanyi, hela chikali ñahi wukufwa.’”’”+ 7 Hohenohu yena wayihwili nindi: “Owu iyala wenza nakuyiwana nawa wayileja awa mazu wamwekanaña ñahi?” 8 Dichi wena amwakwili nawu: “Wavwala chakuvwala chawuvuji+ nimushipi wachitembi mumbunda yindi.”+ Hohenohu yena wahosheli nindi: “HiElija mwini Tishibe.”

9 Kufumahu, mwanta wamutemesheleli mukulumpi watalileña amashidika 50 nawa wayili hamu nawamashidika indi 50. Chakandukiliyi nakuya kudi yena, wamuwanini nashakami hewulu dampidi. Dichi wamwilili nindi: “Eyi muntu waNzambi walala,+ mwanta nahoshi nindi, ‘Kunkumukaku.’” 10 Ilaña Elija wamwilili owu mukulumpi wamashidika 50 nindi: “Chachiwahi, neyi nidi muntu waNzambi, kesi kafumi mumawulu+ kenzi nakukunoñesha eyi hamu niamashidika eyi 50.” Dichi kesi kafumini mumawulu nawa kamunoñesheli hamu niamashidika indi 50.

11 Dichi, mwanta wamutemesheleli cheñi mukulumpi mukwawu wamashidika 50 hamu niamashidika indi 50. Wayili nawa wamwilili nindi: “Eyi muntu waNzambi walala, ichi dichinahoshiyi mwanta nindi, ‘Kunkumukaku swayi-swayi.’” 12 Ilaña Elija wayilili nindi: “Neyi nidi muntu waNzambi walala, kesi kafumi mumawulu kenzi nakukunoñesha hamu namashidika eyi 50.” Dichi kesi kaNzambi kafumini mumawulu nawa kamunoñesheli hamu niamashidika indi 50.

13 Kuhiñahu, mwanta watemesheli cheñi mukulumpi wamuchisatu watalileña mashidika 50 hamu niamashidika indi 50. Ilaña, iwu mukulumpi wamuchisatu watalileña mashidika 50 wakandukili nawa wadibukili heseki nakufukama kumbidi yaElija nawa watachikili kumulembelela kulonda ayitiyi kuwaha, nindi: “Eyi muntu waNzambi walala, mwani wumi wami nimawumi anawa ambuñeyi 50 ekali alema kumesu eyi. 14 Kesi kanenzi dehi kufuma mumawulu nawa kananoñeshi dehi akulumpi akusambila ayedi amashidika 50 hamu namazanvu awu amashidika 50 hezanvu hiizanvu, ilaña ichi wumi wami wiikali walema kumesu eyi.”

15 Hohenohu, kañelu kaYehova wamulejeli Elija nindi: “Kunkumukaku hamu nindi. Bayi wumutiya womaku.” Dichi wanyamukili nawa wakunkumukili hamu nindi nakuya kudi mwanta. 16 Kufumahu, Elija wamulejeli mwanta nindi, “Yehova nahoshi nindi: ‘Watemesha antemesha kuya nakwihula kudi Bayali Zebubi nzambi yaEkironi.+ Muloña wakwila muIsarela mwosi Nzambi tahindi?+ Hanu dinu muloñadi chiwabulila kwihula izu dindi? Dichi, hakadidi hiwunakaami wukufumahu wanyi, muloña hela chikali ñahi wukufwa.’” 17 Dichi wafwili kwesekeja nezu daYehova dashimwiniyi Elija; nawa chineli hadiñahu namwana weyalaku, Yehorami*+ wamuswanini nakwikala mwanta muchaaka chamuchiyedi chachiyuulu chaYehorami+ mwana kaYehoshafati mwanta waYuda.

18 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Ahaziya,+ yuma yakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarelaku?

2 Yehova hadiñayi kwakwihi nakumusenda Elija+ mukakundukundu+ nakumutwala mumawulu,* aElija naElisha+ afumini kuGiligali.+ 2 Elija wamwilili Elisha nindi: “Mwani shalaku kunu, muloña Yehova nantemeshi kuBeteli.” Ilaña Elisha wahosheli nindi: “Kwesekeja nachahandayi Yehova nichiwahanda eyi,* nukukushiya wanyi.” Dichi akunkumukili nakuya kuBeteli.+ 3 Kufumahu, anyana kawatuprofwetu* awamayala amuBeteli enjili kudi Elisha nakumwila nawu: “Komana wuneluki wanyi neyi dalelu Yehova wukumusenda nkaaka yeyi nawa wukuleka kwikala nlomboli yeyi?”+ Hohenohu yena wahosheli nindi: “Neluki. Mwenenuhu.”

4 Dichi Elija wamwilili nindi: “Elisha, mwani shalaku kunu, muloña Yehova nantemeshi kuYeriku.”+ Ilaña yena wahosheli nindi: “Kwesekeja nachahandayi Yehova nichiwahanda eyi,* nukukushiya wanyi.” Dichi ashikili kuYeriku. 5 Kufumahu, anyana kawatuprofwetu awamayala owu adiña muYeriku enjili kudi Elisha nakumwila nawu: “Komana wuneluki wanyi neyi dalelu Yehova wukumusenda nkaaka yeyi nawa wukuleka kwikala nlomboli yeyi?” Hohenohu yena wahosheli nindi: “Neluki. Mwenenuhu.”

6 Kuhiñahu, Elija wamwilili nindi: “Mwani shalaku kunu, muloña Yehova nantemeshi kuYodani.” Ilaña yena wahosheli nindi: “Kwesekeja nachahandayi Yehova nichiwahanda eyi,* nukukushiya wanyi.” Dichi wejima wawu ayedi atwalekelihu kuya. 7 Nawa anyana kawatuprofwetu awamayala 50 niwena ayili nawa emeneni hahalehi nakutala iku Elija naElisha anemani kwakwihi naYodani. 8 Kufumahu, Elija wanoneli chakuvwala chindi chawukaprofwetu+ nakuchivuña nawa weteli hamenji, dichi menji adaambwili hakachi nawa wejima wawu ayedi azambukili heseki dooma.+

9 Chazambukiliwu tuhu, Elija wamulejeli Elisha nindi: “Nlombi chuma chiwunakukeña nikwilili henohu kanda ansendi nakunfumisha kudi eyi.” Dichi Elisha wahosheli nindi: “Mwani, nyinkihu maseka ayedi*+ aspiritu yeyi.”+ 10 Yena waakwili nindi: “Wunalombi chuma chakala. Neyi wukumona chikunsendañawu, chikwikala mwenomu; ilaña neyi wukummona wanyi, hichikwikala mwenomuku.”

11 Chayileñawu iku anakuhanjeka, hohenohu ikalu dakesi nituwalu twakesi+ twayaambwili nawa kakundukundu kamutwalili Elija mumawulu.*+ 12 Hamweneñayi Elisha chumichi, wadilileña nindi: “Tata yami, tata yami! Ikalu daIsarela niakakwendela hatuwalu indi!”+ Chalekeliyi kumumona, wakwatili yakuvwala yindi nakuyitabula muyibeli yiyedi.+ 13 Kufumahu, wanoneli chakuvwala chaElija chawukaprofwetu+ ochu chasubukili kudi yena nawa wafuntili nakuya nakwimana kuchikumu chaYodani. 14 Kuhiñahu, wanoneli chakuvwala chaElija chawukaprofwetu ochu chasubukili kudi yena nakweta hamenji nawa wahosheli nindi: “Indi Yehova Nzambi yaElija wudi kudihi?” Cheteliyi hamenji, menji adaambwili hakachi nawa Elisha wazambukili.+

15 Anyana kawatuprofwetu awamayala akuYeriku chamumweneniwu hahalehi, ahosheli nawu: “Spiritu yaElija yinenzi hadi Elisha.”+ Dichi ayili nakumuwana nawa adibukili heseki kudi yena. 16 Amulejeli nawu: “Etu ambuñeyi tukweti awa amayala ashikilamu 50. Mwani yiiteji ayi nakumukeñakeña nkaaka yeyi. Hadaha spiritu* yaYehova yinamusendi nawa yinamunatili kumpidi yimu hela muchinekineki chimu.”+ Ilaña yena wahosheli nindi: “Bayi muyitemeshaku.” 17 Hela chochu, atwalekelihu nakumushinjila sampu nichatiyiliyi nsonyi, dichi yena wahosheli nindi: “Yitemeshenu.” Atemesheli amayala 50 owu atwalekelihu nakumukeñakeña hadi mafuku asatu, ilaña hiyamuwaniniku. 18 Kufumahu, afuntili kudi yena muYeriku+ mwashakamineñayi. Dichi wayilili nindi: “Komana hinayilejeli nami bayi muyaku?”

19 Mukuhita kampinji, amayala amumusumba amulejeli Elisha nawu: “Eyi nkaaka yetu wunamoni neyi musumba wekalila heluña dadiwahi;+ ilaña menji atama nawa iseki dinekali nshinta.”* 20 Hohenohu yena wahosheli nindi: “Nletelenu cheña chanyanya chachiha chakunama nawa mushihu muñwa.” Dichi amuletelelichu. 21 Kufumahu, wayili kunsulu yamenji nawa wanatililimu muñwa+ nakuhosha nindi: “Yehova nahoshi nindi: ‘Awa menji nayuuki. Hiyamba kakojejahu cheñi kufwa hela wunshintaku.’”* 22 Nawa awa menji ayuuka kushika nikulelu, kwesekeja nezu dahosheliyi Elisha.

23 Chafuminiyi kwenoku, wakandukili nakuya kuBeteli. Chayileñayi munjila, kwenjili atwansi awamayala amakwawu afumini mumusumba nakutachika kumuyiñila+ nawa atwalekelihu kumwila nawu: “Kandukaku wuyi, eyi sebala! Kandukaku wuyi, eyi sebala!” 24 Nkumininaku, wabalumukili nakuyitala nawa wayishiñili mwijina daYehova. Kufumahu, kwenjili abera ayedi anyikaji+ kufuma mwivunda nawa ataboleli anyana 42.+ 25 Kufuma kwenoku, watwalekelihu kuya kuMpidi yaKarimeli+ nawa chafuminiyi kwenoku, wafuntili kuSamariya.

3 Yehorami+ mwana kaAhabi wekalili mwanta waIsarela muSamariya muchaaka chamu 18 chachiyuulu chaYehoshafati Mwanta waYuda nawa wayuulili yaaka 12. 2 Watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova, ilaña hashikili hachipimu hashikiliyi tata yindi hela mama yindiku, muloña wafumishili chishimi chajila chaBayali chatuñiliyi tata yindi.+ 3 Hela chochu, wakakeleleli kunshidi jayikojejeliwu aIsarela+ kukoña kudi Yerobowami mwana kaNebati. Hajilekeli oju nshidiku.

4 Dichi Mesha mwanta wakuMowabi wadiña mukakuhemba anyikoku nawa wamwinkeleña mwanta waIsarela nyana kanyikoku 100,000 nianyikoku ayizamba akadi kutewula 100,000 amulambu. 5 Ahabi chafwiliyi,+ mwanta wakuMowabi wadikañili namwanta waIsarela.+ 6 Dichi, hadodenodu ifuku, Mwanta Yehorami wedikili muSamariya nawa wapompesheli aIsarela ejima. 7 Watemesheli cheñi nimazu kudi Mwanta Yehoshafati waYuda nindi: “Mwanta wakuMowabi nadikañi nanami. Wukuya hamu nanami nakuzuña njita naMowabi?” Yena wamwakwili nindi: “Nukuya.+ Ami hohamu naneyi. Antu jami hohamu nawantu jeyi. Tuwalu twami hohamu natuwalu tweyi.”+ 8 Kuhiñahu, wehwili nindi: “Tukukandukila njila yidihi?” Yena waakwili nindi: “Njila yaya mwisaña daEdomi.”

9 Kuhiñahu, mwanta waIsarela wanyamukili nakuya hamu namwanta waYuda nimwanta wakuEdomi.+ Hanyima yakunyeñumuka mafuku 7, hikwadiñahu menji akuzatisha muchilombu niakunwa yimuna yadiña nakuyilondela hanyimaku. 10 Mwanta waIsarela wahosheli nindi: “Yayo-o! Yehova natambiki awa anyanta asatu kulonda ayihani muchikasa chaMowabi!” 11 Hohenohu, Yehoshafati wahosheli nindi: “Komana kunu kwosi kaprofwetu kaYehova mutunateli kumwihwila Yehova tahindi?”+ Dichi kambuña amwanta waIsarela wumu waakwili nindi: “Kudi Elisha+ mwana kaShafati wamwichilileña Elija menji kumakasa.”*+ 12 Kuhiñahu, Yehoshafati wahosheli nindi: “Yehova wahoshelaña mudi yena.” Dichi mwanta waIsarela, Yehoshafati nimwanta wakuEdomi akunkumukili nakuya kudi yena.

13 Elisha wamwilili mwanta waIsarela nindi: “Wunenjilidi kudi ami?*+ Yaña kudi atuprofwetu atata yeyi nikudi atuprofwetu amama yeyi.”+ Ilaña mwanta waIsarela wamulejeli nindi: “Inehi, muloña Yehova diyi wunatambiki awa anyanta asatu kulonda ayihani muchikasa chaMowabi.” 14 Hohenohu Elisha wahosheli nindi: “Kwesekeja nachahandayi Yehova wamazaza inakalakelaña,* neyi nabula kumulemesha Yehoshafati Mwanta+ waYuda, mutenowu hinadi kukutala hela kukusha maanaku.+ 15 Ichi dinu nletelenu mukakwimba kadada.”*+ Mukakwimba kadada chatachikiliyi tuhu kwimba, chikasa chaYehova chenjili hadi yena.+ 16 Wahosheli nindi, “Yehova nahoshi nindi: ‘Pundenu nyifwolu munichi chinekineki,* 17 muloña Yehova nahoshi nindi: “Himukumona mpepelaku hela nvulaku; ilaña ichi chinekineki* chikwinzala namenji+ nawa dimu mumukunwaña, enu, yimuna yenu nianyama enu amakwawu.”’ 18 Ilaña kumesu aYehova,+ ichi hichuma chanyanya hohu, muloña yena wukuyinka niMowabi mumakasa enu.+ 19 Mwatela kujilumuna musumba wejima wakiñewa+ nimusumba wejima wawuwahi, mwatela kutema mutondu wejima wawuwahi, mwatela kujika tuseloki twamenji twejima nawa mwatela kukisañana maluña ejima amawahi namalola.”+

20 Nawa ntetemena, halambwilileñawu mulambu wambutu,+ kukasumuka menji hiyakufumina kukabadi kaEdomi nawa iluña dejima denzeli menji.

21 AMowabi ejima atiyili nawu anyanta asatu anenzi nakuzuña nawena, dichi apompesheli amayala ejima akakudimanyeka yitwa yanjita* nawa ayili nakwimana kuñinza. 22 Chahindukiliwu ntetemena, itena dadiña nakutoñekela hamenji, dichi kukabadi kakwawu kwadiña aMowabi, awa menji amwekeneña kuchinana neyi mashi. 23 Ahosheli nawu: “Awa himashi! Chakadi nikujina, anyanta anadijahi mulwawu nampoku yakabali. Dichi eyi Mowabi, yaña wakapuupi yuma!”+ 24 Chayiliwu muchilombu chawaIsarela, aIsarela avwakukili nakutachika kuyitapa aMowabi nawa aMowabi atemukili.+ Ayili nakwiñila muMowabi iku enda atapa aMowabi. 25 Asandili nyisumba nawa iyala-hiiyala wanatilileña ilola mwiluña dejima dadiwahi nakwinzeshamu malola; ajikili tuseloki twejima twamenji+ nawa atemeni mutondu wejima wawuwahi.+ Nkumininaku, mbañu jamalola jaKiri Hareseti+ dijashalili hohu jemana nawa akakwasa malola namwonji wakwasa nachu awunyeñumukili iwu musumba nawa awukisañeni.

26 Mwanta wakuMowabi chamweniyi nindi anamwimiki mushindu, wasendeli amayala 700 adimanyekeli mpoku jatubali kulonda ahanuki nakuya kudi mwanta wakuEdomi;+ ilaña hiyatwesheliku. 27 Dichi wanoneli mwanindi weyala wawedi owu wateleleli kumusinsa hawanta nawa wamulambwilili hampwembu kulonda wiikali mulambu wakushita.+ Nawa aIsarela ayihililili chikupu, dichi alekeli kumuzuñisha nawa afuntili kwituña dawu.

4 Dichi mumbanda wumu wahadi añodi jawanyana kawatuprofwetu+ wamudililili Elisha nindi: “Kambuñeyi nawa nfumwami wafwa dehi, eyi weluka chikupu neyi kambuñeyi wamutiyileña Yehova woma mpinji yejima.+ Ichi mukakukongwesha* nenzi nakusenda anyanami ayedi kulonda ekali anduñu jindi.” 2 Hohenohu, Elisha wamwihwili nindi: “Wunakukeña nikwililidi? Nleji, chumanyi chiwukweti mwitala?” Waakwili nindi: “Ami kambuñeyi nikweti hohu nsaba yimu yamanji mwitala.”+ 3 Kufumahu, wahosheli nindi: “Yaku hanji, wulombi yindundu mwakadi yuma kudi antuñi neyi ejima. Bayi wulombi yanteshaku. 4 Kuhiñahu, wiñili mwitala nawa wudenzelelimu hamu nawanyaneyi awamayala. Winzeshi iyi yindundu yejima namanji nawa yindundu yikwinzala wuyitenteki hankawayu.” 5 Dichi owu mumbanda wayili.

Chadenzeleleliyi mwitala hamu nawanyanindi awamayala, amwinkeli yindundu nawa watwalekelihu kuhuñunwinamu manji.+ 6 Yindundu chiyenzeli, walejeli mwanindi weyala wumu nindi: “Nleteli chindundu chikwawu.”+ Ilaña yena wamulejeli nindi: “Yindundu yejima yinamani.” Hohenohu owu manji alekeli kuhuñunuka.+ 7 Dichi owu mumbanda weñilili mukachi nakumulejamu muntu waNzambi walala, nawa yena wamulejeli nindi: “Yaña wakalandishi awa manji kulonda wufwetimu nyikudi yeyi, dichi eyi nianyaneyi mukuhandilaña munowu akushalahu.”

8 Ifuku dimu, Elisha wayili kuShunemi+ kwadiña mumbanda wumu waya mpuhu, nawa owu mumbanda wamukanjikijili nindi adii yakuda kwenoku.+ Mpinji yejima yahitileñayi, wemeneña kwenoku nakuda yakuda. 9 Dichi wamulejeli nfumwindi nindi: “Neluki nami iwu muntu wahitaña muniyi njila mpinji yejima, himuntu wajila waNzambi. 10 Mwani, tumutuñili kapeka kanyanya hewulu+ nawa tumushilimu kadidi, mesa, chitwamu nichakutentekahu inoñu. Dichi mpinji yejima yikwinzañayi kunu, ashikeneñamu.”+

11 Ifuku dimu wenjili kwenoku, nawa wayili mukapeka kadiña hewulu nakukaama. 12 Kufumahu, walejeli Gehazi+ nhembi yindi nindi: “Mutambiki owu mumbanda kaShunemi.”+ Dichi wamutambikili nawa wemeni kumbidi yindi. 13 Kuhiñahu, wamwilili Gehazi nindi: “Mwani muleji neyi, ‘Wunamoni makabi ejima awa muloña wanetu.+ Chumanyi chiwukukeña nikwilili?+ Nukuhosheliku kudi mwanta+ hela kudi mukulumpi wamashidika tahindi?’” Ilaña yena waakwili nindi: “Ami inakushakama hohu chiwahi nawantu jami.” 14 Dichi Elisha wahosheli nindi: “Hanu dinu chumanyi chinatela kumwilila?” Gehazi wahosheli nindi: “Iwu mumbanda hakweti mwana weyalaku+ nawa nfumwindi nashinakaji dehi.” 15 Hohenohu Elisha wahosheli nindi: “Mutambiki.” Dichi wamutambikili nawa owu mumbanda wemeni hachiisu. 16 Kuhiñahu, wahosheli nindi: “Chaaka chinakwinza hayoyinu mpinji, wakaakata mwana weyala.”+ Ilaña owu mumbanda wahosheli nindi: “Inehi nkaaka yami, eyi muntu waNzambi walala! Bayi wundimba ami kambuñeyiku.”

17 Hela chochu, owu mumbanda wemitili nawa wavweli mwana weyala hayoyenoyu mpinji muchaaka chalondelelihu neyi chamulejeliwu kudi Elisha. 18 Mwana yeniwu wakulili, nawa ifuku dimu wayili kudi tata yindi wadiña nawakakumuna. 19 Wamulejeleña tata yindi nindi: “Nafwi mutu, Yo-o mama nafwi mutu!” Kuhiñahu, tata yindi walejeli mukakukalakala nindi: “Musendi wumutwali kudi mama yindi.” 20 Dichi wamusendeli nakumufuntisha kudi mama yindi nawa washakamini hanyendu yamama yindi nichashikili itena mwiwulu, kuhiñahu wafwili.+ 21 Kufumahu, mama yindi wayili nakumukaamika hakadidi kamuntu waNzambi walala,+ wenzeleli kuchiisu nawa wayili. 22 Dichi wamubidikili nfumwindi nindi: “Mwani ntemesheli mukakukalakala wumu nichimbuulu chimu kulonda niyi swayi-swayi kudi muntu waNzambi walala nawa nukufunta.” 23 Ilaña nfumwindi wehwili nindi: “Muloñadi chiwunakuyila nakudimona nindi dalelu? Henohu lelu hikakweji kakaha+ hela sabataku.” Hela chochu, mumbanda waakwili nindi: “Yuma yejima yidi hohu chiwahi.” 24 Dichi washili chakushakamahu hachimbuulu nawa wamulejeli mukakumukalakela nindi: “Endeshaku swayi-swayi. Bayi wendesha chovu muloña wanamiku, chiña neyi nikuleja.”

25 Dichi wayili kudi muntu waNzambi walala kuMpidi yaKarimeli. Owu muntu waNzambi walala chamumweneniyi tuhu hahalehi, wamulejeli Gehazi mukakumukalakela nindi: “Talaña! Mumbanda kaShunemi ona-a. 26 Mwani yaku lufuchi wumukinkilili nawa wumwihuli neyi, ‘Wudi chiwahi? Nfumweyi wudi chiwahi? Mwaneyi wudi chiwahi?’” Yena waakwili nindi: “Yuma yejima yidi hohu chiwahi.” 27 Owu mumbanda chashikiliyi kudi muntu waNzambi walala kumpidi, hohenohu wakwatili kunyendu yaElisha.+ Kufumahu, Gehazi wenjili kwakwihi kulonda amufumishiku, ilaña muntu waNzambi walala wamulejeli nindi: “Muleki, muloña namoni yihuñu yasweja* nawa Yehova nansweki chumichi nawa hananlejiku.” 28 Kuhiñahu, owu mumbanda wahosheli nindi: “Eyi nkaaka yami, nakulombelihu mwana weyala? Komana nahosheli wanyi nami, ‘Bayi wunkojeja kuchiñeja yuma yakutwambaku’ tahindi?”+

29 Hohenohu wamulejeli Gehazi nindi: “Kasilaku yakuvwala yeyi mumbunda+ nawa sendaku mukombu wami muchikasa cheyi wuyi. Neyi wuwana muntu munjila, bayi wumwimushaku; nawa neyi muntu akwimusha, bayi wumwakulaku. Yaña wakashi mukombu wami hamesu anowu kansi weyala.” 30 Hohenohu mama yanowu kansi weyala wahosheli nindi: “Kwesekeja nachahandayi Yehova nichiwahanda eyi,* nukukushiya wanyi.”+ Dichi Elisha wanyamukili nawa wayili hamu nanowu mumbanda. 31 Gehazi wayileñahu dehi hambidi yawu nawa washili mukombu hamesu anowu kansi weyala, ilaña owu mwana hahosheli hela kudinyinkeshaku.+ Dichi wafuntili nakumuwana Elisha nawa wamulejeli nindi: “Mwana nahinduki wanyi.”

32 Elisha cheñililiyi mwitala, wawanini owu mwana anamukaamiki hakadidi kindi iku nafwi.+ 33 Weñilili mukachi nawa adenzelelelimu wejima wawu ayedi nakutachika kulomba kudi Yehova.+ 34 Kufumahu, wayili hakadidi nakubulamana hadi owu mwana nawa washili kanwa kindi hakanwa kanowu mwana, mesu indi hamesu anowu mwana, makasa indi mumakasa anowu mwana nawa watwalekelihu kumubulamana. Dichi mujimba wanowu mwana watachikili kutaata.+ 35 Wendujokeleña mwitala, welileña aya iku afunta, aya iku afunta, wayili hakadidi nakubulamana cheñi hadi mwana. Owu mwana wachihwili mapampa 7, kufumahu watoneni.+ 36 Kuhiñahu, Elisha wamutambikili Gehazi nawa wahosheli nindi: “Mutambiki mumbanda mwini Shunemi.” Dichi wamutambikili nawa weñilili mwadiñayi. Kufumahu, Elisha wahosheli nindi: “Munoni mwaneyi.”+ 37 Dichi owu mumbanda weñilili mukachi nawa wadimbukilili kunyendu yaElisha nakudibuka kudi yena. Kufumahu, wanoneli mwanindi nawa wedikili hanji.

38 Elisha chafuntiliyi kuGiligali, wawanini munodu ituña mudi nzala yakapwelendendi.+ Dichi anyana kawatuprofwetu+ ashakamini kumbidi yindi, nawa wamulejeli nhembi yindi+ nindi: “Shaku ndehu yeneni hejiku kulonda wuyitelekeli anyana kawatuprofwetu musoji.”* 39 Dichi wumu hakachi kawu wayili mwisaña nakwanda mafu, wawanini mutondu mwisaña nawa wakumwiniku nyikaabu yafwana machimpa nakwinzesha chakuvwala chindi. Kufumahu, wafuntili nawa wayiketoleleli mundehu yamusoji,* ilaña yumiyi hayilukiliku. 40 Nkumininaku, ayinkeli owu amayala iwu musoji kulonda apwiti, ilaña chapwitiliwu tuhu hanowu musoji,* abidikili nawu: “Eyi muntu waNzambi walala, imu mundehu mudi kufwa.” Nawa atwesheli wanyi kuwupwita. 41 Dichi wahosheli nindi: “Letenu wuña walembuluka.” Chelili nawishi dehi mundehu,* wahosheli nindi: “Yinkenu antu.” Nawa kwosi chuma chafwana chadiña mundehuku.+

42 KuBayali Shalisha+ kwafumini iyala wumu nawa wamuleteleli muntu waNzambi walala mankendi 20 abali+ atuñiliwu nanyikaabu yasambilili kuha, kushilahu nimufuku wambutu yayiha.+ Kufumahu, Elisha wahosheli nindi: “Yinki antu kulonda adii.” 43 Hela chochu, nhembi yindi wahosheli nindi: “Nukutwesha ñahi kuyinka amayala 100 iyi yakuda yantesha?”+ Yena wamulejeli nindi: “Yinki antu kulonda adii, muloña Yehova nahoshi nindi, ‘Antu akuda nawa yakuda yikushalahu.’”+ 44 Hohenohu wayinkeli, dichi adiili nawa yakuda yashalilihu+ kwesekeja nezu daYehova.

5 Dichi Nayamani mukulumpi wamashidika amwanta wakuSiriya wadiña iyala waya mpuhu alemesheliwu nankashi kudi nkaaka yindi, muloña Yehova wemikilili mushindu* Siriya kuhitila mudi yena. Wadiña mushidika wañovu, hela chakwila wadiña mukambumba.* 2 Mpinji yimu aSiriya chalukukiliwu, asendeli kansi wamumbanda muwunkoli kufuma mwituña daIsarela owu wekalili ñamba yañoda Nayamani. 3 Owu kansi wamulejeli nkaaka yindi nindi: “Neyi nkaaka yami weyala waya nakudimona nakaprofwetu+ muSamariya, chiña amuuka dehi mbumba yindi!”+ 4 Dichi wayili* nawa washimwini kudi nkaaka yindi weyala, nakumuleja mwahosheli owu kansi wamumbanda wafumini kuIsarela.

5 Kuhiñahu, mwanta wakuSiriya wahosheli nindi: “Ichi dinu yaña! Nawa nukutemesha mukanda kudi mwanta waIsarela.” Dichi wayili nawa wasendeli ntalenta* jasiliva 10, mashekeli awuru 6,000 niyakuvwala 10. 6 Waleteli mukanda kudi mwanta waIsarela mwadiña mazu akwila nawu: “Natemeshi kambuñami Nayamani hamu naniwu mukanda kulonda wumuuki mbumba yindi.” 7 Mwanta waIsarela chawutañiliyi tuhu owu mukanda, watabwili yakuvwala yindi nakuhosha nindi: “Komana ami nidi Nzambi, watela kujaha hela kuhandisha muntu tahindi?+ Muloña nantemesheli iwu iyala nindi nimuuki mbumba yindi! Munadimweni enu aweni nenu nakukeña kubobola nanami.”

8 Ilaña Elisha muntu waNzambi walala chatiyiliyi nindi mwanta waIsarela watabula yakuvwala yindi, hohenohu watemesheli mazu kudi mwanta nakumwila nindi: “Muloñadi chiwatabwila yakuvwala yeyi? Mwani muleji owu iyala enzi kudi ami kulonda eluki nindi muIsarela mudi kaprofwetu.”+ 9 Dichi Nayamani wenjili hamu natuwalu twindi nimakalu indi anjita nakwimana hachiisu chetala daElisha. 10 Hela chochu, Elisha watemesheli ntemesha kuya nakumuleja nindi: “Yaña, wuweli muYodani+ mapampa 7+ nawa mujimba weyi wukukola nakwikala neyi chiwadiña nawa wukwikala wakadi majilu.” 11 Hohenohu, Nayamani wahilili nawa watachikili kufunta iku nakuhosha nindi: “Ami natoñojokaña nami, ‘Yena wukwinza kudi ami nakwimana aha nakutambika hejina daYehova Nzambi yindi iku nakuhitañesha chikasa chindi hambumba kulonda ayuuki.’ 12 Komana Abana niFaripa tuloña twamuDamakasa+ twabadika wanyi menji ejima amuIsarela? Kwila niwela munitu tuloña nakwikala wakadi majilu nehi?” Hohenohu wabalumukili nakuya iku nahili.

13 Dichi ambuñindi enjili kudi yena nakumwila nawu: “Eyi tata, komana neyi kaprofwetu wakuleja kwila chuma chakala, wadi kuchiila wanyi? Winzi wumoni ichi chinakulejiyi hohu nindi, ‘Welaku kulonda wiikali wakadi majilu’?” 14 Hohenohu wayili nakudijimika muYodani mapampa 7 kwesekeja nezu damuntu waNzambi walala.+ Kuhiñahu, mujimba windi wakoleli nakwikala neyi chiwadiña, wekalili neyi mujimba wakansi weyala+ nawa wekalili wakadi majilu.+

15 Kufumahu, wafuntili kudi muntu waNzambi walala,+ yena hamu nezanvu dejima dawambuñindi.* Kuhiñahu, wemeni kumbidi yindi nakuhosha nindi: “Ichi dinu neluki nami hanu hamaseki hejima hosi iluña dacheñi mudi Nzambiku, chiña muIsarela hohu.+ Dichi, mwani tambulaku ichi chawaana* kudi ami kambuñeyi.” 16 Hela chochu, Elisha wahosheli nindi: “Kwesekeja nachahandayi Yehova inakalakelaña,* hinukutambula ichi chawaanaku.”+ Wamukakejeli nindi achitambuli, ilaña yena wakaanineña. 17 Nkumininaku, Nayamani wahosheli nindi: “Neyi wunakaani kutambula chawaana, mwani wunyinki ami kambuñeyi yiteli yamaseki amudinu ituña yinateli kusendawu kudi ayingongavalu ayedi, muloña ami kambuñeyi hinakalambula cheñi mulambu wakushita hela mulambu wukwawu kudi nzambi wudi wejimaku, chiña kudi Yehova hohu. 18 Ilaña Yehova añanakeni ami kambuñeyi hanichi chuma chimu: Neyi nkaaka yami eñila mwitala* daRimoni nakudibuka heseki mwenomu, wakundamenaña kuchikasa chami, dichi hamuloña wachumichi, wankojejaña ninami kudibuka heseki mwitala daRimoni. Dichi neyi nakadibuka mwitala daRimoni, mwani Yehova akañanakeni ami kambuñeyi hachumichi.” 19 Hohenohu, yena wamwilili nindi: “Yaña mukuwunda.” Chelili naambuki dehi nindi nawa nendiku dehi chintampu chantesha, 20 Gehazi+ mukakumukalakela Elisha muntu waNzambi walala+ wadihoshesheli nindi: ‘Nkaaka yami namuumbiku iwu Nayamani kaSiriya+ chakadi kutambula kudi yena yuma yaletayi. Kwesekeja nachahandayi Yehova, nukumulondela lufuchi kulonda nitambulihu yuma yimu kudi yena.’ 21 Dichi Gehazi wamulondeleli Nayamani lufuchi. Nayamani chamweniyi muntu nakumulondela lufuchi, wasulukili mwikalu dindi nakumukinkilila nawa wamwihwili nindi: “Kwahola?” 22 Yena wamwakwili nindi: “Kwahola. Nkaaka yami nantemeshi nindi, ‘Tiyaña! Kudi ami kunenzi anyikwenzi ayedi chochichi anafumi kudi anyana kawatuprofwetu kwiluña damapidi daEfuremu. Mwani, yinki ntalenta yimu yasiliva niyakuvwala yiyedi.’”+ 23 Nayamani wahosheli nindi: “Mwani nonakuhu ntalenta jiyedi.” Watwalekelihu+ kumukanjikija nawa wavuñilili ntalenta jiyedi jasiliva niyakuvwala yiyedi mumapakumuna ayedi nawa wayihanini kudi akakukalakala indi ayedi owu asendeli yumoyu nakutwaminaku hambidi yindi.

24 Chashikiliyi kuOfeli,* wayitambwiliyu mumakasa awu nakuyisha mwitala nawa wayilejeli owu amayala nindi ayeña. Chayiliwu, 25 weñilili mukachi nawa wemeni kwakwihi nankaaka yindi. Dichi Elisha wamwihwili nindi: “Gehazi wunakufumina kudihi?” Yena waakwili nindi: “Ami kambuñeyi kwosi kunaya.”+ 26 Elisha wamwilili nindi: “Komana muchima wami hiwadiña kwenoku hamu naneyi hasulukayi iyala wumu mwikalu dindi nakukukinkililaku, tahindi? Komana ayinu himpinji yakutambula siliva hela yakuvwala hela matempa anyiolivi hela anyivinyu hela anyikoku hela añombi hela ambuña awamayala hela awambanda tahindi?+ 27 Dichi mbumba+ yaNayamani yikukulamata eyi nianyaneyi haya nyaaka.” Hohenohu wafumini kudi yena nakwidika hanji iku mbumba yinamulamati nawa natooki to-o neyi sino.*+

6 Anyana kawatuprofwetu+ awamayala amulejeli Elisha nawu: “Talaña! Iluña hitunakushakama naneyi dinatukeheli nankashi. 2 Mwani twiiteji tuyi kuYodani. Wejima wetu muntu-himuntu, akasendi mwalachi kufuma kwenoku kulonda twakatuñi kwenoku hitwatela kushakama.” Yena wahosheli nindi: “Yenuña.” 3 Wumu hakachi kawu wahosheli nindi: “Mwani kwila wuya hamu nanetu ambuñeyi nehi?” Hohenohu yena wahosheli nindi: “Nukuya.” 4 Dichi wayili hamu nawu, ashikili kuYodani nawa atachikili kutema nyitondu. 5 Wumu hakachi kawu chatemeneñayi mutondu, chizembi chazokokeleli mumenji nawa wabidikili nindi: “Yo-o mama eyi nkaaka yami, ichi chizembi nalomba chakulomba!” 6 Muntu waNzambi walala wehwili nindi: “Chinaholokeli hadihi?” Dichi wamulejeli heluña hichaholokeleli. Kufumahu, waketwili chikunku chamutondu nakuchuumbilahu nawa chizembi chafumpukili. 7 Wahosheli nindi: “Chinoni.” Dichi wolweli chikasa chindi nakuchinona.

8 Dichi mwanta wakuSiriya wayili nakuzuña njita naIsarela.+ Wakwatili mpuña nawambuñindi nawa wahosheli nindi: “Nukuteekela hamu nanenu heluña dakanaña.” 9 Kuhiñahu, muntu waNzambi walala+ watemesheli izu kudi mwanta waIsarela nakuhosha nindi: “Babalaku, bayi wuhitila hanidi iluñaku, muloña dihanakukunkumukila aSiriya.” 10 Dichi mwanta waIsarela watemesheli izu dakusoñamisha antu jindi adiña kwiluña damusoñamishiliwu kudi muntu waNzambi walala. Muntu waNzambi watwalekelihu kumusoñamisha mwanta, nawa hadi kapampa kakavulu*+ hahitilili hanodu iluñaku.

11 Chumichi chamuhilishili nankashi mwanta* wakuSiriya, dichi watambikili ambuñindi nakuyihula nindi: “Nlejenu! Hinyi hakachi ketu wudi kukabadi kamwanta waIsarela?” 12 Kambuñindi wumu waakwili nindi: “Eyi nkaaka yami mwanta, hosi niwumu hakachi ketu! Kaprofwetu Elisha wudi muIsarela diyi wamulejaña mwanta waIsarela yuma yiwahoshelaña mukapeka keyi kakukaama.”+ 13 Wahosheli nindi: “Yenu mwakakeñi kudiyi kulonda nitemeshi antu ayi nakumukwata.” Kufumahu, enjili nakumuleja nawu: “Wudi muDotani.”+ 14 Hohenohu, watemesheli tuwalu nimakalu anjita kwenoku, kushilahu niizaza deneni damashidika; enjili nawufuku nawa akuchikili musumba.

15 Mukakukalakela muntu waNzambi walala chahindukiliyi ntetemena yayeni nakwidika hanji, wamweni amashidika adi natuwalu nimakalu anjita anakuchiki musumba. Hohenohu mukakukalakala wamwilili nindi: “Yo-o mama eyi nkaaka yami! Tukwila ñahi?” 16 Ilaña yena wahosheli nindi: “Bayi wutiya womaku!+ Muloña adi nanetu amavulu kubadika adi nawena.”+ 17 Kufumahu, Elisha watachikili kulomba nindi: “Eyi Yehova, mwani toneshaku mesu indi kulonda amoni.”+ Hohenohu Yehova watonesheli mesu anowu mukakukalakala, nawa cheliliyi nindi atali! wamweni iluña damapidi dinenzali natuwalu nimakalu anjita akesi+ iku anamunyeñumuki Elisha.+

18 Eni Siriya chakunkumukiliwu nakwinza kudi Elisha, yena walombeli kudi Yehova nindi: “Mwani putishaku+ iwu muza.” Dichi wayiputishili kwesekeja nachalombeliyi Elisha. 19 Kuhiñahu, Elisha wayilejeli nindi: “Iyi diyi njila wanyi, nawa iwu hidiwu musumbaku. Dichi nlondelenu kulonda niyilomboli kudi muntu imunakukeña.” Hela chochu, wayilombweli nakuyitwala kuSamariya.+

20 Chashikiliwu muSamariya, Elisha wahosheli nindi: “Eyi Yehova, yitoneshi mesu kulonda amoni.” Dichi Yehova watonesheli mesu awu, nawa chiyelili nawu atali, amweni adi hakachi kaSamariya. 21 Mwanta waIsarela chayimweniyi, wamwilili Elisha nindi: “Tata yami, niyitapi tahindi? Niyitapi tahindi?” 22 Ilaña yena wamulejeli nindi: “Bayi wuyitapaku. Komana antu iwunasendi muwunkoli nampoku yeyi yakabali ninawuta weyi wamukunji wayitapaña tahindi? Yinki yakuda* nimenji kulonda adii nikunwa,+ kufumahu, afunti kudi nkaaka yawu.” 23 Dichi wayiloñesheleli chawija cheneni nawa adiili nikunwa, kufumahu, wayilejeli nindi afunti kudi nkaaka yawu. Kufuma hanidi ifuku, yendu yawatupondu awaSiriya+ hiyenjilihu cheñi mwituña daIsarelaku.

24 Kuhiñahu, Benihadadi mwanta wakuSiriya wapompesheli amashidika* indi ejima hamu nawa akandukili nakuya nakukuchika Samariya.+ 25 Dichi, muSamariya mwaholokeli nzala yakapwelendendi+ nawa ayikuchikili sampu nichatachikiliwu kulandisha mutu wachimbuulu+ nayikunku yasiliva 80 nawa chipimu chamuchiwana chakabu* chatuji twakapompa,* achilandishileña nayikunku yasiliva yitanu. 26 Mwanta waIsarela chahitileñayi kwakwihi nambañu, mumbanda wumu wamubidikili nindi: “Eyi nkaaka yami mwanta, tukwashuku!” 27 Hohenohu yena wahosheli nindi: “Neyi Yehova nakukwashi wanyi, kudihi kunatela kuwana wukwashu wakukukwasha eyi? Kufuma kuwuhulilu tahindi kufuma kuwukamwinu wavinyu hela wamanji?” 28 Dichi mwanta wamwihwili nindi: “Kukalanyi kuwukweti?” Yena waakwili nindi: “Iwu mumbanda wanlejeli nindi, ‘Letaku mwaneyi weyala tumudii dalelu, nawa kumadiki twakada mwanami weyala.’+ 29 Dichi twatelekeli mwanami weyala nakumuda.+ Hefuku dalondelelihu, namwilili nami, ‘Letaku mwaneyi weyala tumudii.’ Ilaña yena waswekeli mwanindi.”

30 Mwanta chatiyiliyi tuhu mazu ahosheliyi iwu mumbanda, watabwili yakuvwala yindi.+ Mwanta chahitileñayi kwakwihi nambañu, antu amumweni iku navwali chisasa mukachi kayakuvwala yindi.* 31 Kuhiñahu, wahosheli nindi: “Dichi Nzambi ambabeshi chikupu neyi mutu waElisha mwana kaShafati nukuwuketulaku dalelu wanyi!”+

32 Elisha wadiña washakama mwitala dindi nawa akulumpi ashakamini hamu nayena. Dichi mwanta watemesheleñahu dehi ntemesha hambidi yindi, ilaña henohu owu ntemesha kanda ashiki, Elisha walejeli akulumpi nindi: “Munamoni iwu mwana kambanji+ chinatemeshiyi ntemesha kulonda anketuli mutu? Mutali chikwinzañayi ntemesha, mwenzeli chenzelu nawa muchikwatishi kuchiina wakenda keñila. Komana oyu nshindu yinakutiyakana kunyima yindi, hinshindu yanyendu yankaaka yindiku?” 33 Henohu wuchidi kuhosha nawu, owu ntemesha wenjili kudi yena nawa mwanta wahosheli nindi: “Iku kukala kunafumi kudi Yehova. Muloñadi wunukumuchiñilila cheñi Yehova?”

7 Kuhiñahu, Elisha wahosheli nindi, “Tiyililenu kwizu daYehova. Yehova nahoshi nindi: ‘Kumadiki nampinji neyi yinu, kuchiisu* chaSamaria, chipimu chimu chasiya* chawuña wawuwahi walembuluka, akachilandishaña nalushekeli* lumu nawa yipimu yiyedi yasiya yabali, akayilandishaña nalushekeli lumu.’”+ 2 Hohenohu mukulumpi wamashidika owu washindameneniwu kudi mwanta, wamulejeli muntu waNzambi walala nindi: “Hela chakwila Yehova wukwenzununa yenzelu yadibaji yamumawulu, mwalala chumichi* chinateli kumwekana?”+ Yena wahosheli nindi: “Wakadimwena namesu eyi,+ ilaña wakadaku wanyi.”+

3 Hawiñililu wakuchiisu chamusumba+ hadiña akambumba awana nawa adihwili wumu namukwawu nawu: “Muloñadi chitunakushakamina hanu nichitukufwa? 4 Neyi tuhosha netu, ‘Tuyenu mumusumba,’ henohu mumusumba+ mudi nzala yakapwelendendi, tukufwila mwenomu. Nawa neyi tukushakama kunu, hohamu tukufwa. Dichi dinu tuyenu kuchilombu chawaSiriya. Neyi akutujaha wanyi, tukutwalekahu kuhanda, ilaña neyi akutujaha, dikwila nawu tukufwa.” 5 Dichi anyamukili hakabwidibwidi nawa eñilili muchilombu chawaSiriya. Chashikiliwu kunsa yachilombu chawaSiriya, hikwadiñahu muntu hela wumuku.

6 Muloña Yehova welishili chilombu chawaSiriya kutiya nshindu yamakalu anjita nituwalu, lushindu lwamashidika amavulu.+ Dichi adilejeli wumu namukwawu nawu: “Tiyenu! Mwanta waIsarela nafweti anyanta awaHeti nianyanta aEjipitu kulonda enzi nakuzuña nanetu!” 7 Hohenohu anyamukili nakutemuka hakabwidibwidi nakushiya matenti awu, tuwalu, yimbuulu nichilombu chejima achishiyili hohu chochina, nawa atemukili kulonda apulwishi mawumi awu.

8 Awa akambumba chashikiliwu kunsa yachilombu, eñilili mwitenti dimu nawa atachikili kuda nikunwa. Asendeli siliva, wuru niyakuvwala kufuma mwenomu nawa ayili nakusweka yumiyi. Kufumahu, afuntili cheñi nakwiñila mwitenti dikwawu nawa asendelimu yuma nakuya nakuyisweka.

9 Nkumininaku, adilejeli wumu namukwawu nawu: “Chuma chitunakwila chachiwahi wanyi. Twatela kulejaku antu amakwawu iyi nsañu yayiwahi! Neyi tukushintajala nakuhembelela kushika nichikukucha, akutubabesha. Ichi dinu tuyenu twakashimuni iyi nsañu kwitala damwanta.” 10 Dichi ayili nawa abidikili kudi akakuhemba kuchiisu chamusumba nakuyileja nawu: “Etu twaya muchilombu chawaSiriya, ilaña himwadiñahu muntu hela wumuku, twatiyahu izu damuntu hela wumu wanyi. Kwadiña hohu atuwalu niayimbuulu akukasa nawa matenti anayishiyi hohu chochina.” 11 Akakuhemba kuchiisu chachitiyiliwu, abidikili nawa ayili nakushimuna mwitala damwanta.

12 Hohenohu mwanta wanyamukili nawufuku nawa walejeli ambuñindi nindi: “Mwani lekenu niyileji chuma chinatwiliwu aSiriya. Aneluki nawu tudi nanzala,+ dichi anafumi muchilombu nakuya nakuswama mumpata nakuhosha nawu, ‘Akwidika mumusumba, tukuyikwata amomi nawa tukwiñila mumusumba.’”+ 13 Kuhiñahu, kambuñindi wumu wahosheli nindi: “Mwani lejaku amayala amakwawu asendi tuwalu tutanu tunashalihu mumusumba. Tiyaña! Wena akwikala hohu neyi izaza dawaIsarela dejima dashala kunu. Tiyaña! Wena akwikala hohu neyi izaza dawaIsarela dejima dajilumukili. Ichi dinu lekenu tuyitemeshi ayi nakutala.” 14 Dichi asendeli makalu ayedi nituwalu nawa mwanta wayitemesheli kuya kuchilombu chawaSiriya nakuyileja nindi: “Yenu mwakatali.” 15 Ayilondeleli ndo-o nikuYodani nawa njila yejima yenzeli nayakuvwala niyipwepu yanatileñawu aSiriya hatemukileñawu muloña wawoma. Antemesha afuntili nawa amulejelimu mwanta.

16 Dichi antu edikili nakuya nakupuupa chilombu chawaSiriya, chakwila chipimu chimu chasiya chawuña walembuluka atachikili kuchilandisha nalushekeli lumu, nawa yipimu yiyedi yasiya yabali atachikili kuyilandisha nalushekeli lumu kwesekeja nezu daYehova.+ 17 Mwanta watondeli mukulumpi wamashidika washindameneniyi kulonda ekali mukakuhemba kuchiisu, ilaña antu amudatoleleli kuchiisu nakumujaha neyi chamulejeliwu mwanta kudi muntu waNzambi walala hakunkumukiliyi nakwinza kudi yena. 18 Chumichi chamwekeni neyi chamulejeliwu mwanta kudi muntu waNzambi walala nindi: “Kumadiki nampinji neyi yinu, kuchiisu chaSamaria,+ yipimu yiyedi yasiya yabali, akayilandishaña nalushekeli lumu nawa chipimu chimu chasiya chawuña wawuwahi walembuluka, akachilandishaña nalushekeli lumu.” 19 Ilaña mukulumpi wamashidika wamulejeli muntu waNzambi walala nindi: “Hela chakwila Yehova wukwenzununa yenzelu yadibaji yamumawulu, mwalala chuma chamuchidiwu* chinateli kumwekana?” Elisha wahosheli nindi: “Wakadimwena namesu eyi, ilaña wakadaku wanyi.” 20 Ichi dichuma chamumwekeneni, muloña antu amudatoleleli kuchiisu nakumujaha.

8 Elisha wamulejeli mumbanda wadiña namwana weyala asañwiliyi+ nindi: “Nyamukaku wuyi, eyi hamu niamwitala deyi. Muyi nakushakama neyi añiinza kwejima kumwakakeña, muloña Yehova nashimuni nindi kwakaholoka nzala yakapwelendendi,+ nawa yakaholoka mwituña hadi yaaka 7.” 2 Dichi owu mumbanda wanyamukili nawa welili kwesekeja nachahosheliyi muntu waNzambi walala. Wayili hamu naamwitala dindi nakushakama mumpata yawaFilisitinu+ hadi yaaka 7.

3 Hakumana kwayaaka 7, owu mumbanda wafuntili kufuma kumpata yawaFilisitinu nawa wayili nakulemba kudi mwanta hansañu yetala dindi niiha dindi. 4 Dichi haniyi mpinji, mwanta wahanjekeleña naGehazi mukakumukalakela muntu waNzambi walala nindi: “Mwani, nleji yuma yakuhayamisha yejima yinakoñiyi Elisha.”+ 5 Henohu wuchidi kumuleja mwanta chasañwiliyi Elisha muntu wafwili,+ owu mumbanda wadiña namwanindi weyala asañwiliwu wenjili kudi mwanta nakulemba hansañu yetala dindi niiha dindi.+ Hohenohu Gehazi wahosheli nindi: “Eyi nkaaka yami mwanta, iwu diyi mumbanda innakutena, nawa iwu diyi mwanindi asañwiliyi Elisha.” 6 Hohenohu mwanta wamwihwili owu mumbanda nawa yena wamulumbulwilili chadiña nsañu. Kufumahu, mwanta wamwinkeli chilolu wamuchota mudimu wakumukwasha owu mumbanda nakumuleja nindi: “Mufuntishili iwu mumbanda yuma yindi yejima nawa wumufweti mali adi kufuma mumbutu jindi kufuma ifuku dashiyiliyi iha dindi nakushika nikulelu.”

7 Elisha wenjili kuDamakasa+ hakatiliyi Benihadadi+ mwanta wakuSiriya. Dichi amulejeli nawu: “Muntu waNzambi walala+ nenzi kunu.” 8 Hohenohu mwanta wamwilili Hazayeli+ nindi: “Sendaku chawaana wuyi nakudimona namuntu waNzambi walala.+ Wumwihuli Yehova kuhitila mudi yena neyi, ‘Komana ichi chikatu chikummana?’” 9 Hazayeli wayili nakudimona nindi nawa wasendeli chawaana, yuma yejima yayiwahi yamuDamakasa, yuma yejimiyi wayisendeleli hadi angameli 40. Wenjili nakwimana kumesu indi nakuhosha nindi: “Mwaneyi Benihadadi, mwanta wakuSiriya, nantemeshi kudi eyi, nakwihula nindi, ‘Komana ichi chikatu chikummana?’” 10 Elisha wamwakwili nindi: “Yaku wakamuleji neyi, ‘Chakadi nikujina, wukukola,’ ilaña Yehova nammwekesheli nindi mwamweni wukufwa.”+ 11 Nawa watwalekelihu kumushinshika Hazayeli chakwila watiyili ninsonyi. Kufumahu, muntu waNzambi walala wadilili. 12 Hazayeli wamwihwili nindi: “Eyi nkaaka yami wunakudiladi?” Yena waakwili nindi: “Muloña neluki chuma chatama chiwakayikoña antu jaIsarela.+ Maluña awu akiñewa wakayocha nakesi, anyikwenzi jawu ejima wakayijaha nampoku yakabali, anyanawu wakayichikachika nawa ambanda awu adi namavumu wakayibusa.”+ 13 Hazayeli wahosheli nindi: “Indi ami kambuñeyi, kawa kamukunkulwayi, nukutwesha ñahi kukoña chuma chamuchidowu?” Ilaña Elisha wahosheli nindi: “Yehova namwekeshi kudi ami nindi eyi wakekala mwanta wakuSiriya.”+

14 Kuhiñahu, wamushiyili Elisha nakufunta kudi nkaaka yindi nawa nkaaka yindi wamwihwili nindi: “Elisha wakuleja nindidi?” Yena waakwili nindi: “Wanleja nindi chakadi nikujina, wukukola.”+ 15 Ilaña hefuku dalondelelihu, Hazayeli wanoneli mwemba, wawutumpikili mumenji nawa wawushili kumesu indi nichafwiliyi.+ Kuhiñahu, Hazayeli wamuswanini nakwikala mwanta.+

16 Muchaaka chamuchitanu chachiyuulu chaYehorami+ mwana kaAhabi mwanta waIsarela iku Yehoshafati wuchidi mwanta waYuda, Yehorami+ mwana kaYehoshafati Mwanta waYuda wekalili mwanta. 17 Wadiña nayaaka 32 hekaliliyi mwanta, nawa wayuulili yaaka 8 muYerusalema. 18 Wendeli munjila yendelimu anyanta jaIsarela+ neyi cheliliwu amwitala daAhabi,+ muloña wasumbwili+ mwana kaAhabi; nawa watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova.+ 19 Ilaña Yehova hakeñeleña kujilumuna Yudaku, muloña wakambuñindi Davidi,+ chineli wamukanini kumwinka inoñu+ yena nianyanindi awamayala mpinji yejima.

20 Mumafuku indi, aEdomi adikañili nawaYuda+ nawa aditondeleli mwanta wawu.+ 21 Dichi Yehorami wazambukilili kuZayiri hamu namakalu indi ejima, nawa wanyamukili nawufuku nakwimika mushindu aEdomi amunyeñumukili niakulumpi jamashidika akakwendela mumakalu; nawa mazanvu amashidika atemukilili kumatenti awu. 22 Ilaña aEdomi atwalekahu kudikaña nawaYuda kushika nikulelu. Hayina mpinji, aLibina+ niwena adikañili.

23 Nawa kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Yehorami, yuma yejima yakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku? 24 Kuhiñahu, Yehorami wakaamini hamu nawankakulula jindi nawa amujiikili hamu nawankakulula jindi muMusumba waDavidi.+ Kufumahu, mwanindi weyala Ahaziya+ wamuswanini nakwikala mwanta.

25 Muchaaka chamu 12 chachiyuulu chaYehorami mwana kaAhabi mwanta waIsarela, Ahaziya mwana kaYehorami Mwanta waYuda wekalili mwanta.+ 26 Ahaziya wadiña nayaaka 22 hekaliliyi mwanta, nawa wayuulili hadi chaaka chimu muYerusalema. Ijina damama yindi dadiña Ataliya+ mwijikulu* aOmiri+ Mwanta waIsarela. 27 Wendeli munjila yendelimu amwitala daAhabi+ nawa watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova neyi chelileña amwitala daAhabi, muloña wasumbwili+ hadi amwitala daAhabi. 28 Dichi wayili hamu naYehorami mwana kaAhabi kulonda azuñi njita naMwanta Hazayeli wakuSiriya kuRamoti Giliyadi,+ ilaña aSiriya amukatishili Yehorami.+ 29 Dichi Mwanta Yehorami wafuntili kuYezireyeli+ kulonda yilonda yamukatishiliwu kudi aSiriya kuRama hazuñileñayi naMwanta Hazayeli wakuSiriya+ yikusuki. Ahaziya mwana kaYehorami mwanta waYuda wakunkumukili nakuya kuYezireyeli nakutala Yehorami mwana kaAhabi, muloña amukatishili.*

9 Dichi kaprofwetu Elisha watambikili wumu hakachi kawanyana kawatuprofwetu awamayala nawa wamulejeli nindi: “Kasilaku yakuvwala yeyi mumbunda nawa wusendi swayi-swayi iwu mulondu wamanji wuyi kuRamoti Giliyadi.+ 2 Chiwashika kwenoku, wumukeñakeñi Yehu+ mwana kaYehoshafati mwana kaNimishi; wiñili mukachi, wumwili yanyamuki kufuma hadi amanakwindi nawa wumusendi nakumutwala mukapeka kamukachi chikupu. 3 Kufumahu, wunoni mulondu wamanji nakumuhuñunwina hamutu windi nawa wuhoshi neyi, ‘Yehova nahoshi nindi: “Nakuwayishi wiikali mwanta waIsarela.”’+ Kuhiñahu, wenzununi kuchiisu nawa wutemuki chakadi kuumba mpinji.”

4 Dichi mukakumukalakela kaprofwetu wanyamukili nakuya halwendu lwindi kuRamoti Giliyadi. 5 Chashikiliyi, akulumpi awamashidika adiña ashakama kwenoku. Wahosheli nindi: “Eyi mukulumpi wamashidika, nidi nansañu yinnakukeña kukuleja.” Yehu wehwili nindi: “Yomweni oyu nsañu hakachi ketu hinyi?” Yena waakwili nindi: “Yaneyi, eyi mukulumpi wamashidika.” 6 Dichi Yehu wanyamukili nawa weñilili mwitala; mukakukalakala wamuhuñunwinini manji hamutu windi nakumuleja nindi, “Yehova Nzambi yaIsarela nahoshi nindi: ‘Nakuwayishi wiikali mwanta wawantu jaYehova, aIsarela.+ 7 Watela kutapa amwitala daAhabi nkaaka yeyi nawa ami nukutenda mashi awambuñami atuprofwetu niawambuña aYehova ejima ajahiliwu kudi Yezebeli.+ 8 Amwitala daAhabi ejima akujilumuka; nawa nukujilumuna amayala* ejima mudi Ahabi, kushilahu niantu abula wakuyikwasha niazeya muIsarela.+ 9 Nawa nukwilisha itala daAhabi kwikala neyi itala daYerobowami+ mwana kaNebati nawa neyi itala daBayasha+ mwana kaAhiya. 10 Ilaña Yezebeli atuwa akamudiila mwiha kuYezireyeli,+ nawa kwosi wakamujiika.’” Hohenohu, wenzunwini kuchiisu nawa watemukili.+

11 Yehu chafuntiliyi kudi ambuña ankaaka yindi, wena amwihwili nawu: “Kwahola? Iwu iyala chizaluki wenza nakwiladi kudi eyi?” Yena wayakwili nindi: “Enu mwamwiluka iwu iyala chekalayi ninhoshelu yindi.” 12 Ilaña wena ahosheli nawu: “Wunakutwamba! Mwani tuleji.” Kuhiñahu, wahosheli nindi: “Ichi dichanlejayi, nawa wabombelahu nindi, ‘Yehova nahoshi nindi: “Nakuwayishi wiikali mwanta waIsarela.”’”+ 13 Hohenohu, wejima wawu muntu-himuntu wanoneli chakuvwala chindi, wachishili hamankenka* kulonda yena adateñahu+ nawa avumishili luseñu nakuhosha nawu: “Yehu nekali mwanta!”+ 14 Kufumahu, Yehu+ mwana kaYehoshafati mwana kaNimishi wamukasilili Yehorami kafuta.

Haniyi mpinji, Yehorami hamu nawaIsarela ejima akiñileña kuRamoti Giliyadi,+ muloña waMwanta Hazayeli+ wakuSiriya. 15 Chimwahitili mpinji, mwanta Yehorami wafuntili kuYezireyeli+ kulonda yilonda yamukatishiliwu kudi aSiriya hazuñiliyi naMwanta Hazayeli wakuSiriya+ yikusuki.

Dichi Yehu wahosheli nindi: “Neyi muneteji,* bayi muleki muntu hela wumu atemuki mumusumba kulonda ayi nakushimuna iyi nsañu muYezireyeliku.” 16 Kufumahu, Yehu waloñesheli ikalu dindi nakuya kuYezireyeli, muloña Yehorami wadiña wakaama kwenoku iku anamukatishi, nawa Mwanta Ahaziya waYuda wakunkumukili nakumutala Yehorami. 17 Mukakutalatala chemeniyi hakaposhi muYezireyeli, wamweni izaza deneni dawantu jaYehu dinakuswina kwakwihi. Hohenohu wahosheli nindi: “Namoni izaza deneni dawantu.” Yehorami wamwilili nindi: “Sendaku mushidika wendelaña hakawalu wumutemeshi ayi nakuyikinkilila nawa yehuli nindi, ‘Komana wunenzi mukuwunda?’” 18 Dichi, mukakwendela hakawalu wayili nakumukinkilila nawa wamwilili nindi: “Mwanta nahoshi nindi, ‘Wunenzi mukuwunda?’” Ilaña Yehu wamwilili nindi: “Chumanyi chiweluka hansañu ‘yakuwunda’? Hitilaku kunyima yami!”

Kufumahu, mukakutalatala washimwini nindi: “Ntemesha wayiwana, ilaña nafunti wanyi.” 19 Dichi watemesheli mukakwendela hakawalu wamuchiyedi, niyena wayili kudi wena nakuhosha nindi: “Mwanta nahoshi nindi, ‘Komana wunenzi mukuwunda?’” Ilaña Yehu wamwilili nindi: “Chumanyi chiweluka hansañu ‘yakuwunda’? Hitilaku kunyima yami!”

20 Kufumahu, mukakutalatala washimwini nindi: “Wayiwana, ilaña nafunti wanyi, nawa mukulumpi wawu nakwendesha neyi chendeshañayi Yehu mwijikulu aNamishi, muloña wendeshaña neyi muntu wazaluka.” 21 Yehorami wahosheli nindi: “Loñeshenu ikalu!” Dichi aloñesheli ikalu dindi danjita nawa Mwanta Yehorami waIsarela niMwanta Ahaziya+ waYuda wejima wawu ayedi ayili, iwu mwikalu dindi danjita, iwu mwikala dindi danjita kulonda adibulakani naYehu. Amuwanini mwiha daNaboti+ wakuYezireyeli.

22 Yehorami chamumweniyi tuhu Yehu, wamwilili nindi: “Yehu, wunenzi mukuwunda?” Ilaña yena wahosheli nindi: “Kukwikala ñahi kuwunda henohu kudi wuvumbi wamama yeyi Yezebeli+ niwuloji windi wawuvulu?”+ 23 Hohenohu Yehorami wabalumwini ikalu dindi kulonda atemuki, nawa wamwilili Ahaziya nindi: “Ahaziya, anatudimbi!” 24 Yehu wanoneli wuta windi wamukunji nakumwasa Yehorami hahumañena mafwiji nawa muvu wahanukili kumuchima windi, wadimbukilili mwikalu dindi danjita. 25 Kufumahu, wamulejeli Bidikari mukulumpi windi wamashidika nindi: “Munoni wumunatili mwiha daNaboti wakuYezireyeli.+ Anukaku, eyi ninami twendelaña hamu mumakalu* kunyima yatata yindi Ahabi hahoshayi Yehova awa mazu kutalisha hadi yena+ nindi: 26 ‘“Neyi chinamona mashi aNaboti+ nimashi awanyanindi awamayala haloshi,” dichinahoshiyi Yehova, “Nineyi nukukujahila+ mudodinu iha,” dichinahoshiyi Yehova.’ Dichi dinu munoni wumunatili mwiha kwesekeja namwahoshayi Yehova.”+

27 Ahaziya+ Mwanta waYuda chamweniyi chuma chamwekeneña, watemukilili munjila yaya kwitala detempa. (Chimwahitili mpinji, Yehu wamukumpishili nakuhosha nindi: “Niyena mutapenu!” Dichi amutapilili mwikalu hakandukileñayi nakuya kuGuri, wekalila kwakwihi naIbileyami.+ Ilaña yena watwalekelihu kutemuka ndo-o nikuMegido nawa wafwilili kwenoku. 28 Kuhiñahu, ambuñindi amusendeli mwikalu nakumutwala kuYerusalema nawa amujiikili mwijamu dindi hamu nawankakulula jindi muMusumba waDavidi.+ 29 Ahaziya+ wekalili mwanta waYuda muchaaka chamu 11 chachiyuulu chaYehorami mwana kaAhabi.)

30 Yehu chenjiliyi kuYezireyeli,+ Yezebeli+ watiyili chumichi. Dichi wadipenteli* wulombu wiyila mumesu indi nikudiwahisha chiwahi kumutu windi nawa wayili hawindu* nakutala heseki. 31 Yehu cheñililiyi tuhu kuchiisu, Yezebeli wamwihwili nindi: “Indi Zimiri wajahili nkaaka yindi, yuma yamwendela ñahi?”+ 32 Yehu chataliliyi hawindu,* wahosheli nindi: “Hinyi wudi kukabadi kami? Hinyi?”+ Hohenohu ayilolu amuchota ayedi indi kwiji asatu, amutalili Yehu mwishina. 33 Yena wahosheli nindi: “Munatilenu heseki!” Dichi amunatili heseki, mashi indi amakwawu asampukilili kumbañu nikutuwalu nawa wamudatoleli Yezebeli. 34 Kufumahu, weñilili mukachi nawa wadiili nikunwa. Kuhiñahu, wahosheli nindi: “Mwani mwakamenenu iwu mumbanda washiñewa nawa mumujiiki. Sweje-e dinu chineli himwana kamwanta.”+ 35 Ilaña chayiliwu nakumujiika, hiyawaninihu chuma chidi chejimaku, chiña hohu kawekesi kindi, nyendu yindi nimakabu amakasa indi.+ 36 Chelili anafunti dehi nawa anamulejimu, yena wahosheli nindi: “Chumichi chinashikiji izu dahosheliyi Yehova+ kuhitila mudi kambuñindi Elija wakuTishibe nindi, ‘Atuwa akadiila mujimba waYezebeli muchibalu champata muYezireyeli.+ 37 Nawa chibimbi chaYezebeli chikabalumuka wushi hewulu deha muchibalu champata muYezireyeli kulonda akabuli kuhosha nawu: “Iwu diyi Yezebeli.”’”

10 Ahabi+ wadiña nawanyana awamayala 70 muSamariya. Dichi Yehu wasonekeli nyikanda nakuyitemesha kuSamariya, kudi ayilolu amuYezireyeli, kudi akulumpi+ nikudi ahembeleña anyana kaAhabi,* nindi: 2 “Dichi neyi iwu mukanda wunashiki dehi kudi enu, mukashakami nawanyana kankaaka yenu awamayala, kushilahu nimakalu anjita, tuwalu, musumba wakiñewa niyitwa yanjita. 3 Mukatondi mwana wasweja kuwaha nawa washikilamu* chikupu hadi anyana kankaaka yenu awamayala nawa mumushi hetanda datata yindi. Kufumahu, mukazuñiliku itala dankaaka yenu.”

4 Ilaña wena atiyili woma chikupu nakuhosha nawu: “Talenu! Neyi anyanta ayedi akañanya kumwimakena,+ indi etu tukutwesha kumwimakena?” 5 Dichi kalama wachipañu,* nguvulu wamusumba, akulumpi nianhembi amutemesheleli Yehu awa mazu nawu: “Etu tudi ambuñeyi nawa tukwila yuma yejima yiwukutuleja. Etu hitukwilishahu muntu hela wumu kwikala mwantaku. Ilaku chuma chejima chiwunamoni neyi chachiwahi.”

6 Kuhiñahu, wayisonekeleli cheñi mukanda wamuchiyedi nakuyileja nindi: “Neyi mudi kukabadi kami nawa munakukeña kuñovwahila, kumadiki nayoyinu mpinji, mwakaleti nyitu yawanyana kankaaka yenu awamayala nawa mwakenzi kunu kuYezireyeli.”

Haniyi mpinji, awa anyana kamwanta awamayala 70 adiña hamu nawakulumpi amusumba alemesheliwu ayihembeleña. 7 Mukanda chiwashikili tuhu kudi wena, anoneli anyana kamwanta awamayala nakuyijaha, adiña amayala 70+ nawa ashili nyitu yawu muyimpaaya* nakuyitemesha kudi yena kuYezireyeli. 8 Ntemesha weñilili mukachi nakumuleja nindi: “Analeti nyitu yawanyana kamwanta awamayala.” Dichi yena wahosheli nindi: “Yishenu munyilumba yiyedi kuwiñililu wakuchiisu chamusumba kushika nintetemena.” 9 Chedikiliyi hanji nantetemena, wemeni kumesu awantu ejima nakuyila nindi: “Mudi namuloña wanyi.* Chalala, namukasilili nkaaka yami kafuta nawa namujahili,+ hanu dinu, hinyi wunajahi awa antu ejima? 10 Dichi, ilukenu nenu kwosi izu daYehova nidimu dahosheliyi Yehova kutalisha hadi amwitala daAhabi dakabula kushikijewaku,*+ nawa Yehova nakoñi mwahosheliyi kuhitila mudi kambuñindi Elija.”+ 11 Kubombelahu, Yehu watapili ejima ashalili hadi amwitala daAhabi muYezireyeli, kushilahu niantu jindi ejima alemesheliwu, antu adilukiliyi nawu niatupristu indi,+ sampu nichajiyishiliyi antu jindi ejima.+

12 Kufumahu, wanyamukili nawa wayili kuSamariya. Itala* dawatubiña dakukasilamu dadiña kunjila. 13 Kwenoku, Yehu wadibulakeni nawamana kwaMwanta Ahaziya+ waYuda nawa wayihwili nindi, “Yenu anyi?” Wena aakwili nawu: “Yetu amana kwaAhaziya nawa tunakukunkumuka kulonda twakehuli neyi yuma yejima yinakuyendela chiwahi anyana kamwanta nianyana kamama yamwanta.” 14 Hohenohu wahosheli nindi: “Yikwatenu amomi!” Dichi ayikwatili amomi nawa ayili nakuyijahila kwishima detala dakukasilamu, adiña amayala 42. Hapulwishilihu hela wumu hakachi kawuku.+

15 Chafuminiyi kwenoku, wadibulakeni naYehonadabi+ mwana kaRekabi,+ wenjileña nakumuwana. Chamwimushiliyi,* wamwihwili nindi: “Komana muchima weyi wudi nanami chikupu neyi muchima wami chiwudi naneyi?”

Yehonadabi waakwili nindi: “Eña, wudi naneyi.”

“Neyi diimu, nkwati muchikasa.”

Dichi chamukwatiyiliyi muchikasa, Yehu wamukokeleli mwikalu mwadiñayi. 16 Kuhiñahu, wahosheli nindi: “Tuyeña hamu nanami kulonda wumoni iyena dinikweti hadi Yehova.”+ Dichi Yehu wamusendeli nakuya hamu nindi mwikalu dindi danjita. 17 Kufumahu, wenjili kuSamariya nawa watapili ejima ashalilihu hadi amwitala daAhabi muSamariya sampu nichayijilumwiniyi+ kwesekeja nezu daYehova dalejeliyi Elija.+

18 Kubombelahu, Yehu wapompesheli antu ejima nawa wayilili nindi: “Ahabi hadifukwileña kudi Bayali nankashiku,+ ilaña ami Yehu, nukudifukulaña chikupu kudi yena. 19 Dichi ntambikilenu atuprofwetu aBayali+ ejima, akakudifukula indi ejima niatupristu+ indi ejima. Bayi mushiyahu hela wumuku, muloña nikweti mulambu weneni wakumulambula Bayali. Wejima wukubula kwinza, wukupuluka wanyi.” Ilaña Yehu wakasili aka kafuta kulonda ajilumuni akakudifukula aBayali.

20 Yehu watwalekelihu nindi: “Bidikenu* kupompa kweneni kwajila kwaBayali.” Dichi abidikili. 21 Hanyima yachumichi, Yehu watemesheli izu muIsarela mwejima nawa akakudifukula aBayali ejima enjili. Kwosi niwumu washalilihu wabulili kwinzaku. Eñilili mwitala* daBayali nawa itala daBayali+ denzeli to-o. 22 Walejeli muntu watalileña mwakutenteka yakuvwala yawakakudifukula aBayali ejima nindi: “Idishaku yakuvwala yawakakudifukula aBayali ejima.” Dichi wayiidishilili yakuvwala. 23 Kuhiñahu, Yehu niYehonadabi+ mwana kaRekabi eñilili mwitala daBayali. Dichi walejeli akakudifukula aBayali nindi: “Keñakeñenu nakashinshi kulonda mumoni nenu munu mwosi akakudifukula aYehova, chiña hohu akakudifukula aBayali.” 24 Nkumininaku, eñilili mukachi nakulambula nyilambu ninyilambu yakushita. Yehu wemikili hanji antu jindi awamayala 80 nakuyileja nindi: “Neyi iyala wumu hadi awa amayala innakushiya mumakasa enu ayitemuka, wumi wenu wukusinsa hawumi windi.”

25 Yehu chamanishiliyi tuhu kulambula mulambu wakushita, walejeli anhembi* niakulumpi amashidika nindi: “Iñilenu mukachi muyitapi! Bayi mupulwishahu hela wumuku!”+ Dichi anhembi niakulumpi amashidika atapili akakudifukula nampoku yakabali nakuyinatila hanji, nawa atwalekelihu ndo-o nimwiluña dajila damukachi* ketala daBayali. 26 Kufumahu, edishili yishimi yajila+ yamwitala daBayali nawa ayocheli yejima.+ 27 Ahumwini chishimi chajila+ chaBayali nawa ahumwini niitala daBayali+ nakudibalumuna kwikala nyisalanyi, neyi chididi nikulelu.

28 Dichi Yehu wajiyishili kudifukula kwaBayali muIsarela. 29 Hela chochu, Yehu hafumini kunshidi jayikojejeliyi Yerobowami mwana kaNebati aIsarela kukoñaku, jakudifukula kudi anyana kañombi awuru adiña muBeteli nimuDani.+ 30 Dichi Yehova wamulejeli Yehu nindi: “Chineli wunakoñi mwamuwahi nawa wuneli chuma chaloña kumesu ami nanochu chiwunakoñi yuma yejima yadiña kumuchima wami yakuyikoña amwitala daAhabi,+ makiñu awana awanyaneyi awamayala akashakamaña hetanda daIsarela.”+ 31 Hela chochu, Yehu hashiliku kashinshi kakwenda muNshimbi jaYehova Nzambi yaIsarela namuchima windi+ wejimaku. Hafumini kunshidi jayikojejeliyi Yerobowami aIsarela kukoñaku.+

32 Munowu mafuku, Yehova watachikili kubalula Isarela muyibalu-muyibalu. Hazayeli watwalekelihu kuyilukuka mwiluña daIsarela+ dejima, 33 kufuma kukabadi kamusela waYodani, mpata yejima yaGiliyadi, dikwila nawu yawaGadi, aRubeni niakaManasi,+ kufuma kuAroyeri wekalila kuChinekineki chaArinoni* kushika nikuGiliyadi ndo-o nikuBashani.+

34 Nawa kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Yehu, yuma yejima yakoñeliyi ninyidimu yindi yejima yañovu, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarelaku? 35 Kufumahu, Yehu wafwili neyi ankakulula jindi nawa amujiikili muSamariya; nawa mwanindi weyala Yehowahazi+ wamuswanini nakwikala mwanta. 36 Yaaka* yayuuliliyi Yehu aIsarela muSamariya yadiña 28.

11 Dichi, Ataliya+ mama yaAhaziya chamweniyi mwanindi weyala nafwi dehi,+ wanyamukili nakujilumuna antu ejima atela kuswana hawanta.*+ 2 Hela chochu, Yehosheba mwana kaMwanta Yehorami, muhela aAhaziya, wasendeli Yehowashi+ mwana kaAhaziya nakumwiya hadi anyana kamwanta awamayala ashimwiniwu nawu anakuyijaha. Wamuhembeleña hamu nanhembi yindi mukapeka kamukachi kakukaama. Amuswekeli kulonda abuli kumuwana kudi Ataliya, dichi hiyamujahiliku. 3 Washakamini nindi yaaka 6, wamuswekeli mwitala daYehova iku Ataliya nakuyuula ituña.

4 Muchaaka chamu 7, Yehoyada watemesheli antu kuya nakutambika akulumpi ankulakaji jawanhembi eni Kari nianhembi* achipañu+ nawa enjili kudi yena kwitala daYehova. Watiyañeni nawu chitiyañenu nawa wayisanyikishili hanichi chitiyañenu mwitala daYehova, kufumahu, wayimwekesheleli mwana kamwanta.+ 5 Wayikonkomweneni nindi: “Ichi dichimukwilaña: Izanvu dimu hamazanvu enu asatu, dikuzataña haSabata nawa dikuhembaña chiwahi itala* damwanta,+ 6 Izanvu dikwawu hamazanvu enu asatu, dikuzatilaña kuChiisu chaChikuku nawa izanvu dikwawu hamazanvu enu asatu, dikuzatilaña kuchiisu kunyima yawanhembi achipañu. Mukudihimpaña hakuhemba itala. 7 Mazanvu enu ayedi anakunooka haSabata, atela kuhemba chiwahi itala daYehova kulonda amukiñi mwanta. 8 Mwatela kumunyeñumuka mwanta kutubadi twejima, muntu-himuntu watela kwikala nayitwa yindi yanjita muchikasa. Wejima wakenza hamazanvu enu akamujahi. Mwakekaleña namwanta kwejima kwakayañayi.”*

9 Akulumpi ajinkulakaji+ elili mwejima mwayilejeliwu kudi kapristu Yehoyada. Dichi mukulumpi-himukulumpi, wasendeli antu jindi azatileña haSabata hamu nanowu anookeleña haSabata nawa enjili kudi kapristu Yehoyada.+ 10 Kufumahu, kapristu wayinkeli akulumpi ankulakaji mayoña ninkebu janjiñumuki jadiña jaMwanta Davidi, jadiña mwitala daYehova. 11 Nawa anhembi achipañu+ emeni mumaluña awu, muntu-himuntu nayitwa yindi yanjita muchikasa, kufuma kukabadi ketala kachidiilu nakuya kukabadi ketala kachimunswa, kwakwihi nakameña+ nikwakwihi netala nawa amunyeñumukili mwanta. 12 Kuhiñahu, Yehoyada wedishili mwana kamwanta+ hanji nawa wamuvwikili chibañula nikumwinka Mukanda waNshimbi*+ nawa amwilishili kwikala mwanta nikumuwayisha. Atachikili kweta nkoshi nakuhosha nawu: “Mwanta ahandi yaaka yayivulu!”+

13 Ataliya chatiyiliyi nshindu yawantu atemukileña, hohenohu iwu mumbanda wenjili kudi antu kwitala daYehova.+ 14 Kuhiñahu, wamweni mwanta nemani kwakwihi nachishimi kwesekeja nachisemwa.+ Akulumpi niakakuvumisha jimpuña+ adiña hamu namwanta, nawa antu ejima amwituña azañaleleña nikuvumisha jimpuña. Hohenohu, Ataliya watabwili yakuvwala yindi nakubidika nindi: “Anakasi kafuta! Anakasi kafuta!” 15 Ilaña kapristu Yehoyada walejeli akulumpi ajinkulakaji+ atondeliwu kwikala akulumpi jamashidika nindi: “Mufumishenu iwu mumbanda munyisululu neyi kudi muntu wukumulondela, mumujahi nampoku yakabali!” Muloña kapristu wahosheli nindi: “Bayi mumujahila mwitala daYehovaku.” 16 Dichi amukwatili nawa chashikiliyi heluña heñililaña tuwalu mwitala* damwanta,+ amujahilili kwenoku.

17 Kufumahu, Yehoyada watiyañeni chitiyañenu hakachi kaYehova namwanta ninawantu,+ nawu akutwalekahu kwikala antu jaYehova nawa watiyañeni cheñi chitiyañenu hakachi kamwanta nawantu.+ 18 Hanyima yachumichi, antu ejima amwituña enjili kwitala* daBayali nawa ahumwini tumeña twindi,+ achikili chikupu yifwikija yindi+ nawa Matani kapristu kaBayali+ amujahilili kumbidi yatumeña.

Kuhiñahu, kapristu watondeli akulumpi akutala itala daYehova.+ 19 Kubombelahu, wasendeli akulumpi ajinkulakaji,+ anhembi eni Kari, anhembi achipañu+ niantu ejima amwituña kulonda amushinjikiji mwanta kufuma mwitala daYehova nawa enjili kwitala* damwanta kuzatisha njila yakuchiisu chawanhembi achipañu. Kufumahu, washakamini hetanda dawanta dawanyanta.+ 20 Dichi antu ejima amwituña azañaleli nawa mumusumba mwamweneni, muloña Ataliya amujahili nampoku yakabali kwitala damwanta.

21 Yehowashi+ wadiña nayaaka 7 hekaliliyi mwanta.+

12 Yehowashi+ wekalili mwanta muchaaka chamu 7 chachiyuulu chaYehu,+ nawa wayuulili muYerusalema yaaka 40. Ijina damama yindi dadiña Zibiya wakuBeyerisheba.+ 2 Yehowashi watwalekelihu kwila yuma yayiwahi kumesu aYehova mumafuku ejima adiña nakumulejawu maana kudi kapristu Yehoyada. 3 Hela chochu, yinañanaña+ ayifumishili wanyi nawa antu achidiña kulambula nikwocha nyilambu yakukakumuka wishi haniyi yinañanaña.

4 Yehowashi wamulejeli kapristu nindi: “Sendaku mali ejima analetiwu kwitala daYehova anyilambu yajila,+ musonku wunahaniyi+ muntu-himuntu, mali anahaniwu awuseya wunamupiniwu muntu* nimali ejima analetiyi muntu kwitala daYehova+ chakufuma kumuchima. 5 Atupristu akatambula owu mali kudi antu anayihani kulonda akawahishi nachu itala, hejima hanakisiki.”*+

6 Muchaaka chamu 23 chachiyuulu chaMwanta Yehowashi, atupristu adiña kanda awahishi hejima hakisikili kwitala.+ 7 Dichi Mwanta Yehowashi+ watambikili kapristu Yehoyada niatupristu amakwawu nawa wayilili nindi: “Muloñadi chimunakubulila kuwahisha hanakisiki kwitala? Dichi, lekenu kutambula mali kudi antu anakuyinka chiña hohu neyi owu mali akuzatisha kukuwahisha nachu itala.”+ 8 Hohenohu, atupristu etejeli kubula kutambula cheñi mali kudi antu nikubula kwikala namudimu wakuwahisha itala.

9 Kuhiñahu, kapristu Yehoyada wanoneli chikasha+ nakuchilokola hachijiku nawa wachishili kwakwihi nakameña kuchidiilu chamuntu wejima weñilileña mwitala daYehova. Mwenomu, atupristu ejima azatileña mudimu wakuhemba yiisu, dimwashileñawu mali ejima aleteleñawu antu mwitala daYehova.+ 10 Mpinji yejima neyi amona nawu muchikasha mudi mali amavulu nankashi, nsoneki yamwanta nikapristu muneni enjileña nakusenda* nikuchinda mali aleteliwu kwitala daYehova.+ 11 Owu mali anachindiwu, ayihanineña kudi antu atondeliwu kutala mudimu wazatikileña mwitala daYehova. Kufumahu, wena afweteleñamu akakusoña niantuñi azatilileña hetala daYehova,+ 12 kushilahu niakakutuña namalola niakakuketula malola. Nawa alandilimu mapulanga nimalola akusoña dehi kulonda awahishi nachu hakisikili kwitala daYehova nawa azatishileña owu mali kuyuma yikwawu yejima yakeñekeleña hakuwahisha itala.

13 Hela chochu, kwosi mali aleteliwu kwitala daYehova azatishiliwu kutuñamu mabeseni* asiliva, jakujima nachu kesi, yeña yakunama, jimpuña+ hela chuma chejima chawuru hela chasiliva chakwitala daYehovaku.+ 14 Awa mali ayihanineña hohu kudi antu azatileña mudimu nawa wena ayizatishileña kukuwahisha nachu itala daYehova. 15 Antu enkeleñawu mali kulonda enkeña akanyidimu, hiyadiña nakuyihujola chazatishileñawu mali atambwileñawuku, muloña adiña ashinshika.+ 16 Hela chochu, mali anyilambu yanyiloña+ nimali anyilambu yahanshidi hiyayileteleña kwitala daYehovaku; adiña awatupristu.+

17 Haniyi mpinji, Hazayeli+ mwanta wakuSiriya dihakandukiliyi nakuya nakuzuña namusumba waGati+ nawa wawutambwili, kufumahu, wafuukwilihu kulukuka Yerusalema.+ 18 Hohenohu, Yehowashi Mwanta waYuda wasendeli nyilambu yejima yajila yajilikiliwu kudi ankakulula jindi aYehoshafati, Yehorami niAhaziya, anyanta amuYuda, kushilahu ninyilambu yindi yajila niwuru yejima yadiña muyisweku yayuma yalema yamwitala daYehova nimwitala* damwanta nawa wayitemesheli kudi Hazayeli mwanta wakuSiriya.+ Dichi Hazayeli wafumini kuYerusalema.

19 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Yehowashi, yuma yejima yakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku? 20 Hela chochu, ambuñindi adibombeli hamu nakumukasila kafuta+ nawa amutapilili Yehowashi hetala daMulumba,*+ munjila yakunkumukila kuSila. 21 Ambuñindi aYozakari mwana kaShimeyati naYehozabadi mwana kaShomeri diwu amutapili nakumujaha.+ Amujiikili hamu nawankakulula jindi muMusumba waDavidi, dichi mwanindi Amaziya wamuswanini nakwikala mwanta.+

13 Muchaaka chamu 23 chachiyuulu chaYehowashi+ mwana kaAhaziya+ mwanta waYuda, Yehowahazi mwana kaYehu+ wekalili mwanta waIsarela muSamariya, nawa wayuulili yaaka 17. 2 Watwalekelihu kwila yuma yatama kumesu aYehova nawa wakoleleli kunshidi yayikojejeliwu aIsarela kukoña+ kudi Yerobowami mwana kaNebati. Hafumini kunoyu nshidiku. 3 Dichi Yehova wayihililili+ nankashi aIsarela+ nawa wayihanini muchikasa chaMwanta Hazayeli+ wakuSiriya nimuchikasa chaBenihadadi+ mwana kaHazayeli mafuku awu ejima.

4 Mukuhita kwampinji, Yehowahazi walembeli nindi amutiyi kuwaha kudi* Yehova nawa Yehova wamutiyili, muloña Yehowahazi wamweni makabi aleteliyi mwanta wakuSiriya hadi aIsarela.+ 5 Dichi, Yehova wayinkeli aIsarela chamwinu+ wakuyisubula muchiyuulu chawaSiriya nawa aIsarela atachikili kushakama mumatala awu neyi chashakamineñawu hakusambila.* 6 (Hela chochu, hiyafumini kunshidi yaamwitala daYerobowami oyu yakojejeliyi aIsarela kukoñaku.+ Atwalekelihu kukoña iyi nshidi* nawa chishimi chajila*+ chatwalekelihu kwimana muSamariya.) 7 Yehowahazi amushili hohu namashidika 50 akakwendela hatuwalu, makalu 10 niamashidika 10,000 akakwenda hamaseki, muloña mwanta wakuSiriya wayijahili,+ nakuyidatola neyi lunkuñu lwekalañaku hampinji yakuhula.+

8 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Yehowahazi, yuma yejima yakoñeliyi niñovu jindi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarelaku? 9 Kufumahu, Yehowahazi wakaamini hamu nawankakulula jindi nawa amujiikili muSamariya;+ nawa mwanindi weyala Yehowashi wamuswanini nakwikala mwanta.

10 Muchaaka chamu 37 chachiyuulu chaYehowashi+ Mwanta waYuda, Yehowashi mwana kaYehowahazi wekalili mwanta waIsarela muSamariya nawa wayuulili yaaka 16. 11 Watwalekelihu kwila yuma yatama kumesu aYehova, hafumini kunshidi jejima jayikojejeliwu aIsarela kukoña+ kudi Yerobowami mwana kaNebatiku. Watwalekelihu* muniji nshidi.

12 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Yehowashi, yuma yejima yakoñeliyi, ñovu yindi nichazuñiliyi naAmaziya Mwanta waYuda,+ komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarelaku? 13 Kufumahu, Yehowashi wakaamini hamu nawankakulula jindi nawa Yerobowami*+ washakamini hetanda dindi. Kuhiñahu, Yehowashi amujiikili muSamariya hamu nawanyanta aIsarela.+

14 Dichi Elisha+ chakatiliyi chikatu chamujahili mukuhita kwampinji, Yehowashi mwanta waIsarela wakunkumukili nakwinza kudi yena nawa wamudilili nindi: “Tata yami, tata yami! Ikalu daIsarela niantu jindi akakwendela hatuwalu!”+ 15 Kuhiñahu, Elisha wamulejeli nindi: “Nonaku wuta wamukunji ninyivu.” Dichi wanoneli wuta wamukunji ninyivu. 16 Kufumahu, wamulejeli mwanta waIsarela nindi: “Evulaku wuta weyi wamukunji.” Dichi wawevwili, kuhiñahu, Elisha wanañikili makasa indi hamakasa amwanta. 17 Kufumahu, wahosheli nindi: “Enzununaku windu* kukabadi kamusela.” Dichi wenzunwini. Elisha wahosheli nindi: “Asaku!” Dichi waasili. Kuhiñahu, wahosheli nindi: “Muvu waYehova wakwimika nachu mushindu,* muvu wakwimika nachu aSiriya mushindu! Eyi wakatapa* aSiriya kuAfeki+ sampu wunayimanishi.”

18 Watwalekelihu nindi: “Nonaku nyivu,” dichi wayinoneli. Kufumahu, wamulejeli mwanta waIsarela nindi: “Asaku heseki.” Dichi waasili heseki kapampa kasatu nawa walekeli. 19 Hohenohu, muntu waNzambi walala wamuzuwilili nindi: “Watela kwasa heseki kapampa katanu hela mapampa 6! Neyi dichiwela, wadi kayitapa aSiriya sampu wunayimanishi, ilaña ichi aSiriya wakayitapa hohu kapampa kasatu.”+

20 Hanyima yachumichi, Elisha wafwili nawa amujiikili. Kwadiña yendu yawatupondu+ aMowabi enjileña mwituña hakutachika kwachaaka.* 21 Ifuku dimu, amayala amakwawu chajiikileñawu iyala wumu, amweni chendu chawatupondu, dichi amuumbilili swayi-swayi owu iyala mwijamu mwamujiikiliwu Elisha nawa atemukili. Owu iyala chakunkiliyi kumafwaha aElisha, wasañukili+ nawa wemeni.

22 Dichi Mwanta Hazayeli+ wakuSiriya wayikabishileña aIsarela+ mumafuku aYehowahazi ejima. 23 Hela chochu, Yehova wayitiyili kuwaha nikuyitiyila luwi+ nawa wayakameneni muloña wachitiyañenu chindi chatiyañeniyi naAbarahama,+ Isaka+ niYakoba.+ Hakeñeleña kuyijilumunaku, nawa hayihaña kumesu indi kushika nikuleluku. 24 Mwanta Hazayeli wakuSiriya chafwiliyi, mwanindi weyala Benihadadi wamuswanini nakwikala mwanta. 25 Kufumahu, Yehowashi mwana kaYehowahazi watambwili nyisumba kudi Benihadadi mwana kaHazayeli oyu yatambwiliyi kunjita kudi tata yindi Yehowahazi. Yehowashi wamutapili*+ kapampa kasatu nawa watambwili nyisumba yaIsarela yatambwiliwu.

14 Muchaaka chamuchiyedi chachiyuulu chaYehowashi+ mwana kaYehowahazi mwanta waIsarela, Amaziya mwana kaYehowashi Mwanta waYuda wekalili mwanta. 2 Wadiña nayaaka 25 hekaliliyi mwanta, nawa wayuulili muYerusalema hadi yaaka 29. Ijina damama yindi dadiña Yehowadini wakuYerusalema.+ 3 Watwalekelihu kwila yuma yaloña kumesu aYehova, ilaña helili neyi chelili nkakulula yindi Davidiku.+ Wakoñeli yuma yejima neyi cheliliyi tata yindi+ Yehowashi. 4 Hela chochu, yinañanaña ayifumishili wanyi+ nawa antu achidiña kulambula nikwocha nyilambu yakukakumuka wishi haniyi yinañanaña.+ 5 Chakolesheliyi tuhu wanta windi chikupu, watapili ambuñindi atapili tata yindi mwanta.+ 6 Ilaña anyana kawambanji awamayala wayijahili wanyi, kwesekeja nanshimbi jaYehova jasonekeliwu mumukanda waNshimbi jaMosi nawu: “Atata jawantu bayi ayijahila hanshidi yawanyanawuku, nawa anyana niwena bayi ayijahila hanshidi yawatata jawuku; ilaña muntu-himuntu atela kumujahila hohu hanshidi yindi yomweni.”+ 7 Watapili aEdomi+ muChinekineki chaMuñwa,+ amayala 10,000 nawa watambwili musumba waSela kunjita+ nawa atachikili kuwutena nawu Yokiteyeli kushika nikulelu.

8 Kufumahu, Amaziya watemesheli antemesha kudi Yehowashi mwana kaYehowahazi mwana kaYehu mwanta waIsarela nindi: “Inzaku tudibulakani tuzuñi njita.”*+ 9 Yehowashi Mwanta waIsarela watemesheli awa mazu kudi Mwanta Amaziya waYuda nindi: “Kachiputa kanyiña kamuLebanoni katemesheli mazu kudi mutondu wamusida muLebanoni naku, ‘Mwinki mwanami weyala mwaneyi wamumbanda ekali ñodindi.’ Ilaña kanyama wazuwa wamwisaña wakuLebanoni wahitili kwakwihi nawa wadatoleli oku kachiputa kanyiña. 10 Diimu tuhu, wunatapi Edomi,+ dichi muchima weyi wunadivwimbi. Diluñishi kulema kweyi, ilaña shakamaku mwitala* deyi. Muloñadi chiwukusañumwina kukala kulonda wudimbuki, nakudimbukila hamu naYuda?” 11 Hela chochu, Amaziya watiyilili wanyi.+

Dichi Mwanta Yehowashi waIsarela wakandukili, nawa yena niMwanta Amaziya waYuda adibulakeneni kuBetishemeshi+ wamuYuda+ kulonda azuñi njita. 12 Yuda amwimikili mushindu kudi Isarela, dichi muntu-himuntu watemukilili kumukala* windi. 13 Mwanta Yehowashi waIsarela wamukwatilili Mwanta Amaziya waYuda, mwana kaYehowashi mwana kaAhaziya, kuBetishemeshi. Kuhiñahu, enjili kuYerusalema nawa yena wahumwini mpwembu yaYerusalema makyubiti 400,* kufuma kuChiisu chaEfuremu+ ndo-o nikuChiisu Chewombu.+ 14 Wanoneli wuru yejima nisiliva niyuma yejima yawaniniwu mwitala daYehova nimuyisweku yayuma yalema yamwitala* damwanta, kushilahu niantu atwaliliwu muwunkoli. Kufumahu, wafuntili kuSamariya.

15 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Yehowashi, yuma yakoñeliyi, ñovu jindi nichazuñiliyi naAmaziya Mwanta waYuda, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarelaku? 16 Kufumahu, Yehowashi wakaamini hamu nawankakulula jindi nawa amujiikili muSamariya+ hamu nawanyanta aIsarela; nawa mwanindi weyala Yerobowami*+ wamuswanini nakwikala mwanta.

17 Amaziya+ mwana kaYehowashi mwanta waYuda, washakamini yaaka 15 kufuma hafwiliyi Yehowashi+ mwana kaYehowahazi mwanta waIsarela.+ 18 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Amaziya, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku? 19 Chimwahitili mpinji, amukasilili kafuta+ kuYerusalema, dichi yena watemukilili kuLakishi, hela chochu, atemesheli antu kuya nakumuwana kuLakishi nawa amujahilili kwenoku. 20 Dichi amusendeleli hatuwalu nakumufuntisha nawa amujiikili muYerusalema hamu nawankakulula jindi muMusumba waDavidi.+ 21 Kuhiñahu, antu ejima amuYuda amusendeli Azariya*+ wadiña nayaaka 16+ nawa amuswanyikili hawanta nakumusinsa tata yindi Amaziya.+ 22 Watuñulwili musumba waElati+ nawa wawufuntishili kudi aYuda hanyima yakwila mwanta* nakaami dehi hamu nawankakulula jindi.+

23 Muchaaka chamu 15 chachiyuulu chaAmaziya mwana kaYehowashi mwanta waYuda, Yerobowami+ mwana kaYehowashi Mwanta waIsarela wekalili mwanta muSamariya nawa wayuulili yaaka 41. 24 Watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova. Hafumini kunshidi jejima jayikojejeliwu aIsarela kukoña+ kudi Yerobowami mwana kaNebatiku. 25 Wafuntishili ñinza yaIsarela kufuma kuLebo Hamati*+ ndo-o nikuKaluñalwiji kaAraba,*+ kwesekeja nezu daYehova Nzambi yaIsarela dahosheleliyi mudi kambuñindi Yona+ mwana kaAmitayi, kaprofwetu wakuGati Hefweri.+ 26 Muloña Yehova wamweni chakabakeniwu aIsarela chikupu.+ Hikwadiña muntu washalilihu hela wumu, kushilahu niwakadi wakumukwasha hela wazeya wateleleli kukwasha aIsarelaku. 27 Ilaña Yehova wakanini kubula kujima ijina daIsarela hamaseki.+ Dichi wayamwinini nachikasa chaYerobowami mwana kaYehowashi.+

28 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Yerobowami, yuma yejima yakoñeliyi, ñovu yindi, chazuñiliyi nichafuntishiliyi Damakasa+ niHamati+ kudi Yuda muIsarela, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarelaku? 29 Kufumahu, Yerobowami wakaamini hamu nawankakulula jindi, nawanyanta aIsarela; nawa mwanindi weyala Zekariya+ wamuswanini nakwikala mwanta.

15 Muchaaka chamu 27 chachiyuulu chaMwanta Yerobowami* waIsarela, Azariya*+ mwana kaMwanta Amaziya+ waYuda wekalili mwanta.+ 2 Wadiña nayaaka 16 hekaliliyi mwanta, nawa wayuulili yaaka 52 muYerusalema. Ijina damama yindi dadiña Yekoliya wakuYerusalema. 3 Watwalekelihu kwila yuma yaloña kumesu aYehova neyi cheliliyi tata yindi+ Amaziya. 4 Hela chochu, yinañanaña ayifumishili wanyi+ nawa antu achidiña kulambula nikwocha nyilambu yakukakumuka wishi haniyi yinañanaña.+ 5 Yehova wamweteli mwanta nambumba+ nawa wekalili mukambumba kushika niifuku dafwiliyi. Washakamineña mwitala dankawindi,+ nawa Yotamu+ mwana kamwanta diyi watalileña yuma yamwitala* nawa diyi wasompesheleña antu mwituña.+ 6 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Azariya,+ yuma yejima yakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku? 7 Kufumahu, Azariya wakaamini hamu nawankakulula jindi,+ nawa amujiikili hamu nawankakulula jindi muMusumba waDavidi; dichi mwanindi Yotamu wamuswanini nakwikala mwanta.

8 Muchaaka chamu 38 chachiyuulu chaMwanta Azariya+ waYuda, Zekariya+ mwana kaYerobowami wekalili mwanta waIsarela muSamariya nawa wayuulili hadi tukweji 6. 9 Wakoñeli yuma yatama kumesu aYehova neyi chelili ankakulula jindi. Hafumini kunshidi jayikojejeliwu aIsarela kukoña+ kudi Yerobowami mwana kaNebatiku. 10 Kufumahu, Shalumi mwana kaYabeshi wamukasilili kafuta nawa wamutapilili+ kuIbileyami.+ Chelili namujahi dehi, yena wamuswanini nakwikala mwanta. 11 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Zekariya, ayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarela. 12 Chumichi chashikijili izu daYehova damulejeliyi Yehu nindi: “Makiñu awana awanyaneyi awamayala+ akashakamaña hetanda daIsarela.”+ Nawa ichi dichamwekeni.

13 Shalumi mwana kaYabeshi wekalili mwanta muchaaka chamu 39 chachiyuulu chaMwanta Uziya+ waYuda, nawa wayuulili hadi kakweji kamu muSamariya. 14 Kufumahu, Menahemi mwana kaGadi wenjili kuSamariya kufuma kuTiriza+ nawa wamutapili Shalumi+ mwana kaYabeshi muSamariya. Chelili namujahi dehi, yena wamuswanini nakwikala mwanta. 15 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Shalumi nikafuta kakasiliyi, ayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarela. 16 Haniyi mpinji dihafuminiyi Menahemi kuTiriza nakwinza nakutapa musumba waTifisa niantu ejima adiñamu, kushilahu niiluña dawu, muloña hiyamwenzunwinini yiisuku. Wawutapili nikubusa ambanda adiña namavumu muniwu musumba.

17 Muchaaka chamu 39 chachiyuulu chaMwanta Azariya waYuda, Menahemi mwana kaGadi wekalili mwanta waIsarela nawa wayuulili yaaka 10 muSamariya. 18 Watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova. Nawa mumafuku indi ejima, hafumini kunshidi jejima jayikojejeliwu aIsarela kukoña+ kudi Yerobowami mwana kaNebatiku. 19 Mwanta Puli+ wakuAsiriya wenjili mwituña nawa Menahemi wamwinkeli Puli ntalenta* jasiliva 1,000 nanochu chamukwashiliyi kukolesha wanta windi.+ 20 Dichi Menahemi wapompesheli iyi siliva kufuma kudi aIsarela yatambwileñayi kudi amayala alema nawa aheta.+ Watambwili mashekeli* asiliva 50 kudi iyala wejima nakumwinka mwanta wakuAsiriya. Kufumahu, mwanta wakuAsiriya wafuntili nawa hashakamini mwituñaku. 21 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Menahemi,+ yuma yejima yakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarelaku? 22 Kuhiñahu, Menahemi wakaamini hamu nawankakulula jindi; nawa mwanindi weyala Pekahiya wamuswanini nakwikala mwanta.

23 Muchaaka chamu 50 chachiyuulu chaMwanta Azariya waYuda, Pekahiya mwana kaMenahemi wekalili mwanta waIsarela muSamariya nawa wayuulili yaaka yiyedi. 24 Watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova. Hafumini kunshidi jayikojejeliwu aIsarela kukoña+ kudi Yerobowami mwana kaNebatiku. 25 Kuhiñahu, mukulumpi wamashidika indi Peka+ mwana kaRemaliya wamukasilili kafuta nawa wamujahilili muSamariya mukachi kakaposhi kakolesheliwu kakwitala* damwanta hamu naArigobi niAriye. Wadiña nawamayala 50 akuGiliyadi; nawa chelili namujahi dehi, yena wamuswanini nakwikala mwanta. 26 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Pekahiya, yuma yejima yakoñeliyi, ayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarela.

27 Muchaaka chamu 52 chachiyuulu chaMwanta Azariya waYuda, Peka+ mwana kaRemaliya wekalili mwanta waIsarela muSamariya nawa wayuulili yaaka 20. 28 Watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova nawa hafumini kunshidi jayikojejeliwu aIsarela kukoña+ kudi Yerobowami mwana kaNebatiku. 29 Mumafuku aMwanta Peka waIsarela, Mwanta Tigilati Pileseri+ wakuAsiriya walukukili nawa watambwili Iyoni, Abeli Betimayaka,+ Yanowa, Kedeshi,+ Hazori, Giliyadi+ niÑaliliya, mpata yaNafitali+ yejima nawa wasendeli antu ashakamineñamu nakuyitwala muwunkoli muAsiriya.+ 30 Kufumahu, Hosheya+ mwana kaEla wamukasilili Peka mwana kaRemaliya kafuta nawa wamutapili nakumujaha; kuhiñahu, yena wamuswanini nakwikala mwanta muchaaka chamu 20 chachiyuulu chaYotamu+ mwana kaUziya. 31 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Peka, yuma yejima yakoñeliyi, ayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta aIsarela.

32 Muchaaka chamuchiyedi chachiyuulu chaPeka mwana kaRemaliya mwanta waIsarela, Yotamu+ mwana kaMwanta Uziya+ waYuda wekalili mwanta. 33 Wadiña nayaaka 25 hekaliliyi mwanta, nawa wayuulili yaaka 16 muYerusalema. Ijina damama yindi dadiña Yerusha mwana kaZadoki.+ 34 Watwalekelihu kwila yuma yaloña kumesu aYehova neyi cheliliyi tata yindi+ Uziya. 35 Hela chochu, yinañanaña ayifumishili wanyi nawa antu achidiña kulambula nikwocha nyilambu yakukakumuka wishi haniyi yinañanaña.+ Diyi watuñili chiisu chahewulu chakwitala daYehova.+ 36 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Yotamu, yuma yakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku? 37 Munowu mafuku, Yehova watachikili kutemesha Rezini mwanta wakuSiriya niPeka+ mwana kaRemaliya nakuzuña naYuda.+ 38 Kufumahu, Yotamu wakaamini hamu nawankakulula jindi nawa amujiikili hamu nawankakulula jindi muMusumba wankakulula yindi Davidi. Dichi mwanindi Ahazi wamuswanini nakwikala mwanta.

16 Muchaaka chamu 17 chachiyuulu chaPeka mwana kaRemaliya, Ahazi+ mwana kaMwanta Yotamu waYuda wekalili mwanta. 2 Ahazi wadiña nayaaka 20 hekaliliyi mwanta, nawa wayuulili yaaka 16 muYerusalema. Hakoñelihu chuma chachiwahi kumesu aYehova Nzambi yindi neyi cheliliyi nkakulula yindi Davidiku.+ 3 Ilaña, wendeli munjila yawanyanta aIsarela+ nawa wahitishili nimwanindi weyala mukesi,+ nakulondela yaaku yawuzondu yanyuza+ yatemwiniyi Yehova kumesu awaIsarela. 4 Nawa watwalekelihu kulambula nikwocha nyilambu yakukakumuka wishi hayinañanaña,+ hatupidi nimwishina damutondu wejima wawuwahi.+

5 Haniyi mpinji dihenjili Mwanta Rezini wakuSiriya niPeka mwana kaRemaliya mwanta waIsarela nakuzuña njita naYerusalema.+ Akuchikili kulonda azuñi naAhazi, ilaña hiyatwesheli kutambula musumbaku. 6 Hanoyu mpinji, Mwanta Rezini wakuSiriya wafuntishili musumba waElati+ kudi Edomi, kufumahu, watemwini aYudeya* muElati. Dichi aEdomi eñilili muElati nawa ashakamaña mwenomu kushika nikulelu. 7 Dichi Ahazi watemesheli antemesha kudi Mwanta Tigilati Pileseri+ wakuAsiriya nindi: “Ami nidi kambuñeyi nawa mwaneyi. Kandukaku winzi nakuñamwina muchikasa chamwanta wakuSiriya nimuchikasa chamwanta waIsarela, anakunlukuka.” 8 Ahazi wanoneli siliva niwuru yadiña mwitala daYehova nimuyisweku yayuma yalema yamwitala* damwanta nakumutemeshela mwanta wakuAsiriya+ majika kanwa.* 9 Mwanta wakuAsiriya wetejeli mwamulombeliyi, dichi wakandukili nakuya kuDamakasa nawa watambwili musumba nikusenda antu adiñamu nakuyitwala muwunkoli kuKiri+ nawa wajahili+ Rezini.

10 Kufumahu, Mwanta Ahazi wayili nakuwana Mwanta Tigilati Pileseri wakuAsiriya kuDamakasa. Chamweniyi kameña kadiña muDamakasa, Mwanta Ahazi wamutemesheleli kapristu Uriya chifwanisha chanoku kameña, chamwekesheleña chikadiña nichakituñiliwu.+ 11 Kapristu Uriya+ watuñili kameña+ kwesekeja nanshimbi jejima jatemesheliyi Mwanta Ahazi kufuma kuDamakasa. Kapristu Uriya wamanishili kukituña henohu Mwanta Ahazi kanda afunti kufuma kuDamakasa. 12 Mwanta chafuntiliyi kufuma kuDamakasa nawa chamweniyi kameña, wayili kukameña nawa walambwililihu nyilambu.+ 13 Nawa hanoku kameña watwalekelihu kulambwilahu nyilambu yindi yakushita ninyilambu yindi yambutu; wahuñunwinineñahu ninyilambu yindi yavinyu nikusampwilahu mashi anyilambu yindi yakuwunda. 14 Kuhiñahu, kameña kawuneñu+ kadiña kumesu aYehova wakiswijili nakukifumisha hikadiña kumbidi yetala, kufuma hakachi kakameña kindi netala daYehova nakukitwala kukabadi kakuchimunswa chakameña kindi. 15 Mwanta Ahazi walejeli kapristu Uriya+ nindi: “Lambulaku mulambu wakushita wantetemena kulonda wukakumuki wishi hakameña keneni,+ wulambuli nimulambu wambutu wamelela,+ mulambu wamwanta wakushita nimulambu windi wambutu kushilahu ninyilambu yawantu ejima yakushita, nyilambu yambutu ninyilambu yavinyu. Nawa watela kusampwilahu mashi ejima anyilambu yakushita nimashi ejima anyilambu yikwawu. Hakwila kameña kawuneñu, nisambili ntahi kutoñojoka chinatela kukiila.” 16 Dichi kapristu Uriya welili yuma yejima yashimwiniyi+ Mwanta Ahazi.

17 Kubombelahu, Mwanta Ahazi waketwili malata ajikiliwu mumbavu yamatemba+ muyikunku nawa wafumishilihu mabeseni adiñahu.+ Kuhiñahu, Kaluñalwiji kashiliwu hewulu dawañombi awuneñu,+ wakifumishilihu nakukitenteka hachisesa chamalola.+ 18 Nawa kaditala kakubuta hewulu kazatishileñawu haSabata katuñililiwu mwitala ninjila yahanji mweñililileñayi mwanta, wajituntulwili nakujifumisha kwitala daYehova; welili mwenimu muloña wamwanta wakuAsiriya.

19 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Ahazi, yuma yakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku?+ 20 Kufumahu, Ahazi wakaamini hamu nawankakulula jindi nawa amujiikili hamu nawankakulula jindi muMusumba waDavidi; dichi mwanindi Hezekiya*+ wamuswanini nakwikala mwanta.

17 Muchaaka chamu 12 chachiyuulu chaMwanta Ahazi waYuda, Hosheya+ mwana kaEla wekalili mwanta waIsarela muSamariya; wayuulili yaaka 9. 2 Watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova, ilaña hashikili hachipimu hashikili anyanta aIsarela adiñaku henohu yena kandaku. 3 Shalimanesa Mwanta wakuAsiriya wenjili nakuzuña nindi,+ nawa Hosheya wekalili kambuñindi nawa watachikili kumulambula nyilambu.+ 4 Hela chochu, mwanta wakuAsiriya welukili nindi Hosheya wadibombeli mukukasa kafuta, muloña watemesheli antemesha kudi So Mwanta wakuEjipitu+ nawa haletelihu cheñi mulambu kudi mwanta wakuAsiriya neyi chelileñayi yaaka yakunyimaku. Dichi, mwanta wakuAsiriya wamushinkililiku nikumukasila mukaleya.

5 Mwanta wakuAsiriya walukukili ituña dejima, kuhiñahu, wenjili kumusumba waSamariya nawa wawukuchikili hadi yaaka yisatu. 6 Muchaaka chamu 9 chachiyuulu chaHosheya, mwanta wakuAsiriya watambwili musumba waSamariya.+ Kufumahu, wasendeli antu jaIsarela nakuyitwala muwunkoli+ muAsiriya nawa wayishakamishili muHala nimuHabori kukaloña kaGozani+ nimunyisumba yawaMediya.+

7 Chumichi chamwekeni muloña antu jaIsarela amuvulumwini Yehova Nzambi yawu wayifumishili mwituña daEjipitu muchiyuulu chaFwaru mwanta wakuEjipitu.+ Adifukwileña* kudi anzambi amakwawu,+ 8 alondeleleña yaaku yanyuza yatemwiniyi Yehova kumesu awaIsarela nawa alondeleleña yaaku yatachikiliwu anyanta aIsarela.

9 AIsarela afwilileña yuma yadiña yatama kwesekeja nachamonañayi Yehova Nzambi yawu. Atwalekelihu kutuña yinañanaña munyisumba yawu yejima,+ kufuma kukaposhi kakutalila ndo-o nikumusumba wakiñewa.* 10 Atwalekelihu kudimikila mashiki ajila niyishimi yajila*+ hakapidi kejima kanyuña nimwishina damutondu wejima wawuwahi;+ 11 nawa hayinañanaña yejima ocheleleñahu nyilambu yakukakumuka wishi neyi chelileña oyu nyuza yatemwininiyi Yehova muwunkoli kumesu awu.+ Atwalekelihu kukoña yuma yatama kulonda amutiyishi Yehova kutama.

12 Atwalekelihu kukalakela ankishi awuzondu,*+ owu ayilejeliwu kudi Yehova nindi: “Bayi mwila chumichiku!”+ 13 Yehova watwalekelihu kuyisoñamisha aIsarela niaYuda kuhitila mudi atuprofwetu twindi ejima nimudi akakumona yimwenu+ ejima nindi: “Lekenu kulondela njila jenu jatama!+ Hembenuña kuleja kwami ninshimbi jami kwesekeja nanshimbi jejima jinayilejeli ankakulula jenu nijinayitemesheleli enu mudi ambuñami atuprofwetu.” 14 Ilaña wena hiyatiyililiku nawa atwalekelihu kwikala achinchika neyi* ankakulula jawu abulili kumwekesha chikuhwelelu mudi Yehova Nzambi yawu.+ 15 Atwalekelihu kukaana nshimbi jindi nichitiyañenu+ chindi chatiyañeniyi nawankakulula jawu niyanukishu yindi yayinkeliyi kulonda yiyisoñamisheña,+ nawa atwalekelihu kulondela ankishi amukunkulwayi+ nawa wena ekalili amukunkulwayi,+ nakwimbujola nyuza yejima yadikumashaniniwu nayu yayilejeliwu kudi Yehova nindi bayi ayimbujolaku.+

16 Atwalekelihu kushiya kuleja kwejima kwaYehova Nzambi yawu nawa abazili ankishi ayikuñu* awanyana kañombi ayedi+ nichishimi chajila*+ nawa adibukileña kuyuma yejima yamumawulu+ nikukalakela Bayali.+ 17 Nawa ahitishileña anyanawu awamayala niawambanda mukesi,+ ahoñeleña+ nikuhoñesha nawa atwalekelihu kudihana* awenawu kukoña yuma yatama kumesu aYehova, nakumuzuwisha.

18 Dichi Yehova wayizuwilili nankashi aIsarela chakwila wayifumishili kumesu indi.+ Hashiyilihu hela wumuku, chiña muchidi waYuda hohu.

19 AYuda niwena hiyahembeli nshimbi jaYehova Nzambi yawuku;+ niwena endeli muyaaku yalondeleleñawu aIsarela.+ 20 Yehova wakaanini anyana kaIsarela ejima nawa wayizozesheli nikuyihana mumakasa awakakuyipuupa sampu nichayihañiliyi kumesu indi. 21 Wahukwili Isarela mwitala daDavidi nawa amwilishili Yerobowami mwana kaNebati kwikala mwanta.+ Ilaña Yerobowami wakojejeli aIsarela kuleka kumulondela Yehova nawa wayikojejeli kukoña nshidi yasweja. 22 Nawa aIsarela atwalekelihu kwenda munshidi jejima jakoñeliyi Yerobowami.+ Hiyafumini kunoju nshidiku, 23 sampu chafumishiliyi Yehova aIsarela kumesu indi neyi chashimwiniyi kuhitila mudi ambuñindi ejima atuprofwetu.+ Dichi aIsarela ayifumishili mwituña dawu nakuyitwala muwunkoli kuAsiriya+ oku kuchidiwu nikulelu.

24 Kufumahu, mwanta wakuAsiriya waleteli antu kufuma kuBabiloni, kuKuta, kuAva, kuHamati nikuSefavayimi+ nawa wayishakamishili munyisumba yaSamariya nakusinsa hadi aIsarela; atambwili Samariya nawa atachikili kushakama munyisumba yawu. 25 Chatachikiliwu tuhu kushakama mwenomu, hiyamutiyileña Yehova womaku. Dichi Yehova watemesheli nyitupa hakachi kawu+ nawa yajahilihu antu amakwawu. 26 Dichi mwanta wakuAsiriya amulejelimu nawu: “Nyuza yiwunasendi muwunkoli nakuyishakamisha cheñi munyisumba yaSamariya hiyeluka chakudifukula* kudi Nzambi wamunodu ituñaku. Dichi yena natwalekihu kutemesha nyitupa hakachi kawu, yinakuyijaha, muloña hakachi kawu hosi niwumu weluka chakudifukula kudi Nzambi wamunodu ituñaku.”

27 Hohenohu, mwanta wakuAsiriya wahanini lushimbi nindi: “Kasendenu kapristu wumu wahadi atupristu imwasendeli muwunkoli kufuma kwenoku kulonda afunti nakushakama kwenoku nawa ayidizishi chakudifukula kudi Nzambi wamunodu ituña.” 28 Dichi kapristu wumu hadi atupristu asendeliwu muwunkoli kufuma kuSamariya wafuntili nakushakama muBeteli+ nawa watachikili kuyidizisha chatela kumutiyawu Yehova woma.+

29 Hela chochu, muza-himuza wadituñilili nzambi* yawu, ashiliwu mumatala akudifukwila adiña hayinañanaña yatuñiliwu aSamariya; muza-himuza dichiwelili munyisumba yawu mwashakamineñawu. 30 Dichi antu akuBabiloni atuñili Sukotibenoti, akuKuti atuñili Nerigali, akuHamati+ atuñili Ashima, 31 nawa akuAva atuñili Nibihazi niTaritaki. Eni Sefavayimi ocheleña anyanawu mukesi kudi Adirameleki nikudi Anameleki, anzambi amuSefavayimi.+ 32 Hela chakwila amutiyileña Yehova woma, atondeli atupristu ahayinañanaña hadi antu hohu, nawa wenawa diwu adiña nakuyikalakela kumatala akudifukwila adiña hayinañanaña.+ 33 Dichi, amutiyileña Yehova woma, ilaña adifukwileña kudi anzambi jawu kwesekeja nakudifukula* kwanyuza mwayifumishiliwu.+

34 Kushika nikulelu alondelaña kudifukula* kwawu kwakunyaaka. Hosi niwumu hakachi kawu wadifukulaña* kudi Yehova, nawa hosi niwumu hakachi kawu wovwahilaña nshimbi jindi, wunsompeshi windi, Nshimbi nikuleja kwayilejeliwu anyana kaYakoba awamayala kudi Yehova, ahimpiliyi ijina nakumutuumba nindi Isarela.+ 35 Yehova chatiyañeniyi nawu chitiyañenu,+ wayilejeli nindi: “Bayi mutiya woma anzambi amakwawuku, nawa bayi mudibuka kudi wena hela kuyikalakela hela kulambula kudi wenaku.+ 36 Ilaña ami Yehova nayifumishili mwituña daEjipitu nañovu yami yasweja nichikasa chami chakwolola,+ yami imwatela kutiya woma,+ yami imwatela kudibukaku nawa yami imwatela kulambula nyilambu. 37 Nawa mwatela kulondela nakanañachima nshimbi, wunsompeshi, Nshimbi nikuleja jinayisonekeleli,+ nawa bayi mutiya woma anzambi amakwawuku. 38 Nawa bayi muvulamena chitiyañenu chinatiyañeni nanenuku,+ nawa bayi mutiya woma anzambi amakwawuku. 39 Ilaña mwatela kutiya woma ami Yehova Nzambi yenu, muloña yami nakayamwina mumakasa awayilumbu jenu ejima.”

40 Ilaña wena hiyovwahililiku, alondeleli kudifukula* kwawu kwakunyaaka.+ 41 Dichi iyi nyuza yatachikili kumutiya Yehova+ woma, ilaña yadiña nakukalakela niankishi awu akubaza. Anyanawu niejikulu awu, ejima wawu anatwalekihu kukoña neyi cheliliwu ankakulula jawu, kushika nikulelu.

18 Muchaaka chamuchisatu chachiyuulu chaHosheya+ mwana kaEla mwanta waIsarela, Hezekiya+ mwana kaMwanta Ahazi+ waYuda wekalili mwanta. 2 Wadiña nayaaka 25 hekaliliyi mwanta nawa wayuulili yaaka 29 muYerusalema. Ijina damama yindi dadiña Abi* mwana kaZekariya.+ 3 Watwalekelihu kwila yuma yaloña kumesu aYehova+ neyi cheliliyi nkakulula yindi Davidi.+ 4 Diyi wafumishili yinañanaña,+ wahumwini mashiki ajila nikutema chishimi chajila.*+ Wachikili nikapela kawuneñu kabaziliyi Mosi;+ muloña kushika tuhu nihayina mpinji, antu jaIsarela adiña nakukwochela aka kapela nyilambu yakukakumuka wishi nawa akiteneneña nawu nkishi wakapela kawuneñu.* 5 Wakuhweleleli mudi Yehova+ Nzambi yaIsarela; hikwadiñahu wadiña neyi yena hakachi kawanyanta amuYuda ejima alondeleli hanyima yindi hela hakachi kanowu adiñaku henohu yena kandaku. 6 Wakakeleleli chikupu kudi Yehova.+ Halekeli kumulondelaku; watwalekelihu kuhemba nshimbi jamwinkeliwu Mosi kudi Yehova. 7 Nawa Yehova wadiña nayena. Kwejima kwayileñayi, welileña mwamaana. Wadikañili namwanta wakuAsiriya nawa wakaanini kumukalakela.+ 8 Wemikili cheñi aFilisitinu+ mushindu kushika kuGaza nimaluña awu, kufuma kukaposhi kakutalila ndo-o nikumusumba wakiñewa.*

9 Muchaaka chamuchiwana chachiyuulu chaMwanta Hezekiya, dikwila nawu, muchaaka chamu 7 chachiyuulu chaHosheya+ mwana kaEla mwanta waIsarela, Mwanta Shalimanesa wakuAsiriya wenjili nakuzuña naSamariya nawa watachikili kumukuchika.+ 10 Musumba waSamariya awutambwili+ hakumana kwayaaka yisatu; muchaaka chamu 6 chachiyuulu chaHezekiya, nawa chadiña chaaka chamu 9 chachiyuulu chaHosheya Mwanta waIsarela. 11 Kufumahu, mwanta wakuAsiriya wasendeli aIsarela nakuyitwala muwunkoli+ muAsiriya nawa wayishakamishili muHala nimuHabori kukaloña kaGozani nimunyisumba yawaMediya.+ 12 Chumichi chamwekeni muloña hiyatiyilili mwizu daYehova Nzambi yawuku, ilaña atwalekelihu kufumpa chitiyañenu chindi, yuma yejima yashimwiniyi+ Mosi kambuña aYehova. Hiyatiyilili hela kwovwahilaku.

13 Muchaaka chamu 14 chachiyuulu chaMwanta Hezekiya, Senakeribi mwanta wakuAsiriya+ wenjili nakuzuña nanyisumba yejima yakiñewa yamuYuda nawa wayitambwili.+ 14 Dichi Mwanta Hezekiya waYuda, watemesheli izu kudi mwanta wakuAsiriya kuLakishi nindi: “Yami inaluwañeshi. Ñaamuki nawa nukukwinka yuma yejima yiwukunfuukwila.” Dichi mwanta wakuAsiriya wamufuukwilili Mwanta Hezekiya waYuda kumwinka ntalenta* jasiliva 300 nintalenta jawuru 30. 15 Dichi Hezekiya wahanini siliva yejima yadiña mwitala daYehova nimuyisweku yayuma yalema yamwitala* damwanta.+ 16 Hayina mpinji, Hezekiya wafumishili* yiisu yakutembeli+ yaYehova niyipamba yakuyiisu oyu yalambwijiliyi* yomweni Mwanta Hezekiya waYuda,+ nawa wayihanini kudi mwanta wakuAsiriya.

17 Kuhiñahu, mwanta wakuAsiriya watemesheli Taritani,* Rabisarisi* niRabisheka* hamu nezanvu deneni damashidika kufuma kuLakishi+ nakuya kudi Mwanta Hezekiya muYerusalema.+ Akandukili nakuya kuYerusalema nawa emeni kwakwihi namumpumpa wakwijiya dakumukandu, wekalila kumukwakwa weneni wakwiha damukakukosa yakuvwala.+ 18 Chamutambikiliwu mwanta kulonda ediki hanji, Eliyakimi+ mwana kaHilikiya, owu wadiña mukulumpi wakutala amwitala* damwanta, nsoneki Shebina+ niYowa nsoneki wansañu mwana kaAsafi, edikili nakuya kudi wena.

19 Dichi, Rabisheka wayilejeli nindi: “Mwani, mumuleji Hezekiya nenu, ‘Ichi dichinahoshiyi mwanta wabadika, mwanta wakuAsiriya nindi: “Chumanyi chiwunakuhwelelimu?+ 20 Eyi wunakuhosha neyi, ‘Ami neluki chakuzuña nawa nikweti ñovu yakuzuña njita,’ ilaña awa mazu amukunkulwayi. Komana wunakuhweleli mudinyi hakwila wudikañi nanami?+ 21 Talaña! Wunakuhweleli kutambwila wukwashu kudi idi iteti dabaloka, dikwila nawu Ejipitu,+ dakwila neyi muntu akundamenaku dikumulemeka muchikasa nakuhanuka. Ichi dichidiyi mwanta Fwaru kudi antu ejima amukuhwelela. 22 Nawa neyi wukunleja neyi, ‘Twakuhwelela mudi Yehova Nzambi yetu,’+ komana iwu Nzambi yenu hidiyi mwini yinañanaña nitumeña tuwunafumishi+ eyi Hezekiyaku? Iku nakuleja Yuda niYerusalema nindi, ‘Mwatela kudibuka kunaka kameña muYerusalema.’”’+ 23 Ichi dinu, mwani tiyañanaku ichi chitiyañenu nankaaka yami mwanta wakuAsiriya neyi: Nukukwinka tuwalu 2,000 neyi wukutwesha kuwana akakwendelahu.+ 24 Hanu dinu, wukutwesha ñahi kufuntisha nguvulu wumu wakehelamu nankashi hadi ambuña ankaaka yami, henohu eyi wunakuhweleli mudi Ejipitu kukwinka makalu niakakwendela hatuwalu? 25 Komana wunakutoñojoka neyi ami nenzi nakujilumuna dinu iluña chakadi kuñiiteja kudi Yehova tahindi? Yehova yomweni wanleja nindi, ‘Kandukaku wuyi nakuzuña nanidi ituña nawa wudijilumuni.’”

26 Hohenohu, Eliyakimi mwana kaHilikiya, Shebina+ niYowa amulejeli Rabisheka+ nawu: “Mwani, hoshaku nanetu ambuñeyi mwidimi dachiAramayiki,*+ muloña tunateli kutiya; bayi wuhosha nanetu mwidimi dawaYudeya dinateli kutiyawu antu adi hampwembuku.”+ 27 Ilaña Rabisheka wayilili nindi: “Komana nkaaka yami nantemeshi kuhosha awa mazu kudi nkaaka yenu nikudi enu hohu tahindi? Komana hanantemeshi kuhosha nikudi awa antu adi hampwembu, owu akada tuji twawu nikunwa masu awu hamu nanenuku?”

28 Kufumahu, Rabisheka wemeni nawa wabidikili nezu datiyakana mwidimi dawaYudeya nindi: “Tiyenu izu damwanta wabadika, mwanta wakuAsiriya.+ 29 Ichi dichinahoshiyi mwanta nindi, ‘Bayi mumwiteja Hezekiya ayidimbiku, muloña wukutwesha kuyamwina muchikasa chami wanyi.+ 30 Nawa bayi mumwiteja Hezekiya ayikojeji enu mukuhweleli mudi Yehovaku, nanochu chinakuhoshayi nindi: “Chalala Yehova wukutwamwina nawa iwu musumba hiyakuwuhana muchikasa chamwanta wakuAsiriyaku.”+ 31 Bayi mumutiyilila Hezekiyaku, muloña ichi dichinahoshiyi mwanta wakuAsiriya nindi: “Letenu kuwunda nanami nawa dihanenu kudi ami,* nawa wejima wenu muntu-himuntu wakadaña kumuvinyu windi, kumutondu windi wachikuyu nawa wakanwaña menji amwishima dindi, 32 sampu ami nenzi nakuyisenda nakuyitwala kwituña didi neyi ituña denu,+ ituña dikweti yakuda nivinyu yayiha, ituña dikweti mankendi nimatempa anyivinyu, ituña dikweti nyitondu yanyiolivi niwuchi. Kufumahu, mwakahandaña hohu chakadi kufwa. Bayi mumutiyilila Hezekiyaku, muloña wayidimbaña nakuhosha nindi, ‘Yehova wakatwamwina.’ 33 Kudihu anzambi anyuza adi ejima amwinahu dehi ituña dawu muchikasa chamwanta wakuAsiriya? 34 Indi anzambi aHamati+ niAripadi adi kudihi? Indi anzambi aSefavayimi,+ aHena niaIva adi kudihi? Anamwamwini Samariya muchikasa chami tahindi?+ 35 Hinyi hakachi kawanzambi ejima amumatuña wamwinahu dehi ituña dawu muchikasa chami mwaka Yehova atweshi kwamwina Yerusalema muchikasa chami?”’”+

36 Ilaña antu amweneni nzo-o nawa hiyahoshelihu izu hela dimu dakumwakulaku, muloña mwanta wayilejeli nindi, “Bayi mumwakulaku.”+ 37 Ilaña Eliyakimi mwana kaHilikiya, owu wadiña mukulumpi watalileña amwitala* damwanta, nsoneki Shebina niYowa nsoneki wansañu mwana kaAsafi, ayili kudi Hezekiya iku yakuvwala yawu yakutabula nawa amulejelimu mazu ahosheliyi Rabisheka.

19 Mwanta Hezekiya chatiyiliyi tuhu iyi nsañu, watabwili yakuvwala yindi nawa wadikumbakesheli yisasa nakwiñila mwitala daYehova.+ 2 Kuhiñahu, watemesheli Eliyakimi, owu wadiña mukulumpi watalileña amwitala* damwanta, nsoneki Shebina niakulumpi awatupristu iku anadijiki yisasa, nakuya kudi kaprofwetu Isaya+ mwana kaAmozi. 3 Amwilili nawu: “Ichi dichinahoshiyi Hezekiya nindi, ‘Idi ifuku hiifuku damakabi, dakasawuntu* nawa dansonyi; muloña anyana adi kwakwihi nakuvwalika,* ilaña kwosi ñovu yakuyivwalaku.+ 4 Hadaha Yehova Nzambi yeyi wukutiya mazu ejima aRabisheka, anatemeshiwu kudi nkaaka yindi mwanta wakuAsiriya kulonda asawuli Nzambi wamumi,+ nawa yena wukumusompeshela hamazu anatiyiyi Yehova Nzambi yeyi. Dichi yilombeliku+ owu anashalihu anapuluki.’”

5 Dichi ambuña aMwanta Hezekiya eñilili mwadiña Isaya,+ 6 nawa Isaya wayilili nindi: “Ichi dichimwatela kumuleja nkaaka yenu nenu, ‘Yehova nahoshi nindi: “Bayi wutiya woma+ muloña wamazu iwunatiyiku, mazu akasawuntu anhoshawu+ kudi akakumukalakela mwanta wakuAsiriya. 7 Ichi inakusha yitoñojoka mumuchima windi,* wukutiya nsañu nakufunta kwituña dindi; nawa nakamwilisha akadimbuki kumpoku yakabali mwituña dindi.”’”+

8 Rabisheka chatiyiliyi nindi mwanta wakuAsiriya nafumi dehi kuLakishi,+ wafuntili kudi yena nawa wamuwanini nakuzuña nawantu amumusumba waLibina.+ 9 Dichi mwanta watiyili anakuhosha hadi Tihaka Mwanta wakuEtiyopiya nawu: “Ichi dinu yena nenzi nakuzuña naneyi.” Dichi watemesheli cheñi antemesha+ kudi Hezekiya nindi: 10 “Ichi dichiwatela kumuleja Mwanta Hezekiya waYuda neyi, ‘Bayi witeja Nzambi yeyi iwakuhwelela akudimbiku nanochu chinakuhoshayi nindi: “Yerusalema hiyakumuhana muchikasa chamwanta wakuAsiriyaku.”+ 11 Talaña! Wunatiyi chuma cheliliwu anyanta aAsiriya chakujilumuna+ matuña ejima. Komana eyi nkaweyi yeyi akwamwinawu tahindi? 12 Komana nyuza yajilumwiniwu kudi ankakulula jami, anzambi jawu ayipulwishili? Indi Gozani, Harani,+ Rezefi niantu amuEdeni adiña muTeli Asari adi kudihi? 13 Indi mwanta wakuHamati, mwanta wakuAripadi nimwanta wanyisumba yaSefavayimi, yaHena niyaIva adi kudihi?’”+

14 Hezekiya watambwili nyikanda mumakasa awantemesha nawa wayitañili. Kufumahu, Hezekiya wakandukili nakuya kwitala daYehova nawa wayivuñulwili* kumesu aYehova.+ 15 Nawa Hezekiya watachikili kulomba+ kumesu aYehova nindi: “Eyi Yehova Nzambi yaIsarela, eyi washakama hetanda hewulu* dawakerubi,+ eyi nkaweyi yeyi Nzambi walala wamawanta ejima ahamaseki.+ Yeyi waleñeli mawulu niiseki. 16 Eyi Yehova, teñelekaku itu deyi wutiyi!+ Eyi Yehova, tonaku wumoni!+ Tiyaku mazu aSenakeribi anatemeshiyi akusawula eyi Nzambi wamumi. 17 Eyi Yehova, chalala anyanta aAsiriya anakisañani nyuza nimaluña awu.+ 18 Nawa ananatili anzambi jawu mukesi muloña hiyadiña anzambiku,+ ilaña adiña nyidimu yakumakasa awantu,+ nyitondu nimalola. Dichinaleteshi ayijilumuni. 19 Ilaña ichi, eyi Yehova Nzambi yetu, mwani twamwini muchikasa chindi kulonda mawanta ejima ahamaseki eluki nawu eyi nkaweyi yeyi Nzambi, eyi Yehova.”+

20 Kufumahu, Isaya mwana kaAmozi watemesheli awa mazu kudi Hezekiya nindi: “Yehova Nzambi yaIsarela nahoshi nindi, ‘Ami natiyi kulomba+ kweyi kuwunanlombi kutalisha hadi Mwanta Senakeribi wakuAsiriya.+ 21 Idi didu izu dinahoshiyi Yehova hadi yena nindi:

“Mujiki* wamumbanda mwana kaZiyona nakudiwuli, nakusupishi.

Mwana kaYerusalema wamumbanda nakupukumwini mutu windi.

22 Hinyi iwunasawuli nawa iwunatuki?+

Hinyi iwunanyamwini izu deyi+

Nawa hinyi iwunazaamwini mesu eyi akudivwimba?

Wajila waIsarela diyi!+

23 Kuhitila mudi antemesha jeyi,+ wunamusawuli Yehova+ nakuhosha neyi,

‘Nanyikanka yami yamakalu anjita

Nukukanduka hewulu damapidi,

Kumaluña akwakulehi amuLebanoni.

Nukutema nyisida yawu yayilehi ninyitondu yawu yanyinjunga yayiwahi nankashi.

Nukwiñila mumaluña awu amukachi chikupu, mumavunda awu ajika chikupu.

24 Nukupunda mashima nawa nukunwa menji akwacheñi;

Nukuumisha tuloña* twejima twamuEjipitu namadatilu ami.’

25 Komana kanda wutiyi? Chadiña chakutoñola* dehi kufuma kunyaaka.+

Nachiloñesheli*+ mumafuku ahita dehi.

Ichi dinu nukuchishikija.+

Nyisumba yakiñewa eyi wukuyibalumuna yiikali nyilumba yayuma yinajilumuniwu.+

26 Antu ashakamañamu hiyakwikala nawakuyikwashaku;

Akuyifwisha mutentu nikuyitiyisha nsonyi.

Akwikala neyi yuma yamenaña mwisaña nawa neyi munyenvu,+

Neyi matahu amenaña hewulu damatala anababiki nampepela yitaata yakumusela.

27 Ilaña neluka chikupu mpinji yiwashakamaña, mpinji yiwedikaña, mpinji yiweñilaña,+

Nimpinji yiwanhililaña,+

28 Muloña kunhilila+ kweyi nikubuluma kweyi kunashiki mumatu ami.+

Dichi, nukusha ilowa dami mumuzulu weyi nawa nukukasa mubulu*+ wami hakachi kanyivumbu yeyi,

Nawa nukukufuntishila munjila yiwenjililimu.”+

29 “‘Nawa ichi dichikwikala chinjikijilu cheyi:* Chinu chaaka, wukuda yuma yadimenenaña yayeni; nawa muchaaka chamuchiyedi, wakada mbutu yafumañamu;+ ilaña muchaaka chamuchisatu, wakakuwa mbutu nikwaañula nawa wakatumba matempa anyivinyu nikuda nyikaabu yayu.+ 30 Amwitala daYuda akapuluka, owu akashalahu,+ akashimata nyiji hamaseki nawa akasoña nyikaabu kwiwulu. 31 Muloña muYerusalema mwakafuma washalahu nawa muZiyona mwakafuma ayipuluka. Iyena daYehova wamazaza didakakoña chumichi.+

32 “‘Dichi, Yehova nahoshi hadi mwanta wakuAsiriya+ nindi:

“Yena hakenza muniwu musumba+

Hela kusowamu muvu

Hela kuwulukuka nankebu

Hela kutuña mpwembu yakuwukuchika nachuku.+

33 Wakafuntila munjila yenjililimu;

Wakenza muniwu musumba wanyi,” dichinahoshiyi Yehova.

34 “Iwu musumba nakawukiña+ nawa nakawamwina muloña wanami+

Nihamuloña wakambuñami Davidi.”’”+

35 Hawowuna wufuku, kañelu kaYehova wayili nawa watapili amayala 185,000 muchilombu chawaAsiriya.+ Antu chahindukiliwu ntetemena yayeni, amweni yibimbi yejima.+ 36 Dichi Senakeribi wakuAsiriya wafuminiku nakufunta kuNiniva+ nawa washakamini kwenoku.+ 37 Nawa chadibukileñayi heseki kwitala* danzambi yindi Nisiroki, anyanindi awamayala aAdirameleki naSharezeri amutapili nampoku yakabali,+ kufumahu, atemukilili kwituña daArarati.+ Nawa mwanindi weyala Esahadoni+ wamuswanini nakwikala mwanta.

20 Munowu mafuku, Hezekiya wakatili chakwila hashalili hanti nakufwa.+ Kaprofwetu Isaya mwana kaAmozi wenjili nawa wamwilili nindi, “Yehova nahoshi nindi: ‘Yinki amwitala deyi nshimbi, muloña eyi wukufwa; wukukola wanyi.’”+ 2 Hohenohu watalishili chamesu indi kumbañu nawa watachikili kulomba kudi Yehova nindi: 3 “Eyi Yehova, nakulembeleli, mwani anukaku chinnendi kumesu eyi nakashinshi ninamuchima wejima, nawa nakoñi yuma yayiwahi kumesu eyi.”+ Kufumahu, Hezekiya watachikili kudila chikupu.

4 Isaya wadiña kanda ashiki hakachi kalubanza henjili izu daYehova kudi yena nawu:+ 5 “Funtaku wumuleji Hezekiya, nlomboli yawantu jami neyi, ‘Yehova Nzambi yankakulula yeyi Davidi nahoshi nindi: “Ami natiyi kulomba kweyi. Namoni madilu eyi.+ Ichi inakukuuka.+ Hefuku damuchisatu wakakanduka nakuya kwitala daYehova.+ 6 Nukushilaku yaaka 15 kuwumi* weyi, nawa nukukwamwina eyi niniwu musumba muchikasa chamwanta wakuAsiriya+ nawa nukukiña iwu musumba muloña wanami nihamuloña wakambuñami Davidi.”’”+

7 Kuhiñahu, Isaya wahosheli nindi: “Letenu dinkendi datowala danyikaabu yayikuyu yooma yakukamuna.” Dichi aleteli nawa wayishili hehuti, kufumahu watachikili kukola chovu-chovu.+

8 Hezekiya wamwihwili Isaya nindi: “Chinjikijilwinyi+ chikumwekesha nawu Yehova wukuñuuka nawa hefuku damuchisatu nakakanduka nakuya kwitala daYehova?” 9 Isaya waakwili nindi: “Ichi dichinjikijilu chinafumi kudi Yehova chikumwekesha kudi eyi nawu Yehova wakela mwejima munahoshiyi nindi: Wunakukeña mwevulu wudi hamankenka* wuswini hambidi namankenka 10 tahindi wufunti hanyima namankenka 10?”+ 10 Hezekiya wahosheli nindi: “Hichuma chaswayi mwevulu kuswina waweni hambidi namankenka 10 kubadika kufunta hanyima namankenka 10.” 11 Dichi kaprofwetu Isaya wamutambikili Yehova nawa Nzambi welishili mwevulu wadiña hamankenka* aAhazi kufunta hanyima namankenka 10 hanyima yakwila wunakunkumuki dehi mankenka.+

12 Hanoyu mpinji mwanta wakuBabiloni, Berodaki Baladani mwana kaBaladani, watemesheli nyikanda nichawaana kudi Hezekiya, muloña watiyili nawu Hezekiya wadiña wakata.+ 13 Hezekiya wayitambwilili* nawa wayilejeli itala dindi dejima mwahembeleleñayi maheta,+ dikwila nawu siliva, wuru, manji abalisamu nimanji amakwawu alema wuseya, yitwa yindi yanjita niyuma yejima yadiña muyisweku yindi yayuma yalema. Kwosi chuma nichimu chabulili kuyilejayi Hezekiya mwitala* dindi nimuwanta windi wejimaku.

14 Hanyima yachumichi, kaprofwetu Isaya weñilili mwadiña Mwanta Hezekiya nawa wamwihwili nindi: “Indi awa amayala anahoshi nawudi nawa anafumini kudihi?” Dichi Hezekiya wamwakwili nindi: “Anafumi kwakulehi, kuBabiloni.”+ 15 Kuhiñahu, wehwili nindi: “Yumanyi yamonawu mwitala* deyi?” Hezekiya waakwili nindi: “Amona yuma yejima yidi mwitala* dami. Kwosi chuma nichimu chamuyisweku yayuma yalema chinabula kuyilejaku.”

16 Dichi, Isaya wamulejeli Hezekiya nindi: “Tiyaku chinahoshiyi Yehova+ nindi, 17 ‘Tiyaña! Mafuku anakwinza nawa yuma yejima yidi mwitala* deyi niyuma yejima yatentekawu ankakulula jeyi kushika nikulelu, akayisenda kuBabiloni.+ Kwosi chuma chakashalahuku,’ dichinahoshiyi Yehova. 18 ‘Nawa anyaneyi awamayala amakwawu iwakavwala akayisenda+ kulonda akekali ayilolu amuchota muchipañu chamwanta wakuBabiloni.’”+

19 Hohenohu, Hezekiya wamwilili Isaya nindi: “Izu daYehova diwunahoshi dadiwahi.”+ Kufumahu, wabombelelihu nindi: “Chachiwahi neyi mumpinji yakuhanda*+ kwami kwakekalaña kuwunda nikushakama kumatu kwamwena nzo-o.”

20 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Hezekiya, ñovu jindi jejima, chatuñiliyi ijiya+ nimumpumpa nichaleteliyi menji mumusumba,+ komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku? 21 Kufumahu, Hezekiya wakaamini hamu nawankakulula+ jindi; nawa mwanindi weyala Manasi+ wamuswanini nakwikala mwanta.+

21 Manasi+ wadiña nayaaka 12 hekaliliyi mwanta nawa wayuulili yaaka 55 muYerusalema.+ Ijina damama yindi dadiña Hefiziba. 2 Wakoñeleña yuma yatama kumesu aYehova nakulondela yaaku yawuzondu yanyuza+ yatemwiniyi Yehova kumesu awantu jaIsarela.+ 3 Watuñulwili yinañanaña yakisañeniyi+ tata yindi Hezekiya, wamutuñilili Bayali tumeña nawa watuñili chishimi chajila*+ neyi cheliliyi Ahabi mwanta waIsarela.+ Nawa wadibukileña kuyuma yejima yamumawulu nikuyikalakela.+ 4 Watuñili nitumeña mwitala daYehova,+ odu dashimwiniyi Yehova nindi: “MuYerusalema nakashamu ijina dami.”+ 5 Nawa yuma yejima yamumawulu+ wayituñilili tumeña mumalubanza ayedi etala daYehova.+ 6 Nawa wahitishili mwanindi weyala wakudivwela mukesi; wadiña katepa, wahoñesheleña+ nawa watondeli akakuhoña nawandemoni niakakushimuna yuma yakamwekana kumbidi.+ Wakoñeli yuma yatama chikupu kumesu aYehova nakumuzuwisha.

7 Wanoneli nkishi wakusoña wachishimi chajila*+ watuñiliyi nakumusha mwitala damulejeliwu Davidi nimwanindi Solomoni kudi Yehova nindi: “Munidi itala nimuYerusalema, musumba innatondi mukachi kanyichidi yaIsarela yejima, dimunakasha ijina dami haya nyaaka.+ 8 Nawa hinamba keteja cheñi nyendu yawaIsarela kululuta mwituña dinenkeli ankakulula jawuku,+ chakala hohu alondela nakanañachima yuma yejima yinnayileji,+ Nshimbi jejima jayilejeliwu kulondela kudi kambuñami Mosi.” 9 Ilaña wena hiyovwahililiku, nawa Manasi watwelekelihu kuyiluwañesha nakuyikojeja kukoña yuma yatama chikupu kubadika yakoñeli nyuza yajilumwiniyi Yehova hamesu awaIsarela.+

10 Yehova watwalekelihu kuhoshela mudi ambuñindi atuprofwetu+ nindi: 11 “Manasi mwanta waYuda nakoñi iyi yuma yejima yawuzondu; neli mwatama chikupu kubadika mwelili aAmori+ ejima adiñaku henohu yena kanda+ nawa naleteshi Yuda kuvulumuna muloña wawankishi indi awuzondu.* 12 Dichi, Yehova Nzambi yaIsarela nahoshi nindi: ‘Ichi inakuleta kukala hadi Yerusalema+ niYuda kwakwila muntu wejima wukukutiya wukukankamana.*+ 13 Nawa nukuvuñulwila haYerusalema mwonji wakupima nachu+ owu wunazatishili hadi Samariya+ nawa nukuzatisha chozelu chakwesekeja nachu* chinazatishili kwitala daAhabi+ nawa nukumukombola Yerusalema nakumutookesha neyi muntu chakombolañayi cheña chakunama nakuchitookesha, nakuchikombola nikuchikuvumika.+ 14 Ashalahu ahawuswana+ wami nukuyishiya chisayikila nakuyihana mumakasa awayilumbu jawu nawa akwikala yuma yakupuupa kudi ayilumbu jawu ejima,+ 15 muloña akoñeli yuma yatama kumesu ami nawa atwalekelihu kunzuwisha kufuma tuhu hefuku dedikiliwu ankakulula jawu muEjipitu kushika nilelu.’”+

16 Manasi wapwekesheli nimashi akadi muloña awantu amavulu chikupu sampu nichenzesheliyi Yerusalema kufuma kunsa yimu ndo-o nikunsa yikwawu,+ kubombela hanshidi yindi yakojejeliyi Yuda kuvulumuna nakukoña yuma yatama kumesu aYehova. 17 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Manasi niyuma yejima yakoñeliyi ninshidi jakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku? 18 Kufumahu, Manasi wakaamini hamu nawankakulula jindi nawa amujiikili mwitempa dahetala dindi, mwitempa daUza;+ nawa mwanindi weyala Amoni wamuswanini nakwikala mwanta.

19 Amoni+ wadiña nayaaka 22 hekaliliyi mwanta nawa wayuulili yaaka yiyedi muYerusalema.+ Ijina damama yindi dadiña Meshulemeti mwana kaHaruzi wakuYotiba. 20 Watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova neyi cheliliyi tata yindi Manasi.+ 21 Watwalekelihu kwenda munjila jejima mwendeleñayi tata yindi nawa watwalekelihu kukalakela nikudibuka kudi ankishi awuzondu akalakeleleliyi tata yindi.+ 22 Dichi wamushiyili Yehova Nzambi yawankakulula jindi nawa hendeli munjila yaYehovaku.+ 23 Nkumininaku, mwanta Amoni amukasilili kafuta kudi ambuñindi nawa amujahilili mwitala dindi. 24 Hela chochu, antu amwituña atapili ejima amukasilili Mwanta Amoni kafuta, nawa amudiishili mwanindi Yosiya wanta.+ 25 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Amoni, yuma yakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku? 26 Dichi amujiikili mwijamu dindi mwitempa daUza,+ nawa mwanindi weyala Yosiya+ wamuswanini nakwikala mwanta.

22 Yosiya+ wadiña nayaaka 8 hekaliliyi mwanta nawa wayuulili yaaka 31 muYerusalema.+ Ijina damama yindi dadiña Yedida mwana kaAdaya wakuBozikati.+ 2 Wakoñeli yuma yaloña kumesu aYehova nawa wendeli munjila jejima jankakulula yindi Davidi,+ nawa hasenukili nakuya kuchidiilu hela kuchimunswaku.

3 Muchaaka chamu 18 chachiyuulu chaMwanta Yosiya, mwanta watemesheli nsoneki Shafani mwana kaAzaliya mwana kaMeshulami kuya kwitala daYehova+ nakuhosha nindi: 4 “Kandukaku wuyi kudi Hilikiya+ kapristu muneni nawa wumwili atambuli mali ejima anakuletawu mwitala daYehova,+ anatambuliwu akakuhemba kuchiisu kudi antu.+ 5 Wuyileji ahani owu mali kudi antu atondawu kutala mudimu wamwitala daYehova, kufumahu, wena akwinka akakuzata mwitala daYehova kulonda awahishi hanakisiki* kwitala,+ 6 dikwila nawu, akwinka akawukalawenu, antuñi niakakutuña namalola; nawa wena akuzatisha owu mali kulandamu nyitondu nimalola akusoña kulonda awahishi nachu itala.+ 7 Ilaña kwosi kuyihujola chinazatishiwu mali anayinkiwuku, muloña ashinshika.”+

8 Chimwahitili mpinji, Hilikiya kapristu muneni wamwilili nsoneki Shafani+ nindi: “Nawani mukanda waNshimbi+ mwitala daYehova.” Dichi Hilikiya wamwinkeli Shafani mukanda nawa watachikili kuwutaña.+ 9 Kuhiñahu, nsoneki Shafani wayili kudi mwanta nawa wamulejeli nindi: “Ambuñeyi anasukuli mali awanawu mwitala nawa anayinki antu atondawu kutala mudimu wamwitala daYehova.”+ 10 Nsoneki Shafani wamulejeli cheñi mwanta nindi: “Kudi mukanda+ wunanyinkiyi kapristu Hilikiya.” Kufumahu, Shafani watachikili kutaña owu mukanda kumesu amwanta.

11 Mwanta chatiyiliyi tuhu mazu adiña mumukanda waNshimbi, hohenohu watabwili yakuvwala yindi.+ 12 Kuhiñahu, mwanta wahanini ilu lushimbi kudi kapristu Hilikiya, Ahikami+ mwana kaShafani, Akibori mwana kaMikaya, nsoneki Shafani nikudi Asaya kambuña amwanta nindi: 13 “Yenu mukañihwiliku kudi Yehova, muyihwiliku niantu niaYuda ejima kutalisha hamazu adi muniwu mukanda wunawaniwu; muloña kuzuwa kwaYehova kunatufuukwiliwu kunasweji,+ muloña ankakulula jetu hiyovwahilili mazu amuniwu mukanda nakuhemba yuma yejima yasonekawu kutalisha hadi etuku.”

14 Dichi kapristu Hilikiya, Ahikami, Akibori, Shafani niAsaya ayili kudi Hulida kaprofwetu wamumbanda.+ Wadiña ñoda Shalumi mwana kaTikiva, Tikiva mwana kaHarihasi, wahembeleña mwakutenteka yakuvwala. Iwu mumbanda washakamineña muNkambi Yayiha yaYerusalema; nawa mwenomu dimwahanjekeleliwu nindi.+ 15 Wayilejeli nindi: “Yehova Nzambi yaIsarela nahoshi nindi, ‘Kamulejenu iyala wunayitemeshi kudi ami nenu: 16 “Yehova nahoshi nindi, ‘Nakaleta kukala mudinu iluña nihadi antu ashakamañamu, mazu ejima adi mumukanda wunatañiyi mwanta waYuda.+ 17 Chineli ananshiyi nawa anakwocha nyilambu yakukakumuka wishi kudi anzambi acheñi+ kulonda anzuwishi namudimu wejima wakumakasa awu,+ kuzuwa kwami kwakashikena hadinu iluña nawa hiyakakufwomonaku.’”+ 18 Ilaña kutalisha kudi mwanta waYuda wunayitemeshi kwinza nakumwihula Yehova, ichi dichimwatela kumuleja nenu, “Yehova Nzambi yaIsarela nahoshi nindi: ‘Kutalisha hamazu iwunatiyi, 19 chineli wunovwahishi muchima weyi nikudizoza+ kumesu anami Yehova hakutiya mazu innahoshi kutalisha hadinu iluña niantu ashakamañahu, nami wena akekala chuma chakuhayama chikupu nawa akekala ishiñu, nawa watabula yakuvwala+ yeyi nikudila hamesu ami, ninami nakutiyi. Ichi dichinnahoshi ami Yehova. 20 Dimuloña waweni wunakakupompeshela kudi ankakulula jeyi* nawa akakukaamika mwijamu deyi mukuwunda, mesu eyi hiyakamona kukala kwejima kunakaleta hadinu iluñaku.’”’” Kufumahu, ayili nakumulejamu mwanta mazu ejima.

23 Dichi mwanta watemesheli mazu nawa atambikili akulumpi ejima amuYuda niamuYerusalema.+ 2 Kufumahu, mwanta wakandukili nakuya kwitala daYehova nawamayala akumuchidi waYuda ejima, antu ejima ashakamineña muYerusalema, atupristu niatuprofwetu, dikwila nawu antu ejima, kutachikila kudi kansi kushika nikudi mukulumpi. Wayitañilili mazu ejima adiña mumukanda+ wachitiyañenu+ wawaniniwu mwitala daYehova.+ 3 Mwanta wemeni kwakwihi nachishimi nawa watiyañeni chitiyañenu* kumesu aYehova+ nindi wukumulondelaña Yehova nikuhemba kuleja kwindi, yanukishu yindi ninshimbi jindi namuchima windi wejima ninawumi* windi wejima hakuhemba mazu anichi chitiyañenu asonekeliwu muniwu mukanda. Nawa antu ejima etejeli ichi chitiyañenu.+

4 Kuhiñahu, mwanta walejeli Hilikiya+ kapristu muneni, atupristu asinsilimu niakakuhemba kuchiisu kulonda edishi yipwepu yejima yamutuñililiwu Bayali mutembeli yaYehova, yatuñililiwu chishimi chajila*+ niyatuñililiwu yuma yejima yamumawulu. Kufumahu, wayocheleli hanji yaYerusalema kumaha akuChinekineki chaKidironi nawa wanoneli mawuti ayu nakuyitwala kuBeteli.+ 5 Dichi walekesheli atupristu anzambi wakutwamba* owu atondeliwu kudi anyanta amuYuda kulonda ocheña nyilambu yakukakumuka wishi hayinañanaña munyisumba yamuYuda nimumaluña anyeñumukili Yerusalema, kushilahu niejima ocheleña nyilambu yakukakumuka wishi kudi Bayali, kwitena, kukakweji, kumukanka watutumbwa twaZodaki nikuyuma yejima yamumawulu.+ 6 Wedishili chishimi chajila+ mwitala daYehova nakuchitwala kunsa yaYerusalema kuChinekineki chaKidironi nawa wachocheleli+ muChinekineki chaKidironi nakuchichika nakushala kawuña hohu, nawa owu wuña wawukuwili hamajamu awantu abula kulema.+ 7 Wahumwini nimatala awamayala ayivumbi ahatembeli+ adiña mwitala daYehova mwadiña nakupikwilawu ambanda matenti achishimi chajila.*

8 Kufumahu, waleteli atupristu ejima kufuma munyisumba yamuYuda nawa wajiloleli yinañanaña hocheleleñawu atupristu nyilambu yakukakumuka wishi, kufuma kuGeba+ ndo-o nikuBeyerisheba.+ Wahumwini niyinañanaña yakuyiisu yadiña hawiñililu wakuchiisu chaYoshuwa mukulumpi wamusumba, oyu yadiña kuchimunswa chamuntu wunakwiñila kuchiisu chamusumba. 9 Atupristu ahayinañanaña hiyakalakeleleña kukameña kaYehova muYerusalemaku,+ ilaña adiileña mankendi akadi iluñi hamu nawamanakwawu. 10 Wajiloleli kudifukula kwaTofeti,+ wadiña muChinekineki chawaNyana kaHinomi*+ kulonda kubuli kwikala muntu hela wumu wukuhitisha mwanindi weyala hela wamumbanda mukesi kudi Molekiku.+ 11 Nawa tuwalu twawanyanta amuYuda otu twahaniniwu kwitena watukaanishili kwiñila mwitala daYehova kuzatisha kapeka kakudiilamu kaNatanimeleki chilolu wamuchota, oku kadiña mwitala dayishimi; nawa wocheli makalu etena+ mukesi. 12 Mwanta wahumwini nitumeña twatuñiliwu anyanta amuYuda hewulu+ dakapeka kaAhazi kahewulu, kushilahu nitumeña twatuñiliyi Manasi mumalubanza ayedi etala daYehova.+ Watuchikili nawa wuña watu wawukuwili muChinekineki chaKidironi. 13 Nawa mwanta wajiloleli yinañanaña yakudifukwilahu oyu yadiña kumbidi yaYerusalema kukabeta kakuchidiilu* chaMpidi yaKujilumuna,* oyu Solomoni mwanta waIsarela yatuñililiyi Ashitoreti nzambi wamumbanda wawuzondu wawaSidoni; niKemoshi nzambi wawuzondu waMowabi; niMilikomi+ nzambi wawuzondu wawaAmoni.+ 14 Wafumpili mashiki ajila muyibalu-yibalu nawa watemeni yishimi yajila,*+ nawa mumaluña mwadiña yumiyi wenzeshelimu mafwaha awantu. 15 Wahumwini nikameña kadiña muBeteli, chinañanaña chatuñiliyi Yerobowami mwana kaNebati ochu chakojejeli aIsarela kuvulumuna.+ Chelili nahumuni dehi kameña nichinañanaña, wocheli chinañanaña, wachichikili nakushala kawuña hohu, nawa wocheli nichishimi chajila.*+

16 Yosiya chashetumukiliyi, wamweni majamu hampidi, dichi watemesheli antu nakunona mafwaha mumajamu nawa wayocheleli hakameña, nakukijilola kwesekeja nezu daYehova dashimwiniwu kudi muntu waNzambi walala owu washimwinini chadimu nindi yumiyi yakamwekana.+ 17 Kuhiñahu, wehwili nindi: “Indi dina ijamu delola dinnakumona hana, danyi?” Hohenohu amayala amumusumba amwakwili nawu: “Hiijamu damuntu waNzambi walala wafumini kuYuda+ owu washimwineñahu dehi iyi yuma yiwunakoñi kameña kamuBeteli.” 18 Dichi wahosheli nindi: “Mulekenu anooki. Bayi mwiteja muntu hela wumu akwati kumafwaha indiku.” Dichi hiyakwatili kumafwaha indi nikumafwaha akaprofwetu owu wafumini kuSamariyaku.+

19 Yosiya wafumishili nimatala ejima akudifukwilamu adiña hayinañanaña yadiña munyisumba yamuSamariya,+ owu atuñiliwu kudi anyanta aIsarela kulonda amuzuwishi Nzambi, nawa wayilili neyi cheliliyi nachinañanaña kuBeteli.+ 20 Dichi atupristu ejima ayinañanaña adiña kwenoku, wayilambwilili hatumeña nawa wochelelihu nimafwaha awantu.+ Kufumahu, wafuntili kuYerusalema.

21 Kuhiñahu, mwanta walejeli antu ejima nindi: “Mwililenu Yehova Nzambi yenu Chipandakenu+ neyi chasonekawu muniwu mukanda wachitiyañenu.”+ 22 Hikwadiñahu Chipandakenu chadiña neyi ichi kufuma mumafuku awansompeshi asompesheleña Isarela hela mumafuku ejima awanyanta aIsarela nianyanta amuYudaku.+ 23 Ilaña muchaaka chamu 18 chachiyuulu chaMwanta Yosiya, Yehova amwililili ichi Chipandakenu muYerusalema.

24 Yosiya wafumishili akakuhoña nawandemoni, akakushimuna yuma yakamwekana kumbidi,+ yifwikija yawaterafi,*+ ankishi awuzondu* niyuma yawuzondu yejima yamwekeni mwituña daYuda nimuYerusalema kulonda ashikiji mazu amuNshimbi+ asonekeliwu mumukanda wawaniniyi kapristu Hilikiya mwitala daYehova.+ 25 Hikwadiñahu mwanta wadiña neyi yena henohu yena kanda ekaliku, owu wafuntili kudi Yehova namuchima windi wejima, nawumi*+ windi wejima ninañovu yindi yejima kwesekeja naNshimbi jejima jaMosiku; nawa hikwekalilihu mukwawu wadiña neyi yena kufuma hadi yenaku.

26 Hela chochu, Yehova habalumukili nakuleka kumuzuwila Yuda chikupuku, muloña wayuma yejima yatama yakoñeliyi Manasi nakumuzuwisha Nzambi.+ 27 Yehova wahosheli nindi: “Yuda nakamufumisha kumesu ami+ neyi chinamufumishili Isarela;+ nawa nakakaana iwu musumba wunatondeli, Yerusalema niitala dinahosheli nami, ‘Ijina dami dakatwaleka kwikala mwenomu.’”+

28 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Yosiya, yuma yejima yakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku? 29 Mumafuku indi, Fwaru Neko mwanta wakuEjipitu wenjili nakuwana mwanta wakuAsiriya kwakwihi naKaloña Yufurati nawa Mwanta Yosiya wayili nakuzuña nindi; ilaña Neko chamumweniyi Yosiya kuMegido,+ wamujahilili kwenoku. 30 Dichi ambuñindi asendeli mujimba windi mwikalu kufuma kuMegido nakumuleta kuYerusalema nawa amujiikili mwijamu dindi. Kufumahu, antu amwituña anoneli Yehowahazi mwana kaYosiya nakumuwayisha nawa amwilishili kwikala mwanta nakumuswana tata yindi.+

31 Yehowahazi+ wadiña nayaaka 23 hekaliliyi mwanta nawa wayuulili tukweji tusatu muYerusalema. Ijina damama yindi dadiña Hamutali+ mwana kaYeremiya wakuLibina. 32 Watachikili kukoña yuma yatama kumesu aYehova kwesekeja nayuma yejima yakoñeliwu ankakulula jindi.+ 33 Fwaru Neko+ wamushili Yehowahazi mukaleya kuRibila+ mumpata yaHamati kulonda amukañeshi kuyuula muYerusalema, nawa wamulejeli Yuda kuhana ntalenta* jasiliva 100 nintalenta yimu yawuru.+ 34 Kubombelahu, Fwaru Neko welishili Eliyakimi mwana kaYosiya kwikala mwanta nakumuswana tata yindi Yosiya nawa wamuhimpili ijina nakumutuumba nindi Yehoyakimi; ilaña Yehowahazi wamusendeli nakumuleta kuEjipitu,+ kwafwililiyi mukuhita kwampinji.+ 35 Yehoyakimi wamwinkeli Fwaru siliva niwuru, ilaña wayisonkesheli antu amuYuda kulonda amwinki Fwaru siliva yakeñeleñayi. Muntu wejima wamuYuda wamutoñweleli siliva niwuru yateleleli kuhanayi kulonda yena amwinki Fwaru Neko.

36 Yehoyakimi+ wadiña nayaaka 25 hekaliliyi mwanta nawa wayuulili yaaka 11 muYerusalema.+ Ijina damama yindi dadiña Zebida mwana kaPedaya wakuRuma. 37 Watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova+ kwesekeja nayuma yejima yakoñeliwu ankakulula jindi.+

24 Mumafuku aYehoyakimi, Mwanta Nebukaneza+ wakuBabiloni wenjili nakuzuña nindi nawa Yehoyakimi wekalili kambuñindi hadi yaaka yisatu. Hela chochu, wamubalumukililimu nakudikaña nindi. 2 Kuhiñahu, Yehova watachikili kumutemeshela yendu yawatupondu awaKalideya,+ aSiriya, aMowabi niaAmoni. Watwalekelihu kuyitemesha nakuzuña naYuda kulonda amujilumuni kwesekeja nezu daYehova+ dahosheliyi kuhitila mudi ambuñindi atuprofwetu. 3 Mwamweni, chumichi chayimwekeneni aYuda muloña walushimbi lwaheniyi Yehova kulonda ayifumishi kumesu indi+ muloña wanshidi jejima jakoñeliyi Manasi,+ 4 nimashi akadi muloña apwekesheliyi,+ muloña wenzesheli Yerusalema namashi akadi muloña nawa Yehova hakeñeleña kwanakenaku.+

5 Kutalisha hansañu yikwawu yahosha hadi Yehoyakimi, yuma yejima yakoñeliyi, komana hiyayisoneka mumukanda wansañu yahosha hadi anyanta amuYudaku?+ 6 Kufumahu, Yehoyakimi wakaamini hamu nawankakulula jindi;+ nawa mwanindi weyala Yehoyakini wamuswanini nakwikala mwanta.

7 Kufuma haniyi mpinji, mwanta wakuEjipitu hafuminihu cheñi mwituña dindi nakuya nakuzuñaku, muloña mwanta wakuBabiloni wasendeli yuma yejima yadiña yamwanta wakuEjipitu,+ kufuma kuMuhoñi* waEjipitu+ ndo-o nikuKaloña Yufurati.+

8 Yehoyakini+ wadiña nayaaka 18 hekaliliyi mwanta nawa wayuulili hadi tukweji tusatu muYerusalema.+ Ijina damama yindi dadiña Nehushita mwana kaElinatani wakuYerusalema. 9 Watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova kwesekeja nayuma yejima yakoñeliyi tata yindi. 10 Hayina mpinji, ambuña aMwanta Nebukaneza wakuBabiloni akandukili nakuzuña naYerusalema nawa musumba weniwu awukuchikili.+ 11 Mwanta Nebukaneza wakuBabiloni wenjili mumusumba iku ambuñindi anawukuchiki.

12 Mwanta Yehoyakini waYuda wedikili nakuya kudi mwanta wakuBabiloni+ hamu namama yindi, ambuñindi, atulamba twindi niayilolu jindi amuchota;+ nawa mwanta wakuBabiloni wamutwalili Yehoyakini muwunkoli muchaaka chamu 8 chachiyuulu chindi.+ 13 Kuhiñahu, wasendeli maheta ejima amwitala daYehova nimaheta amwitala*+ damwanta kwenoku. Waketwili yipwepu yawuru yejima muyiketu yatuñiliyi Solomoni mwanta waIsarela mutembeli yaYehova+ neyi chashimwininiyi chadimu Yehova. 14 Wasendeli Yerusalema yejima muwunkoli, atulamba ejima,+ akakuzuña njita añovu ejima, iyala wejima mukawukalawenu nimukakuzata nayikuñu,*+ watwalili antu 10,000 muwunkoli. Hashilihu muntu hela wumuku, chiña hohu atuzweñi chikupu amwituña.+ 15 Dichi, wasendeli Yehoyakini+ muwunkoli nakumutwala kuBabiloni;+ wasendeli nimama yamwanta, añodi jamwanta, ayilolu jindi amuchota niamayala asweja kulema amwituña nakuyitwala muwunkoli kuBabiloni kufuma kuYerusalema. 16 Mwanta wakuBabiloni wasendeli niakakuzuña njita ejima 7,000 nakuyitwala muwunkoli kuBabiloni, kushilahu niamayala 1,000 akawukalawenu niakakuzata nayikuñu,* awa ejima adiña amayala añovu nawa adizishawu kuzuña njita. 17 Mwanta wakuBabiloni wamudiishili Mataniya tata yaYehoyakini+ wakansi wanta, nawa wamuhimpili ijina nakumutuumba nindi Zedekiya.+

18 Zedekiya wadiña nayaaka 21 hekaliliyi mwanta nawa wayuulili yaaka 11 muYerusalema. Ijina damama yindi dadiña Hamutali+ mwana kaYeremiya wakuLibina. 19 Watwalekelihu kukoña yuma yatama kumesu aYehova kwesekeja nayuma yejima yakoñeliyi Yehoyakimi.+ 20 Yumiyi yamwekeni muYerusalema nimuYuda muloña wakuzuwa kwaYehova sampu nichayifumishiliyi kumesu indi.+ Nawa Zedekiya wadikañili namwanta wakuBabiloni.+

25 Muchaaka chamu 9 chachiyuulu chaZedekiya, mukakweji kamu 10, hefuku damu 10 dakakweji, Mwanta Nebukaneza + wakuBabiloni wenjili hamu nanjita yindi yejima nakuzuña naYerusalema.+ Wateekeleli kwakwihi naniwu musumba nawa watuñili mpwembu yakukuchika nachu nakuwunyeñumwisha kwi-i ndo-o,+ 2 nawa iwu musumba awukuchikili kushika nimuchaaka chamu 11 chaMwanta Zedekiya. 3 Hefuku damu 9 dakakweji kamuchiwana, nzala yakapwelendendi yaswejeli+ mumusumba nawa himwadiña yakuda yateleleli kuda antu amwituñaku.+ 4 Mpwembu yamusumba ayilokweli+ nawa amashidika ejima atemukili nawufuku kuzatisha chiisu chadiña hakachi kampwembu jiyedi kwakwihi netempa damwanta iku aKalideya anawukuchiki iwu musumba. Nawa mwanta wayilili munjila yaya kuAraba.+ 5 Ilaña njita yawaKalideya yamukumpishili mwanta nawa amuwanini muyana yachinkalampata yakuYeriku nawa mazanvu amashidika indi ejima amupalañeni. 6 Kufumahu, mwanta amukwatili nawa amukandwishili nakumuleta kudi mwanta+ wakuBabiloni kuRibila nawa amusompesheli. 7 Ajahili anyana kaZedekiya awamayala iku nakutalaku; kufumahu, Nebukaneza wamuputishili Zedekiya mesu, wamuhatili mumpompa jawuneñu nawa wamuleteli muBabiloni.+

8 Mukakweji kamuchitanu, hefuku damu 7 dakakweji, dikwila nawu muchaaka chamu 19 chachiyuulu chaMwanta Nebukaneza mwanta wakuBabiloni, Nebuzaradani+ mukulumpi wawatulama, kambuña amwanta wakuBabiloni, wenjili kuYerusalema.+ 9 Wocheli itala daYehova,+ itala* damwanta+ nimatala ejima amuYerusalema;+ wocheli niitala deyala wejima walema.+ 10 Nawa mpwembu janyeñumukili Yerusalema ajihumwini kudi mashidika awaKalideya ejima owu adiña namukulumpi wawatulama.+ 11 Nebuzaradani mukulumpi wawatulama wasendeli antu ejima ashalili mumusumba nakuyitwala muwunkoli, antu ejima ayili nakudibomba namwanta wakuBabiloni niantu amakwawu ashalilihu.+ 12 Ilaña mukulumpi wawatulama washiyilihu atuzweñi chikupu amakwawu amwituña kulonda ekali akakukalakala anyivinyu niakakuzata nyidimu yakudima yakola yashiyashana.+ 13 Nawa aKalideya abalwili yishimi yawuneñu+ muyibalu-yibalu yakwitala daYehova, matemba+ niKaluñalwiji+ jadiña mwitala daYehova, nawa asendeli wuneñu nakuwutwala kuBabiloni.+ 14 Asendeli niyifwoyu, mafosholu, jakujima nachu kesi, makaapu* niyipwepu yejima yawuneñu yazatishileñawu kumudimu wamutembeli. 15 Mukulumpi wawatulama wasendeli jakusendelahu kesi niyeña yakunama yatuñiliwu nawuru+ nisiliva+ yayeni. 16 Hakwila yishimi yiyedi, Kaluñalwiji nimatemba atuñiliyi Solomoni amwitala daYehova, wuneñu wejima wayumiyi wadiña wakukañanya kutwesha nikupima.+ 17 Chishimi-hichishimi chadiña makyubiti* 18 mukuleha+ kwiwulu mutu wachishimi wadiña wawuneñu; nawa mutu wadiña makyubiti asatu mukuleha kwiwulu nawa chikuñu chamesu-mesu chadiña neyi kaleñi nimapomegiranati* anyeñumwishiliwu kumutu, jejimiji jadiña jakutuña nawuneñu.+ Chishimi chamuchiyedi hamu nachikuñu chachu chamesu-mesu nijena jadiña neyi chishimi chikwawu.

18 Mukulumpi wawatulama wasendeli niSeraya+ kapristu muneni, Zefwaniya+ kapristu wamuchiyedi niakakuhemba kuchiisu asatu.+ 19 Nawa wasendeli chilolu wamuchota wumu mumusumba owu wadiña mukulumpi wamashidika. Wasendeli niamabwambu jamwanta chikupu atanu awaniniwu mumusumba, kushilahu ninsoneki yamukulumpi wanjita wapompesheleña hamu antu amwituña niamayala 60 afumini hakachi kawantu abula kulema amwituña owu awaniniwu mumusumba. 20 Nebuzaradani+ mukulumpi wawatulama wayisendeli nakuyileta kudi mwanta wakuBabiloni kuRibila.+ 21 Mwanta wakuBabiloni wayitapili nawa wayijahilili kuRibila mumpata yaHamati.+ Dichi Yuda wafumini mwituña dindi nakuya muwunkoli.+

22 Mwanta Nebukaneza wakuBabiloni watondeli Gedaliya+ mwana kaAhikami,+ Ahikami mwana kaShafani+ kulonda ataleña antu ashiyiliyi mwituña daYuda.+ 23 Akulumpi ejima awamashidika niantu jawu awamayala chatiyiliwu nawu mwanta wakuBabiloni namutondi Gedaliya, hohenohu enjili kudi Gedaliya kuMizipa. Akulumpi wenawa adiña Ishimayeli mwana kaNetaniya, Yohanani mwana kaKareya, Seraya mwana kaTahumeti wakuNetofa niYaazaniya mwana kamwini Mayakati hamu nawantu jawu awamayala.+ 24 Gedaliya wasanyikili kudi wena nikudi antu jawu awamayala nakuyila nindi: “Bayi mutiya woma hakwikala ambuña awaKalideyaku. Shakamenu mwituña nawa mukalakelenu mwanta wakuBabiloni nawa yuma yikuyiwahilaña.”+

25 Nawa mukakweji kamu 7, Ishimayeli+ mwana kaNetaniya, Netaniya mwana kaElishama owu wadiña hakachi kawantu atela kuswana wanta,* wenjili nawamayala 10 nakumutapa Gedaliya nawa wafwilili hamu nawaYudeya niaKalideya adiña hamu nayena muMizipa.+ 26 Kuhiñahu, antu ejima kutachikila kudi kansi kushika nikudi mukulumpi, kushilahu niakulumpi awamashidika, anyamukili nakuya kuEjipitu+ muloña atiyili aKalideya+ woma.

27 Nawa muchaaka chamu 37 chawunkoli waMwanta Yehoyakini+ waYuda, mukakweji kamu 12, hefuku damu 27 dakakweji, Mwanta Evilimerodaki wakuBabiloni, muchaaka chekaliliyi mwanta, wamuumbiliku* Mwanta Yehoyakini waYuda kufuma mukaleya.+ 28 Wahosheleña nayena munjila yayiwahi nawa watuumbakesheli chikupu itanda dindi kubadika matanda awanyanta amakwawu adiña hamu nayena muBabiloni. 29 Dichi Yehoyakini wavuulili yakuvwala yindi yamukaleya nawa wadiileña hamu nindi mafuku ejima akuhanda kwindi. 30 Amwinkeleña yakuda mpinji yejima kudi mwanta, hefuku-hefuku, mumafuku ejima akuhanda kwindi.

Daya mukwila nawu, “Nzambi Yami Diyi Yehova.”

Dikwila nawu, mana kwaAhaziya.

Hela “muluzwizu.”

Hela “wumi weyi.”

Awa mazu akwila nawu “anyana kawatuprofwetu” hadaha anakutalisha kushikola yakudizisha atuprofwetu hela izanvu dawatuprofwetu.

Hela “wumi weyi.”

Hela “wumi weyi.”

Hela “yibalu yiyedi.”

Hela “muluzwizu.”

Hela “mpepela.”

Hela hekwawu, “dinakukojeja kusulumuna.”

Hela hekwawu, “kusulumunaku.”

Hela “owu wadiña kambuña aElija.”

Hela “Nsañwinyi yinukweti naneyi?”

MuchiHeberu, “owu inemanaña kumesu indi.”

Hela “mukakwimba.”

Hela “muhoñi.”

Hela “muhoñi.”

Hela “ejima adimanyekeli nyishipi.”

Hela “mukakusondamisha.”

Hela “muloña wumi windi wunakumukabisha.”

Hela “wumi weyi.”

Hela “muzoñu.”

Hela “yamuzoñu.”

Hela “muzoñu.”

Hela “imba.”

Hela “wamwinini.”

Hela “amweteli namusoñu wahekowa.”

Hekwawu anakutena Nayamani.

Ntalenta yimu yesekeni na 34.2 kg. Talenu Nsañu Jikwawu B14.

MuchiHeberu, “chilombu.”

MuchiHeberu, “nkisu.”

MuchiHeberu, “owu inemanaña kumesu indi.”

Hela “mutembeli.”

Hiiluña damuSamariya, hekwawu kapidi hela iluña dakoleshewa.

Hela “nvula yachishika yitooka.”

Hela “kubadika kamu hela kayedi.”

MuchiHeberu, “muchima wamwanta.”

MuchiHeberu, “mankendi.”

MuchiHeberu, “chilombu.”

Kabu yimu yesekeni namalita 1.22 (makwati 1.11 oma) Talenu Nsañu Jikwawu B14.

Hela “kankudimba.”

Hela “mwishina, kwakwihi nekowa dindi.”

Hela “kuyisankanu.”

Siya yesekeni namalita 7.33 (makwati 6.66 oma). Talenu Nsañu Jikwawu B14.

Lushekeli lumu lwesekeni namagiramu 11.4. Talenu Nsañu Jikwawu B14.

MuchiHeberu, “idi izu.”

MuchiHeberu, “izu damuchidiwu.”

MuchiHeberu, “mwana wamumbanda.”

Hela “wakatili.”

MuchiHeberu, “muntu wejima wazoweshelaña kumbañu.” Iyi hinhoshelu yachiHeberu yakasawuntu kutalisha kudi amayala.

Hela “handalu.”

Hela “wumi wenu wuneteji.”

Hela “twendelaña hamu hatuwalu.”

Hela “wadikwitili.”

Hela “njanina.”

Hela “njanina.”

MuchiHeberu, “anhembi aAhabi.”

Hela “washinshika.”

MuchiHeberu, “itala.”

Hela “mumabasiketi.”

Hela “aloña.”

MuchiHeberu, “dakaholoka hesekiku.”

Hadaha hiiluña hakasilileñawu anyikoku kulonda ayitewuli.

Hela “Chamukiswililiyi.”

MuchiHeberu, “Jilikenu.”

Hela “mutembeli.”

MuchiHeberu, “akakutemuka.”

MuchiHeberu, “musumba,” hadaha wakiñewa neyi itala.

Hela “Muhoñi waArinoni.”

MuchiHeberu, “Mafuku.”

MuchiHeberu, “mbutu yejima yawanta.”

Hela “akakutemuka.”

Hela “chipañu.”

MuchiHeberu, “neyi edika nawa neyi eñila.”

Hadaha muvuñilu mwadiña Nshimbi jaNzambi.

Hela “muchipañu.”

Hela “kutembeli.”

Hela “chipañu.”

Hela “wumi.”

Hela “hadi nyaji.”

Hela “kusha mumapakumuna.” MuchiHeberu, “kukasa.”

Hela “jimbashila.”

Hela “muchipañu.”

Hela “kuBetimilo.”

Hela “yovwahishi kumesu.”

Dikwila nawu, mukuwunda nimukukiñewa.

MuchiHeberu, “Wendeli muniyi nshidi.”

Talenu Kulumbulula.

MuchiHeberu, “Wendeli.”

Dikwila nawu, Yerobowami II.

Hela “njanina.”

Hela “wawamwinu.”

Hela “wakemika mushindu.”

MuchiHeberu, “hakwinza kwachaaka,” hadaha munooña.

Hela “wamwimikili mushindu.”

Hela “tudibulakani mesu-namesu.”

Hela “chipañu.”

MuchiHeberu, “itenti.”

Kwakwihi namamita 178 (mafiti 584). Talenu Nsañu Jikwawu B14.

Hela “chipañu.”

Dikwila nawu, Yerobowami II.

Daya mukwila nawu, “Yehova Nakwashani.” Amutenaña nawu Uziya ha 2An 15:13; 2Ku 26:1-23; Isa 6:1; niha Zek 14:5.

Dikwila nawu, tata yindi Amaziya.

Hela “wiñililu waHamati.”

Dikwila nawu, Kaluñalwiji kaMuñwa, hela Kaluñalwiji Kafwa.

Dikwila nawu, Yerobowami II.

Daya mukwila nawu, “Yehova Nakwashani.” Amutenaña nawu Uziya ha 2An 15:13; 2Ku 26:1-23; Isa 6:1; niha Zek 14:5.

Hela “chipañu.”

Ntalenta yimu yesekeni na 34.2 kg. Talenu Nsañu Jikwawu B14.

Lushekeli lumu lwesekeni namagiramu 11.4. Talenu Nsañu Jikwawu B14.

Hela “chipañu.”

Hela “amayala akumuchidi waYuda.”

Hela “chipañu.”

Hela “maseleka.”

Daya mukwila nawu, “Yehova Wakoleshaña.”

MuchiHeberu, “atiyileña woma.”

Dikwila nawu, mwiluña dejima, mwadiña antu antesha hela amavulu nankashi.

Talenu Kulumbulula.

Izu dachiHeberu dazatishawu ahanu dinateli kutalisha “kutuji” nawa adizatishaña kwikala izu dakusawilaku.

MuchiHeberu, “kukolesha nshiñu yawu neyi nshiñu yawa.”

Hela “ankishi akweñununa.”

Talenu Kulumbulula.

MuchiHeberu, “kudilandisha.”

Hela “yaaku yakudifukula.”

Hela “anzambi.”

Hela “yaaku yakudifukula.”

Hela “yaaku yakudifukula.”

MuchiHeberu, “woma.”

Hela “yaaku yakudifukula.”

Iyi hinsonekelu yakwihihisha ijina daAbiya.

Talenu Kulumbulula.

Hela “akiteneneña nawu Nehushitani.”

Dikwila nawu, mwiluña dejima, mwadiña antu antesha hela amavulu nankashi.

Ntalenta yimu yesekeni na 34.2 kg. Talenu Nsañu Jikwawu B14.

Hela “chipañu.”

MuchiHeberu, “waketwili.”

Dikwila nawu, yalambwijiliyi wuru.

Hela “mukulumpi wamashidika.”

Hela “mukulumpi wawayilolu akuchota.”

Hela “mukulumpi wawakaseya.”

Hela “chipañu.”

Hela “daSiriya.”

MuchiHeberu, “Tudikiswili enu ninami nawa mwinzi kudi ami.”

Hela “chipañu.”

Hela “chipañu.”

Hela “matuka.”

MuchiHeberu, “anenzi kuwina wevumu.”

MuchiHeberu, “spiritu mudi yena.”

MuchiHeberu, “wawuvuñulwili.”

Hela hekwawu, “hakachi.”

Iwu himumbanda wabula kukaamahu dehi neyala.

Hela “nyifwolu yaNile.”

MuchiHeberu, “chakwila.”

Hela “Kukasa.”

Hela “mwonji.”

Dikwila nawu, Hezekiya.

Hela “tembeli.”

MuchiHeberu, “kumafuku.”

Hadaha awa mankenka ayizatishileña kuchindilaku mpinji neyi chazatishañawu ikina dakwilukilaku mpinji neyi itena dinatooñeki.

Hela “jindalu.”

Hela “wayitiyililili.”

Hela “chipañu.”

Hela “chipañu.”

Hela “chipañu.”

Hela “chipañu.”

MuchiHeberu, “mafuku.”

Talenu Kulumbulula.

Talenu Kulumbulula.

Izu dachiHeberu dazatishawu ahanu dinateli kutalisha “kutuji” nawa adizatishaña kwikala izu dakusawula nachu.

MuchiHeberu, “mumatu indi mwakakata.”

Hela “mwonji wakwolola nachu.”

Hela “haneli nyaji.”

Iyi hinhoshelu yankinji yakufwa.

Hela “watiyañeni cheñi chitiyañenu.”

Talenu Kulumbulula.

Talenu Kulumbulula.

Hela “anzambi wakwacheñi.”

Talenu Kulumbulula.

Talenu Kulumbulula, “Gehena.”

Dikwila nawu, kukabeta kakuchidiilu neyi muntu natalishi kumusela.

Dikwila nawu, Mpidi yaNyiolivi, sweje-e kunsa yakabeta kakuchidiilu, ayiluka cheñi nawu Mpidi yaKuzuwisha.

Talenu Kulumbulula.

Talenu Kulumbulula.

Hela “anzambi achisaka; ankishi.”

Izu dachiHeberu dazatishawu ahanu dinateli kutalisha “kutuji” nawa adizatishaña kwikala izu dakusawula nachu.

Talenu Kulumbulula.

Ntalenta yimu yesekeni na 34.2 kg. Talenu Nsañu Jikwawu B14.

Talenu Kulumbulula.

Hela “chipañu.”

Hela hekwawu, “akakutuña jimpwembu.”

Hela hekwawu, “akakutuña jimpwembu.”

Hela “chipañu.”

Hela “jimpasa.”

Kyubiti yimu yesekeni namasentimita 44.5. Talenu Nsañu Jikwawu B14.

Iwu himukaabu wawulombu wameruni nawa wamwekanaña neyi apo.

MuchiHeberu, “mbutu yawanta.”

MuchiHeberu, “wanyamwini mutu.”

    Lunda Publications (2006-2025)
    Fumenumu
    Iñulenu
    • Lunda
    • Inkenuhu akwenu
    • Hakusetiñila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nshimbi Jakulondela
    • Nshimbi Jakujinda
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Iñulenu
    Inkenuhu akwenu