Munafumi Nsañu Yakuzatisha muChihandilu niMudimu Wanetu AkwaKristu Mukanda waKupompa
AUGUST 3-9
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | KWIDIKA 13-14
“Imanenu Zo Mumoni Wamwinu waYehova”
(Kwidika 14:13, 14) Mosi wayilili antu ana, nindi, “Bayi mutiyaña womaku, imanenu zo mumoni wamwinu waYehova wakayikoñelayi lelu; muloña aEjipitu awa munamoni lelu himwamba kayimona nawa cheñi haya nyakaku. 14 Yehova diyi wukuyilwila, enu mukukumina dakumwena kwenu zo.”
Mosi Muntu Wadiña naChikuhwelelu Chakola
Mosi welukili wanyi nindi Nzambi keña yaambuli Kaluñalwiji Kachinana kulonda yapulwishi aIsarela. Hela chochu, Mosi wakuhweleleli nindi kudi chuma chikwilayi Nzambi kulonda yapulwishi antu Jindi. Mosi wakeñeleña nindi akwawu aIsarela niwena akuhweleli. Twatañaña nawu: ‘Mosi wayilili antu ana, nindi, Bayi mutiyaña womaku, imanenu kuka mumoni wamwinu waYehova wakuyikoñelayi lelu.’ (Kwidika 14:13) Komana Mosi wayikwashili aIsarela kulonda ekali nachikuhwelelu chakola? Eña, muloña Bayibolu yahosha hadi Mosi niaIsarela ejima nawu: ‘Nakukuhwelela ahitili muKaluñalwiji Kachinana nakwenda hamaseki awuma.’ (Aheberu 11:29) Chineli Mosi wadiña nachikuhwelelu, ejima amukuhweleleli Yehova ahetelelumu.
(Kwidika 14:21, 22) Mosi wolweli chikasa chindi hewulu dakaluñalwiji; Yehova wafuntishili kaluñalwiji hanyima nampepela yañovu yakumusela wufuku wuna wejima, womishili kaluñalwiji hikukwikala maseki awuma, meji aambuka nikwambuka. 22 Anyana kaIsarela ayili mukachi kakaluñalwiji nakwenda hamaseki awuma; meji ayimweni himbañu nikuchikasa chawu chachidiilu, nikuchikasa chawu chachimunswa.
Yena Wañovu Jejima Ilaña Watoñojokelañaku
Tañenu Kwidika 14:19-22. Fwikijenu mudi haniwu mukanka, anakuyikupisha kudi mashidika aFwaro nawa kumbidi kudi Kaluñalwiji Kachinana. Nzambi hakuyamwina. Chishimi chevu chifuma kuchadiña kumesu achilombu, nakuyijikilila aEjipitu nawa ekala nimumwidima. Ilaña chilombu chenu chikala muchejeji muchihayamisha. Dichi himukumona Mosi hakolola chikasa chindi hakaluñalwiji, nawa mpepela yeneni yakumusela hiyikupula njila hakaluñalwiji. Dichi enu, chisaka chenu niyimuna yenu himukuzambuka hakaluñalwiji homa niantu ejima chakadi kukabakana. Hohenohu, himukumona chuma chabulahu dehi kumwekana. Heseki dakaluñalwiji hihakuuma chawu, hosi hela malowa akuyikañesha kuzambuka chiwahi. Antu ejima niakwakwenda chovu hiyakuzambuka chiwahi.
(Kwidika 14:26-28) Yehova wamwilili Mosi, nindi, “Ololaku chikasa cheyi hewulu dakaluñalwiji kulonda meji afunti cheñi hadi aEjipitu, nihamakalu awu, nihadi antu awu akwenda hatuwalu. 27 Mosi wolweli chikasa chindi hewulu dakaluñalwiji; chikwachili budidi kaluñalwiji kafuntili cheñi mwadiñiyi muñovu yindi; aEjipitu akatemukili; Yehova wayilukumwini aEjipitu mukachi kakaluñalwiji. 28 Meji afuntili cheñi, nimakalu, niakwakwenda hatuwalu, njita yaFwaro yejima yayilondeleli mukaluñalwiji, meji ayibutili wi-i; hikwasheli hoku muntu niwumuku.
w09 3/15 7¶2-3
Bayi Mumuvulamena Yehovaku
Hampinji yalwishileñawu aEjipitu namakalu awu anjita, aIsarela ejima ashikili kuchikumu chakaloña chakumusela. Mosi wolweli chikasa chindi nakweta haKaluñalwiji Kachinana. Hayoyina mpinji, Yehova wafuntishili Kaluñalwiji neyi chochikadiña hakusambila. Menji amavulu nankashi enjili nakukumpula Fwaro niamashidika indi ejima ajiminini. Kwosi niwumu wahadi ana ayilumbu wapulukiliku. AIsarela apulukili!—Kwid. 14:26-28; Mas. 136:13-15.
Iyi nsañu yaletesheli nyuza yayivulu yayinyeñumukili kutiya woma nankashi. (Kwid. 15:14-16) Chimwahitili yaaka 40, Rahaba wamuYeriku walejeli amayala ayedi awa Isarela nindi: “Neluki nami Yehova nayinki ituñidi, twayifwa dehi mutentu, . . . muloña tunatiyi chomishiliyi Yehova meji amuKaluñalwiji Kachinana kumwenjilañenu, himwafuminenu muEjipitu.” (Yosh. 2:9, 10) Ninyunza yawasenji niyena yanukileña Yehova chapulwishiliyi antu jindi. Mwamweni, aIsarela adiña nawunsahu wawuvulu wuyatelili kumwanukilahu.
Kukeña Yuma Yalema yakuSpiritu
(Kwidika 13:17) Cheliliyi Fwaro hakuyileka antu ayi, Nzambi hayilombweli njila yamwituña dawaFwilistinuku, kutoña diyi yadiñi yayihi; muloña Nzambi weleli nindi, antu akenza kabalumuka mumuchima chamba kamonawu njita, akenza kafunta cheñi kuEjipitu.
it-1 1117
Mukwakwa, Njila
Kushankulu nyikwakwa ninjila, kushilahu ninjila mwadiña nakuhitilawu akwakulanda nakulandulula, yadiña yadibomba nanyisumba nimawanta mwiluña dawaPalestine. (Kuc 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Yos 2:22; Ans 21:19; 1 Sa 6:9, 12; 13:17, 18; talenu NJILA JAWANYATA.) Njila yazatishileñawu kufuma muEjipitu nakuya muFwilistinu kunyisumba yaGaza niAshekeloni yadiña kukabeta kakuchimuswa namusela kukabadi kaMegido. Yatwalekelihu nakushika kukabeta kakuchimunswa kakuHazori, yakukaKaluñalwiji kaÑaliliya, kuhiñahu yiya nikuDamakasa. Njila yafumini kudi aFwilistinu yadiña yakamwihi kufuma muEjipitu nakushika mwituña daChikaninu. Ilaña Yehova wayilombweli aIsarela kuzatisha njila yacheñi kulonda akabuli kubalumuka neyi anayilukuki kudi aFwilistinu.—Kwi 13:17.
(Kwidika 14:2) “Hoshaku nawanyana kaIsarela, neyi abalumuki ateeki kwomba mesu naPihahiroti, hakachi kaMigidoli nakaluñalwiji, kwomba mesu naBayali Zefwoni.
it-1 782 ¶2-3
Kwidika
Indi Kaluñalwiji Kachinana kambukilili hamu hadihi hakwila nawu aIsarela azambuki?
Chinamwekani neyi hanyima yakwila anashiki dehi kuEtami, “kwakumina isaña,” halwendu lwawu lwamuchiyedi Nzambi wamulejeli Mosi nindi, “abalumuki ateeki kwomba mesu naPihahiroti . . . nakaluñalwiji.” Kwenda kwamuchidiwu, kwadi kuletesha Fwaro kutoñojoka nindi aIsarela ‘anajimbelimu.’ (Kwi 13:20; 14:1-3) Antu adiza chikupu adiña nakuhakwilaku njila yael Haj nawu izu dachiHeberu dakwila nawu “abalumuki” dakutwamba hidatalisha mukwila nawu “kuteñuluka” hela “kusenuka,” ilaña dahoshaña munjila yatiyakana hakufunta hela hakuzatisha njila yayilehi. Ahoshaña nawu, chiyashikiliwu kukabeta kakuchimuswa kakuMuhoñi waSuez, aIsarela afuntili cheñi munyisulululu yawu nakuya mbadi yakukabeta kakuchimuswa kuJebel ʽAtaqah, yekala kumpidi yaMuhoñi wakukabeta kakumujika. Izaza deneni didi neyi dawaIsarela, hidadi kuwana iluña kwakutemukila neyi chakwila ayilumbu jawu enjilileña kukabeta kakuchimunswaku muloña kumbidi yawu kwadiña kaluñalwiji.
Tushidikilu twawaYudeya twamuyaaka nkulakaji yakusambila twamwekeshaña chumichi. (talenu PIHAHIROTI.) Ilaña chuma chasweja kulema chidi chakwila nawu, iyi nsañu yesekana nachashimunawu muBayibolu, hela chakwila antu adiza chikupu akañanya. (Kwi 14:9-16) Chinamwekani hatooka nawu azambukilili kumatachikilu aMuhoñi (hela kukabadi kamujika kakuKaluñalwiji Kachinana) chakwila amashidika aFwaro hiyadi kutwesha kunyeñumuka Muhoñi nakulukuka aIsarela kukabadi kakwawuku.—Kwi 14:22, 23.
Kutaña Bayibolu
(Kwidika 13:1-20) Yehova wahosheli naMosi, 2 nindi, Njilikili awedi ejima, wowu ahadi anyana kaIsarela akusambila kuvwalika mumavumu awamama jawu, hela hadi antu, hela hadi anyama, amami hohu. 3 Mosi wayilili antu, nindi, Mwakaanukaña ifuku dalelu dimwafumini muEjipitu mwitala dawuduñu; muloña Yehova wayifumishili mwenamunu nañovu yakuchikasa chindi, bayi akadya hoku mankendi akweti yiluñuku. 4 Itañwa dalelu mukakweji kaAbibi himukufumamu. 5 Chakela chamba kakushikijayi Yehova mwituña dawaKenani, nidawaHiti, nidawaAmori, nidawaHivi, nidawaYebusi, dayisanyikililiyi ankakulula jenu nindi nakayinkadu ituña dalumbama mayeli nawuchi, wakela mudimu weniwu hakakweji aka. 6 Wakadyaña mankendi akadi iluñi mafuku atanu nayedi, hefuku damuchitanu nachiyedi hakekali chawija chaYehova. 7 Mankendi akadi iluña akayidyaña mafuku atanu nayedi, bayi akakumona namankendi akweti iluñuku, hela iluñi yayeni bayi akakumona nayu mwakuma ñinza jejima jetuña deyuku. 8 Wakamuleji mwaneyi hefuku denodu, neyi, Nanochu chañililiyi Yehova hinafumini muEjipitu. 9 Chakekali chinjikijilu cheyi hachikasa cheyi, chakekali chuma chakwanukisha nachu nihakachi kamesu eyi, kulonda nshimbi jaYehova jakekali mukanwa keyi, muloña Yehova wakufumishili muEjipitu nachikasa chañovu. 10 Dichi wakahembi chidika ichi hachilaaka chachu hamwaka hamwaka. 11 Chakela chamba kakushikijayi mwituña dawaKenani, mwomwakusanyikililiyi, mwomwayisanyikililiyi niankakulula jeyi, chakakwinkayi ituñodu 12 eyi wakamwambwili Yehova anyana ejima akusambila kuvwalika mumavumu awamama jawu, nianyana kawanyama ejima akusambila kuvwalika; amayala akekali ambala aYehova. 13 Anyana awedi awayimbulu ejima wakayikuuli namwana kamukoku hela namwana kampembi; neyi wakabula kuyikuula wakayikotoli nshiñu. Hadi anyaneyi amayala anyana awedi awantu ejima wakayikuuli hohu. 14 Chakela hamwaka wakenza chamba kakwihulayi mwaneyi, nindi, Ichi hichumanyi? eyi wakamwili neyi, Yehova watufumishili muEjipitu, mwitala dawuduñu, nañovu yakuchikasa chindi; 15 cheliliyi neyi Fwaro hakeñeli kutulekaku, Yehova wajahili anyana awedi ejima amwituña daEjipitu, nianyana awedi awantu, nianyana awedi awanyama; dichi chinamuketwilaña Yehova anyana amayala ejima asambilaña kuvwalika mumavumu awamama jawu; ilaña anyanami awedi amayala ejima nayikuulaña. 16 Chakekali chinjikijilu cheyi hachikasa cheyi, chakekali yuma yakuvwala nihakachi kamesu eyi; nanochu chatufumishiliyi Yehova muEjipitu nañovu yakuchikasa chindi. 17 Cheliliyi Fwaro hakuyileka antu ayi, Nzambi hayilombweli njila yamwituña dawaFwilistinuku, kutoña diyi yadiñi yayihi; muloña Nzambi weleli nindi, antu akenza kabalumuka mumuchima chamba kamonawu njita, akenza kafunta cheñi kuEjipitu. 18 Ilaña Nzambi wayinyeñumwishili antu njila yesaña daKaluñalwiji Kachinana; anyana kaIsarela afumini mwituña daEjipitu nakwenda munyisululu. 19 Mosi wasendeli mafwaha aYosefu, muloña yena wayisanyikishili nañovu anyana kaIsarela, welili nindi, chalala Nzambi wamba kenza nakuyitala, ninenu mwakafumishi mafwahami kunu, mwakayi nawu. 20 Anyamukili kuSukoti, ayili nakukamina kuEtami, kwakumina isaña.
AUGUST 10-16
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | KWIDIKA 15-16
“Mushimekenu Yehova naKamina”
(Kwidika 15:1, 2) Henohu Mosi nianyana kaIsarela amwimbilili Yehova kamina, nawu, “Nukumwimbila Yehova kamina, muloña yena nemiki mushindu wakubadika; nituwalu niakwakwendahu nayumbili mukaluñalwiji. 2 Yehova diyi ñovu yami, diyi kamina kami, neli dehi wamwinu wami; diyi Nzambi yami, nikumuhameka; diyi Nzambi yatata yami, nukumutuumbakesha.
w95 10/15 11 ¶11
Muloñadi Chitwatela Kumutiyila Nzambi Walala Woma?
Yehova chajilumwiniyi amashidika awaEjipitu añovu waditumbakesheli hadi akwakudifukula indi nawa ijina dindi adilukili kwejima. (Yosh. 2:9, 10; 4:23, 24) Mwalala, ijina dindi datumbakeni hadi anzambi abula ñovu, anzambi akutwamba awaEjipitu, akañenyi kwamwina akwakudifukula awu. Kukuhwelela mudi anzambi, jawu, muntu wafwaña niamashidika awu añovu kwayiletesheli kudila makumbu. (Mas. 146:3) Dimuloña waweni aIsarela chiyembililiwu kamina kakushimeka kamwekesheleña kuwaha kwekala mukumutiya Nzambi walala woma, wamwinini antu jindi nañovu!
(Kwidika 15:11) Eyi Yehova, hadi amaneni hadinyi wadifwana naneyi? Hadi wakweseka naneyi tahindi? Eyi waya mpuhu nakujila kweyi, eyi azaalañawu woma nakukushimeka, eyi welaña yuma yakuhayamisha.
(Kwidika 15:18) Yehova wakekalaña mwanta haya nyaka nanyaka.
w95 10/15 11-12 ¶15-16
Muloñadi Chitwatela Kumutiyila Nzambi Walala Woma?
Neyi ninetu twazambukili hamu naMosi, chakadi nikujina twadi kwimba netu: “Eyi Yehova, hadi amaneni hadinyi wadifwana naneyi? Hadi wakweseka naneyi tahindi? Eyi waya mpuhu nakujila kweyi, eyi azaalañawu woma nakukushimeka, eyi welaña yuma yakuhayamisha.” (Kwid. 15:11). Kufuma tuhu kunyima, awa amazu atwalekelihu kuyizatisha kushika nimuyaaka nkulakaji yawapostolu. Mumukanda wakukumishaku muBayibolu, kapostolu Yowanu wateneni izanvu dawambuña aNzambi ashinshika nawa awayishewa nindi: “Embileña kamina kaMosi nduñu yaNzambi nikamina kaMwana kaMukoku.” Kaminanyi kenaka? “Yehova Nzambi, Wañovu Jejima, nyidimu yeyi yabadika chikupu nawa yakuhayamisha. Mwanta wahaya nyaaka nanyaaka, njila jeyi jaloña nawa jalala. Yehova, hinyi wukubula kukutiya woma nikulemesha ijina deyi chineli yeyi hohu washinshika kankaweyi?”—Chim. 15:2-4.
Nimakonu kudi akwakudifukula akuulawu nawa asakililaña bayi neyi hamuloña wayileñaleña yaNzambi hohuku ilaña ninshimbi jindi. Antu akunyuza yejima ayikuula nawa ambukaku nakanu kaayi katama muloña eluka yuma yayiwahi nawa alondelaña nshimbi jaNzambi jaloña. Hachaaka-hachaaka, antu amavulu afumaña mukanu kaayi katama nakudikunda nakuloñesha kwawakwakudifukula aYehova. Katataka, neyi kuzuwa kwaNzambi kwakusompesha nsakililu yakutwamba kunahiti dehi nawa nakisañani dehi yinu nshakaminu yatama, antu wenawa akashakama mwituña dadiha haya nyaaka.
(Kwidika 15:20, 21) Kaprofwetu wamumbanda Miriyami, diyi muhelaAroni, watambwili ndimba muchikasa chindi, niambanda ejima amulondeli munyima nandimba nakuhañana. 21 Miriyami wayitumbulwilili nindi, “Mwimbilenu Yehova, nemiki mushindu wakubadika; nituwalu niakwakwendahu nayumbili mukaluñalwiji.”
it-2 454 ¶1
Tumina
Chinamwekani neyi izanvu dembileña muIsarela dadiña nakutumbwila. Mazanvu ayedi awakwakwimba adihimpileña mukwimba niakwakolasi adihimpileña mukolasi. Munyikanda yajila chinamwekani neyi awa mazu atalisha ‘kukutumbwila.’ (Kwi 15:21; 1 Sa 18:6, 7) Kwimba kwamuchidiwu akwisoneka neyi chasonekawu masamu amakwawu, chidi neyi Masamu 136. Kutontolola kwakusakilila nachu mumpinji yaNehemiya nihahanineñawu mpwembu yaYerusalema embili chochimu.—Ne 12:31, 38, 40-42; talenu KAMINA.
it-2 698
Kaprofwetu waMumbanda
Miriyami dikaprofwetu wamumbanda watachi washimunawu muBayibolu. Nzambi washimwini nsañu hela mazu kuhitila mudi yena, hadaha wamoneneni kwimba. (Kwi 15:20, 21) Dichi, yena niAroni diwu asonekawu anakumwila Mosi nawu: “Mwalala Yehova [hanahoshi] nanetu nehi tahindi?” (Kuc 12:2) Yehova yomweni wahosheli kuhitila mudi kaprofwetu kindi Mika nindi watemesheli “aMosi, naAroni, naMiriyami” nakuyifumisha Isarela mwituña daEjipitu. (Mik 6:4) Hela chakwila Miriyami wadiña nakukooleka, kwakushimuna yuma yajila wubwambu windi naNzambi hiwabadikili wadiña naMosi naNzambiku. Chabuliliyi kwovwahila, Nzambi wamubabesheli chikupu.—Kuc 12:1-15.
Kukeña Yuma Yalema yakuSpiritu
(Kwidika 16:13) Chelili hamelela atuñumbi enjili, ajikili chilombu chejima wi-i; habudidi wuumi wadiñi heseki kwakwihi nachilombu kwi-ndo.
w11 9/1 14
Komana Mweluka?
Chumanyi chaletesheli Nzambi yatondi atuñumbi kwikala yakuda yawaIsarela muchinkalampata?
Hedikileñawu aIsarela muEjipitu, Nzambi wayinkeli mbiji yawatuñumbi kapampa kayedi.—Kwi 16:13; Kuc 11:31.
Atuñumbi hiyatuda anyanya, amalehi mamita 18 nawa alema namagiramu 100. Avula kuwanika mumaluña amavulu akukabeta kamujika kamuAsia nikamuEurope. Chineli itu tuda twendeña nankashi, mpinji yamashika twayaña kuNorth Africa nikuArabia. Muniyi mpinji, twatukaña nakuhita kuKaluñalwiji kaMediterranean nakuya muChinkalampata chaSinayi.
Kwesekeja namukanda waThe New Westminster Dictionary of the Bible, wahoshaña nawu atuñumbi “anyamukilaña hamu nawa atukaña chiwahi neyi kunenzi mpepela ilaña neyi mpepela yitachika kuya kwacheñi azeyaña nawa aholokaña heseki nakukañanya kunyamuka.” Hakwila anyamuki cheñi, ashakamaña ifuku dimu hela ayedi heseki nawa chumichi chekala chaswayi kuyikwata kudi antu. Muyaaka yamuma 20 aEjipitu alandishileña, atuñumbi 3 miliyoni hachaaka-hachaaka.
Mapampa ejima ayedi adiliwu aIsarela atuñumbi yadiña mpinji yamashika. Hela chakwila atuñumbi atukilileña kuSinayi, Yehova diyi wakojejeli mpepela kuya nakuholwela atuñumbi muchimba chawaIsarela.—Kuc 11:31.
(Kwidika 16:32-34) Mosi welili nindi, “Dichi chanayilejiyi Yehova, nindi, Mwakenzeshi ibañu dimu dato-o, nakuyiswekela anyanenu amba kavwalikaña kulonda akamoni yakudya yinayidiishili mwisaña, hinayifumishili mwituña daEjipitu.’ ” 33 Mosi wamwilili Aroni, nindi, Tambulaku inuñu, wushumu manina ibañu dimu dato-o, wuyitenteki kumesu aYehova, kulonda kuyiswekela anyanenu amba kavwalikaña.” 34 Nochu Aroni wayitentekeli kumesu aWunsahu, kulonda kuyisweka mwalejeluwu Mosi kudi Yehova.
w06 1/15 31
Malwihu Kufuma Kudi Antañi
Chelili aIsarela anafumi dehi muEjipitu haleheli wanyi atachikili kutooba hansañu yayakuda. Dichi Yehova wayinkeli manina. (Kwid. 12:17, 18; 16:1-5) Haniyi mpinji, Mosi wamwilili Aroni nindi: “Tambulaku inuñu, wushumu manina ibañu dimu dato-o, wuyitenteki kumesu aYehova, kulonda kuyiswekela anyanenu amba kavwalikaña.” Nsañu yahosha nawu: “Nochu Aroni wayitentekeli kumesu aWunsahu, kulonda kuyisweka mwalejeluwu Mosi kudi Yehova.” (Kwid. 16:33, 34) Chakadi nikujina Mosi wanoneli manina nakuyisha muinuñu, nakuyitenteka kumesu aYehova nakushika nimpinji yatuñiliyi Mosi Chimbañu nakushamu malola awubasa.
Kutaña Bayibolu
(Kwidika 16:1-18) Endeli munjila yawu, afumini kuElimi, chipompelu chawanyana kaIsarela chejima chashikili kwisaña daSini, dekala Elimi iku Sinayi iku, isaña hakachi, ashikiluku hefuku dekumi namuchitanu dakakweji kamuchiyedi nahafuminuwu mwituña deEjipitu. 2 Chipompelu chejima chawanyana kaIsarela chayitobeleli aMosi naAroni muna mwisaña. 3 Anyana kaIsarela ayilili nawu, Mutenowu neyi chikasa chaNzambi chakuminini dakutujaha tuhu muna muEjipitu, hitwashakaminaña kumanuñu ambiji, hitwadiilaña yakudya nakwikuta; munatuleti munu mwisaña kulonda mujahi chipompelu ichi chejima nanzala. 4 Yehova hakumwila Mosi, nindi, Tiya, hinukuyinokeshela yakudya mwiwulu, antu akayi nakukuñula posu yawu yefuku dimu hefuku hefuku, kulonda niyeseki, nitali neyi akenda munshimbi jami tahindi nehi. 5 Chakela ifuku damuchitanu nadimu, akaloñeshi yakaletawu, yakavula kweseka neyi kayedi namuyakuñulañawu hefuku hefuku. 6 Mosi naAroni ayilili anyana kaIsarela ejima nawu, Hamelela mukwiluka nenu Yehova diyi wayilidishili mwituña daEjipitu; 7 habudidi mwakamona kulema kwaYehova, muloña yena wudi nakutiya chimukutobatoba nakumutobela Yehova Ochu etu yetu anyi mwaka mututobeletu? 8 Mosi welili nindi, Chakamwekana chakelayi hamelela Yehova hakuyinka mbiji mudyi, habudidi wakayinka yakudya mwakekuti; muloña wudi nakutiya chimukutobatoba nakumutobela yena. Ochu etu yetu anyi? Chimwatobatobaña ochu himwatutobelaña etuku mwamutobelaña Yehova. 9 Mosi wamwilili Aroni, nindi, Hoshaku nachipompelu chejima chawanyana kaIsarela, neyi, Twayenu kwakwihi kumesu aYehova, muloña yena natiyi chimwatobatobaña. 10 Chelili chahosheliyi Aroni nachipompelu chejima chawanyana kaIsarela, atalili kwisaña, amweni komana kulema kwaYehova hikukumwekana mwivu. 11 Yehova wahosheli naMosi, 12 “nindi, Natiyi chakutobatobawu anyana kaIsarela. Hoshaku nawu neyi, Hamelela mukudya mbiji, habudidi mwakekuta yakudya, mwakeluka nenu ami yami Yehova Nzambi yenu. 13 Chelili hamelela atuñumbi enjili, ajikili chilombu chejima wi-i; habudidi wuumi wadiñi heseki kwakwihi nachilombu kwi-ndo. 14 Chiwomini wuumi, amweni hewulu damaseki mwisaña tuyuma twanyanya twamabuji kukeha neyi wuumi wakwata dehi nachishika hamaseki. 15 Anyana kaIsarela chachimwenuwu, ahosheli wumu namukwawu, nawu, Hichumanyi? Muloña hiyachilukili kwawuku. Mosi wayilili nindi, Diyi yakudya yanayinkiyi Yehova mudyi. 16 Tiya mwanashimuniyi Yehova, nindi, Chiña mukuñuli enu antu ejima mumwadiilaña; enu antu ejima mwakayinonenaña antu ekala mumatenti enu, ibañu hamuntu, ibañu hamuntu mwomukuchindila antu enu. 17 Dimu mweliluwu anyana kaIsarela, amakwawu akuñwili yayivulu, amakwawu akuñwili yantesha. 18 Chayesekeluwu nebañu dawakuñwili yeyivulu hiyaswejeli kuvulaku, yawakuñwili yantesha hiyakeheluku; antu ejima akuñwili mwomwadiililañawu.
AUGUST 17-23
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | KWIDIKA 17-18
“Amayala Adizoza Adizishaña Antu niKuyinka Nyidimu”
(Kwidika 18:17, 18) Muku waMosi wamwilili nindi, “Ichi chuma chiwelaña hichachiwahuku. 18 Chalala mwamba kazeyela hamu nineyi niantu awa wekala nawu; chumichi chinapandakani muñovu jeyi; mudimu iwu hiwunatweshi kuwukoña kanka weyuku.
Mosi Muntu Wadiña Nachililu Chakukeña
Mosi wakeñeli akwawu aIsarela. Elukili nawu Yehova wamuzatishileña Mosi hakulombola antu jindi, dichi ayileña kudi Mosi nakumuleja kukala kwawu kwashiyashana. Twatañaña nawu: ‘Antu chochemanawu kwadiñiyi Mosi kufumisha kubudidi ndo-o nikumelela.’ (Kwidika 18:13-16) Fwikijenu Mosi chazeyeleñayi hanyima yakusompesha aIsarela enjileña nakumuleja nyiloña yawu mwaana wejima. Ilaña Mosi wakeñeli antu, dichi watiyileña kuwaha kuyikwasha.
(Kwidika 18:21, 22) Eyi wambuli mukachi kawantu amayala ashinshika amwakama Nzambi, amayala alala akadi makasu, ahelaña kudya yawukombi; wuyikunjiki kwikala anyuli, awa ayuli makombakaji awantu, awa ayuli makulakaji awantu, awa ayuli makumi atanu awantu, awa ayuli makumi awantu; 22 wena akasompeshi antu mafuku ejima; nsañu jejima jamaneni akajileti kudeyi, ilaña nsañu jejima janyanya akajisompi awenawu; chochina hichakakukalila chalalaku, niwena akakukwashaku kusenda chiteli.
w03 11/1 6 ¶1
Chikuhwelela Chaletaña Muzañalu Muchihandilu
Awa amayala adiña nayilwilu yayiwahi henohu kanda ayitondi kwikala ayuli. Adiña ayiluka dehi nawu amwakama Nzambi, amulemesha Nleñi nawa achinineña kumuneñesha. Antu ejima elukili nawu awa amayala azatileña nañovu kulonda alondeleña nshimbi jaNzambi. Aheleli makasu, chamwekesheleña nawu hiyadi kwiteja yilwilu yatama yadi kuyiletesha kudiñija munsañu jamajika kanwaku. Hiyadi kuzatisha ñovu yawu chatama kulonda aditiyishi kuwaha aweni hela antaña jawu hela amabwambu jawuku.
(Kwidika 18:24, 25) Dichi Mosi watiyili mwizu damuku windi, welili mwejima mwahosheliyi. 25 Mudi aIsarela ejima Mosi watondelumu amayala ashinshika, wayikunjikili ekali akulumpi jawantu, awa ayuli makombakaji awantu, awa ayuli makulakaji awantu, awa ayuli makumi atanu awantu, awa ayuli makumi awantu.
w02 5/15 25 ¶5
Kashinshi Kalombolaña Antu Oloka
Mosi niyena wadiña wadizoza nawa wadikehesha. Hampinji yadiña nakwakamayi chakwila nakukala kwawakwawu mukuwindi Yetero, wamulejeli nindi: Hanaku nyidimu yikwawu kudi amayala ashikahu. Chelukiliyi nindi nyidimu yinamuvulili, Mosi wetejeli chamukwashiliwu. (Kwid. 18:17-26; Kuch. 12:3) Muntu wadizoza hashintajalaña kuhana nyidimu kudi antu, hela kuchina nindi akumutambula kukooleka neyi yenka amayala amakwawu ashikahuku. (Kuch. 11:16, 17, 26-29) Ilaña, wayikwashaña kupaminaku kuspiritu. (1 Tim. 4:15) Komana hidichuma chitwatela kwila ninetuku?
Kukeña Yuma Yalema yakuSpiritu
(Kwidika 17:11-13) Chelili cholweliyi Mosi chikasa chindi kwiwulu, aIsarela emikili mushindu, chalepwiliyi chikasa chindi kwishina, Amaleki niwena emikili mushindu. 12 Ilaña makasa aMosi alemeni; dichi anoneni ilola, amushililidu kwishina, washakaminuhu; Aroni naHuri amukwatilili makasindi kwiwulu, iwu mbadiyi, iwu mbadiyi makasindi akola nikukola nakushika nihaholokeli itañwa. 13 Yoshuwa wazeyesheli Amaleki niantu indi nawumwemu wampoku yakabali.
“Makaseyi Bayi Azeyaku”
Aroni niHuri akolesheli makasa aMosi hampinji yanjita. Ilaña etu, tunateli kukeña njila mwakukoleshela nikukwashila amakwawu. Antu amuchidinyi? Hiyantu anakukabakana muloña wakukala kwenzaña muloña wawushinakaji, abula kukola kumujimba, anakukabishawu kudi chisaka chawu, anakukabakana muloña wakwikala nkawawu hela anafwishi antu akeñawu. Tunateli cheñi kukolesha atwansi anakumona ikañesha dakukeña kudibomba muyuma yatama hela anakufwila “kwikala nachihandilu chachiwahi” mukanu kaayi kuhitila mukutaña mashikola ahewulu nikwikala namali amavulu hela kukuluka yitembi munsañu yanyidimu. (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14) Wanenu njila yakwilukilamu chinakuhandawu akwenu neyi mudi Hetala daWanta, mumudimu wakushimwina, neyi munakudiila hamu hela neyi munakuhanjeka hatelefoni.
(Kwidika 17:14) Yehova wamwilili Mosi, nindi, Chumichi chisoneki mumukanda kulonda kwanuka nachu, wumuhitulukilumu Yoshuwa achitiyi; muloña ami namba kayijilumuna ji-i chikupu Amaleki mwishina dewulu, hiyamba kayanuka nawa cheñuku.’”
it-1 406
Nyikanda yamuBayibolu yetejawu
Iyi nyikanda yasonekeliyi Mosi diyadiña yatachi, kuyonena kudi Nzambi, nyikanda yetejawu, nawa yayiwahi mukudifukula kwakadi majilu, chakadi nikujina hichinjikijilu chamwekesheleña chejeji. Bayi neyi wuswa waMosi diwamuletesheli yekali nlomboli yawaIsarelaku; hakusambila wakaanini. (Kwi 3:10, 11; 4:10-14) Hela chochu, Nzambi wamukwashili Mosi nawa wamwinkeli ñovu chikupu chakwila niatupristu aFwaro ahayamini nakwiteja nawu yuma yelileñayi Mosi yafumineña kudi Nzambi. (Kwi 4:1-9; 8:16-19) Bayi neyi kwadiña kukeña kwaMosi kwakwikala wakuluka yitembi hela nsonekiku. Hela chochu, chovwahililiyi nshimbi yaNzambi, nimuloña waspiritu yajila, Mosi amukojejeli kuhosha nikusoneka nyikanda yamuBayibolu yetejawu.—Kwi 17:14.
Kutaña Bayibolu
(Kwidika 17:1-16) Chipompelu chejima chawanyana kaIsarela chendeli munjila yawu, afumini mwisaña daSini, hamateeku awu hamateeku awu, mwomwayilejeliyi Yehova, atuñili chilombu chawu muRefwidimi. Kwadiñi kwosi meji akunwa antuku. 2 Antu amuzuñishili Mosi, nawu, Twinki meji kulonda tunwi Mosi wayilili nindi Mukunzuñishiladi? Mukumwesekeladi Yehova? 3 Antu kwenoku atiyili mpwila yameji; antu amutobeleli Mosi, nawu, Watufumishililidi muEjipitu, walondeli kutujaha ninetu nianyanetu niyimuna yetu nampwila? 4 Mosi wabileleli kudi Yehova, nindi, Awa antu nukuyila ñahi? Keña ansoweli malola. 5 Yehova wamwilili Mosi, nindi, Hitaku kumbidi yawantu, hitulaku niakulumpi awaIsarela, wusendi muchikasa cheyi nimbwechi yeyi yenoyu weteli nachu kaloña, wuyi. 6 Tiyaku, ami nukwimana hohana helola dakuHorebi kumesu eyi, eyi waketa ilola, mwakedika meji kulonda antu akanwi. Dichi cheliliyi Mosi kumesu awakulumpi awaIsarela. 7 Kwenoku watumbiluku ijina nindi, kuMasa, cheñi nawa nindi, kuMeriba, Nanochu chamuzuñishiluwu anyana kaIsarela, nanochu chamwesekeluwu Yehova, nawu, Yehova tudi nindi mukachi ketu, tahindi nehi? 8 Henohu dihenjiluwu Amaleki, hiyakulwa nawaIsarela muRefwidimi. 9 Mosi wamwilili Yoshuwa, nindi, Tutondenu amayala, wuyi wakalwi naAmaleki; kumadiki ami nakemana hewulu dampidi nambwechi yaNzambi muchikasa chami. 10 Dichi Yoshuwa welili mwamulejeliyi Mosi, walwili naAmaleki; aMosi, naAroni, naHuri akandukili hewulu dampidi. 11 Chelili cholweliyi Mosi chikasa chindi kwiwulu, aIsarela emikili mushindu, chalepwiliyi chikasa chindi kwishina, Amaleki niwena emikili mushindu. 12 Ilaña makasa aMosi alemeni; dichi anoneni ilola, amushililidu kwishina, washakaminuhu; Aroni naHuri amukwatilili makasindi kwiwulu, iwu mbadiyi, iwu mbadiyi makasindi akola nikukola nakushika nihaholokeli itañwa. 13 Yoshuwa wazeyesheli Amaleki niantu indi nawumwemu wampoku yakabali. 14 Yehova wamwilili Mosi, nindi, Chumichi chisoneki mumukanda kulonda kwanuka nachu, wumuhitulukilumu Yoshuwa achitiyi; muloña ami namba kayijilumuna ji-i chikupu Amaleki mwishina dewulu, hiyamba kayanuka nawa cheñuku. 15 Mosi watuñili kameña, wakatumbili ijina daku, nindi, Yehova Nissi, 16 muloña welili nindi, Yehova nasanyiki dehi, nindi Yehova wakaasa njita naAmaleki kunyaka yejima mwamba kavwalikilañawu antu.
AUGUST 24-30
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | KWIDIKA 19-20
“Nshimbi 10 Chiyayikundama Enu”
(Kwidika 20:3-7) Kwikala nawakishi akulunjika kudami, chinjila. 4 Kudilila mukishi wakusoña, hela kufwikija chuma chamwiwulu, hela chuma chahamaseki munu mwishina, hela chuma chamumeji mwishina damaseki, chinjila. 5 Kuyifukamina hela kuyipesha chinjila; muloña ami Yehova Nzambi yeyi niNzambi wamukawu; nashikijaña kuluwa kwawatata jawantu hadi anyanawu, nihadi ezukulu awu, nihadi anyana kawezukulu awu, ahadi awa anhelaña; 6 hakwinza makombakaji awantu ankeña, ahembaña kuleja kwami, nayitiyilaña luwi. 7 Kutena ijina daYehova Nzambi yeyi namaswimbu, chinjila; muloña Yehova hakayiñisha muntu watenaña ijina dindi namaswimbuku.
w89 11/15 6 ¶1
Indi Nshimbi 10 Yatalisha Mudihi?
Nshimbi yakutachikilahu yiwana yashimunaña chuma chitwatela kwila kudi Yehova. (Chatachi) HiNzambi wakeñaña kudifukula kudi yena kankawindi hohu. (Mat. 4:10) (Chamuchiyedi) Akwakudifukula indi hiyatela kudifukula kudi ankishiku. (1 Yow. 5:21) (Chamuchisatu) Twatela kuzatisha ijina daNzambi mujila yayiwahi nawa yakalemesha nawa hitwatela kudisawulaku. (Yow. 17:26; Rom. 10:13) (Chamuchiwana) Chihandilu chetu chejima chatela kushindamena hayuma yajila. Dichi chumichi chatukwashaña ‘kunooka’ kuchilwilu chakudimona netu twaloña nankashi.—Heb. 4:9, 10.
(Kwidika 20:8-11) “Anukaku ifuku dasabata nakudijilika. 9 Mafuku atanu nadimu wakakalakalaña, wakakoñaña nyidimu yeyi yejima; 10 ilaña ifuku damuchitanu nachiyedi hisabata yambala yaYehova Nzambi yeyi; ifuku denodu bayi wakakoñelamu mudimuku, hela eyi, hela mwaneyi weyala, hela mwaneyi wamumbanda, hela ñamba yeyi weyala, hela ñamba yeyi wamumbanda, hela yimuna yeyi, hela mwenyi weyi wudi hamukala weyi; 11 muloña mumafuku atanu nadimu Yehova welili niiwulu niiseki, nikaluñalwiji, niyuma yejima yekalamu, Wanookeli ifuku damuchitanu nachiyedi; dichi Yehova wakiswilili ifuku damuchitanu nachiyedi nkisu, wadijilikili.
(Kwidika 20:12-17) “Lemeshaku tata yeyi namama yeyi, kulonda mafuku eyi akavuli mwituña dakukwinkayi Yehova Nzambi yeyi. 13 Kujaha muntu, chinjila. 14 Kwila wuvumbi, chinjila. 15 Kwiya, chinjila. 16 Kushimuna wunsahu wakutwambila mukwenu, chinjila. 17 Kwikala nalwisu lwetala damukwenu, chinjila; kwikala nalwisu lwañodamukwenu, hela lwañamba yindi weyala, hela lwañamba yindi wamumbanda, hela lwañombi yindi, hela lwachimbulu chindi, hela lwachuma hichuma chambala chamukwenu, chinjila.”
w89 11/15 6 ¶2-3
Indi Nshimbi 10 Yatalisha Mudihi?
(Chamuchitanu) Anyana chovwahilañawu avwali jawu chaleteshaña chisaka kwikala chanuñañana neyi ilola damwiwombu dahewulu nikwikala nankisu yaYehova. “Ilu . . . lushimbi lwatachi ludi nachikaninu,” lwahanaña kuchiñeja kwakuwahi! Bayi neyi lwekalaku ‘kulonda yuma yituwahileñaku’ ilaña ‘tushakameña yaaka yayivulu hamaseki.’ (Efwe. 6:1-3) Chineli tunakushakama “mumafuku akukuminina” anshakaminu yatama yamakonu, iku kwovwahila kwakwashaña atwansi kubula kufwa swayi.—2 Tim. 3:1; Yow. 11:26.
Kukeña akwetu kukutukwasha kubula kuyila yuma yindi neyi (6) kuyijaha, (7) kwila wuvumbi, (8) kwiya, ni(9) kushimuna wunsahu wakutwamba. (1 Yow. 3:10-12; Heb. 13:4; Efwe. 4:28; Mat. 5:37; Yish. 6:16-19) Indi yitoñojoka yetu? Nshimbi yamu (10) yahosha halwisu, yatwanukishaña nawu Yehova wakeñaña nindi yilwilu yetu yikaleña yoloka kumesu indi.—Yish. 21:2.
Kukeña Yuma Yalema yakuSpiritu
(Kwidika 19:5, 6) Dichi dinu neyi chalala mukwovwahilaña izu dami, neyi mukuhembaña chitiyañenu chami, mukwikala chuma chalema, chamami aweni chakwambula munyuza yejima yawantu; muloña iseki dejima damami; 6 mukwikala wanta wami wawatupristu, nimuza wajila. Diwu mazu iwukuhosha kudi anyana kaIsarela.”
it-2 687 ¶1-2
Kapristu
WuPristu wawakwaKristu. Yehova wakanini nindi neyi aIsarela ahembeli chitiyañenu chindi naYena, adi kwikala “wanta [windi] wawatupristu, nimuza wajila.” (Kwi 19:6) Hela chochu, wupristu waAroni nianyanindi wadi kutwalekahu sampu nichadi kwinza kapristu muneni wuyemeneneñaku. (Heb 8:4, 5) Wadi kutwalekahu sampu nichadi kumana chitiyañenu chaNshimbi nawa nichadi kutachika chitiyañenu chachiha. (Heb 7:11-14; 8:6, 7, 13) Iwu mutambi wakwikala atupristu twaYehova wakukalakela muWanta waNzambi, wadiña hohu kudi aIsarela ilaña mukuhita kwampinji iwu mutambi awuhanini nikudi aJentili.—Yil 10:34, 35; 15:14; Rom 10:21.
Kwashalili hohu aYudeya antesha chakwila muza watachikili kukañanya kwikala nawantu adi kwikala enimbu amuwanta waweni wawatupristu, nimuza wajila. (Rom 11:7, 20) Muloña wakubula kushinshika kwawaIsarela Nzambi wadiña wayisoñamisha dehi kuhitila mudi kaprofwetu Hoseya, nindi: “Ochu chiwunaleki kwiluka, ninami nakakulekeyi, kulonda wubuli kwikala kapristu kami. Chiwunavulameni nshimbi jaNzambi yeyi, ami nawa nakavulamena anyaneyi.” (Hoseya 4:6) Chumichi chinadifwani nachalejeliyi Yesu anlomboli awaYudeya nindi: “Wanta waNzambi akayitambulawu nakuwuhana kumuza wasoñaña nyikabu.” (Mat 21:43) Hela chochu, Yesu Kristu hadiñayi hanu hamaseki walemesheli Nshimbi, welukili nindi wupristu waAroni nianyanindi wachidiña nakuzatika nawa walejeli muntu wokiliyi mbumba kuya nakudimona nakapristu kulonda yahani nyilambu yakeñekeleña.—Mat 8:4; Mak 1:44; Luk 17:14.
(Kwidika 20:4, 5) “Kudilila mukishi wakusoña, hela kufwikija chuma chamwiwulu, hela chuma chahamaseki munu mwishina, hela chuma chamumeji mwishina damaseki, chinjila. 5 Kuyifukamina hela kuyipesha chinjila; muloña ami Yehova Nzambi yeyi niNzambi wamukawu; nashikijaña kuluwa kwawatata jawantu hadi anyanawu, nihadi ezukulu awu, nihadi anyana kawezukulu awu, ahadi awa anhelaña;
w04 3/15 27 ¶1
Yikuma Yamaneni Kufuma muMukanda waKwidika
20:5—Indi Yehova washikijaña ñahi “kuluwa kwawatata jawantu” hadi ezukulu awu? Neyi muntu nakuli dehi, amusompeshaña kwesekeja nayuma yelañayi niyilwilu yikwetiyi. Ilaña muza waIsarela chiwatachikili kupesha, wakabakeni kufuma mwikiñu idi nakuya mwikiñu dikwawu dalondelelihu. NiaIsarela adiña nachikuhwelelu akabakeneni hamu muloña wubanji wadiña munyuza waletesheli chiyikalili kutwalekahu kwikala ashinshika.
Kutaña Bayibolu
(Kwidika 19:1-19) Hakakweji kamuchisatu nahafuminuwu anyana kaIsarela mwituña daEjipitu, dodifuku dodimu ashikili mwisaña daSinayi. 2 Chafuminuwu kuRefwidimi, chashikiluwu kwisaña daSinayi, atuñili chilombu chawu mwisaña; kwenoku aIsarela ashakamini nakutala mesu kumpidi. 3 Mosi wakandukili kudi Nzambi, Yehova, hadiñiyi hana hampidi wamutambikili, wamwilili nindi, Tiya muwakahosha namutaña waYakoba, muwakayileja anyana kaIsarela, 4 neyi, Enu munamoni chinayikoñeli aEjipitu, chinayelekeli kwami hampuula jambuulu, chinayishikijili kudami aweni. 5 Dichi dinu neyi chalala mukwovwahilaña izu dami, neyi mukuhembaña chitiyañenu chami, mukwikala chuma chalema, chamami aweni chakwambula munyuza yejima yawantu; muloña iseki dejima damami; 6 mukwikala wanta wami wawatupristu, nimuza wajila. Diwu mazu iwukuhosha kudi anyana kaIsarela. 7 Mosi wayili watambikili akulumpi jawantu, wayishimwinini mazu awa ejima amulejeli Yehova. 8 Antu ejima aakwilili hamu, nawu, Mwejima mwanahoshiyi Yehova tukwilamu. Mosi wafuntishili mazu awantu kudi Yehova. 9 Yehova wamwilili Mosi nindi, Tiya, ami nakenza kudeyi mwivu dashishita, kulonda awa antu akatiyi chinakahosha naneyi, akakwitiyaña haya nyaka. Mosi walejeli Yehova mazu ahosheluwu antu. 10 Yehova wamwilili Mosi, nindi, Yaku kudi antu, wuyijiliki nilelu nikumadiki, akosi nimahinawu, 11 akadiloñeshañahu dehi kulonda kutalila ifuku damuchisatu; muloña hefuku damuchisatu Yehova wakasulukila kumpidi yaSinayi kumesu awantu ejima. 12 Kanyeñumwishiluku antu chipañu kwi-ndo, wakayili neyi, Babalenu, bayi mukanduka hampiduku, hela kukwata kuñinza jayu bayi mukwata kwokuku, yowu wakakwata hampidi akamujahi hohu chalala; 13 bayi akamukwata namakasaku, chiña akamusowela malola, hela kumwasa muvu, hela hanyama hela muntu, bayi akahandaku; chiyakavuma mpuña vume-e, tu-u-u, haleha, akakanduka nakwinza kumpidi. 14 Mosi wakunkumukili hampidi nakuya kudi antu, wayijilikili antu; akoseli mahinawu. 15 Wayilili antu nindi, Diloñeshañahu dehi kulonda kutalili ifuku damuchisatu; bayi mukundama kwakwihi namumbandaku. 16 Hefuku damuchisatu, chikwachili budidi, kwelili nikudidima nikukenasana, niivu dashishita hana hampidi, mpuña yavumini nankashi nañovu; antu ejima adiñi muchilombu kwakudizaalila hohu. 17 Mosi wayiidishili antu muchilombu kulonda amubulakani Nzambi; emeni kwishina dampidi. 18 Mpidi yaSinayi yafwindashanini kwawishi hohu, muloña Yehova wasulukililuku mukesi; wishi wayu wakakumukili neyi wishi wakuluteñi, nimpidi yejima yakankili nankashi. 19 chiyavumini mpuña, hiyikusweja nikusweja kuvuma, Mosi hakuhosha, niNzambi hakumwakula nezu.
AUGUST 31–SEPTEMBER 6
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | KWIDIKA 21-22
“Monenuña Wumi Neyi Chawumonañayi Yehova”
(Kwidika 21:20) “Neyi muntu wakamweta hela nduñu yindi weyala hela nduñu yindi wamumbanda namutondu, niyena hakufwila kuchikasa chindi, chiña akamubabeshi hohu chalala.
it-1 271
Kweta
KaHeberu amwinkeli wuswa wakweta nduñu yindi weyala hela wamumbanda namutondu neyi chakwila nakuleta winyi hela nakudikaña. Dichi neyi nduñu yafwa muloña wakumweta, yomweni nduñu amubabesheleña. Ilaña neyi nduñu yashakama ifuku dimu hela ayedi kufwa nehi, chumichi chamwekesheleña nawu yomweni nduñu hadiña namuchima wakukeña kumujahaku. Wadiña nawuswa wakumubabesha nduñu yindi, muloña “hichikumba chindi.” Yomweni hakeñeleña kukisañana maheta indi, kulonda yashali makasakasaku. Cheñi, neyi nduñu yafwa iku hanahiti dehi ifuku dimu hela mafuku, chakalileña kwiluka chuma chinaleteshi yafwi. Dichi, neyi nduñu yashakama ifuku dimu hela mafuku ayedi, nkaka yindi hiyamubabesheleñaku.—Kwi 21:20, 21.
(Kwidika 21:22, 23) “Neyi antu akazuña akakatisha mumbanda wudi nevumu, hakusulumuna, chikumina mwenomu hohu akamufutishi owu wamukatisha mwejima mwakamutoñwela mwinimumbanda; akafuti mwakatiyañenawu ansompeshi. 23 Ilaña neyi hakalundama chuma chikwawu chatama akalalañani wejima wawu wumi nawumi,
Komana Mwalemesha Wumi Neyi Chawulemeshayi Nzambi?
Yehova walemesha nankashi mawumi awantu ejima. Walemesha niwumi wamwana wuchidi mwivumu. MuNshimbi jaMosi, neyi muntu yakatisha mumbanda wudi nevumu chakuluwukila nawa ona mumbanda hela mwanindi afwa, owu muntu wadiña namuloña kudi Yehova wakujaha muntu. Ichi chinatalishi mukwila nawu hela chakwila awa himaposu, ilaña muntu nafwi nawa wunamujahi watela kufweta. (Tañenu Kwidika 21:22, 23.) Nzambi wamonaña mwana wuchidi kanda yavwaliki nindi himuntu. Munakutoñojoka nenu Nzambi watiyaña ñahi neyi muntu nafumishi ivumu? Munatoñojoki nenu watiyaña ñahi hakumona nyana yayivulu yinakusulumunawu hachaaka-hachaaka?
(Kwidika 21:28, 29) “Neyi ñombi wakalemeka hela iyala hela mumbanda, akafwa, ñombi mwakamujahi hohu chalala namalola, nimbiji yindi bayi akayidyaku; ilaña mukwañombi wakabula muloña. 29 Ilaña neyi ñombi walemekelaña antu chachikulu, nimukwañombi amulejelumu dehi, ilaña yena kwindi hamupatili mwitañaku, niñombi hakujaha hela iyala hela mumbanda; niñombi akamujahi namalola, nimukwañombi akamujahi niyena.
Yehova Wakeñaña Nindi Mwikali “Chachiwahi”
Nshimbi jeniji cheñi ajizatishileña neyi muntu anamukatishi kudi yimuna. Neyi chizamba chañombi chijaha muntu kuhitila mukumwasa nseñu, mwini chizamba chenichi wachijahileña kulonda kubula kujaha antu amakwawu. Chineli mwini chizamba chenichi hateleli kudya mbiji hela kuyilandisha kudi akwawuku, neyi achijaha dikwila nawu kwosi chuma chawaninineñamu. Indi neyi chizamba chinakatishi muntu, nawa mwini chimuna hachikiñileñaku? Chumanyi chazatikileña? Neyi chizamba chenichi chijaha muntu mukwawu cheñi, achijahileña hamu nankaka yachu. Nshimbi yeniyi yaleñeleli muntu wejima wabulileña kuhemba yimuna yindi chiwahi kushaku maana kukuhemba yimuna yindi.—Kwid. 21:28, 29.
Kukeña Yuma Yalema yakuSpiritu
(Kwidika 21:5, 6) Ilaña neyi owu nduñu wakahosha chalumbuluka chikupu, nindi, Ami namukeña ninkaka yami, niñodami nianyanami; kufuma muwuduñu kwonti kwami; 6 nkaka yindi akamuleti kudi Nzambi, akamutwali kuchenzelu hela chipamba chakuchisu; nkaka yindi akalokoli kwitu dindi namukumbu; wakamukalakeli nyaka yejima.
Muloñadi Chimwatela Kudihanina Kudi Yehova?
Kudihana kwawakwaKristu kwalema chikupu. Kwabadika hakudihana hohu. Hanu dinu, kudihana kwatuheteshaña ñahi? Hakwila nawu twesekeji chumichi, tushinshikenu hankisu jafumaña mukudihana kwawubwambu wawantu. Wubwambu hichuma chimu chakutalilahu. Hakwila nawu mudiluñishi nenu mudi nebwambu denu, mwatela kwiluka chuma chakeñekaña hakwikala ibwambu. Chabombelamu kudihana nikufwila kwakamena ibwambu denu. Wubwambu waDavidi naJonatani hiwubwambu wumu wekala hawubwambu wawuwahi wasonekawu muBayibolu. Adikanini wumu namukwawu hawubwambu wawu. (Tañenu 1 Samweli 17:57; 18:1, 3.) Hela chakwila wubwambu wamuchidiwu hiwavulaku, wubwambu wawuvulu wakolaña neyi antu adihana, hela kufwila kudakamena wumu namukwawu.—Yish. 17:17; 18:24.
Nshimbi yayinkeluwu aIsarela kudi Nzambi yahosha cheñi hawubwambu wukwawu wadiluñishiluwu antu kuhitila mukudihana. Neyi nduñu nakukeña nindi amwakamenaña chachiwahi kudi nkaka yindi wamuwahi, wateleleli kukasa chitiyañenu chahaya nyaka nankaka yindi. Nshimbi yahosha nawu: ‘Neyi owu nduñu wakahosha chalumbuluka chikupu, nindi, Ami namukeña nkaka yami, niñodami nianyanami; kufuma muwuduñu kwonti kwami; nkaka yindi akamuleti kudi Nzambi, akamutwali kuchenzelu hela chipamba chakuchisu; nkaka yindi akalokoli kwitu dindi namukumbu; wakamukalakeli nyaka yejima.’—Kwid. 21:5, 6.
(Kwidika 21:14) Ilaña neyi muntu wakaya kudi mukwawu nañovu, nakumujaha kwindi chakumudimba; wakamufumishi tuhu kukameña kami kulonda akafwi kwindi.
it-1 1143
Nseñu
Mazu ekala haKwidika 21:14 anateli kutalisha mukwila nawu kapristu niyena amujahileña neyi yajahañana, hela nawu kukwata kunseñu yahakameña hikwadi kwikala nkebu yakupulwisha nachu muntu kuniwu muloña wakujahañanaku.—Esekejenu 1An 2:28-34.
Kutaña Bayibolu
(Kwidika 21:1-21) Tiya nshimbi jiwakayileja; 2 neyi, Neyi wukulanda nduñu wakaHeberu, akakalakali nyaka yitanu nawumu; hamwaka wamuchitanu nachiyedi chiña akadiyili kwindi chamukunkulu chakadi wuduñu. 3 Neyi wenjili kanka windi akadiyili kanka windi; neyi wadiñi nañodindi, niñodindi akayi nindi. 4 Neyi nkaka yindi wamwinkeli mumbanda, niyena namuvweleli anyana amayala nawambanda, nimumbanda nianyanindi akekali ambala ankaka yindi owu nduñu weyala akadiyili kwindi kanka windi. 5 Ilaña neyi owu nduñu wakahosha chalumbuluka chikupu, nindi, Ami namukeña ninkaka yami, niñodami nianyanami; kufuma muwuduñu kwonti kwami; 6 nkaka yindi akamuleti kudi Nzambi, akamutwali kuchenzelu hela chipamba chakuchisu; nkaka yindi akalokoli kwitu dindi namukumbu; wakamukalakeli nyaka yejima. 7 Neyi muntu wakalandisha mwanindi wamumbanda muwuduñu, bayi akadiyila neyi chadiyilaña anduñu jawamayalaku. 8 Neyi hanamutiyishi nkaka yindi wamufuukwili kumusumbula kuwahaku, komana akamwitiji kumukuula; kumulandisha cheñi kudi antu akumuza wacheñi kutwesha nehi, muloña namudimbi dehi. 9 Neyi wakamusumbwisha kudi mwanindi, akamwili mwomwayililañawu anyana awambanda akudisemena. 10 Neyi wakasumbula iñodindi mukwawu, bayi akamukeheshela hela mbiji yindi, hela mahinindi akuvwala, hela nyidimu yawuluwuku. 11 Neyi kumwilila yumiyi yisatu nehi, akadiyili tuhu kwindi chamukunkulwayi chakubula kufweta mali. 12 Yenowu wakamweta mukwawu, hakufwa, niyena chiña akamujahi hohu chalala. 13 Neyi muntu hamubataminini mukwawuku, ilaña Nzambi diyi wamuheni kudi yena, ami nakayileja kwakatemukilayi. 14 Ilaña neyi muntu wakaya kudi mukwawu nañovu, nakumujaha kwindi chakumudimba; wakamufumishi tuhu kukameña kami kulonda akafwi kwindi. 15 Yenowu waketa hela tata yindi hela mama yindi chiña akamujahi hohu chalala. 16 Yenowu wakamwiya muntu nakumulandishi, hela neyi akamuwana wudi nindi, mwakamujahi hohu chalala. 17 Yenowu wakatuka hela tata yindi hela mama yindi, chiña akamujahi hohu chalala. 18 Neyi antu akazuña, wumu hakumunaka mukwawu nelola, hela ikofu, kufwa nehi, hakukama kwahakadidi hohu; 19 neyi wakahinduka cheñi, hakwenda hanzi namukombu windi, ona wamweteli wakabula muloña; wakakumina dakumufweta mukwawu mafuku indi anamujimbañesheliyi, chiña nawa akamuukisha yokola chikupu. 20 Neyi muntu wakamweta hela nduñu yindi weyala hela nduñu yindi wamumbanda namutondu, niyena hakufwila kuchikasa chindi, chiña akamubabeshi hohu chalala. 21 Ilaña neyi wakashakama ifuku dimu hela ayedi, hiyakamubabeshaku; muloña hichikumba chindi.