Watchtower LAYIBULALI YAHAINTANETI
Watchtower
LAYIBULALI YAHAINTANETI
Lunda
  • BAYIBOLU
  • NYIKANDA
  • KUPOMPA
  • bt kapetulu 15 mafu 117-123
  • “Kukolesha Yipompelu”

Vidiyo yimwatonda hosi.

Atwanakeniku mwani, vidiyo yakañanya kwenzunuka.

  • “Kukolesha Yipompelu”
  • “Kushimuna Chikupu Wunsahu” haWanta waNzambi
  • Tunyitu Twanyanya
  • Nsañu Yinadifwani
  • “Ichi Dinu Tuyenu Tufunti Nakuhempula Anakwetu” (Yilwilu 15:36)
  • “Atachikili Kutaadeka Chikupu” (Yilwilu 15:37-41)
  • “Amuhamekeleña Kudi Anakwindi” (Yilwilu 16:1-3)
  • “Kwikala naChikuhwelelu Chakola” (Yilwilu 16:4, 5)
  • “Mwanami Nakeña Washinshika Mudi Mwanta”
    Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta wa Yehova (Kawantu Amavulu)—2016
  • Maku—‘Wakalakeli Chikupu Mudimu’
    2010 Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta wa Yehova
  • “Kuhosha Nakuhamuka Muloña Yehova Wayinkeli Wuswa”
    “Kushimuna Chikupu Wunsahu” haWanta waNzambi
  • Enu Amanakwetu Atwansi, Imbujolenuña aMaku naTimotewu
    Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta WaNzambi (Kakudiza)—2025
Talenu nsañu yikwawu
“Kushimuna Chikupu Wunsahu” haWanta waNzambi
bt kapetulu 15 mafu 117-123

KAPETULU 15

“Kukolesha Yipompelu”

Ankoñi endaña akwashaña yipompelu kwikala nachikuhwelelu chakola

Kushindamena haYilwilu 15:36–16:5

1-3. (a) Pawulu natachiki kwenda nanyi, nawa wekala ñahi? (b) Yumanyi yitukudiza mukanu kapetulu?

CHINAKWENDAWU nakukunkumuka munjila yatama mudi malola haneli musumba wumu iku wukwawu iku, kapostolu Pawulu namutali swi-i kansi weyala anakwendayi nindi. Ijina dindi diyi Timotewu. Timotewu hikansi nawa wukweti ñovu, hadaha nafumi muyaaka yawukampululu indi kwiji wudi nayaaka yamuma 20. Ilu lwendu lunakwendayi lunakumufumisha kwakulehi nakwitala dawu. Itañwa chidinakuhuma, musumba waLisitira niwaIkoniyumu wunakumwekena hahalehi kunyima yawu. Yumanyi yikumwekana kunakuyawu? Pawulu nelukiku yuma yanti, muloña ilu dilwendu lwindi lwamuchiyedi lwawumishonali. Neluki nindi akumona wubanji nikukala kwakuvulu. Indi mukwenzi adiyi nindi wukwila ñahi?

2 Pawulu namukuhweleli chikupu Timotewu, hadaha kubadika chadikuhwelelayi yomweni iwu kansi wadizoza. Yuma yamwekana katataka yinamuleteshi Pawulu kukuhwelela chikupu nindi watela kwikala namukwawu wakwenda nindi. Pawulu neluki nindi mudimu wudi hambidi wakuhempula yipompelu nikuyikolesha wukukeñekaña kuwuzata nañovu nikwikala anuñañana muyitoñojoka. Muloñadi Pawulu chinakutoñojokelayi muniyi njila? Chuma chimu chinaleteshi hikwambokelamu kwadiña hakachi kaPawulu naBaranaba.

3 Mukanu kapetulu, tukuhanjeka njila yayiwahi yitwatela kuzatisha neyi hakachi ketu hosi kutiyañana. Cheñi tukwiluka chaletesheli Pawulu amutondi Timotewu kwikala mukwawu wakwenda nindi nawa tukwiluka mudimu walema wazatañawu ankoñi añinza makonu.

“Ichi Dinu Tuyenu Tufunti Nakuhempula Anakwetu” (Yilwilu 15:36)

4. Yumanyi yafwilileña kwilayi Pawulu halwendu lwindi lwawumishonali lwamuchiyedi?

4 Mukapetulu kanafumihu, twamona kudihana kwawamanakwetu awana aPawulu, Baranaba, Yudasi, niSilasi chikwatuñili chipompelu chamuAntiyoki nakufuukula kwenzanvu dalombolaña kutalisha hakwalama. Chumanyi chahiñilihu cheliliyi Pawulu? Wamulejeli Baranaba nindi: “Ichi dinu tuyenu tufunti nakuhempula anakwetu munyisumba yejima mutwashimwinini izu daYehova kulonda twakatali chinakushakamawu.” (Yilw. 15:36) Pawulu wahosheleña hohu wanyi hakuya nakuyihempula awa akaKristu amaha. Mukanda waYilwilu wamwekesha chaletesheli Pawulu ayi halwendu lwindi lwamuchiyedi lwawumishonali. Chatachi, wayileña nakuyileja amanakwindi chafuukwili izanvu dalombolaña. (Yilw. 16:4) Chamuchiyedi, chineli wadiña nkoñi wañinza, Pawulu wafwilileña kuya nakukolesha yipompelu nikuyikwasha kulonda ekali nachikuhwelelu chakola. (Rom. 1:11, 12) Indi kuloñesha kwawaYinsahu jaYehova amakonu kwelaña ñahi neyi chelileñawu apostolu?

5. Izanvu Dalombolaña makonu dalombolaña nikukolesha ñahi yipompelu?

5 Makonu, Kristu wazatishaña Izanvu Dalombolaña dawaYinsahu jaYehova hakulombola chipompelu chindi. Awa amayala ashinshika awayishewa akwashaña nikulombola yipompelu yawakaKristu mukaayi kejima, kuhitila mukuyitemeshela nyikanda, kwidisha nyikanda yahaIntaneti nikupulinta, kupompa, ninjila jikwawu jakuhanjekelamu. Izanvu Dalombolaña cheñi dafwilaña kuhanjeka nachipompelu hichipompelu. Dichi ashaku ntanjikilu yakuzatisha ankoñi añinza kwendela chipompelu hichipompelu. Izanvu Dalombolaña datonda akulumpi amavulu mukaayi kejima kwikala ankoñi añinza.

6, 7. Nyidimwinyi yikwawu yazatañawu ankoñi añinza?

6 Ankoñi añinza makonu asha muchima hakukolesha ejima muyipompelu yendelañawu. Munjilanyi? Kuhitila mukulondela njila yazatishileñawu akaKristu amuyaaka nkulakaji yakusambila chidi neyi Pawulu. Walejeli akwawu ankoñi endaña nindi: “Shimwinaku mazu, yishimwineña swayi-swayi mumpinji yayiwahi niyakala; zuwilaku, soñamishaku, konkomwenaku, nakudiwunjika chikupu nikutañisha chiwahi. . . . Zataku chikupu mudimu weyi.”—2 Tim. 4:2, 5.

7 Ankoñi añinza, kushilahu niañodi jawu neyi asumbula, azataña nawakakushimwina ejima muchipompelu munyitapu yejima yakushimwinamu. Ankoñi añinza amuchidi iwu ekala neyena mumudimu wakushimwina nawa eluka chakutañisha, yilwilu yawu yayiwahi yakwashaña ejima muchipompelu, yakwashaña anyikoku. (Rom. 12:11; 2 Tim. 2:15). Awa ankoñi añinza ayiluka muloña wakukeña kwawu kwakudihana, adihana awenawu kwenda mumaluña ashiyashana nimumaluña mwekala wubanji. (Fwili. 2:3, 4) Ankoñi añinza cheñi akoleshaña, atañishaña nikuleja chipompelu hichipompelu, kuhitila mumpanji jawu jashindamena haBayibolu. Ejima muchipompelu ahetelañamu neyi atoñojoka hayilwilu yayiwahi yikwetiwu awa ankoñi añinza nikwimbujola chikuhwelelu chawu.—Heb. 13:7.

“Atachikili Kutaadeka Chikupu” (Yilwilu 15:37-41)

8. Baranaba welili ñahi namutambi waPawulu?

8 Baranaba wetejeli mwahosheli Pawulu nindi “ayi nakuhempula anakwetu.” (Yilw. 15:36) Awa ayedi azatilili hamu mumudimu wakwenda nawa ejima wawu adiña eluka dehi maluña niantu endeleleñawu. (Yilw. 13:2–14:28) Dichi yitoñojoka yakudibomba hamu nakuzata iwu mudimu yamwekeneña neyi yayiwahi nawa yadi kuzatika. Ilaña kudi chuma chamwekeni. Yilwilu 15:37 yashimuna nawu: “Baranaba wafwilileña kusenda Yowanu, ateneneñawu nawu Maku.” Baranaba hadiña hohu nakuleta yitoñojokaku. Ilaña “wafwilileña” kusenda musonyindi Maku hanilu lwendu lwawu lwawumishonali.

9. Chumanyi chakojejeli Pawulu naBaranaba kuditadikisha?

9 Pawulu wetejeli wanyi. Muloñadi? Mukanda waYilwilu watulejaña nawu: “Ilaña Pawulu hetejeli nindi amusendi iwu muntu [Maku] kulonda ayi nindiku, muloña wayishiyili muPamfwiliya nawa wakaanini kuya nawu hamu mumudimu.” (Yilw. 15:38) Maku wendeli naPawulu niBaranaba halwendu lwawu lwawumishonali, ilaña wakañenyi kutwalekahu kwenda nawu. (Yilw. 12:25; 13:13) Kumatachikilu alwendu hohu, iku achidi muPamfwiliya, Maku washili mudimu windi nawa wafuntili kuYerusalema. Bayibolu yatuleja wanyi chaletesheli afunti, ilaña kapostolu Pawulu wamweni neyi Maku nashikilimu wanyi. Hadaha Pawulu wajinokeleña neyi chakwila atela kumukuhwelela nikumushindamena Maku.

10. Yumanyi yafumini mukuditaadeka kwaPawulu niBaranaba?

10 Hela chochu, Baranaba wafwilileña chikupu kumusenda Maku. Ilaña Pawulu wakeñeleña wanyi. Yilwilu 15:39 yahosha nawu: “Hamuloña wachumichi, atachikili kutaadeka chikupu chakwila adaambwili nikudaambula.” Baranaba wayili nambopolu kumukala wawu hachitutu chaKipirosi nawa wamusendeli Maku. Pawulu watwalekelihu nalwendu lwindi. Mukanda waYilwilu wahosha nawu: “Pawulu watondeli Silasi nawa wanyamukili nakuya hanyima yakwila amanakwindi anamulombeliku dehi kudi Yehova nawu yamumwekesheli luwi lwindi lwasweja.” (Yilw. 15:40) Muwuyedi wawu “ahitili muSiriya nimuSilisiya nakukolesha yipompelu.”—Yilw. 15:41.

11. Yilwilwinyi yinateli kutukwasha hakwila tubuli kudihela haya nyaaka mulwetu hela namuntu wunatuhukeshi?

11 Iyi nsañu yatwanukishaña hohu hakubula kuwanina kwetu. APawulu naBaranaba ayitondeli kwikala añimenu ezanvu dalombolaña. Hadaha Pawulu wenjili nakwikala membala wamunidi izanvu mukuhita kwampinji. Hela chochu, haniyi mpinji, kubula kuwanina kwakojejeli aPawulu naBaranaba kutaadeka. Komana chumichi chaletesheli adiheli haya nyaaka? Hela chakwila adiña awanina wanyi, aPawulu naBaranaba adiña amayala adizoza, adiña nayitoñojoka yaKristu. Chakadi nikujina, chimwahitili mpinji amwekesheli yilwilu yawakaKristu nawa adanakeneni. (Efwe. 4:1-3) Chimwahitili mpinji, Pawulu naMaku azatilili hamu nyidimu yikwawu yamukuloñesha.a—Kol. 4:10.

12. Yilwilwinyi yatela kwikala nawakulumpi makonu hakwimbujola Pawulu niBaranaba?

12 APawulu naBaranaba aditaadekeli chikupu hanidi ifuku, ilaña dichayilukiliwu wanyi. Baranaba amwilukili nawu wadiña namuchima wawuwahi nawa wachisambu chakwila amuteneneña wanyi nejina dindi dadeni daYosefu, apostolu amutumbili nawu Baranaba, chaya mukwila nawu “Mwana kaNkundeji.” (Yilw. 4:36) Pawulu niyena amwilukili nawu wamwovu nawa wadiña nakukeña. (1 Tes. 2:7, 8) Hakumwimbujola Pawulu naBaranaba, akulumpi akaKristu ejima makonu, kushilahu niankoñi añinza, atela kuzata nañovu kulonda ekali adizoza nikukeña akwawu akulumpi kushilahu ninyikoku yejima.—1 Pet. 5:2, 3.

“Amuhamekeleña Kudi Anakwindi” (Yilwilu 16:1-3)

13, 14. (a) Timotewu wadiña hinyi, nawaPawulu wamuwanini mpinjinyi? (b) Chumanyi chakojejeli Pawulu amwiluki Timotewu? (c) Mudimwinyi watambwililiyi Timotewu?

13 Halwendu lwaPawulu lwawumishonali lwamuchiyedi wayili munkambi yaRoma yaÑalija, mwadiña yipompelu yantesha. Nkumininaku “ashikili kuDeribi nikuLisitira.” Mukanda waYilwilu watwalekahu nawu: “Kambanji wejina daTimotewu dikwadiñayi, mwana kamumbanda kaYudeya wetiya ilaña tata yindi wadiña kaGiriki.”—Yilw. 16:1.b

14 Chinamwekani neyi Pawulu wadimweni nachisaka chaTimotewu hendeleliyi idi iluña muchaaka cha 47 C.E. Ilaña hanilu lwendu henohu munahiti yaaka yiyedi hela yisatu, Pawulu namumoni kansi weyala Timotewu. Muloñadi? Muloña Timotewu “amuhamekeli kudi anakwindi.” Bayi neyi amuhamekeli kudi anakwindi amunawa maluña mwashakamineñayi hohuku ilaña yilwilu yindi yayiwahi yashikili nikuyipompelu yikwawu. Mukanda waYilwilu walumbulula nawu amanakwetu muLisitira niIkoniyumu, hadiña makilomita 30, ahosheliwu nsañu yayiwahi hadi iwu mukwenzi. (Yilw. 16:2) Chayilombweliwu kudi spiritu yajila, akulumpi amwinkeli kansi Timotewu mudimu walema wakuyikwasha aPawulu naSilasi mumudimu wawu wakwenda.—Yilw. 16:3.

15, 16. Yilwilwinyi yadiñayi nayu Timotewu yaletesheli ekali nejina dadiwahi?

15 Chumanyi chakojejeli Timotewu kwikala nejina dadiwahi henohu wuchidi kansi? Komana hikubabala kwadiñayi naku, indi kwiji mmwekenu yakumujimba, tahindi wadiña nawuswa wakwila mwenimu? Kakavulu antu atiyaña kuwaha neyi muntu wudi naniyi yuma. Nikaprofwetu Samweli mpinji yimu watalileña antu kumesu. Hela chochu, Yehova wamwanukishili nindi: “Muloña chamonañayi muntu hidichamonañayi Nzambiku, muloña muntu wamonaña hanji yamujimba, ilaña Yehova wamonaña mumuchima.” (1 Sam. 16:7) Hayuma yejima, Timotewu amwilukili nejina dadiwahi kudi akwawu akaKristu muloña wayilwilu yindi yayiwahi.

16 Chimwahitili yaaka yayivulu, kapostolu Pawulu wahosheli hayilwilu yimu yayiwahi yadiñayi nayu Timotewu. Pawulu wamulumbulwili Timotewu nindi, hafwilileña yuma yakuditiyisha yomweni kuwahaku, wadiña nakukeña kwakudihana nawa wadikitileña chikupu munyidimu yaWanta. (Fwili. 2:20-22) Timotewu cheñi amwilukili nawu wadiña “nachikuhwelelu . . . chakadi wunfwikiji.”—2 Tim. 1:5.

17. Atwansi makonu anateli kumwimbujola ñahi Timotewu?

17 Makonu, atwansi amavulu amwimbujolaña Timotewu kuhitila mukwikala nayilwilu yayiwahi. Dichi atuñaña ijina dadiwahi naYehova ninawakwawu antu, iku achidi atwansi. (Yish. 22:1; 1 Tim. 4:15) Hiyekala nachikuhwelelu chawunfwikijiku, kuhitila mukwila aha hiyamanakwetu aha hiyantu akwituña. (Mas. 26:4) Nawa chafumañamu, atwansi amavulu, kufwana Timotewu, azataña mudimu walema muchipompelu. Akoleshaña antu ejima amukeña Yehova adiwu nawu neyi ashikahu kwikala akakushimwina ansañu yayiwahi nawa mukuhita kwampinji adihana aweni kudi Yehova nakupapatishewa!

“Kwikala naChikuhwelelu Chakola” (Yilwilu 16:4, 5)

18. (a) Kukoolekanyi kwadiña naPawulu niTimotewu hampinji yakalakeleñawu wunkoñi wañinza? (b) Nawa yumanyi yafuminimu?

18 Pawulu naTimotewu azatilili hamu hadi yaaka yayivulu. Awa ankoñi endaña azatili nyidimu yayivulu neyi chayilejeliwu kudi izanvu dalombolaña. Bayibolu yashimuna nawu: “Chahitileñawu munyisumba, alejeleña antu nshimbi jakasiliwu apostolu niakulumpi adiña muYerusalema nawu ajovwahileña.” (Yilw.16:4) Chinamwekani neyi yipompelu yalondeleli wunlomboli wafumini kudi akulumpi niapostolu muYerusalema. Nawa chuma chafumini mukwovwahila kwawu, “yipompelu yatwalekelihu kwikala nachikuhwelelu chakola nawa antu avulilileñaku hefuku-hefuku.”—Yilw.16:5.

19, 20. Muloñadi akaKristu chatela kovwahilawu “owu anakulombola”?

19 Munjila yoyimu, aYinsahu jaYehova makonu adiluñishaña nkisu jajivulu hamuloña wakwovwahila wunlomboli kudi “anakulombola mukachi” kawu. (Heb. 13:17) Chineli yuma mukaayi yinakuhimpika mpinji yejima, chalema nankashi akaKristu ejima kudaña yakuda yakuspiritu yinakuloñeshawu kudi “nduñu wamaana nikashinshi.” (Mat. 24:45; 1 Kor. 7:29-31) Neyi twilaña mwenimu chikutukiña kuwubanji wakuspiritu nawa chikutukwasha kutwalekahu kwikala akadi ihuji mukanu kaayi.—Yak. 1:27.

20 Eña, akulumpi muchipompelu chawakaKristu makonu, kushilahu niIzanvu Dalombolaña awanina wanyi, neyi chadiña aPawulu, Baranaba, Maku, niakulumpi awayishewa adiña muyaaka nkulakaji yakusambila. (Rom. 5:12; Yak. 3:2) Ilaña chineli Izanvu Dalombolaña dalondelaña chikupu Izu daNzambi nikulondela njila yashiliwu apostolu, twatela kuyikuhwelela chikupu. (2 Tim. 1:13, 14) Chafumañamu, yipompelu yakolelañaku nawa ekalaña nachikuhwelelu chakola.

TIMOTEWU WADIHANINI “KUTWALA NSAÑU YAYIWAHI HAMBIDI”

Timotewu wadiña nakumukwasha nankashi kapostolu Pawulu. Chazatililiwu hamu awa amayala ayedi hadi yaaka 11, Pawulu wasonekeli kutalisha hadi Timotewu nindi: “Muloña hinukwetihu muntu mukwawu wudi namuchima neyi yena wukwakamena chikupu yuma yinakuyakamishaku. . . . Enu muneluki wunsahu wadishimwininiyi yomweni nindi, neyi mwana wunakukalakela hamu natata yindi, niyena dichakalakeliyi hamu nanami hakutwala nsañu yayiwahi hambidi.” (Fwili. 2:20, 22) Timotewu wadihanini kushimwina nsañu yayiwahi, chakwila amukeñeli kudi Pawulu nawa welili chuma chitwatela kudizilaku.

Timotewu.

Chinamwekani neyi Timotewu wakulili muLisitira, tata yindi hikaGiriki nawa mama yindi hikaYudeya. Kufuma tuhu kuwukeki, Timotewu amudizishili Nsona kudi mama yindi Yunisi ninkaaka yindi Lowisi. (Yilw. 16:1, 3; 2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Wejima wawu kushilahu niTimotewu, chinamwekani neyi ekalili akaKristu hampinji yayendeleliyi Pawulu kumukala wawu.

Chimwahitili yaaka hafuntiliyi Pawulu, hadaha Timotewu wadiña nayaaka 20 “nawa amuhamekeleña kudi anakwindi muLisitira nimuIkoniyumu.” (Yilw. 16:2) Spiritu yaNzambi yoneneni “wuprofwetu” wahosheleña hadi kansi weyala, nawa kwesekeja naniwu wuprofwetu, Pawulu niakulumpi amuhamekeli nawu Timotewu azati mudimu walema. (1 Tim. 1:18; 4:14; 2 Tim. 1:6) Watachikili kuzatila hamu naPawulu mumudimu windi wawumishonali. Timotewu washili chisaka chawu, nawa ateleli cheñi kumwalamisha kuchina wakenda kuhukesha aYudeya.—Yilw. 16:3.

Timotewu wayili kumaluña amavulu. Wayili nakushimwina naPawulu niSilasi muFwilipi, naSilasi kuBereya, kuhiñahu wayili nkawindi kuTesalonika. Chadibulakeniwu cheñi naPawulu muKorinda, Timotewu waleteli nsañu yayiwahi yakukeña nikushinshika kwamwekesheliwu aTesalonika hela chakwila amweneña kukala. (Yilw. 16:6–17:14; 1 Tes. 3:2-6) Pawulu chatambwililiyi nsañu yakala iku wudi muEfwesesa kutalisha hadi antu amuKorinda, wafwilileña kumutemesha Timotewu kuKorinda. (1 Kor. 4:17) Hadiñayi Pawulu kuEfwesesa, watemesheli aTimotewu naErasitusi kuMasidoniya. Ilaña hampinji yayisonekeleleñayi Pawulu aRoma, Timotewu wadiña nindi muKorinda. (Yilw. 19:22; Rom. 16:21) Awa himaluña amu endeliyi Timotewu nakushimwina nsañu yayiwahi.

Timotewu watela watiyileña woma mudimu wamwinkeliwu, muloña Pawulu wamukolesheli nindi: “Bayi witeja muntu hela wumu adiwuli wukwenzi weyiku.” (1 Tim. 4:12) Ilaña Pawulu wamukuhweleli Timotewu nakumutemesha muchipompelu mwadiña kukala nindi: “Akonkomweni antu amakwawu aleki kutañisha ntañishilu yacheñi.” (1 Tim. 1:3) Pawulu wamwinkeli cheñi Timotewu wuswa wakutonda akulumpi niankoñi akuzatila muchipompelu.—1 Tim. 5:22.

Yilwilu yayiwahi yaTimotewu yamutiyishileña kuwaha Pawulu. Nsona jashimuna nawu iwu kansi weyala adikundili nindi, wadiña washinshika, ibwambu wukweti kukeña, neyi mwana. Pawulu wasonekeli nindi wanukili madilu aTimotewu, wafwilileña kumumona nawa wamulombeleliku. Kufwana tata yawantu wunakwakamena, Pawulu wamulejeli Timotewu kutalisha ‘hakukatakata,’ hadaha kukatakata mwivumu.—1 Tim. 5:23; 2 Tim. 1:3, 4.

Mpinji yamukasiliwu Pawulu muRoma, Timotewu wadiña nindi. Hadi mpinji yayilehi, Timotewu niyena wadiña mukaleya hamu naPawulu. (Fwile. 1; Heb. 13:23) Awa amayala adikeñeli chikupu, dichi Pawulu chelukiliyi nindi wudi kwakwihi nakufwa, wamusonekeleli Timotewu nindi: “Zataku nañovu winzi swayi kudi ami.” (2 Tim. 4:6-9) Bayibolu yashimuna wanyi neyi Timotewu wenjili swayi nakumumona muntu akeñeliyi nawa wamukwashileña.

MAKU WAZATILI NYIDIMU YAYIVULU

Nsañu Yayiwahi yaMaku yashimuna nawu antu amukwatili Yesu akeñeleña cheñi kukwata “kansi weyala” wasopokeli “nakutemuka nzekesi.” (Maku 14:51, 52) Chineli Maku, elukawu cheñi nawu Yowanu Maku, diyi wasonekeli iyi nsañu, mukwenzi weyala watela wasonekeleña hadi yomweni. Neyi dimu, Maku watela wadimwenihu naYesu.

Maku nakutiyilila yinakuhoshayi kashinakanji.

Chimwahitili yaaka 11, hampinji yayikabishileñawu akaKristu kudi Herodi Agiripa, “antu amavulu” amuchipompelu chamuYerusalema apompeleli mwitala daMariya, mama yaMaku nakulomba. Kapostolu Petulu wayili kunidi itala hamufumishiliwu mukaleya muchihayamisha. (Yilw. 12:12) Hadaha Maku wakulilili munidi itala mwenjili nakupompelawu akaKristu. Chakadi nikujina, ayilukili atumbanji twaYesu akusambila nawa amukwashili.

Maku wazatili chikupu nawakulumpi amuyipompelu yawakaKristu yakusambila. Neyi chitweluka mudimu windi watachi wazatiliyi, wadiña wakuzatila hamu namusonyindi Baranaba nikapostolu Pawulu muAntiyoki yakuSiriya. (Yilw. 12:25) Chelili aBaranaba naPawulu ayi halwendu lwawu lwawumishonali lwatachi, Maku wayili nawu katachi, kuKipirosi kufumahu kuAsia Minor. Kufuma kweniku, Maku wafuntili kuYerusalema nawa tweluka wanyi chaletesheli. (Yilw. 13:4, 13) Hanyima yakwila aBaranaba naPawulu anambokelimu hamuloña waMaku, neyi chashimuna yilwilu kapetulu 15, Maku naBaranaba atwalekelihu namudimu wawu wawumishonali muKipirosi.—Yilw.15:36-39.

Chinamwekani neyi wejima wawu amanishili kukala kwawu muloña mu 60 hela 61 C.E., Maku wazatileña naPawulu, haniyi mpinji muRoma. Pawulu akasiliwu muniwu musumba, wasonekeleli chipompelu chamuKolosi nindi: “Arisitaka mwatukasilawu hamu mukaleya, niMaku musonya Baranaba (owu ayilejeliwu nawu mukamutambwili chiwahi neyi enza kudi enu).” (Kol. 4:10) Dichi Pawulu watoñojokeleña kumutemesha Yowanu Maku kufuma kuRoma ayi kuKolosi nakukolesha chipompelu kweniku.

Mpinji yimu hakachi ka 62 na 64 C.E., Maku wazatiliku nakapostolu Petulu muBabiloni. Neyi chashimunawu mukapetulu 10 kanonu mukanda, adikundili chikupu, muloña Petulu wamutena mukwenzi weyala nindi “mwanami Maku.”—1 Pet. 5:13.

Nkumininaku, kukamwihi na 65 C.E. hamukasiliwu kapostolu Pawulu kamuchiyedi muRoma, wamusonekeleli Timotewu, wadiña muEfwesesa nindi: “Wakenzi naMaku kunu, muloña yena wankwashaña chikupu mumudimu.” (2 Tim. 4:11) Chakadi nikujinoka, Timotewu wetejeli nawa wafumini kuEfwesesa nakufunta kuRoma. Dichaletesheli iwu iyala amuhameki nankashi kudi Baranaba, Pawulu niPetulu!

Mudimu wasweja wadiña naMaku himudimu wakumonenena kudi Yehova kusoneka Nsañu Yayiwahi. Antu amakwawu ahoshaña nawu nsañu yayivulu yasonekeliyi Maku wayifumishili kudi Kapostolu Petulu. Chuma chinakumwekesha nawu diimu, muloña Maku wasonekeli nsañu yatela kushimuna muntu wadiñaku, chidi neyi Petulu. Hela chochu, chinamwekani neyi Maku wasonekeli mukanda waNsañu Yayiwahi muRoma, bayi muBabiloni hadiñayi naPetuluku. Maku wazatishili mazu achiLatini amavulu nawa wabalumwini mazu achiHeberu adi kubula kutiyawu antu abulili kwikala aYudeya, dichi chinamwekani neyi wayisonekelili antu akunyuza.

a Talenu chikasha chinakwila nawu “Maku Wazatili Nyidimu Yayivulu,” hefu 118.

b Talenu chikasha chinakwila nawu “Timotewu Wadihanini ‘Kutwala Nsañu Yayiwahi Hambidi,’” chidi hefu 121.

    Lunda Publications (2006-2025)
    Fumenumu
    Iñulenu
    • Lunda
    • Inkenuhu akwenu
    • Hakusetiñila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nshimbi Jakulondela
    • Nshimbi Jakujinda
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Iñulenu
    Inkenuhu akwenu