CHIBAABA CHAKUDIZA 50
KAMINA 135 Yehova nindi Eyi: “Mwanami, ikalaku namaana”
Enu Anvwali, Kwashenu Mwanenu Kukolesha Chikuhwelelu Chindi
“[Ilukenu] nkeñelu yaNzambi yayiwahi, yetejayi nawa yawanina chikupu.”—ROM. 12:2.
TUKUDIZA
Nsañu yinateli kukwasha anvwali kuhanjekaña chiwahi namwanawu nikumukwasha kumukuhwelela chikupu Nzambi niBayibolu.
1-2. Anvwali anateli kwila ñahi neyi mwanawu ayihula malwihu hayuma yamuBayibolu yitwakuhwelela?
ENU AMAVULU mukwiteja nenu kwikala nvwali himudimu weneni. Neyi mudi nvwali, tunakuyisakilila chimunakuzata nañovu kukwasha mwanenu kwikala nachikuhwelelu chakola. (Kuhit. 6:6, 7) Mwanenu chikukulañayi, nateli kutachika kwihula malwihu akala hayuma yamuBayibolu yitwakuhwelela, kushilahu niNshimbi jamuBayibolu.
2 Hakusambila, munateli kwakama namalwihu anakwihulayi mwanenu. Hadaha malwihu anakwihulayi anateli kuyiletesha kutachika kutoñojoka nenu chikuhwelelu chindi chinatachiki kuzeya. Hela chochu, chalala chidi chakwila nawu, anyana chinakukulawu atela kwihula malwihu kulonda akoleshi chikuhwelelu chawu. (1 Kor. 13:11) Dichi himwatela kwakamaku. Mwatela kumona malwihu ejima anakwihulayi mwanenu chakufuma hamuchima hayuma yitwakuhwelela nenu hinjila yinateli kumukwasha kutachika kutoñojoka chiwahi.
3. Yumanyi yitukuhanjekahu muchinu chibaaba?
3 Muchinu chibaaba, tukuhanjeka anvwali chinateli kukwashawu mwanawu hela anyanawu (1) chinateliwu kukolesha chikuhwelelu chawu awenawu, (2) chinateliwu kulemesha Nshimbi jamuBayibolu, nawa (3) chinateliwu kuhakwilaku yuma yakuhwelelawu. Chitukuhanjekaña hayumiyi, tukushinshika cheñi chawahila malwihu ehulañawu anyana niyuma yatela kwila chisaka yinateli kukwasha anvwali kuhosha hayuma yitwakuhwelela etu akaKristu.
KWASHENU MWANENU KUKOLESHA CHIKUHWELELU CHINDI
4. Malwihwinyi anateli kudihulayi mwana, nawa muloñadi?
4 Anvwali akaKristu eluka nawu kumukuhwelela Nzambi bayi neyi hichuma chaswanañayi mwanaku. Himwavwalikili nachikuhwelelu mudi Yehovaku. Nimwanenu kanyama yowu chombu. Mukuhita kwampinji, mwanenu nateli kutachika kudihula malwihu adi neyi: ‘Neluki ñahi nami Nzambi wekala kwoku? Komana mwamweni nateli kukuhwelela chahosha Bayibolu?’ Kafwampi, yatukoleshaña nawu tuzatisheña ‘wuswa wetu wakutoñojoka nikweseka yuma yejima.’ (Rom. 12:1; 1 Tes. 5:21) Hanu dinu, munateli kumukwasha ñahi mwanenu kukolesha chikuhwelelu chindi?
5. Yumanyi yatela kwilawu anvwali hakwila akwashi mwanawu kukuhwelela Bayibolu? (ARoma 12:2)
5 Mukwashenu mwanenu awani wunsahu wamwekeshaña nawu yuma yatañishaña Bayibolu yalala. (Tañenu ARoma 12:2.) Neyi mwanenu ehula malwihu, zatishenu iyi mpinji kumuleja chakuwana ñakwilu kuzatisha yitwa yetu yakusandujola nachu, chidi neyi Chitwa Chakukwasha aYinsahu jaYehova haKusandujola Nsañu. Chakutalilahu, munateli kumukwasha kusandujola yibaaba nimavidiyo anateli kumukwasha kukuhwelela nawu Bayibolu bayi neyi himukanda asonekawu kudi antuku. Ilaña, ‘hiIzu daNzambi.’ (1 Tes. 2:13) Chakutalilahu, nateli kusandujola hamusumba wakushankulu wawaAsiriya waNiniva. Kunyima, antu amakwawu ataadikishaña nsañu yamuBayibolu ahosheli nawu musumba waNiniva wadiñaku wanyi. Ilaña muma 1850, akakusandujola avumbwili yuma yamwekesheleña nawu iwu musumba awujilumwini, wunsahu wamwekesheli nawu nsañu yamuBayibolu yalala. (Zef. 2:13-15) Neyi nakukeñelahu nsañu yikwawu yinakumwekesha nawu wuprofwetu wamuBayibolu wahosha hakujilumuka kwaNiniva washikijeweli, nateli kutaña chibaaba chinakwila nawu “Komana Mweluka?” chidi muKaposhi Kakutalila kaNovember 2021. Neyi esekejaña yuma yadizañayi munyikanda yetu nayinadiziyi mumaencyclopedia nimunyikanda yikwawu yakuhwelelawu, mwanenu wukwikala nawunsahu walala wukumuletesha akuhweleli chikupu muyuma yahosha Bayibolu.
6. Anvwali anateli kumusañumuna ñahi mwanawu azatisheña wuswa wakutoñojoka? Shimunenu chakutalilahu. (Talenu cheñi mwevulu.)
6 Musañumunenu mwanenu azatisheña wuswa windi wakutoñojoka. Anvwali akweti mpinji yashiyashana yakuhanjekelamu namwanawu nsañu yamuBayibolu hela yuma yatela kwilayi hakwila amukuhweleli Nzambi. Munateli kumudizisha mwanenu haniyi yuma neyi mwendela maluña adi neyi muziyamu, maluña kwatumbawu jinkenu, hela kasanji kamutayi kawaYinsahu jaYehova. Chakutalilahu, neyi muya mumuziyamu hela neyi munakuyitalila havidiyo, munateli kumulumbulwila mwanenu nsañu yakunyaaka yamwekeni hela yuma yakubaza yinateli kumukwasha kukuhwelela nindi Bayibolu yoloka. Komana mwanenu weluka nindi ijina daNzambi dawanikaña helola dinashakami yaaka 3,000 datenañawu nawu Moabite Stone (Ilola dawaMowabi)? Ilola dadeni daMoabite Stone dekala muLouvre Museum muParis, France. Cheñi, ilola dachifwikija daMoabite Stone dekala mumuziyamu yahoshaña nawu “Bayibolu niIjina daNzambi” yekala haKasanji Keneni muKaayi kawaYinsahu jaYehova muWarwick, New York. Ilola daMoabite Stone damwekeshaña nawu Mwanta Mesha wakuMowabi wadikañili naIsarela. Chumichi chinesakani nachahosha Bayibolu. (2 Anya. 3:4, 5) Neyi mwanenu adimwena namesu kapu yuma yinakumwekesha nawu Bayibolu yalala nawa yoloka, chikuhwelelu chindi chikukolelaku.—Esekejenu 2 Kushindulula 9:6.
Komana kwila mukwasha mwanenu kuzatisha wuswa wakutoñojoka kuhitila mukumuleja yuma yidi mumuziyamu nehi? (Talenu paragilafu 6)
7-8. (a) Yumanyi yitwadizilaña kulubanji lutwamonaña muyileñaleña ninjila mwayileñelawu? Shimunenu chakutalilahu. (Talenu cheñi mwevulu.) (b) Malwihwinyi anateli kumukwasha mwanenu kumukuhwelela chikupu Nleñi?
7 Mukwashenu mwanenu atoñojokeña hayileñaleña. Hampinji yimunayi nakwenda mumasaña, mulumbulwilenu mwanenu kulonda amoni njila jakuhayamisha mwaleñelawu yuma yikwawu. Muloñadi? Muloña njila mwaleñelawu iyi yuma yamwekeshaña nawu muntu wayileña wukweti maana nikashinshi. Chakutalilahu, hadi yaaka yayivulu asayantisiti anasandujolihu nankashi hayileñaleña yaleñawu munjila yadijiñajiña. Sayantisiti wejina daNicola Fameli walumbulwili nindi neyi muchinda yuma yadijiñajiña muyileñaleña yikwawu, mukuwana nenu mudi yuma yikwawu yadijiñajiña. Iyi yuma yadijiñajiñaña ayitenaña nawu Fibonacci sequence. Tunateli kuyimona muyileñaleña yambokamboka, chidi neyi nyilalanji, mayazwa añoñi, mafu anyitondu nimusanifulawa.a
8 Mwanenu chikudizilañahu nsañu yikwawu hasayansi kushikola, wukwiluka nshimbi jahosha hanjila jaleñelamu yuma yayivulu. Chakutalilahu, nyitondu yayivulu yakulaña nakwikala nanyitayi yamaneni, kuhiñahu yikala nanyitayi yanyanya, nkumininaku yikala nanyitombu. Ichi chuma dichamwekanaña nimuyileñaleña yikwawu yayivulu. Hanu dinu hinyi washiliku nshimbi jaleteshaña iyi yileñaleña yituñiki muniyi njila yakuhayamisha? Hinyi waleñeli iyi yileñaleña? Neyi mwanenu atoñojokaña chikupu hamalwihu amuchidiwu, chikumukwasha kukuhwelela nankashi nawu Nzambi diwaleñeli yuma yejima. (Heb. 3:4) Mpinji jikwawu, munateli kumwihula ilu lwihu nenu, “Neyi Nzambi diyi watuleñeli, wunakutoñojoka wanyi neyi chidi hohu chiwahi kukunkulula netu diyi watwinka niwunlomboli wawuwahi watukwashaña kwikala namuzañalu?” Kuhiñahu mukumuleja nenu iwu wunlomboli wekala muBayibolu.
NASA, ESA, niHubble Heritage (STScl/AURA)-ESA/Hubble Collaboration
Hinyi waleñeli yileñaleña munjila yalubanji nawa yakuhayamisha? (Talenu maparagilafu 7-8)
MUKWASHENU ALEMESHEÑA NSHIMBI JAMUBAYIBOLU
9. Muloñadi mwanenu chinateliyi kwihula malwihu hachichalemena kulondela nshimbi jamuBayibolu?
9 Neyi mwanenu nakwihula malwihu hachichalemena kulondela nshimbi jamuBayibolu, ilukenu chinaleteshi ehuleña owu malwihu. Komana mwamweni nakukaana nshimbi jamuBayibolu, tahindi kukala kudi kwakwila nawu neyi nakuhosha nawakwawu chamukalilaña kuhakwilaku yuma yakuhwelelayi? Hichikweti muloña nakukala kukwetiyiku, munateli kumukwasha mwanenu kulemesha nshimbi jamuBayibolu kuhitila mukudiza nindi mumukanda waMunateli Kwikala naMuzañalu Haya Nyaaka!b
10. Munateli kumukwasha ñahi mwanenu kutoñojoka hawubwambu wukwetiyi naYehova?
10 Mukwashenu mwanenu kulonda alemesheña wubwambu wukwetiyi naYehova. Chimukudizaña Bayibolu namwanenu, mukwashenu kutiyishisha kuhitila mukuzatisha malwihu niyakutalilahu yekala mumukanda waMunateli Kwikala naMuzañalu Haya Nyaaka! (Yish. 20:5) Chakutalilahu, kudiza 8 kwamwesekeja Yehova nebwambu wamuwahi wunakutuleja yuma yinateli kutukiña nikutukwasha. Hanyima yakuhanjeka ha 1 Yowanu 5:3, munateli kumwihula nenu, “Chituneluki netu Yehova hiIbwambu wamuwahi, twatela kumonaña ñahi yuma yatulejañayi nindi twileña?” Lwihu lwamuchidiwu lunateli kumwekana neyi lwapela, ilaña neyi mumwihula mwanenu, lunateli kumukwasha kwiluka nawu Yehova watwinkaña nshimbi muloña watukeña.—Isa. 48:17, 18.
11. Munateli kumukwasha ñahi mwanenu kulemesha yishina yamuBayibolu? (Yishimu 2:10, 11)
11 Hanjekenu kuzatisha yishina yamuBayibolu chikwatukwashaña. Neyi munakutaña Bayibolu hela nsona yefuku hamu, hanjekenu yishina yamuBayibolu chiyinakwashi chisaka chenu. Chakutalilahu, komana mwanenu wamonaña chichawahila kuzata nañovu nikwikala washinshika? (Heb. 13:18) Munateli kukonkomwena cheñi kuzatisha yishina yamuBayibolu chikwatukiñaña kumujimba nimuyitoñojoka. (Yish. 14:29, 30) Kuhanjeka hayishina yamuchidiwu kunateli kumukwasha mwanenu kulemesha chikupu kufumba kwamuBayibolu.—Tañenu Yishimu 2:10, 11.
12. Tata yawantu wumu wakwashaña ñahi mwanindi kulemesha yishina yamuBayibolu?
12 Steve, tata yawantu wakuFrance, walumbulwili yena niñodindi chamukwashañawu mwanawu kampululu, Ethan, kwiluka nindi Yehova watwinkaña nshimbi muloña watukeña: “Twamwihulaña malwihu adi neyi, ‘Muloñadi Yehova chakeñelañayi nindi tulemesheña ichi chishina? Chumichi chinakumwekesha ñahi nawu watukeña? Chumanyi chinateli kumwekana neyi wubula kwovwahila ichi chishina?’” Kuhanjeka muniyi njila kwamukwashaña Ethan kulemesha nshimbi jaYehova. Steve wabombelelihu nindi: “Twafwilaña kumukwasha Ethan kumona nawu muBayibolu mwekala maana abadika maana awantu.”
13. Anvwali anateli kudizisha ñahi anyanawu kuzatisha yishina yamuBayibolu? Shimunenu chakutalilahu.
13 Mudizishenu mwanenu kulonda azatisheña yishina yamuBayibolu. Njila yimu mumunateli kwilila mwenimu himpinji yakwila neyi mwanenu anamwinki mukanda wakutaña kushikola. Hadaha mukanda wunateli kuleta yitoñojoka yakwila nawu chidi hohu chiwahi kwimbujola antu elaña yuma yatama hela azuwa. Munateli kumukwasha mwanenu kutoñojoka hayilwilu yidi nanowu antu nachahosha yishina yamuBayibolu. (Yish. 22:24, 25; 1 Kor. 15:33; Fwili. 4:8) Chumichi chikamukwasha kushimwina ntañishi yindi niakwawu akashikola hampinji yikahanjekañawu hanowu mukanda.
MUKWASHENU MWANENU AHAKWILEÑAKU CHALALA
14. Nsañu yamuchidinyi yinateli kumuchiinisha kansi mukaKristu, nawa muloñadi?
14 Atwansi akaKristu mpinji jikwawu chayikalilaña kuhamuka kuhakwilaku yuma yakuhwelelawu. Anateli kutiya woma kulumbulula neyi atachika kutaña hansañu yakwila nawu yuma yasefukili yayeni. Muloñadi? Antañishi jawu anateli kuhosha nawu nsañu yahosha nawu yuma yadisefukilili yayeni hichuma chelukawu nawu chalala. Neyi mudi nvwali, munateli kumukwasha ñahi mwanenu kwikala wahamuka nakuhakwila yuma yakuhwelelayi?
15. Yumanyi yinateli kumukwasha mukaKristu wakansi kukuhwelela chikupu muyuma yakuhwelelayi?
15 Mukwashenu mwanenu ekali wahamuka kuhakwilaku yuma yakuhwelelayi. Mwanenu hatela kutiya nsonyiku muloña waluka chalala hayileñaleña. (2 Tim. 1:8) Muloñadi? Muloña asayantisiti amavulu niwena eluka nawu yuma hiyadisefukilili hohu yayenayu mukukasumwisha hela chamaposuku. Amonaña nawu muntu waleñeli iyi yuma watela kwikala muntu wamaana. Chafumañamu, etejaña wanyi ntañishilu yakwila nawu yuma yadisefukilili yayeni, yavula kutañishawu kumashikola mukaayi kejima. Mwanenu nateli kukolesha chikuhwelelu chindi neyi atoñojokaña hayuma yaletesheli amanakwetu niahela amakwawu kukuhwelela nawu yuma ayileñeli.c
16. Anvwali anateli kukwasha ñahi mwanawu kuhakwilaku yuma yakuhwelelayi mudi Nleñi? (1 Peter 3:15) (Talenu cheñi mwevulu.)
16 Mukwashenu mwanenu ahakwileñaku yuma yakuhwelelayi mudi Nleñi. (Tañenu 1 Petulu 3:15.) Munateli kuhanjekela hamu nindi chibaaba chidi ha jw.org chinakwila nawu “Koleshenu Chikuhwelelu Chenu Mudi Nleñi” muKaposhi Kakutalila kaAugust 15, 2021. Hanjekenu namwanenu njila yinamoniyi nindi yinateli kumukwasha kukwasha antu kutiyishisha chalala kutalisha hadi Nleñi. Mwanukishenu nenu watela wanyi kuditaadikisha nawakwawu akashikola. Mukoleshenu azatisheña njila yapela neyi kudi aneteji kuhanjeka nindi. Chakutalilahu, mukwawu mukashikola nateli kuhosha nindi: “Nakuhwelela hohu yuma yinamonaña, bayi Nzambi inabulaña kumonaku.” MukaKristu wakansi nateli kumwakula nindi: “Fwikijaku wunakwenda mwisaña kwakulehi nakwashakamaña antu nawa wuwana ishima dakutuña chiwahi namalola. Wukukunkulula neyidi? Neyi odu ishima dinakumwekesha nawu kudi muntu wadipundili, dikwila nawu niyuma yamwiwulu niyahamaseki kudi muntu wayileñeli!”
Zatishenu njila yapela hampinji yimunakuyileja akwenu yuma yimwakuhwelela (Talenu maparagilafu 16-17)d
17. Anvwali anateli kumukolesha ñahi mwanawu kwikalaku nampinji yakuhanjeka nawakwawu chalala chamuBayibolu? Lumbululenu.
17 Mukoleshenu mwanenu ekaleñaku nampinji yakulejaku antu chalala chamuBayibolu. (Rom. 10:10) Munateli kwesekeja chazatañayi nañovu kuhanjeka nawantu hayuma yakuhwelelayi nachuma chakeñekaña hakwila mwana wanyanya adizi kwenda. Wasambilaña kwimena, kuhiñahu hakwenda chovu-chovu. Munjila yoyimu, mukaKristu wakansi nateli kuzatisha njila yapela neyi nakushimwina yuma yakuhwelelayi kudi akwawu. Chakutalahu, nateli kumwihula mukwawu mukashikola nindi: “Komana wuneluki neyi mainjiniya asombololaña yileñaleña? Lekaku nikutalishiku vidiyo yayiwahi.” Hanyima yakumutalisha vidiyo yidi hamavidiyo adi namutu nawu Komana Achileñeli? nateli kuhosha nindi: “Neyi asayantisiti ayilemeshaña nayuma yatuñañawu yasombololañawu kuyileñaleña, hinyi atela kulemeshawu nankashi hanochu chuma chasombololañawu?” Kuhanjeka nindi muniyi njila kunateli kumusañumuna mukwawu kansi kwikala nampwila yakukeña kudizilahu yuma yayivulu.
TWALEKENUHU KUMUKWASHA MWANENU AKOLESHEÑA CHIKUHWELELU CHINDI
18. Anvwali anateli ñahi kutwalekahu kukwasha mwanawu kukolesha chikuhwelelu chindi mudi Nzambi?
18 Twashakamaña mukaayi mwenzala antu abula kumukuhwelela Yehova. (2 Pet. 3:3) Dichi, enu anvwali, hampinji yimunakudiza Bayibolu namwanenu, mukoleshenu asandujoleña hanyitu yinateli kumukwasha kulemesha chikupu Izu daNzambi ninshimbi jindi. Sañumunenu wuswa windi wakutoñojoka kuhitila mukuhanjeka nindi hayuma yashiyashana yaleñayi Yehova. Mukwashenu eluki wuprofwetu wamuBayibolu washikijewa dehi. Nawa chasweja kubadika, lombelenuña hamu namwanenu nawa mulombelenuñaku. Neyi mwila mwenimu, kuhwelelenu nenu Yehova wakayifweta chimwazataña nañovu kukwasha mwanenu kukolesha chikuhwelelu chindi.—2 Kushi. 15:7.
KAMINA 133 Difukulenu Kudi Yehova naWansi
a Neyi munakukeña kwilukilahu nsañu yikwawu, talenu ha jw.org vidiyo yinakwila nawu Ifyo Lesa Abumba Filanga Ubukata Bwakwe—Ifyo Ifyabumbwa Fimoneka.
b Neyi mwanenu wamanisha dehi kudiza mukanda waMunateli Kwikala naMuzañalu Haya Nyaaka! munateli kuhituluka nindi mukudiza kukwawu kudi muyibalu 3 ni 4, kwahosha hanshimbi jamuBayibolu.
c Talenu chibaaba chinakwila nawu “Why We Believe in a Creator” muAwake!, September 2006, nibroshuwa yaThe Origin of Life—Five Questions Worth Asking.
d KULUMBULULA MWEVULU : Chinsahu wakansi nakutalisha mukwawu mukashikola wunakukeña kutala vidiyo yidi hamavidiyo adi namutu wakwila nawu “Komana Achileñeli?”