Yehova Wukayikwasha
“Chakakamujokayi hakadidi nakuzeya Yehova wakamukwashaku.”—MASAMU 41:3.
1, 2. Nzambi welilidi kunyima, nawa makonu antu neyi anakati adihulaña nawudi?
NEYI mwakatahu dehi hadi mpinji yayilehi, hadaha mwadihwileña nenu, ‘Namba kakola?’ Indi kwiji ntaña yenu hela ibwambu denu wakata nawa munakujinoka neyi wamba kakola. Ejima wetu twakeñaña kwikala akola kumujimba. Twatañaña muBayibolu hadi antu adiña akata akeñeleña kwiluka neyi akakola. Chakutalilahu, Mwanta Ahaziya, mwana kaAhabi naYezebeli, wakeñeleña kwiluka neyi wukukola. Kuhiñahu, Mwanta Benihadadi waku Siriya wakatili nawa wehwileña neyi wukukola.—2 Anyanta 1:2; 8:7, 8.
2 Bayibolu yatulejaña cheñi nawu kunyima, mpinji yikwawu Yehova wokileña antu muchihayamisha nikuzatisha atuprofwetu indi kusañula afu. (1 Anyanta 17:17-24; 2 Anyanta 4:17-20, 32-35) Makonu, antu akata anateli kudihula neyi chakwila Nzambi wukuyikwasha.
3-5. Yumanyi yinateli kwilayi Yehova niYesu, nawa malwihwinyi itukuhanjeka?
3 Yehova wukweti ñovu yakubabesha muntu nayikatu nikuuka wakata. Wababesheli antu amakwawu nayikatu, chidi neyi Fwaro wamumafuku a Abarahama kuhiñahu Miriyami muhela aMosi. (Kutachika 12:17; Kuchinda 12:9, 10; 2 Samweli 24:15) Nawa wababesheli aIsarela “nayikatu yejima niyipupu” hampinji yabuliluwu kumwovwahila. (Kuhituluka 28:58-61) Yehova wakiñili cheñi antu jindi kuyikatu. (Kwidika 23:25; Kuhituluka 7:15) Amakwawu wayuukili. Chakutalilahu, wokili Yoba wadiña wakata chikupu kwakwihi nakufwa.—Yoba 2:7; 3:11-13; 42:10, 16.
4 Tweluka chikupu netu Yehova wukweti ñovu yakuuka akata. Yesu niyena wukweti ñovu yakuuka akata. Hadiñayi hamaseki, wokili antu adiña nambumba niakwachinkonya. Watonesheli amputamesu nawa wokili akata kalepa. (Tañenu Matewu 4:23, 24; Yowanu 9:1-7) Iyi yihayamisha yatukwashaña kuchiñeja yuma yikatwililayi Yesu mwituña dadiha. Hanoyu mpinji, “Mwenimbu hakahosha nindi Ami nakataku.”—Isaya 33:24.
5 Ilaña neyi tukata, tunateli kukuhwelela netu Yehova hela Yesu anateli kutuuka muchihayamisha? Yumanyi yitwatela kutoñojokahu neyi hitukutonda njila yakutuukilamu?
SHINDAMENENU HADI YEHOVA NEYI MWAKATA
6. Bayibolu yahosha nawudi hayihayamisha yakoñeluwu akwaKristu amumpinji yawapostolu?
6 Mumpinji yawapostolu, Yehova wawayishili akwaKristu naspiritu yindi yajila nawa amakwawu wayinkeli ñovu yakukoña yihayamisha. (Yililu 3:2-7; 9:36-42) Chakutalilahu, okileña akata nikuhosha mumadimi ashiyashana. (1 Akorinda 12:4-11) Ilaña chimwahitili mpinji iyi yihayamisha yamanini, neyi chahosha Bayibolu. (1 Akorinda 13:8) Dichi makonu Nzambi hanateli kutuuka hela kuuka antu itwakeña muchihayamishaku.
Yehova weluka chikupu chakabakanañawu ambuñindi nawa hayivulamenañaku
7. Mukanda waMasamu 41:3 wunateli kutukolesha ñahi?
7 Ilaña neyi mwakata, Yehova wukuyikundeja nikuyikwasha neyi cheliliyi kudi ambuñindi akunyima. Mwanta Davidi wasonekeli nindi: “Wayitoñojokaña atuzweñi nakooleki: Yehova wakamupulwisha mwifuku datama. Yehova wakamuhemba, wakamuhemba wamumi.” (Masamu 41:1, 2) Bayi neyi Davidi watalishili mukwila nawu muntu wadiñaku hayina mpinji wakameneni atuzweñi wukabula kufwaku. Hanu dinu Yehova wadi kumukwasha ñahi ona muntu wamuwahi? Davidi wahosheli nindi: “Chakakamujokayi hakadidi nakuzeya Yehova wakamukwashaku; chakukatayi eyi wamuloñeshelaña kadidi kindi kejima.” (Masamu 41:3) Yehova weluka chikupu chakabakanañawu ambuñindi nawa hayivulamenañaku. Wayikoleshaña nikuyinka maana. Yehova waleña mujimba wetu munjila yakwila nawu wunateli kuduuka waweni.
8. Davidi chakatiliyi walombelidi kudi Yehova, kwesekeja naMasamu 41:4?
8 Davidi watuleja cheñi muMasamu 41 yuma yamumwekeneni hampinji yadiñayi wakata, hazeyeliyi nihadiñayi nakwakama. Haniyi mpinji, mwanindi Abisalomi wakeñeleña kumutambula wanta. Davidi wadiña wakata chakwila hadikutwesha kumukañesha Abisalomuku. Welukili nindi kukala kwamwekeneña muchisaka chindi kwenjili muloña wanshidi yakoñeliyi naBatisheba. (2 Samweli 12:7-14) Hanu dinu, welili ñahi? Walombeli nindi: “Eyi Yehova ntiyili luwi; ñuki, Muloña nakuvulumuni.” (Masamu 41:4) Davidi welukili nindi Yehova wamwanakeneni nshidi jindi nawa washindameneni hadi Nzambi kumukwasha hampinji yakatileñayi. Komana Davidi wakeñeleña kumumwekeshela chihayamisha kudi Yehova?
9. (a) Yehova welilidi hakatiliyi Mwanta Hezekiya? (b) Davidi wakeñeleñadi kudi Yehova?
9 Mpinji yikwawu Nzambi wokileña antu. Chakutalilahu, Yehova wamuukili Mwanta Hezekiya hafwileñayi. Hezekiya washakamini yaaka 15 kufuma hamuukiluwu. (2 Anyanta 20:1-6) Ilaña Davidi hakeñeleña kumuuka muchihayamishaku. Wakeñeleña Nzambi kumukwasha munjila yoyimu yakwashilañamu Nzambi muntu “wayitoñojokaña atuzweñi.” Davidi wadiña nawubwambu wawuwahi naYehova, dihafumini yamulombi nindi yamukundeji nikumwakamena hakatileñayi. Wamulombeli cheñi nindi yamuuki. Tunateli kumulomba Yehova kutukwasha munjila yoyimu.—Masamu 103:3.
10. Yumanyi yamwekeni kudi Tirofwimusa niEpafwaditu, nawa tukudizilakwodi?
10 Mumafuku awapostolu, akwaKristu amakwawu ayuukileña wanyi muchihayamisha hela chakwila kapostolu Pawulu niakwawu okileña muchihayamisha. (Tañenu Yililu 14:8-10.) Kapostolu Pawulu wokili tata yaPubilusi wakatili mashika nikapokota. Pawulu ‘walombeli, chanamunañikiyi makasa, hakumukolesha.’ (Yililu 28:8) Bayi neyi Pawulu wokileña antu ejima elukiliyuku. Ibwambu dindi Tirofwimusa, wendeleña hamu naPawulu mumudimu wawumishonali. (Yililu 20:3-5, 22; 21:29) Tirofwimusa chakatiliyi, Pawulu wamuukili wanyi. Dichi Tirofwimusa walekeli kwenda naPawulu nawa washalili kuMiletusa kulonda yakoli. (2 Timotewu 4:20) Ibwambu daPawulu mukwawu Epafwaditu, wakatili nawa kwashili hanti nakufwa. Ilaña Bayibolu yahosha wanyi nawu Pawulu wamuukili.—Afwilipi 2:25-27, 30.
ANYI IMWATELA KUTIYILILA?
11, 12. Yumanyi yitweluka hadi Luka, nawa watela wamukwashili ñahi Pawulu?
11 Luka wadiña ndotolu nawa wendeleña hamu naPawulu. (Yililu 16:10-12; 20:5, 6; Akolose 4:14) Hadaha wamwinkeleñahu Pawulu niakwawu yitumbu neyi akata halwendu lwawu lwawumishonali. (Aŋalija 4:13) Neyi chochahosheli Yesu nindi, “akata” akeñekaña ndotolu.—Luka 5:31.
Twatela kwikala ababala neyi muntu nakutuleja nsañu yakukola kumujimba
12 Bayi neyi Luka walejeleña hohu antu chakudihemba kumujimbaku. Ilaña amudizishili kwikala ndotolu. Bayibolu yahosha wanyi mpinji niluña kwadiziliyi wundotolu. Ilaña yahosha nawu Pawulu wasonekeleli Akolosi nawu Luka nayimushi. Dichi tunateli kuhosha netu Luka watela amudizishili mumashikola awandotolu akuLayodikeya musumba wadiña kwakwihi naKolosi. Cheñi nawa, Luka hasonekeleñayi mukanda waLuka niwaYililu, wazatishili mazu azatishañawu andotolu. Chineli wadiña ndotolu, wasonekeli nsañu yahosheleña hadi Yesu chokiliyi antu.
13. Yumanyi yitwatela kwanuka hakuleja hela hakutambwila wukwashu kutalisha hakukola kwakumujimba?
13 Makonu, amanakwetu hiyanateli kutuuka muchihayamishaku. Ilaña hakufwila kutukwasha, anateli kutuleja chakwila hela tunayilombi wukwashu wanyi. Mwatulejañawu akwetu mwatama wanyi. Chakutalilahu, Pawulu wamulejeli Timotewu kunwaña vinyu. Timotewu wakatileña mwivumu, hadaha wanwineña menji amajilu.a (Talenu tumazu twaheshina.) (Tañenu 1 Timotewu 5:23.) Ilaña twatela kwikala ababala. Manakwetu nateli kutukanjikija kuzatisha yitumbu yelukayi hela kutuleja kuda hela kuleka kuda yakuda yimu. Nateli kutuleja nindi yakwashili ntaña yidi wadiña nakukala kwokumu. Ilaña hichinayi mukwila nawu yinateli kuyikwasha ninenu. Twatela kwanuka netu hela chakwila antu amavulu azatishaña oyu yitumbu hela njila yakuyuukilamu, ilaña yinateli kutuletela kukala kweneni.—Tañenu Yishimu 27:12.
ZATISHENU KASHINSHI
14, 15. (a) Antu amuchidinyi itwatela kubabala nawu? (b) Yishimu 14:15 yatudizishañadi?
14 Wejima wetu twakeñaña kwikala akola kumujimba kulonda tudiluñisheña wumi nikumuzatila Yehova. Ilaña hitwawaninaku, dichi twakataña. Neyi tunakati, kwekalaña njila jajivulu jakuukilamu nawa tukweti wuswa wakufuukula njila yakutuukilamu. Ilaña antu amakwawu nimakampani ahoshaña nawu anawani yitumbu yikuuka chikatu chitukweti. Elaña mwenimu muloña akeñaña hohu mali amavulu. Anateli kuhosha nawu iyi yitumbu yinoki antu amavulu. Nawa neyi twakata tunateli kweseka yitumbu yashiyashana kulonda tutiyiku chiwahi nikutwalekahu kuhanda. Bayi tuvulamena kufumba kwaMwizu daNzambi kwakwila nawu: “Muntu wakadi maana wetiyaña mazu ejima, ilaña muntu wadihoñeshaña mumuchima watalaña chachiwahi mwakuyayi.”—Yishimu 14:15.
Twatela kuzatisha kashinshi nawa twatela kubabala nayuma yatulejañawu akwetu hakukola kwakumujimba
15 Neyi tukweti maana tukwikala ababala hakutiyilila muntu wunakutuleja mwakwilila sweje-e neyi muntu wunakutuleja wataña wanyi. Tukudihula netu: ‘Nakuhosha nindi iyi yitumbu hela yakuda yakwashili antu, mwalala neluki nami yayikwashili? Hela chakwila yakwashili amakwawu, neluki ñahi nami yikunkwasha? Komana natela kusandujola nikwihula antu amakwawu adiza chakuuka chikatu chinukweti?’—Kuhituluka 17:6.
16. Yumanyi yitwatela kushinshika neyi tunakukeña njila yakutuukilamu?
16 Neyi tunakufuukula njila yakutuukilamu twatela “kuwundisha mumesu,” nikuzatisha kashinshi. (Titusa 2:12) Twatela kwila mwenimu sweje-e neyi tunakujinoka yitumbu yinakukeña kutwinkawu. Muntu wutunakwihula nateli kulumbulula chazataña oyu yitumbu? Yuma yinakulumbululayi yinakutiyakana chacheñi? Komana andotolu eteja nawu iyi yitumbu yinateli kuuka antu? (Yishimu 22:29) Hadaha muntu wukutuleja nindi kudi yitumbu yinawanuwu yinakuuka antu ilaña andotolu kanda ayiluki. Ilaña kuduhu wunsahu wunakumwekesha nawu mwalala iyi yitumbu yidikwoku? Antu amakwawu anateli kuyileja yitumbu yinabombelumu kupesha. Kwila mwenimu kwatama nankashi. Anukenu nenu, Nzambi watukaanisha kupesha nikupanda.—Kuhituluka 18:10-12; Isaya 1:13.
“SHALENU CHACHIWAHI”
17. Chumanyi chitwafwilaña?
17 Izanvu Dalombolaña damumafuku awapostolu datemesheli mukanda kudi amanakwetu muyipompelu hayuma yiyatela kubula kwila. Kumakumishilu amukanda, Izanvu Dalombolaña dasonekeli nawu: “Neyi mukudihemba kuyumiyi chikuwaha. Shalenu chachiwahi.” (Yililu 15:29) Hela chakwila mazu akukumishaku adiña njila yikwawu yakuyishalishilamu, atwanukishaña netu chatama wanyi kufwila kwikala akola kumujimba.
Hela twafwilaña kwikala akola kumujimba, twasha nankashi muchima hakumukalakela Yehova (Talenu paragilafu 17)
18, 19. Yumanyi yitwatalilaña mwituña dadiha?
18 Chineli twawanina wanyi, hitukutwesha kutondolwela yikatu yejimaku. Nawa neyi tukata, hitwatela kukuhwelela netu Yehova nateli kutuuka muchihayamishaku. Ilaña twatela kutalila mpinji yakumbidi yakatuukayi Nzambi. HaChimwekeshu 22:1, 2, kapostolu Yowanu wahosheli ‘hamenji awumi’ ‘nihamutondu wawumi’ wakuuka nachu antu ejima. Chumichi chatalisha wanyi kuyitumbu yitunateli kuzatisha makonu hela mwituña dadiha kulonda tukoli. Ilaña chatalisha kuyuma yejima yikatwililayi Yehova niYesu kulonda twakashakameña haya nyaka.—Isaya 35:5, 6.
19 Tunakutalila iyi mpinji yayiwahi. Ilaña chayinu mpinji, tweluka chikupu netu Yehova watwikeña nawa watwakamenaña neyi tunaholokeli mukukala. Kufwana Davidi, twakuhwelela chikupu netu Yehova hamba katushiya neyi tukataku. Wayakamenaña antu ashinshika mpinji yejima.—Masamu 41:12.
a Mukanda waThe Origins and Ancient History of Wine wahosha nawu asayantisiti awaana nawu tububu twenzaña muloña wakunwa menji amajilu twafwaña swayi neyi atubomba navinyu.