April

Ere kaka wanyalo yudo ber kuom jodong-kanyakla? Yo achiel en luwo yie margi kod ranyisi maber ma giketonwa. Yo machielo en luwo paro ma gimiyowa ka gitiyo gi Ndiko. (Hib. 13:7, 17) Par ni jodongo oherowa ahinya kendo gidwaro ni wadhi nyime bedo Jokristo motegno. Kuom ranyisi, jodongo biro konyowa ka gifwenyo ni wachako bare ne chokruoge kendo ni kindawa e tij lendo bende osedok chien. Gibiro chikonwa itgi, gibiro jiwowa, kendo gibiro miyowa puonj ma dwarore ka gitiyo gi Ndiko. Be ineno kony ma kamano kaka yo ma Jehova nyisogo ni oheri? Par ni kata jodongo bende yudo ka samoro ok yotnegi chomowa tir ka gibiro riewa. Kuom mano, inyalo timo ang’o mondo imi jodong-kanyaklau tich mayot? Bed ng’at mobolore, ma chopo ire yot, kendo ma goyo erokamano. Ng’e bende ni yo ma gikonyigo nyiso kaka Jehova oheri. Timo kamano biro konyi kendo gin bende gibiro bedo ma mor sama girito kueth. w18.03 31 ¶15-16

Nyithindo opogore kendo pachgi bende tegno e kinde mopogore opogore. Nitie moko ma pachgi tegno ka pod gitindo kendo gikwayoga mondo obatisgi. Moko to kawo higni mathoth ka pachgi pok otegno, omiyo inyalo mana tisgi bang’e. Omiyo jonyuol onego ong’e nyithindgi e yo maber mondo kik gichun-gi gi batiso. Onego gikony nyathi ka nyathi ka luwore gi nyalone mondo otim dongruok. Jonyuol nyalo bedo ma mor sama nyathigi oyie luwo weche ma yudore e ndiko ma kawuono. Kata kamano, wigi ok onego owil ni dwachgi maduong’ en konyo nyithindgi mondo obed jopuonjre Yesu motisi. Kuom mano, jonyuol onego openjre kama: ‘Be nyathina oseng’eyo puonj mag Muma e okang’ ma nyalo miyo ochiwre ne Nyasaye ma tise?’ w18.03 9 ¶6

Ka waseyie limo ng’ato, kik wabare abaya ma onge gimomiyo. Nyalo bedo ni ng’at ma ogwelowa oseiko gik moko ma ka wabare to kinda duto motimo biro bedo kayiem. (Mat. 5:37) Jomoko oseweyo dhi kama ne ogwelgie mokwongo mana nikech gidwaro dhi kama chielo ma idhi rwakgie maber moloyo. Be mano en tim ma nyiso hera kod luor? Onego wayie dhi kama orwakwae gi chuny maler kata obedo ni ng’at ma orwakowano samoro onge gi gik mang’eny ahinya. (Luka 10:7) To ka nitie dich moro ma nyalo miyo wabare, nyalo bedo maber ahinya ka wanyiso ng’at mogwelowa chon ni ok wabi chopo. Onego wachiw luor ne kido kod timbe mag ogendini mopogore opogore. E ogendni moko, welo mopore irwako arwaka, to e ogendni mamoko, ng’ato nyaka wach motelo kapok odhi limbe. E ogendini moko, igenoga ni ng’ato okwong otamre mondi sama ogwele e ka oyie bang’e, to e ogendini mamoko ka ng’ato otamore sama ogwele, inene kaka ng’at ma kite rach. Watim kar nyalowa mondo joma orwakowa obed ma mor. w18.03 18 ¶20-21

Ng’e maler ni ng’eyo puonj mag Muma kende ok mi ng’ato obed gi winjruok motegno gi Nyasaye. (1 Ru. 4:29, 30; 11:4-6) Omiyo, kata bed ni wang’eyo puonj mag Muma, ang’o kendo ma dwarore ni watim? Nyaka wadhi nyime timo dongruok e winjruokwa gi Jehova. (Kol. 2:6, 7) Okang’ maduong’ ma nyaka wakaw en puonjruok bug “Ritreuru e Hera mar Nyasaye.” Tieko puonjruok bugno biro konyi ng’eyo kaka inyalo tiyo gi puonj mag Muma e ngimani. Ka ne isepuonjori bugno mitieko, donge inyalo puonjori buge mamoko ma nyalo konyi bedo motegno e yie? (Kol. 1:23) Be iparoga matut gik misepuonjori kendo kwayo Jehova mondo okonyi ng’eyo kaka inyalo tiyo kodgi e ngimani? Par bende ni gimomiyo wapuonjore Muma kendo paro matut en ni mondo wabed gi chuny mar timo gima moro Jehova kendo luwo chikene. (Zab. 40:8; 119:97) E wi mano, nyaka watim kinda mondo wakwed gik ma nyalo monowa timo dongruok e winjruokwa gi Jehova.​—Tito 2:11, 12. w18.02 24-25 ¶7-9

Mondo wabed gi yie kaka mar Noa, nyaka wapuonjre Muma e yo mong’ith, waher gik ma wapuonjorego, kendo wayie mondo puonjgo olok kit ngimawa kendo otawa. (1 Pet. 1:13-15) Timo kamano miyo wabedo gi yie kod rieko ma wuok kuom Nyasaye, to mano biro ritowa kuom riekni ma Satan tiyogo kod chuny mar pinyni. (2 Kor. 2:11) Chuny mar pinyni miyo ji hero timbe mag gero kod terruok. Bende omiyo ji keto pachgi duto kuom gombo mag ringruok. (1 Joh. 2:15, 16) Chunyno nyalo miyo joma winjruokgi gi Jehova ok otegno ochak paro ni odiechieng Jehova pod ni ma bor. Ne ni ka ne Yesu pimo kindewa gi ndalo mag Noa, ne ok owuoyo e wi timbe mag gero kod mag terruok. Kar mano, nowacho ni ji ne dhi bedo joma ok dew weche Nyasaye. (Mat. 24:36-39) Penjri ane niya: ‘Be kit ngimana nyiso ni adier ang’eyo Jehova? Be yiena chwala mondo aluw chike makare mag Nyasaye e ngimana, kendo aland ne jomoko chikego?’ Dwoko michiwo mondo onyis ni in bende ‘iwuotho gi Nyasaye.’​—Cha. 6:9. w18.02 9-10 ¶8-10

Ok wanyal bedo mabor chuth gi joma ok ti ne Nyasaye. Samoro nyalo bedo ni watiyo kodgi, wasomo kodgi, kata wadak kodgi. Kata kamano, wanyalo temo matek mondo kik wabed gi paro kod timbegi. Wanyalo timo kamano ka wadhi nyime tego winjruokwa gi Nyasaye kokalo kuom puonjruok Muma kendo mako osiep gi joma oramo mar tiyone ne Jehova. Onego watem mondo wakony jomoko ong’e Nyasaye. Many thuolo mag lendo kendo ikwa Jehova mondo okonyi ing’e gima onego iwach e sa mowinjore. Onego watim gik ma miyo jomoko ng’eyo ni wan Joneno mag Jehova. Mano biro miyo timbewa ma beyo okelne Nyasaye pak, to ok wan wawegi. Osetiegwa “mondo watamre timbe ma ok nyis luoro Nyasaye kod gombo mag piny, kendo mondo wadag ka wanyiso ni wan gi paro malong’o gi tim makare kod chiwruok chuth ne Nyasaye e ndalo ma sani.” (Tito 2:11-14) Ka wabedo gi timbe ma nyiso ni waluoro Nyasaye, jomoko biro fwenyo mano ma giwach niya: “Wanadhi kodu, nikech wasewinjo ka Nyasaye ni kodu.”​—Zek. 8:23. w18.01 31 ¶17-18

Be en gima rach ka ng’ato oherore owuon? Ooyo, en gima ber ka waherore wawegi e yo mowinjore. Jehova e ma nochueyowa kamano. Yesu nowacho kama: “Nyaka iher wadu kaka iherori iwuon.” (Mar. 12:31) Ka ok waherore wawegi, ok wanyal hero jowetewa. Muma bende medo wachonwa niya: “Chwo onego oher mondegi kaka gihero ringregi giwegi. Ng’at mohero chiege oherore owuon, nikech onge ng’at ma osin gi dende owuon, to opidhe kendo ogene ahinya.” (Efe. 5:28, 29) Omiyo, ok rach ka ng’ato oherore e okang’ mowinjore. Kit hera ma iwuoye e 2 Timotheo 3:2 en hera ma ng’ato oherore mana kende owuon. Joma oherore mokalo tong’ siko mana koketo pachgi kuomgi giwegi. (Rumi 12:3) Giparo mana gik ma konyogi giwegi. Ok gidew jomamoko. Sama weche okethore kamoro, gichako keto ketho kuom jomoko kar yie ni giketho. Joma kamago ok mor gadier. w18.01 23 ¶4-5

Sama wapuonjore Muma, Jehova wuoyo kodwa, kata kamano, sama walemo to wawuoyo kode. Jakristo ok onego olem mana mar kamano kendo ok onego one lamo kaka gima ng’ato kwayogo hawi maber. Kar mano, lamo en yo ma wawuoyogo gi Jachuechwa. Jehova oikore winji. (Fil. 4:6) Omiyo, sama in gi parruok, Muma wacho ni “ket ting’ mari kuom Jehova.” (Zab. 55:22) Be iyie gi wachno? Nitie owete gi nyimine mathoth ma nyalo nyisi ni timo kamano osekonyogi ahinya. In bende lamo nyalo konyi! Lamo miyi thuolo mar nyiso Jehova gik mathoth moloyo mana kwaye gik miremo. Seche moko chandruoge ma wan-go nyalo miyo waparre mokalo tong’ ma wiwa wil gi gueth ma waseyudo. Donge odiechieng’ kodiechieng’ inyalo paro gik moko adek ma Jehova osetimoni ma diher goyonee erokamano? Bang’ paro gigo, gone ne Jehova erokamano sama ilemo. w17.12 25-26 ¶10-11

Jopuonjre mag Muma alufe gi alufe chiworega ne Jehova kendo ibatisogi. Thothgi gin rowere ma jonyuolgi gin Joneno mag Jehova kendo giyiero ngima maberie moloyo. (Zab. 1:1-3) Ka in janyuol ma Jakristo, donge en adier ni irito gi siso neno ka itiso nyathini? (Pim gi 3 Johana 4.) Kaka janyuol ma Jakristo, in bende diher ni nyathini ong’e ndiko maler ma sani oriwo Ndiko mag Dho-Hibrania kod Ndiko mag Dho-Grik. Kata mana nyithindo matindo nyalo ng’eyo joma iwuoyo kuomgi e Muma kod gik ma notimore e kinde Muma kaluwore gi nyalogi. Riwruok mar oganda Jehova oseloso gik mopogore opogore ma jonyuol nyalo tiyogo mondo gikony nyithindgi. Par ni ng’eyo ndiko e mise mar bedo gi winjruok maber gi Jehova. w17.12 18 ¶1; 19 ¶4

Nade ka in dhako to ineno ni chwori ma ok Janeno ok oheri kendo oger kodi? Be iparo ni lwerruok kode biro loso weche? To kata ka ilwere ma oyie timo gima idwaro, be mano biro ywaye mondo obed Janeno? Tek ahinya. Kimiyo chwori luor, odu biro bedo gi kue, nying Jehova biro yudo duong’, kendo timbeni mabeyo nyalo miyo chwori obed Jakristo mi gikone uyud mich kanyachiel. (1 Pet. 3:1, 2) Nade ka in dichwo to ineno ni chiegi ma ok Janeno ochayi? Be obiro miyi luor adier ka po ni isiko kidhawone kendo iparone sa ka sa ni in e ma ninyuome? Onge ndi! Nyasaye diher ni iti maber gi migawo momiyi kaka wi ot, kiluwo ranyisi mar Yesu. Yesu hore ahinya sama otayo kanyakla. (Luka 9:46-48) Ka iluwo ranyisine, inyalo ywayo chiegi mi obi e adiera. w17.11 28-29 ¶13-14

Paro mobam mag pinyni nyalo miyo ng’ato ochak chayo chike Jehova, kendo mosmos yiene nyalo dok chien. E kindegi, paro mobam yudore kamoro amora, obed e televison, e intanet, e kuonde tich, to kata mana e skul. E pinje mang’eny, yot winjo ka ji wacho ni ok giyie kuom Nyasaye, kendo ok gidhiga lemo. Samoro pok gikawo thuolo mondo ginon ka be Nyasaye nitie adier. Gihero ahera dak kaka gidwaro. (Zab. 10:4) Jomoko nyalo paro ni giriek ahinya sama giwacho ni, “Anyalo bedo ng’at maber kata ka ok ayie kuom Nyasaye.” Be paro ni Jachuech onge en kwano ma donjo adier? Sama ng’ato ogeno mondo sayans e ma okonye ng’eyo ka be nitie Jachuech, yot ahinya mondo buge mang’eny ogaje mi olal kumoro nono, to kare dwoko to yot malich. Ka ot nyaka ger e ka obed ot, donge gik ma ngima to koro nyaka bedie gi ng’ama ogerogi kata mochueyogi? w17.11 20-21 ¶2-4

Par gimomiyo dhi e Rapar en gima duong’. Ng’e ni dhi e chokruoge mag kanyakla en achiel kuom yore ma walamogo Jehova. Jehova gi Yesu mor gi joma timo kinda mondo gidhi e Rapar higa ka higa. Wadwaro ni gine ni watimo kinda duto mondo wadhi e Rapar, mak mana ka watuwo matek kata gimoro ma ok wanyal geng’o omakowa. Sama wanyiso gi timbewa ni wageno chokruogewa ahinya, wamiyo Jehova thuolo mar dhi nyime weyo nyingewa e “kitap paro,” ma bende iluongo ni “kitap ngima” ma ondikie nyinge joma biro yudo ngima mochwere. (Fwe. 20:15) Kodong’ ndalo manok to wadhi e Rapar, wanyalo kawo thuolo momedore mondo walem kendo wapar matut winjruok manie kindwa gi Jehova.​—2 Kor. 13:5. w18.01 13 ¶4-5

Ka ng’ato ne odonjo e taon mar resruok, onge gima ne nyalo time ka en kuno. Jehova ne owacho kama e wi taonde mag resruok: “Ginibednu kar geng’ruok.” (Jos. 20:2, 3) Jehova ne ok dwar ni ochak oyal ng’at monekono e wach achiel achielno, kendo jachul kuor ne ok onego odonj e taon ma janek noringoeno mondo onege. Omiyo ne ok onego oluor kata matin ni samoro ne inyalo duogne. Ka ne en e taondno, Jehova ne dhi rite maber. Taondego ne ok gin jela. Ka ne en kuno, ne onyalo tiyo, ne onyalo konyo jomamoko, kendo ne onyalo lamo Jehova ka en gi kuwe. Adier, pod ne onyalo dak e ngima maber! Jokristo moko moselokore moweyo richo ma ne gitimo chon, pod nyalo winjo ka chunygi chandogi ma kata kama gikete wigi onge. Giwinjo kamano nikech giparo ni Jehova ok nyal ng’wononegi. Ka gima kamano timoreni, bed gadier ni ka Jehova oweyoni richoni, to oweyoni chuth! w17.11 9 ¶6; 11 ¶13-14

Achiel kuom gik ma wanyalo timo mondo kuwe obedie en paro matut gima makate kod divai ochung’ne. Kapok ochopo odiechieng’ mitimee Rapar kod odhiambo ma koro itimee, onego wapar matut gimomiyo watiyo gi makate ma onge thowi kod divai makwar. (1 Kor. 11:23-25) Makate ochung’ ne ringre Yesu ma onge richo ma nogolo kaka misango, to divai ochung’ ne rembe ma nochuer. Par ni misango ma Kristo nogolo nyiso hera e tieng’ diriyo. Onyiso kaka Jehova noherowa momiyo nochiwonwa Wuode, kod hera ma Yesu noherowago momiyo noyie chiwonwa ngimane. Paro hera ma ne giherowagono onego omi wan bende wahergi. Hera ma waherogo Jehova chalo mana gi tol ma tueyowa kanyachiel kendo ma miyo wamedo bedo gi kuwe kod winjruok e kindwa. w18.01 14 ¶11

Jehova ohero dhano ahinya. Noyie kata mana chiwo Wuode mondo wayud warruok mosiko. (Joh. 3:16) Kapo ni Jehova nyalo weyo ma ok ochopo gik mosingo, Satan nyalo tiyo gi thuolono mondo owach ni Nyasaye en jamiriambo kendo otuono joge gik ma beyo, omiyo loch mare rach. Timo kamano bende biro moro joma kwedo Jehova ka wacho niya: “Ere wach ma ne osing e wi kinde ma biro yudo ka entie? Nimar nyaka ne kwerewa nind e tho, gik moko duto dhi nyime mana kaka gisebedo a chakruok mar chuech.” (2 Pet. 3:3, 4) Kuom mano, kinde ma Jehova biro nyiso ni en e ma en gi ratiro mar bedo jaloch e polo gi piny, obiro neno ni timo kamano oriwo reso ji duto ma timo dwache! (Isa. 55:10, 11) E wi mano, Jehova en jaloch ma jahera. Omiyo, wan gadier ni kinde duto obiro dhi nyime hero jotichne momakore kode.​—Wuok 34:6. w17.06 23 ¶7

Sama Jehova nosingo ni Jawar ne dhi biro chiwo misango mondo ores oganda dhano kaka onyis e Chakruok 3:15, ne chalone mana ka gima ne osechiwo misangono. Kae to higni 4,000 bang’e, Jehova noyie dhi asara maduong’ mondo ores oganda dhano. Nochiwo Wuode ma miderma mondo otho. (Joh. 3:16) To mano kaka wagoyo ne Jehova erokamano kuom nyisowa hera madier! Wan bende wanyalo nyiso hera madier nikech nochuewa gi nyalo mar bedo gi kido kaka mag Jehova. Kuom ranyisi, Abel nonyiso ni nohero Nyasaye gadier kuom chiwo ne Nyasaye jambe mabeyo mogik kaka misango. (Cha. 4:3, 4) Noa nonyiso ni nohero dhano wetene kuom landonegi siem mag Nyasaye kuom higni mang’eny kata obedo ni ji ne ok kaw siemgo mapek. (2 Pet. 2:5) Ibrahim bende nonyiso ni nohero Nyasaye moloyo gimoro amora ka ne oyie chiwo Isaka wuode kaka misango. (Jak. 2:21) Mana kaka Abel, Noa, Ibrahim, gi jotich Nyasaye mamoko ma kinde machon, wan be wadwaro ni wanyis hera kata obedo ni waromo gi pek moko. w17.10 7-8 ¶3-4

Migawo ma Yesu nigo kaka Jadolo Maduong’ miyo wabedo gadier ni Nyasaye nyalo weyonwa richowa ma “okechwa kendo wayud ng’wonone mogundho ma konyowa e kinde mowinjore.” (Hib. 4:16) Kuom mano, bed gi yie motegno kuom misango mar Yesu. Bed gi yie ni misangono konyi in iwuon. (Gal. 2:20, 21) Bed gi yie ni misangono e ma miyo Jehova nyalo weyoni richoni. Bed gadier bende ni misangono e momiyo in gi geno mar dak nyaka chieng’. Kuom adier, misango mar Yesu en mich ma Jehova omiyi. Sama Jehova oseng’wonowa, ok onego wabed gi luoro moro amora ka waparo ni chieng’ moro onyalo kumowa kendo nikech richo ma ne oseweyonwa kata ni onyalo paronwa richogo kendo. (Zab. 103:8-12) Ee, wan gadier ni ka Jehova oseng’wononwa to oweyonwa gadier. w17.11 11-12 ¶14-17

E otieno ma ne ohang timee Chiemb Odhiambo mar Ruoth, Yesu nolemo mondo jolupne obed gi winjruok achiel e kindgi mana kaka en gi Wuon mare ginie winjruok achiel. Jehova nodwoko lamono kendo koro sani ji milionde modhuro oyie ni Jehova nooro Wuode e piny. Mopogore gi chokruoge mamoko, Rapar nyiso maler kaka Joneno mag Jehova nigi kuwe kod winjruok e kindgi. Nitie kuonde moko ma ka ji mowuok e ogendni mopogore opogore ochokore mondo gilem, mano kawo ji gi wuoro ahinya kendo ichayogi. Kata kamano, winjruok kod kuwe ma kamano moro Jehova gi Yesu! Wan jotich Jehova wang’eyo gimomiyo wan gi kuwe gi winjruok e kindwa. Jehova nosekoro wachno chon.​—Eze. 37:15-17; Zek. 8:23. w18.01 14 ¶7-9

“Jogedo” ma iwuoyo kuomgigo gin jotend Jo-Yahudi ma nodagi Mesia. Jogo notamore yie gi puonj mag Yesu kendo ne gitamore yie ni en e Kristo. To marachie moloyo en ni Jo-Yahudi mang’eny nokwedo Yesu ka giramo ni nyaka nege. (Luka 23:18-23) Onge kiawa ni gin e ma ne gimiyo oneg Yesu. Ka Jo-Yahudi nodagi Yesu ma ginege, to ere kaka nodhi bedo kidi moriwo kor ot? Mano ne dhi nyalore mana ka nochiere. Jaote Petro nowuoyo e wi ‘Yesu Kristo Ja-Nazareth ma ne ginego e yath, to Nyasaye ne ochiero a kuom joma otho.’ (Tich 3:15; 4:5-11; 1 Pet. 2:5-7) Ka ne osechier Yesu, en kende ema ne Nyasaye ochiwo ‘nyinge mondo wayudie warruok.’​—Tich 4:12; Efe. 1:20. w17.12 9-10 ¶6-9

Ka ne Yesu wuoyo e wi masira maduong’ ma koro okayo machiegni, nowacho niya: “Ginine Wuod dhano ka biro e boche polo ka en gi teko kod duong’ mang’ongo. Eka [Yesu biro] oro malaikene gi dwol maduong’ mar turmbeta kendo ginichok joge moyier kanyachiel.” (Mat. 24:29-31) Tij ‘choko joma oyier’ ma iwuoye kae ochung’ ne kinde ma ibiro chokee Jokristo duto mowal ma pod biro bedo e piny e kindeno mondo omigi pokgi mar dhi e polo. Mano biro timore ka masira maduong’ osechakore to lweny mar Har–Magedon podi. Bang’ mano, Jokristo mowal 144,000 biro riwore gi Yesu e ketho ruodhi duto mag piny. (Fwe. 17:12-14) Rapar ma wabiro timo kae to Yesu choko Jokristo mowal ma pod nie piny e ma biro bedo mogik. w18.01 16 ¶15

Ka Yesu ni e polo, ongima “mochwere nyaka chieng’,” ok obi tho kendo. (Fwe. 1:5, 18; Rumi 6:9; Kol. 1:18; 1 Pet. 3:18) Nonyiso jootene ni ne gidhi locho kode e polo. (Luka 22:28-30) Paulo nondiko niya: “Kristo osechier oa kuom joma otho, en e nyak mokwongo kuom joma osenindo e tho.” Paulo nomedo ni nitie jomoko ma bende ne idhi chier mondo odhi e polo ka nowacho kama: “Ka luwore gi kar ng’ato ka ng’ato: Kristo e nyak mokwongo, bang’ mano, joma gin mag Kristo e ndalo ma biro yudo ka entie.” (1 Kor. 15:20, 23) Kristo nochako locho e polo chakre higa mar 1914. Lojno pod dhi nyime kendo giko mar piny marachni osekayo machiegni. w17.12 10 ¶11; 11 ¶14-16

Jehova Wuonwa ma jang’wono bende nowinjo malit ka ne osiepene mogeno ahinya otho. Moko kuomgi ne gin Ibrahim, Isaka, Jakobo, Musa, kod Ruoth Daudi. (Kwan 12:6-8; Mat. 22:31, 32; Tich 13:22) Wach Nyasaye nyisowa ni Jehova gombo ahinya kinde ma obiro chierogie mondo gibed ma ngima kendo. (Ayub 14:14, 15) Jogo biro bedo ma mor kendo ngimagi biro bedo maber. Par bende ni wuod Nyasaye mohero ahinya kendo ‘ma nomorgo pile’ notho malit. (Nge. 8:22, 30) Lit ma Jehova nowinjo ok nyal wach wachre. (Joh. 5:20; 10:17) Wanyalo bedo gadier ni Jehova biro hoyowa. Kuom mano, onego wanyis Jehova lit duto manie chunywa sama walemo. Wamor ahinya ni Jehova ong’eyo lit ma wabedogago kendo oikore hoyowa sama wan gi kuyo!​—2 Kor. 1:3, 4. w17.07 13 ¶3-5

E kindewagi, ji mang’eny chiwo thuologi, tekregi, kod mwandugi e riwo lamo madier lwedo. (Nge. 3:9) Wi Jehova ok bi wil gi hera ma waherego kod kinda ma watimo e siro lamo madier. Gik ma osetimore e lamo madier e ndalo mag gikogi nyiso maler ni Jehova guedho joge kendo Kristo tayogi e yo maber. Riwruok mar oganda Jehova ok yiengni kata matin kendo obiro siko nyaka chieng’. Joma ni e riwruogno yudo rit makende. Ne thuolo ma in-go mar bedo achiel kuom jo Jehova kaka thuolo makende ahinya, kendo idhi nyime ‘winjo dwond Jehova Nyasachi.’ (Zek. 6:15) Kitimo kamano, Ruodhwa kendo Jadolowa Maduong’ biro rito yoreni. Omiyo, dhi nyime riwo lwedo lamo madier gi chunyi duto. Kitimo kamano, inyalo bedo gadier ni Jehova mar ogend lweny biro riti maber e ndalo mag gikogi. To ok mana mano kende​—obiro riti nyaka chieng’! w17.10 30 ¶18-19

Kinde mokayo machiegnini, piny Satan duto moting’o josiasa, dinde mag miriambo, kod ohelni ibiro kethi. Janabi Ezekiel kod janabi Zefania nokoro ni dhahabu kod fedha, ma gin gik ma ji osebedo kogeno ahinya biro bedo ka nono. (Eze. 7:19; Zef. 1:18) Inyalo winjo nade ka ifwenyo ni ichiegni tho to isebedo mana ka itiyo gi thuoloni e manyo ‘mwandu ma ok kare’ mag pinyni kar manyo mwandu madier? Inyalo chalo gi ng’at ma osebedo ka tiyo e ngimane duto ka choko pesa mang’eny, to gikone ofwenyo ni pesanego ok gin madier. (Nge. 18:11) Onge kiawa ni gikone mwandugo biro rumo, omiyo, ti kodgi e ‘loso osiep’ e polo. Gimoro amora ma watimo mondo wasir Pinyruodh Jehova miyo wabedo gi winjruok maber kode. w17.07 11 ¶16

Jokristo moko motimo richo madongo nyalo temo umo richogo mondo kik gibed gi wich-kuot, kata mondo kik ginyos chuny jomamoko. (Nge. 28:13) Kata kamano, mano ok en hera madier nikech ohinyo jarichono kaachiel gi jomamoko. Timno nyalo miyo roho maler kik ti maber e kanyakla, kendo onyalo ketho kuwe e kanyakla. (Efe. 4:30) Hera madier onego ochwal Jakristo motimo richo maduong’ mondo owuo gi jodong-kanyakla mondo gikonye. (Jak. 5:14, 15) Kuom kido duto ma dwarore ni Jokristo obedgo, hera e maduong’ie mogik. (1 Kor. 13:13) Hera e ma nyiso ni wan Jokristo madier, kendo ni waluwo ranyisi mar Jehova ma e Jal ma nyalo miyo ng’ato obed gi hera madier. Jaote Paulo nondiko kama: “Ka . . . aonge gi hera, an [ng’at ma] kayiem nono.” (1 Kor. 13:2) Yawa, donge wadhiuru nyime nyiso ni wahero jowetewa gadier, ok mana gi wach kende, ‘to bende gi tim kendo gi adiera!’​—1 Joh. 3:18. w17.10 11 ¶17-18

Par ane chir ma Josef nonyiso ka ne chi Potifar temo sere. Nyaka bed ni nong’eyo ni weche ne dhi bedo maricho ka ne odhi tamore nindo kode. Kata kamano, ne ok oyie. Nonyiso chir mi otamore chuth timo kaka chi Potifar ne dwaro. (Cha. 39:10, 12) Rahab bende en ng’at machielo ma ne nigi chir. Ka ne Jo-Israel ma ne odhi nono Jeriko odhi e ode, ne onyiso chir kuom pandogi kendo neno ni gidok ma ok ohinygi kata matin. (Jos. 2:4, 5, 9, 12-16) Kata obedo ni Jo-Sadukai ne kwedo joote, ne ok giweyo puonjo e wi nying Yesu nikech ne gineno chir ma ne Yesu onyiso. (Tich 5:17, 18, 27-29) Josef, Rahab, Yesu, kod joote nonyiso chir, kendo mano ne okonyogi timo tije mabeyo. Chir ma ne gin-go ne ok onyiso ni ne gigenore mokalo tong’. Ne gin gi chir nikech ne gigeno kuom Jehova. E kindewagi, waromoga gi gik ma dwaro ni wabed gi chir. Kar mondo wanyagre anyaga kendwa, onego wagen Jehova.​—2 Tim. 1:7. w17.09 29 ¶6-9

Lonyo kit dhano machon ok en gima ng’ato timo gi tekone owuon. Kinde mang’eny, joma osetimo kamano ne nyaka ked matek ahinya mondo giwe kido maricho. Gima nokonyogi en ni ne giyie mondo Wach Nyasaye kod roho maler ochik pachgi kod chunygi. (Luka 11:13; Hib. 4:12) Mondo wan bende gigo okonywa, nyaka wasom Muma pile, wapar matut kuom gik ma wasomo, kendo walem kinde duto mondo wayud rieko kod teko mar timo kaka Muma wacho. (Jos. 1:8; Zab. 119:97; 1 The. 5:17) Wach Nyasaye kod roho maler bende konyowa sama waikore maber ne chokruogewa mag kanyakla kendo dhi e chokruogego. (Hib. 10:24, 25) E wi mano, onego wati gi gik mamoko ma riwruok mar oganda Jehova omiyowa kaka gasede, JW Broadcasting, JW Library, kod jw.org. (Luka 12:42) En adier ni Jokristo nyaka lony kit dhano machon. Kata kamano, nitie gimachielo ma dwarore mondo Nyasaye oyie kodwa. Nyaka warwak kit dhano manyien.​—Kol. 3:10. w17.08 21 ¶16-17

Notim ne Ruoth Daudi gik maricho mathoth. Kata obedo ni Jehova ne owale ka pod otin mondo obi obed ruoth e piny Israel, ne nyaka orit kuom higni 15 mondo okete ruoth e dhoodgi mar Juda. (2 Sa. 2:3, 4) E kindego, Ruoth Saulo ma ne osebalo ne lawo Daudi kodwaro nege. Kuom mano, nitie kinde ma nochuno Daudi mondo odhi odag e piny ma wendo, to kinde moko nodak e rogni manie bunge. Kata mana bang’ ka ne oseneg Saulo e lweny, nochuno ni Daudi orit higni moko abiriyo e ka okete ruoth e piny Israel duto. (2 Sa. 5:4, 5) Ang’o momiyo Daudi noikore hore korito? Nogeno ni Jehova ne dhi konye. Norito gi siso mondo Jehova orese nikech noparo kaka Jehova nosekonye kinde mokalo. (Zab. 13:6) Onge kiawa ni Daudi noneno ni horuok ma nohorego ne ok obedo kayiem nono. w17.08 6 ¶14-15

Kaka kinde medo kalo, e kaka dhok mang’eny bende medoga lokore. Weche mitiyogo bende tiendgi lokorega kinde ka kinde. Mano bende e gima osetimore gi dho Hibrania gi Grik ma gin e dhok ma nokwong ndikgo weche ma ni e Muma. Dho Hibrania kod Grik ma nyasani opogore mabor gi ma nitiyogo e kinde ma ne indiko Muma. Mano nyiso ni ng’ato ang’ata ma dwaro winjo tiend Wach Nyasaye nyaka som Muma moselok e dhok ma nyasani. Mano oriwo nyaka joma wacho dho Hibrania gi Grik ma nyasani. Jomoko paroga ni onego gipuonjre dho Grik kod dho Hibrania ma ne itiyogo chon mondo gisom Muma e dhok ma ne ohang ndikego tik-tik. Mano ok en gima yot kaka giparono. Gima ber en ni Muma oselok e dhok mokalo 3,200 ka en oduto kata bethene moko. Nenore maler ni Jehova dwaro ni ‘joma odak e pinje duto, ogendni duto, dhoudi duto, gi dhok duto’ oyud ber ma ni e Wachne. (Fwe. 14:6) Donge ng’eyo mano miyo igombo sudo machiegni gi Nyasachwa ma ok buon ji kendo moherowa? w17.09 19 ¶4

Ka po ni in gi wede ma ogol e kanyakla, biro dwarore ni iritri ahinya mondo kik itudri kodgi ka ok ochuno. Ng’eyo ni waluwo ranyisi mar Nyasaye kendo waluwo kaka ochikowa biro miyo timo gik mowinjore obednwa mayot. Ranyisi ma Ruoth Daudi noketo nyalo konyowa. Ne en gi teko mang’eny nikech ne en ruoth, kata kamano, ne ok otiyo gi tekono e yo marach ka ne Saulo kod Shimei ochwanye. (1 Sa. 26:9-11; 2 Sa. 16:5-10) Mano ok nyis ni kinde duto Daudi ne niga gi ritruok. Wang’eyo ni nitie kinde ma notimo richo gi Bathsheba. Bende, nitie chieng’ ma noikore dhi nego Nabal mana nikech wach chiemo. (1 Sa. 25:10-13; 2 Sa. 11:2-4) Kata kamano, pod nitie gik mathoth ma wanyalo puonjore kuom Daudi. Mokwongo, owete ma tayo jo Nyasaye nyaka ritre ahinya mondo kik giti marach gi teko momigi. Mar ariyo, onge ng’at ma onego opar ni en otegno ma tem ok nyal lware.​—1 Kor. 10:12. w17.09 5-6 ¶12-13