Jun

Hana min janabi Samuel, ne kalo e chandruoge moko madongo. ne oonge nyathi kuom higni mang’eny. (1 Sa. 1:2) E oganda Jo-Israel, dhako ma migumba nineno kaka dhako mokuong’. Wachni nomiye wich-kuot ahinya. (Cha. 30:1, 2) E wi mano, nitie gimachielo ma ne omiyo Hana obedo gi lit mang’eny. Penina nyieke e ma ne nigi nyithindo. Wachno nomiyo Hana okuyo ahinya. Nochopo kama ‘ne oywak malit ma kata chiemo ne ok ochiem. Chunye nobedo malit ahinya.’ (1 Sa. 1:7, 10) Ang’o ma nohoyo chunye? Hana nolemo konyiso Jehova kaka nowinjo e chunye. Bang’ lemo, ne onyiso jadolo maduong’ ma niluongo ni Eli gik ma nokaloe. Eli nonyise niya: “Dhi gi kuwe, mad Nyasach Israel owinj lamoni kendo omiyi gima isekwaye.” Ang’o ma notimore bang’ mano? Hana “nowuok kanyo modhi chiemo kendo wang’e ne nyiso ni koro ok okuyo.” (1 Sa. 1:17, 18) Lamo nomiyo Hana obedo gi chuny mokue. w20.02 21 ¶4-5

Machiegnini, Jehova biro tieko piny marachni. Joma ‘chunygi ni kare ne ngima mochwere’ kende e ma ibiro resi. (Tich 13:48) Onego watim kinda ahinya e lendo ne wedewa ma gin joma wang’eyo maber. Jehova Wuonwa ma jahera ‘ok dwar ni oketh ng’ato ang’ata, to odwaro ni ji duto ochop kama gilokoe chunygi gia e richo.’ (2 Pet. 3:9) Ber ng’eyo ni nitie yo maber mar lendo kod yo marach mar timo kamano. Kata obedo ni watiyoga gi rieko ahinya sama walendo ne joma wakia, wanyalo po ka wamwomore sama walendo ne wedewa. Ng’enywa ywagoga ang’e sama waparo chieng’ ma ne wahango lendo ne wedewa. Ber mondo wapar puonj ma jaote Paulo nochiwo e ndiko ma kawuononi seche duto ma wadwaro lendo ne wedewa, nono to wanyalo paro ni wakonyogi to kare wakeyogi akeya. w19.08 14-15 ¶3-5

Niwinjo nade e chunyi ka ne ipuonjori adiera ma luwogi e wi Wuoyi? Yesu e ng’at mar ariyo e polo gi piny bang’ Jehova. En e Jawarwa. Nothonwa. Sama wanyiso gi timbewa ni wayie kuom misango ma nochiwonwa, mano biro miyo wenwa richowa, wabiro bedo osiepe Jehova, kendo wabiro yudo ngima ma nyaka chieng’. (Joh. 3:16) Yesu e Jadolowa Maduong’. Odwaro ni misangone okelnwa ber kendo wasud machiegni gi Nyasaye. (Hib. 4:15; 7:24, 25) Nikech en e ruoth e Pinyruodh Nyasaye, en e ma Jehova biro tiyo kode e pwodho nyinge, tieko mahundu, kendo kelo gueth mosiko e Paradiso. (Mat. 6:9, 10; Fwe. 11:15) Yesu noketonwa ranyisi maber monego waluw. Kinde duto nochiwore timo dwach Nyasaye, to mano e gima wan be onego watim. (Joh. 4:34) Sama iyie gi gik ma Muma puonjo e wi Yesu, ibiro medo here ahinya. Herano biro chwali mondo itim dwach Nyasaye mana kaka Yesu notimo. w20.03 10 ¶12-13

E odiechieng Yesu mogik ka pok nonege, nosiko kolemo. Kuom ranyisi, ka ne ochako nyasi mar paro thone, nolemo ne makati kod divai. (1 Kor. 11:23-25) Ka ne pok giwuok kama ne gitimoe Pasaka, nolemo gi jopuonjrene. (Joh. 17:1-26) Ka nochopo gi jopuonjrene Gethsemane gotieno, nolemo nyadinwoya. (Mat. 26:36-39, 42, 44) E wi mano, weche ma nowacho mogik ka ne pok otho nowacho e yor lamo. (Luka 23:46) Yesu nonyiso Jehova gik moko duto ma ne timorene e odiechieng’ makendeno. Achiel kuom gik ma nokonyo Yesu nano e tembe mager en ni nolamo Jehova nyading’eny kokwaye mondo okonye. Jootene to ne ok otimo kamano e otienono. Mano nomiyo chir margi odok chien ka ne tem ochopo. (Mat. 26:40, 41, 43, 45, 56) Wabiro siko ka wachung’ motegno sama waromo gi tembe mana ka waluwo ranyisi mar Yesu kendo wasiko ka ‘walemo kinde duto.’ w19.04 9 ¶4-5

Jehova osin gi timbe juok! Nonyiso Jo-Israel kama: “Kik yud ng’ato moro e kindu mamiyo wuode kata nyare kadho e mach, kata jakor, kata jambofwa, kata jadil, kata jandagla, kata ajuok nyakolondo, kata japenj jochiende, kata jajuok, kata jadwar wich mar jo motho. Nikech ng’ato manade matimo magi obedo ng’a mikwedo e wang’ Jehova.” (Rap. 18:10-12) Jokristo ok ni e bwo Chik ma Jehova nomiyo Jo-Israel. Kata kamano, Jehova pok olokore. Pod osin gi timbe juok mana kaka nosin kodgi e kinde Jo-Israel. Jehova kwerowa ni watang’ gi timbe juok nikech ong’eyo ni Satan tiyo gi timbego mondo ohinygo ji. Satan tiyo gi timbe juok mondo olandgo miriambo mathoth moriwo nyaka ni jomotho pod dhi nyime dak kamoro. (Ekl. 9:5) E wi mano, otiyo gi timbe juok mondo omi ji luoro kendo ogolgi kuom Jehova. Gima duong’ ma more en ni joma timo timbe juok keto genogi kuom jochiende kar geno Jehova. w19.04 21 ¶5-6

Tim mar njawo nyithindo en richo maduong’ ahinya. Ng’at ma njawo nyathi hinyo nyathino e yore mang’eny. Timno miyo nyathi bedo maluor luor kendo osiko kotang’ atang’a koparo ni ji te nyalo timone kamano. Dwarore ni orit nyithindo maber mondo kik timnegi tim mochidono, kendo nyithindo mosetimnegi kamano onego oho kendo okony. (1 The. 5:14) Ng’ato ang’ata ma ni e kanyakla to onjawo nyathi ketho nying kanyakla. (Mat. 5:16; 1 Pet. 2:12) Ok wanyal yie mondo joricho modagi loko chunygi kendo ma ketho nying kanyakla odhi nyime bedo e kindwa. Ka achiel kuom joma ni e kanyakla onjawo nyathi e yor nindruok, oketho chik sirkal. (Pim gi Tich Joote 25:8.) Kata obedo ni jodong-kanyakla onge gi ratiro mar neno ni ji oluwo chike mag sirkal, ok gipand ng’at monjawo nyathi sama sirkal dwaro kume. w19.05 9 ¶4-7

Wanyaloga nyagore gi chandruok moro amora nikech Jehova en Japuonjwa Maduong’. (Isa. 30:20, 21) Wachne konyowa mondo wabed “moromo chuth” kendo “moikore maber ne tije mabeyo duto.” (2 Tim. 3:17) Sama waluwo puonj mag Muma, wabedo mariek moloyo joma luwo “rieko mar pinyni.” (Zab. 119:97-100) Gima rach en ni riekni mag pinyni lombo ji mondo oluw gombogi mag ringruok. Nikech mano, wanyaloga yudo ka ok yotnwa weyo paro mag jopiny kod timbegi. Mano e momiyo Muma nyisowa kama: “Beduru motang’ mondo ng’ato kik ketu e tuech kokalo kuom riekni mag piny kod wuond manono ma wuok kuom chike kod timbe mag dhano.” (Kol. 2:8) Muma nosekoro chon ni e ndalo mag giko, ji mang’eny ne dhi bedo “joma ohero mor mag piny.” (2 Tim. 3:4) Bedo ni tuoche mag nyaye kod ayaki opong’o kamoro amora en mana achiel kuom gik ma nyiso ni rieko mar pinyni en fuwo lilo.—2 Pet. 2:19. w19.05 21 ¶1-2; 22 ¶4-5

Satan norwako e pach Jo-Israel ni ne nyaka gidonj e timbe ogendni ma ne olworogi mondo e ka ngimagi odhi maber. Nitie timbe moko ma ogendnigo ne neno ni nyaka gitim mondo e ka nyisechegi okelnegi koth. Joma ne oseweyo bedo gi yie kuom Jehova ne neno ni mano e yo kende ma ne inyalo geng’go oro, omiyo, ne gitimo timbe mag ogendnigo ka gimiyogo Baal duong’. Satan notiyo bende gi gombo mag terruok. Lamo mag ogendni ma ne olworo Jo-Israel noriwo timo timbe mochido mag terruok. Kit lamo ma galagalano ne oriwo nyaka mon kod chwo ma ne terore kuonde ma ne gichokoree ne lamo. Chwo ma terore gi chwo kod mon ma terore gi mon kaachiel gi kit terruok mamoko, ne ji neno mana kaka gik mapile! (Rap. 23:17, 18; 1 Ru. 14:24) Ogendnigo ne neno ni timo timbego ne miyo nyisechegi guedhonegi lowo. Timbe mag terruok ma ogendnigo ne timo ka gilamo nyisechegi ne moro thoth Jo-Israel, omiyo, ne gichako lamo nyiseche manono. w19.06 2 ¶3; 4 ¶7-8

Nitiere jo Bethel mathoth kaachiel gi Jokristo mamoko ma migepegi oselokore. Owete gi nyiminego nyalo yudo ka litnegi ahinya weyo migawo ma ne gigeno kendo gihero. Ka po ni in achiel kuomgi, ere kaka inyalo nyagori maber gi lokruogno? Sik machiegni gi Jehova kuom somo Muma pile kendo paro matut weche misomo. Bende, dhi nyime lando wach maber gi kinda e kanyakla ma intiere sani. Jehova paro joma dhi nyime tiyone gi chunygi duto kata ka po ni sani ok ginyal timo duto ma ne gitimoga chon. Ket ngimani obed mayot. Kik iyie mondo parruok ma piny Satanni kelo ne ji omoni dhi nyime tiyo ne Jehova. (Mat. 13:22) Kik iyie mondo joma ok ti ne Jehova, wedeni, kata osiepeni othung’i gi wach manyo pesa mokalo tong’. (1 Joh. 2:15-17) Tenri kuom Jehova nikech osingo ni obiro konyi “e kinde mowinjore.” Obiro konyi mondo ibed gi yie motegno, ibed gi chuny mokue, kendo obiro miyi gik mochuno e ngima.—Hib. 4:16; 13:5, 6. w19.08 20 ¶4; 21-22 ¶7-8

Be dibed ni ikalo e pek moro ma miyo chunyi chandore? Ng’eyo ni Jehova ong’eyo maber gik ma chando chunywa hoyowa ahinya. Jehova ong’eyo gik ma wanyalo timo kod ma ok wanyal timo, kendo ong’eyo gik ma waparo kod kaka wawinjo e chunywa. (Zab. 103:14; 139:3, 4) Ka watenore kuom Jehova, obiro konyowa nyagore gi gik ma chando chunywa. Parruok nyalo miyo ichak neno ni chandruok ma in-go ok bi rumo, to mano nyalo miyo chunyi onyosre. Ka po ni gima kamano otimoreni, par kinde duto ni Jehova oikore konyi nyagori gi gik ma chando chunyi. Obiro konyi e yo mane? Odwaro ni inyise gik ma chandi, kendo obiro dwoko lamo magi. (Zab. 5:3; 1 Pet. 5:7) Omiyo, lem nyading’eny ka inyiso Jehova chandruoge ma in-go. Kata obedo ni ok obi wuoyo kodi achiel kachiel, obiro wuoyo kodi kokalo kuom Muma kod riwruok mar ogandane. Weche misomo e Muma nyalo hoyi kendo nyalo miyi geno. E wi mano, owete gi nyimine biro jiwi.—Rumi 15:4; Hib. 10:24, 25. w19.06 16 ¶7-8

Sama isandi ol ne Jehova ‘weche duto ma ni e chunyi’ kendo inyise gik moko duto ma miyi luoro kod ma keloni parruok. (Yua. 2:19) Kaka imedo lemo nyading’eny, e kaka ibiro medo winjo ni in machiegni gi Jehova. (Rumi 8:38, 39) Bed gadier chuth ni gueth ma Jehova osingonwa e bwo loch mar Pinyruodhe biro chopo. (Kwan 23:19) Ka ok in gi yie motegno kuom singogo, biro bedo mayot mondo Satan kod joge obwogi. (Nge. 24:10; Hib. 2:15) E puonjruok ma mari iwuon, inyalo nono gik ma Nyasaye osingo kokalo kuom Pinyruodhe, kod gimomiyo inyalo bedo gadier ni gigo biro timore. Mano biro konyi nade? Ne ane ranyisi mar Stanley Jones ma ne otue e jela kuom higni abiriyo nikech yie mare. Ang’o ma nokonye mondo onan ma ok ojok? Nowacho niya: “Yiena nomedo bedo motegno nikech nang’eyo gima Pinyruodh Nyasaye en, kod gueth mobiro kelo. Ne aonge gi kiawa moro amora e wi wachni. To mano ne miyo ng’ato ang’ata ok ne nyal poga gi Jehova.” Ka in gi yie motegno kuom gik ma Jehova osesingo, ok ibi weyo mondo luoro oloyi.—Nge. 3:25, 26. w19.07 2 ¶1; 3 ¶6-7

Ang’o momiyo tij loko ji obed jopuonjre Yesu en tich maduong’ ahinya? En nikech jopuonjre Yesu kende e ma nyalo bedo osiepe Nyasaye. E wi mano, kit ngima joma luwo Kristo bedo maber kendo gin gi geno mar dak nyaka chieng’ e kinde ma biro. (Joh. 14:6; 17:3) Kuom adier, Yesu omiyowa tich maduong’ ahinya, kata kamano, ok wanyagre gi tijno kendwa. Jaote Paulo nowuoyo e wi Jokristo wetene ma ne gitimogo tich achielno, kowacho niya: “Wan jotich ma tiyo kanyachiel gi Nyasaye.” (1 Kor. 3:9) To mano doko migawo makende ma Jehova kod Yesu omiyo dhano morem! Bende, tij loko ji obed jopuonjre Yesu nyalo kelonwa mor mogundho. Gima onego watim mokwongo en manyo joma gombo ng’eyo Nyasaye e yo maber. Sama wapuonjo ji gik ma wang’eyo e wi Jehova, wanyiso ni adier wan Jonenone. Sama watimo kinda mondo walend ne ji kaka Kristo nonyisowa, wanyiso ni wan Jokristo madier. w19.07 15 ¶3-5

Ji mang’eny nyaloga yie puonjore sama gifwenyo ni Muma oting’o rieko ma nyalo konyogi e ngimagi ma pile ka pile. E taon mar New York, nyaminwa moro ma lendoga ne joma wacho dho China wacho niya: “Atemoga ahinya mondo anyis ni adewo ji, kendo achikonegi ita sama giwuoyo koda. Ka afwenyo ni gin joma e ka oa biro koni, apenjogiga ni: ‘Be isechako ng’iyo gi ngima ma kae? Be iseyudo tich? Jo modak koni teri nade?’” Seche moko mano yawonega thuolo mar nyiso ng’ato wach moro e Muma. Ka nyaminwano oneno ka mbaka dhi maber, omedo kama: “Iparo ni ang’o ma nyalo konyowa dak maber gi ji? Ok anyisie ngero moro e Muma? Ngerono wacho kama: ‘Tugo dhawo chalo gi yawo ranga nam; ka pok dhawo omuoch, wuogi.’ (Nge. 17:14) Be iparo ni ngeroni nyalo konyowa dak gi kue gi ji?” Chako mbaka e yo ma kamano nyalo konyowa fwenyo joma nyalo rwako wach. w19.07 23 ¶13

Gima duong’ moloyo ma wanyalo konyogo joma migapgi olokore mobiro e kanyaklawa en ng’eyo chal ma gintie, to ok nenogi lit. Nyalo bedo ni ginyagore gi wach tuo ma chandogi giwegi kata ma chando watgi moro. Samoro gin gi kuyo nikech watgi moro otho. Kata, nyalo bedo ni gikuyo nikech gin mabor gi osiepegi ma ne gin-go chon ka ne gin e migawo. En gima kawoga kinde mondo ng’ato ong’i gi weche kaka mago. Sama ilendo kodgi kendo ijiwogi kokalo kuom ranyisi maber miketonegi, mano nyalo konyogi mondo ging’i gi lokruok. Nyaminwa moro ma ne osebedo ka tiyo ne Jehova kuom higni mang’eny e piny machielo wacho niya: “E migapa machon, ne atayoga puonjruok mag Muma pile ka pile. To e migapa manyien, ne ok yot somo ne ng’ato Muma kata mana nyiso vidio. Kata kamano, jolendo ma ne wan-go e kanyakla manyien ne dhiga koda e dok timo limbe kod tayo puonjruok mag Muma ma ne gin-go, kendo mano nokonya ahinya. Napuonjora kaka nanyalo chako lendo ne ji. Gigo duto nomiyo abedo ma mor kendo.” w19.08 22 ¶10; 24 ¶13-14

Mana kaka nyiminego, wan be wanyalo yudo ka teknwa hero Jokristo wetewa moko mana nikech waketo pachwa ahinya kuom nyawo matindo tindo ma gin-go. Waduto wabothga pile ka pile. Ka wasiko ka waguro pachwa mana kuom nyawo ma jomoko nigo, hera ma waherogigo biro dok chien. Kuom ranyisi, ka owadwa moro wiye owil ma ok obiro timo ler e Od Romo, mano nyalo chwanyowa. Ka wachako kwano gik mamoko ma owadwano osegatimo ma ok morwa, wabiro mana medo chwanyore, to mano biro miyo hera ma waherego omed dok chien. Ka po ni nyawo ma Jakristo wadu moro nigo chandi, ber ka iparo wachni: Jehova neno nyawo mag Jakristono kod magi bende. To e ma pod ohero Jakristono, kendo in be oheri. Mano e momiyo onego waluw ranyisi mar Jehova kuom neno Jokristo wetewa kaka onenogi. Ka watimo kinda mondo wamed hero Jokristo wetewa, winjruok ma ni e kindwa kodgi biro medo bedo motegno kendo wabiro tiyo kanyachiel gi kue.—Fil. 2:1, 2. w19.08 9 ¶7-8

Jehova ohero ahinya joma obolore. Joma kamago kende e ma nyalo bedo osiepene. ‘Josunga to oborgo.’ Nikech waduto dwaher moro chuny Jehova kendo wadwaro ni en be oherwa, nyaka watem matek mondo wabed gi kido mar bolruok. Ng’ama obolore en ng’at ma miyo jowetene duong’ kendo ok osungre. Muma nyiso maler ni ng’at mobolore ong’eyo ni Jehova e ng’at monego obed maduong’ e ngimane, kendo ong’eyo ni jomamoko nigi kargi. Bende, ong’eyo ni nitie yore ma jomamoko oloyee gi ber. (Fil. 2:3, 4) Nitie jomoko ma muol amuola to ok gibolore gadier. Samoro ok giwuoga mang’eny, kata samoro gidimbore mana nikech mano e kaka ne gipon. Chunygi ma iye to opong’ gi sunga lilo. Ka wach moro mapek osieko, gigologa kokgi mi kitgi madier nenre maler.—Luka 6:45. w19.09 2 ¶1, 3-4

“Wach maber e wi Ruodhwa Yesu” oriwo adiera duto ma Yesu nopuonjo. Waluwo wach maberno ka watiyo kode e ngimawa. Luwo wach maberno oriwo keto Pinyruoth obed mokwongo e ngimawa, luwo chike Nyasaye, kendo lando wach maber mar Pinyruoth. (Mat. 6:33; 24:14) Oriwo bende siro owete Kristo mowal gi roho sama gitimo migepe momigi. (Mat. 25:31-40) Machiegnini, Jokristo mowal biro timo gimoro ma biro nyiso “rombe mamoko” ni ne gimor gi ng’wono ma ne gitimonegi. (Joh. 10:16) En ang’ono? Sama Har–Magedon biro chakore, biro yudo ka Jokristo mowal 144,000 duto osedhi e polo ma gibedo gi del ma ok nyal tho. Gibiro riwore gi Yesu kod malaikene e tieko Gog kendo reso “oganda mang’ongo.” (Fwe. 2:26, 27; 7:9, 10) Ee, mano kaka rombe mamoko biro mor ahinya ni ne gisiro jotich Jehova mowal ka pod ne gin e piny ka! w19.09 12-13 ¶16-18

Ang’o momiyo tich ma Yesu nomiyowa duogo chunywa kata miyowa yueyo? En nikech wan gi jorit mabeyo mogik. Jehova ma e Jaritwa Maduong’ Mogik ok en Nyasaye mager. Omor gi tich ma watimone. (Hib. 6:10) Omiyowa teko mondo wating’ ting’ ma wan-go. (2 Kor. 4:7; Gal. 6:5) Ruodhwa Yesu ketonwa ranyisi maber. (Joh. 13:15) Jodongo ma ritowa temo matek mondo giluw ranyisi mar Yesu ma e “jakwath maduong’.” (Hib. 13:20; 1 Pet. 5:2) Gitemo mondo gibed mang’won kodwa, gijiwwa, kendo ginyis chir sama gipidhowa kendo giritowa. Bende, wan gi osiepe mabeyo mogik. Onge joma nigi osiepe moherogi ma loyowa. Par ane: Wan gi owete gi nyimine ma timbegi beyo, to ok gikawre ni gibeyo moloyo jomamoko. Ginenowa kaka jotich wetegi kendo osiepegi. Giherowa e okang’ ma giikore kata mana thonwa! w19.09 20 ¶1; 23 ¶12-14

Jaote Paulo nowuoyo kuom “odiechieng’ mar Jehova.” (1 The. 5:1-6) E ndikoni, oti gi wechego kiwuoyo kuom kinde mibiro kethie “Babulon Maduong’” nyaka e lweny mar Har–Magedon. (Fwe. 16:14, 16; 17:5) Paulo bende nyisowa kaka wanyalo ikore ne “odiechieng’ mar Jehova.” Ok onego “wanind kaka jomamoko timo.” Nyaka “wasik ka waneno” kendo wabed motang’ mondo kik wariw weche siasa mag pinyni lwedo. Ka po ni wadonjore e weche siasa, wabiro bedo “mag piny.” (Joh. 15:19) Wang’eyo ni Pinyruodh Nyasaye kende e ma biro kelo kue mosiko e piny mangima. Bende, onego wachiew joma pod nindo kuom nyisogi gik ma Muma nokoro ni ne dhi timore e ndalo mag giko. Ka masira maduong’ osechakore, thuolo momi ji mar lokore mondo giti ne Jehova biro yudo koserumo. Mano e momiyo onego walend sani gi kinda! w19.10 8 ¶3; 9 ¶5-6

Ka ne kinde ochopo mar elo weche ma ne ondik e buk modolno, Jeremia nonyiso Baruk ni odhi osom ne ji oteno. (Jer. 36:5, 6) Baruk notimo migawono gi chir kata obedo ni ne ok oyot. Nyaka bed ni Jeremia ne mor ahinya ka nowinjo ni Baruk ne odhi mosomo ne ji weche ma ne ni e buk modolno e laru mar hekalu. (Jer. 36:8-10) Ka ne jotelo mag Juda owinjo gik ma ne Baruk otimo, ne gichike ni osomnegi weche ma ne ni e buk modolno gi dwol maduong’! (Jer. 36:14, 15) Jotelogo nonyiso Ruoth Jehoyakim gik ma ne Jeremia owacho. Mirima mager nomako Ruoth Jehoyakim bang’ winjo weche ma Jeremia nondiko e buk modolno, omiyo, nowang’o bugno e mach kendo nochiko ni omak Jeremia gi Baruk. Kata kamano, Jeremia ne omiyo Baruk buk modol machielo monyise ote mar Jehova ma nonego ondiki. Baruk nondiko “weche duto ma ne nie buk ma Jehoyakim ruodh Juda ne owang’o.”—Jer. 36:26-28, 32. w19.11 3-4 ¶4-6

Jehova nyaloga bedo gimoro amora ma dwarore mondo ochop dwache. Kuom ranyisi, en Japuonj, Jahoch, Jayal-Injili, kod mamoko mang’eny. (Isa. 48:17; 2 Kor. 7:6; Gal. 3:8) To e ma pod otiyoga gi dhano e chopo dwache. (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 Kor. 1:3, 4) Bende, Jehova nyalo miyowa rieko kod teko mondo wabed gimoro amora ma dwarore mondo wachop dwache. Tiend nying Jehova oriwo wechego duto ka luwore gi josomo mang’eny. Waduto dwaher mondo Jehova oti kodwa e chopo dwache, kata kamano, jomoko to nyalo bedo gi kiawa ka be mano nyalore. Ang’o momiyo? Samoro gineno ni ok ginyal timo mang’eny nikech hikgi kata kit ngima ma gidakie. Jomoko to neno ni gin gi lony morem. Moko to neno ni gima gitimo sani oromo ma koro ok gine gimomiyo onego gimed timo dongruok. w19.10 20 ¶1-2

Mwandu nyalo galowa mi wawe rito okumbawa mar yie. Jaote Paulo nondiko kama: “Onge ng’at ma tiyo kaka jalweny ma donjore kendo gi ohelni mapile mag ngima, nimar odwaro bedo malong’o e wang’ jal ma nondike.” (2 Tim. 2:4) Ng’e ni jolwenj Rumi ne ok oyienegi timo ohala moro amora. Mana kaka jolweny mabeyo, ok wayie mondo gimoro amora ogalwa mi wawe gima duong’ monego watim, ma en moro chuny jotendwa ma gin Jehova kod Kristo. Mano gima wakawo mapek moloyo gimoro amora ma piny Satanni nyalo miyowa. Watemo ahinya mondo wane ni wayudo thuolo kod teko mar tiyo ne Jehova kendo rito okumbawa kod gige lweny te ma wan-go. Nyaka wasik ka watang’ kinde duto. Nikech ang’o? Jaote Paulo nochiwo siem kowacho ni “joma kedo ahinya mondo gibed jomwandu” gikone biro ‘bayo yo mi giwe yie.’—1 Tim. 6:9, 10. w19.11 17 ¶12; 17-18 ¶14-15

Ibiro land ni “kuwe nitie kendo weche beyo” ka pok “odiechieng’ mar Jehova” ochopo. (The. 5:1-6) “Odiechieng’ mar Jehova” miwuoye e 1 Jo-Thesalonika 5:2 en “masira maduong’.” (Fwe. 7:14) Ere kaka wabiro ng’eyo ni masira maduong’no chiegni chakore? Muma wacho ni ibiro land lendo moro makende. Lendono e ma biro nyiso ni masira maduong’ koro osechopo. Ibiro land ni “kuwe nitie kendo weche beyo!” Be jotend din biro riwore kodgi e lando wachno? Samoro. Kata kamano, mano biro bedo mana achiel kuom miriambo ma Jachien biro lando. Lendono biro wito ji marach ahinya nikech gibiro paro ni koro weche beyo to kare masira maduong’ chiegni chakore. Ee, “kethruok ma apoya nobi kuomgi gikanyono mana kaka muoch ma kayo dhako ma nigi ich.” Ang’o ma biro timore ne jotich Jehova momakore kode? Kata obedo ni samoro gin be gibiro hum sama odiechieng Jehova ochakore, wachno ok bi poyogi. w19.09 9 ¶7-8

Sama itimo yiero, bed gi chenro moriere. Kitimo kamano, biro bedo mayot mondo itiek gima isechako. Kuom ranyisi, nyalo bedo ni ing’ado ni idwaro medo kinda e somo Muma. To ka ok iketo chenro moriere, ibiro chochni ka pok idhi mabor. Kata, jodong-kanyakla nyalo ng’ado ni gidwaro medo kinda e tij kwath, to ndalo kalo akala to onge gima gisetimo. Mondo gidhi maber e wachno, ginyalo penjore penjo kaka: “Be waseng’eyo ni owete gi nyimine mage sie ma dwarore ni olim? Be waseketo kinde sie monego olimgie?” Bende, ng’e gik minyalo kod ma ok inyal. Onge ng’ato ang’ata kuomwa ma nyalo wacho ni en gi thuolo moromo, teko moromo, kod gik moko duto ma dwarore e timo gik moko te. Nyalo kata mana dwarore ni itim lokruok moko kifwenyo ni gimoro mitemo timo ohingo nyaloni. w19.11 29 ¶11-12

Weche ma nokor e Isaya 65:21-23 nyiso kaka piny biro chalo e kinde ma biro. Ji ok bi budho abudha nono e kindeno. Kar mano, Muma wacho ni jo Nyasaye biro timo tije mabeyo ma moro chunygi. Wanyalo bedo gadier chuth ni e giko loch Kristo, ‘chuech bende ibiro gony oa e tuech mar tow, e ka giyud thuolo ma nigi duong’ mar bedo nyithind Nyasaye.’ (Rumi 8:21) Mana kaka Jehova noketo chenro mondo Jo-Israel obed gi kinde mag yueyo kod mag tich, e kaka obiro timo ne joge e kinde loch Kristo mar higni aluf achiel. Wabiro bedo gi kinde mag timo gik motudore gi lamo Nyasaye. Kuom adier, lamo Nyasaye kelonwa mor e kindewagi, to mano e gima biro timore e piny manyien bende. Ee, nitie gik mang’eny momiyo onego wabed ma mor gi tije mabeyo kod chenro mag lamo moritowa e piny manyien e kinde loch Kristo mar higni aluf achiel. w19.12 12 ¶15; 13 ¶17-18

Rwako Wach Nyasaye e chuny nyithindo oriwo nwoyonegi weche nyading’eny. Mondo jonyuol otim mano, dwarore ni giyud thuolo mang’eny mag bedo kanyachiel gi nyithindgi ka pod gitindo. Nwoyo ne nyathi wach moro kinde ka kinde nyalo nyoso chuny jonyuol. Kata kamano, jonyuol onego one mano kaka yo maber mar konyo nyithindo ng’eyo puonj ma ni e Wach Nyasaye kendo tiyo gi puonjgo. Kuom mano, tem ng’eyo nyithindi e yo maber. Zaburi 127 pimo nyithindo gi aserni. (Zab. 127:4) Mana kaka aserni inyaloga los gi gik mopogore opogore kendo moko tindo to moko dongo, e kaka nyithindo be ok nyal chalore te e ot. Omiyo, jonyuol onego ong’e tiegruok ma ber gi nyathi ka nyathi. Owadwa moro gi chiege ma ni e piny Israel ma notiego nyithindgi ariyo e yo maber lero gima nokonyogi. Giwacho kama: “Ne wapuonjoga nyathi ka nyathi Muma yore.” Wiye udi nyalo yiero ka be dwarore ni giti gi yorno e puonjo nyithindgi kata ooyo. w19.12 26-27 ¶18-20

Wabedoga ma mor sama ji konyowa e kinde ma weche teknwa! Ryan ma wuon-gi notho apoya e aksident wacho kama: “Gik ma wang’iyoga timo nyaloga bedo matek timo sama wan gi chandruok, omiyo, ka ng’ato osironwa kamoro kata mana matin, mano konyo kama duong’.” Kinde duto, par ni yore matindo tindo mikonyogo ji nyalo hoyogi ahinya. Mariko ne en Jakristo modich ahinya. To e ma pod nolosoga thuolo mondo oho jaote Paulo kendo ojiwe! Mano e momiyo Paulo ne ni thuolo luongo Mariko sama nodwaro kony. Nyaminwa moro ma nyinge Angela noneg watne moro e yo malit ahinya. Gima hoye en kaka owete gi nyimine nokonye. Owacho kama: “Sama osiepe oikore konyowa gadier, wuoyo kodgi bedo mayot. Gitimo duto ma ginyalo mondo gikony kama digikony.” Penjri ane kama: ‘Be Jokristo wetena ong’eya kaka ng’ama oikore hoyogi kendo konyogi?’ w20.01 11-12 ¶14-16

Ere kaka Jakristo mowal nyalo chamo makate kendo madho divai “e yo ma ok owinjore” chieng’ Rapar? Mano nyalore ka po ni ochamo makate kendo madho divai to koni ok odak ka luwore gi chike makare mag Jehova. (Hib. 6:4-6; 10:26-29) Jokristo mowal ong’eyo ni nyaka gichung’ motegno ka gidwaro yudo ‘mich man malo ma Nyasaye oseluongogie kokalo kuom Kristo Yesu.’ (Fil. 3:13-16) Roho maler mar Jehova konyoga jotichne mondo obed joma obolore kar bedo jong’ayi. (Efe. 4:1-3; Kol. 3:10, 12) Kuom mano, Jokristo mowal ok kawre ni gibeyo moloyo jomamoko. Ging’eyo ni bedo ni Jehova owalogi, mano ok nyis ni gin gi roho maler mokalo ma Jehova miyoga jotichne mamoko. Ok giparga ni ging’eyo adiera matut ma ni e Muma moloyo jotich Jehova mamoko. Bende, ok ginyal nyiso ng’ato ang’ata ni en bende owale kendo ni koro ng’atno onego ochak chamo makate kendo madho divai e Rapar. Mopogore gi mano, gibolore nikech ging’eyo ni Jehova e ma gweloga ji mondo odhi odag e polo. w20.01 27-28 ¶4-5

Jehova dwaro ni wasud machiegni kode kendo wawuo kode. Ojiwowa ni ‘walem ma ok wawe’ kendo oikore winjowa kinde duto. (Rumi 12:12) Onge chieng’ ma Jehova biro bedo modich kata mool ahinya ma ok onyal winjowa. Wan wawinjo Jehova sama wasomo Muma kod buge momiyowa ma lero Muma. Bende, wawinje sama wachiko itwa malong’o e chokruogewa. Wabedo osiepe Jehova ka wawuoyo kode nyading’eny. Jehova dwaro ni waolne gik moko duto ma ni e chunywa. (Zab. 62:8) Ber ka wanonore ka watiyo gi penjoni: ‘Be lamo maga gin ma awiye-awiye minwoyo anwoya, koso anyisoga Jehova weche moa e chunya ma iye?’ Onge kiawa ni ihero Jehova kendo diher ni winjruok ma ni e kindi kode obed motegno. Mondo isik ka in gi winjruok maber gi Jehova, nyaka iwuo kode e lamo nyading’eny. Nyise nyaka wecheni maling’ ling’. Nyise gik ma mori kod ma chwanyi. Bed gadier chuth ni inyalo kwaye sa asaya mondo okonyi. w20.02 9 ¶4-5

Jehova omiyo jodongo migawo maduong’ ahinya mar rito rombene. Nitie puonj mang’eny ma jodongo nyalo yudo ka ginono kaka Nehemia ne timo ne jotich Nyasaye me kindene. Nikech ne en gavana mar Juda, ne en gi teko mang’eny. (Neh. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Par ane moko kuom pek ma noyudo. Ji ne timo gik mochido e hekalu kendo ne ok gigol chiwo mag konyo Jo-Lawi kaka Chik ne dwaro. Jo-Yahudi ne ok rit Sabato kendo moko kuomgi nokendo mon ma ne a e ogendni mamoko. Nehemia ne nyaka rie wechego. (Neh. 13:4-30) Nehemia ne ok otiyo gi teko ma nomiye e chuno jo Nyasaye mondo otim gik ma en owuon e ma nodwaro. Kar mano, nokwayo Jehova mondo otaye, kendo nopuonjo ji chike mag Jehova. (Neh. 1:4-10; 13:1-3) Bende, nobolore motiyo kanyachiel gi owetene kokonyogi nyaka gero ohinga mar Jerusalem ma nosekethore.—Neh. 4:15. w19.09 16 ¶9-10