Ne Waikore Tiyone Jehova Maok Wadewo ni Watiyone Kanye

MANO ne otimore e higa 1949, higini 60 mosekalo, kata kamano we achak siganda e tiende. Ne onyuola e higa 1927, kendo ne an nyathi mar ang’wen e kind nyithindo abiriyo. Odwa ne chiegni gi ndara motimo buru e gweng’ mabor gi taon. Thoth joma ne wadakgo e alworawa ne gin jopur, kendo nahero ahinya tij puodho. Hendrik wuonwa, ne en jatwang’ wuoche kendo notiyo tij loso ne ji puothe e gweng’ mar Donderen, masawa mar Drenthe, e piny Netherlands. To kanyo be ema ne onyuolae. E higa 1947, kane an jahigini 19, ne anwang’o adiera kokalo kuom jal miluongo ni Theunis Been ma nodak machiegni kodwa. Anyalo paro ni kane akwongo romo gi Theunis, ok nahere, to mapiyo bang’ Lweny mar Ariyo mar Piny, nobedo Janeno mar Jehova, kendo nafwenyo ni koro ojahera moloyo kaka ne en chon. Lokruok ma notimo e ngimane nomulo chunya ahinya. Omiyo kane owuoyo koda e wi singo mar Nyasaye mar kelo paradis e piny, nachikone ita. Mapiyo bang’ kanyo narwako adiera kendo ne wabedo osiepe mati mata kuom ngimawa duto.a

Nachako lendo e dwe mar abich higa 1948, kae to e dwe mar auchiel tarik 20 ne obatisa e chokruog distrikt ma ne otim Utrecht. Ka nochopo Januar tarik 1, 1949, nachako lendo kaka painia kendo ne oora e gweng’ mar Borculo man yo wuok chieng’ e piny Netherlands, kama ne nitie kanyakla moro matin. Ne en wuoth maborne kilomita 130, omiyo nang’ado mar dhi kariembo ndika. Naparo ni wuodhno dhi kawa seche 6 kende, kata kamano koth ne ochwe maduong’ gi yamo mager ma wuodhno okawa seche 12, kata obedo ni ne aidho gach reru bende kuom kilomita 90! Gikone ne atundo kama ne adhiyeno godhiambo. Dalano ne en dala Joneno.

E kindego bang’ lweny, ji ne onge gi mwandu. Ne an mana gi sut achiel kod long’ achiel—sudno ne duong’ mohinga kendo long’no ne chiek mokalo! Mana kaka asewacho, ngima e Borculo ne tek to kata kamano Jehova nogwedha mayudo jopuonjre moko mag Muma. Bang’ dweche ochiko, ne oora Amsterdam.

ADHI LENDO E TAON

Bang’ pon e gweng’, koro ne adhi dak Amsterdam taon maduong’ie moloyo e piny Netherlands. Ne ayudo nyak mang’eny ahinya e tij lendo. E dwe mokwongo, nachiwo buge mang’eny moloyo ma ne asechiwo kuom dweche ochiko mokalo. Mapiyo bang’ mano, ne atayo jopuonjre Muma maok tin ne aboro. Bang’ kane oketa jatij kanyakla (masani iluongo ni jachan bura mar jodongo), nayudo migawo mara mokwongo mar chiwo twak mar ji duto. Mano ne en ting’ mapekna ahinya omiyo kane ayudo migawo mar dhi e kanyakla machielo kapok tarik mar golo twagno ochopo, ne amor ahinya. Gima ok nang’eyo en ni kare ne abiro golo twege mokalo 5,000 e higni mabiro!

E dwe mar abich e higa 1950, ne oora e taon mar Haarlem. Kae to nayudo barua mikwayago mondo abed jarit alwora. Nindo ok notera kuom ndalo adek. Nanyiso Robert Winkler, ma en achiel kuom owete ma ne tiyo e ofis matayo e alworano, ni tijno ohinga. Kata kamano nowachona kama: “In pong’ mana fom. Ibiro mana lony kode.” Mapiyo bang’ mano, ne omiya tiegruok kuom dwe achiel kae to nachako tiyo kaka jatij alwora (masani iluongo ni jarit-alwora). Chieng’ moro kane alimo kanyakla moro, naromo gi painia mamor miluongo ni Janny Taatgen. Nohero Jehova ahinya kendo ne en gi chuny mar chiwruok. Ne wakendore kode e higa 1955. Kata kamano, kapok adhi nyime, Janny biro lero kaka nobedo painia koda kaka wasetiyo ne Jehova kanyachiel bang’ kane wasekendore.

TIYONE JEHOVA BANG’ KEND

Janny: Mamana nobedo Janeno e higa 1945 kane an jahigini 11. Nofwenyo mapiyo ni ne dwarore ahinya opuonj nyithinde adek Muma to kata kamano babana to ok ne dwar adiera. Omiyo mama ne japuonjore kodwa Muma sama baba onge.

Chokruok ma nakwongo dhiye ne en chokruog-distrikt ma ne itimo e taon mar The Hague e higa 1950. Bang’ juma achiel, ne adhi e chokruok mara mokwongo e Od Romo man Assen (Drenthe). Wachno nowang’o i wuonwa ahinya ma oriemba dala. Mama nonyisa niya, “Ing’eyo kama inyalo dhi dakie.” Gima mama ne temo nyisa en ni adhi adag gi owete gi nyimine ma wan-go e kanyakla. Mokwongo ne adhi dak gi joot moro ma gin Joneno machiegni gi dalawa, kata kamano baba ne pod luwore koda omiyo ne adar adhi e kanyakla man Deventer (Overijssel), kilomita 95 kiwuok dalawa. To nikech pod ne an nyathi matin, sirkal nochako luwore gi baba kipenje gimomiyo oriemba dala. Omiyo, baba noyie mondo adog dala. Katabed ni baba ok norwako adiera, ne oyiena mondo adhi e chokruoge duto kendo dhi e tij lendo.

Mapiyo bang’ dok dala, mama nobedo matuwo ahinya kendo an ema koro ne chuno ni nyaka atim tije duto mag ot. Kata nobedo kamano, pod ne adhi nyime timo dongruok e adiera kendo ne obatisa e higa 1951 ka ajahigni 17. Ka nochopo higa 1952, bang’ ka mama osechango, an kaachiel gi nyimine moko adek ne wabedo jopainia ma ndalo rusa (masani iluongo ni painia makonyo) kuom dweche ariyo. Ne wadak ei yie moger ka ot kendo ne walendo e taonde ariyo man Drenthe. Nabedo painia mapile e higa mar 1953. Bang’ higa achiel, jarit alwora moro mapod rawera nolimo kanyaklawa. Jarit-alworano ne en Markus. Ne wakendore kode e dwe mar abich higa 1955, nimar ne waneno ni wanyalo tiyo ne Jehova e yo maber ka wan kanyachiel.—Ekl. 4:9-12.

Markus: Bang’ timo arus, ne okwong oorwa kaka jopainia e taon mar Veendam (Groningen). Ne wadak e ot moro matin maborne en mita 3 to lachne mita 2. Kata kamano, Janny noloso i odno mobedo kama ber miwuoro. Otieno kotieno, ne wajosudo mesa gi kombewa ariyo matindo mondo wapedh otandawa ma ne wajachungo e kor ot.

Bang’ dweche auchiel, ne ogwelwa mondo watim tij alwora e piny Belgium. E higa1955, ne nitie jolendo 4,000 e pinyno. Gie sani kwanno osemedore nyadiuchiel! E gweng’ miluongo ni Flanders, man nyandwat mar Belgium, ji wacho dhok achiel mana kaka e piny Netherlands. Kata kamano, yo miwachogo dho Belgian opogore opogore, omiyo ne nyaka wapuonjre wacho dhokno.

Janny: Tij bedo jarit malworo en tich madwaro chiwruok. Ne walimo kanyakla ka wariembo ndigni kendo ne wadak e ute owete gi nyimine. Nikech ne waonge gi odwa ma ne wanyalo dhiye, ne chuno ni wabed nyaka Wuok Tich e kanyakla ma walimo eka Tich Ariyo gokinyi wadhi e kanyakla machielo. Kata kamano, kinde duto ne waneno migawo marwa kaka gweth moa kuom Jehova.

Markus: Kane wachako tij alwora, ne onge owadwa kata nyaminwa ma ne wang’eyo e kanyakla ma ne walimo, kata kamano ne gin joma ng’won kendo mohero rwako welo. (Hib. 13:2) Kuom higni mang’eny, ne walimo nyading’eny kanyakla duto mawacho dho-Dutch e piny Belgium. Mano nokelonwa gweth mang’eny. Kuom ranyisi, ne wayudo thuolo mar ng’eyo chiegni owete gi nyimine duto mawuok e distrikt mar Dutch, kendo gin osiepewa ma wageno ahinya. Waseno nyithindo mang’eny kabedo joma dongo kendo timo dongruok e winjruokgi gi Jehova machop kama gichiworene, kendo keto dwaro mag Pinyruoth obed mokwongo e ngimagi. En gima kelonwa mor maduong’ ka waneno kaka thothgi tiyone Jehova kuom thuologi duto. (3 Joh. 4) ‘Jiwruok e yie’ osemiyowa waduto wadhi nyime tiyo ne Jehova e migawowa gi chunywa duto.—Rumi 1:12.

WAYUDO PEK MORO TO GWETH BENDE WAYUDO

Markus: Kane wakendore, ne wan gi gombo mar dhi e Skund Gilead. Ne wapuonjore dho-Ingresa kuom sa achiel pile ka pile. Kata kamano, ne ok yot puonjruok dho-Ingresa mana ka wasomo buge, omiyo ne wang’ado mar dhi e piny Ingresa e kinde rusa mondo wapuonjre dhokno seche ma walando wach maber. Gikone, ne wayudo barua mowuok e ofis maduong’ man Brooklyn e higa 1963. Ne wayudo barupe ariyo, achiel ne mara, to machielo ne mar Janny. Barupa ne en moluongago e Skund Gilead ma ne dhi kawo dweche apar. Skundno ne en makende nikech owete kende ema ne idhi tiegi e weche motudore gi tayo riwruok mar oganda Jehova. Omiyo kuom ji 100 ma ne oluongi, 82 kuomgi ne gin owete.

Janny: E barua ma ne oorna, nokwaya mondo apar ane e yor lamo kabe ne anyalo yie dong’ Belgium ka Markus dhi e Skund Gilead. En adier ni chunya nokwongo onyosore. Nochalona mana kagima Jehova ok ne ogwedho kinda ma ne atimo mondo adhi e skundno. Kata kamano, naparo gimomiyo igwelo ji e Skund Gilead—en ni mondo otieg joma dhi e skundno mondo ochop tich mar lando wach maber e piny mangima. Omiyo ne ayie dong’ Belgium kendo noketa pania makende e taon mar Belgian man e dala maduong’ mar Ghent, ka an gi nyimine ariyo, Anna kod Maria Colpaert, ma ne gin jopainia makende kendo molony ahinya.

Markus: Nikech ne nyaka ang’e dho-Ingresa malong’o, ne ogwela mondo adhi Brooklyn dweche abich kapok skul ochakore. Ne atiyo e Migawo Mochung’ne Kowo Buge (Shipping) kod Migawo Mochung’ne Tije Lendo (Service). Tiyo e ofis ma Brooklyn kendo konyo e kowo buge e pinje Asia, Ulaya, kod South America nokonya ng’eyo riwruok mar owetewa e piny mangima e yo maber. Ng’at ma aparo ahinya en Owadwa A. H. Macmillan, ma ne en pilgrim (jarit malworo) e kinde ma Owadwa Russell pod ne nitie. Owadwa Macmillan ne oti ahinya kendo ite nosechako dinore, to pod ne ok obare ne chokruok kata dichiel. Mano nomulo chunya ahinya kendo nopuonja wach moro ni, ok onego wabuon kata matin dhiyo e chokruogewa mag Jokristo.—Hib. 10:24, 25.

Janny: Ne ajawuoyo gi Markus nyading’eny e juma. Ne wagombo nenore ahinya! Kata kamano, Markus ne mor ahinya gi gik ma ne opuonjore e Gilead, to an bende ne ayudo mor nikech nyak mang’eny ma ne ayudo e tij lendo. Kane Markus oduogo kowuok Amerka, noyudo atayo jopuonjre mag Muma 17! Kata obedo ni ne ok yot mondo wapogre kuom dweche 15, Jehova nogwedhowa nikech chiwruok marwa. Chieng’ ma ne Markus duogo, ndege ne ok ochopo e sa ma nonego ochopie, omiyo gikone kane Markus olor, ne wamosore gi mor ma pi wang’wa ema wuok. Chakre chieng’no, onge gima osepogowa kendo.

WAGOYO EROKAMANO KUOM MIGEPE DUTO MA WASEYUDO

Markus: Bang’ wuok e Skund Gilead e dwe mar Desemba, 1964, ne omiwa migawo mar tiyo e Bethel. Mano ok e migawo ma ne wadhi sike, kata obedo ni ne ok wang’eyo kamano gie kindeno. Bang’ dweche adek, noketa jarit-distrikt e gweng’ mar Flanders. Kane oor Aalzen kod Els Wiegersma kaka jomisonari e piny Belgium, ne omi owadwano migawo mar bedo jarit distrikt, omiyo ne wadok Bethel kendo koro natiyo e Migawo Mochung’ne Tije Lendo. Chakre higa 1968 nyaka 1980, migepewa ne siko ka lokore, ka seche moko watiyo e Bethel to seche moko wan e tij alwora. Gikone, chakre higa 1980 nyaka 2005, nabedo jarit-distrikt kendo.

Kata obedo ni migepewa ne siko kalokore, wiwa ne ok owil ngang’ ni ne wachiwore mondo watine Jehova gi chunywa duto. Ne wamor gi migawo moro amora ma nomiwa nikech ne wang’eyo ni lokruok moro amora manyalo betie e migawo magwa, ne en mana mar miyo wach Pinyruoth olandre.

Janny: An awuon ne amor ahinya yudo thuolo mar dhi gi Markus Brooklyn e higa mar 1977 kod Patterson e higa mar 1997 kama ne odhi yudoe tiegruok momedore kaka achiel kuom jokanyo matayo Komiti mar Bad Ofis.

JEHOVA ONG’EYO GIK MA WACHANDO

Markus: E higa mar 1982, ne otimne Janny yeng’o ma bang’e ochango maber. Higni adek bang’e, kanyakla man Louvain nomiyowa ot e gorofa ma ne oger e wi Od Romo. Kanyo e kama ne wakwongo bedoe gi odwa wawegi bang’ bedo maonge ot kuom higni 30. Tich Ariyo ka Tich Ariyo, kane waiko gik monego wating’ sama wadhi limo kanyakla, ne chuna lor kendo idho stairs 54 nyadinwoya sama atero osikewa piny! Kata kamano, e higa mar 2002, ne wamor ahinya kane otim chenro mondo wadag e ot man piny mar gorofa. Kane abedo jahigni 78, ne wayudo migawo mar bedo jopainia makende e taon mar Lokeren. Wamor ni pod wanyalo tiyo ne Jehova e migawoni kendo ni pod wanyalo dhi e tij lendo pile ka pile.

Janny: Koriw higini duto ma wasetiyogo ne Jehova kuom thuolowa duto, to chopo higini 120! Waseneno adier kaka Jehova chopo singone mar ni ‘ok obi jwang’owa ngang’’ kendo ni ka wamakore kode to ok wabi ‘remo gimoro.’—Hib. 13:5; Rapar 2:7.

Markus: Ne wachiwore ne Jehova kane pod watindo. Ne ok wabedo gi gombo mar dwaro mwandu e ngimawa. Waikore mar dhi e migawo moro amora momiwa nikech wang’eyo ni gima duong’ ok en ni watiyo ne Jehova kanye, kata ni wan gi migawo mane, to gima duong’ en ni ng’ano ma watiyone.