WACH MADUONG’ MA GASET WUOYOE | ANG’O MOMIYO ONEGO WABED JORATIRO?
Be Bedo Joratiro Nyalore e Kindegi?
Hitoshi ne tiyo e kambi moro ma ndiko ji tich e piny Japan. Chieng’ moro ka ne ginono kwan mar pesa gi jatende, jatendeno nonyise ni olos ripot ma ok oting’o kwan madier mar pesa. Hitoshi nonyise ni chunye ne ok nyal yiene loso ripot moting’o miriambo. Nikech mano jatendeno noramo ni oriembe e tich, omiyo, gikone Hitoshi nolalo tije.
Dweche moko bang’ lalo tije, chuny Hitoshi ne onyosore nikech ne ok yot yudo tich machielo. Kinde moro ka nodhi manyo tich nonyiso ng’at ma ne none ni ok onyal tiyo tich mopong’ gi mibadhi. Ng’atno ne odwoke ni, “Pachi opogore gi mar jomoko manadeni!” Jood Hitoshi kaachiel gi osiepene nojiwe mondo odhi nyime bedo jaratiro, kata kamano nochako bedo gi kiawa kabe pod nonyalo bedo jaratiro. Kuom ranyisi nowacho kama: “Awuoro kabe pod en gima kare bedo jaratiro mana nikech yiena.”
Ranyisi mar Hitoshi nyiso ni ok ji duto mohero bedo joratiro. Jomoko neno ni bedo joratiro nyalo miyo ng’ato kik dhi maber e ohala kata tije. Miyo moro ma a e piny South Africa wacho kama: “Atiyo gi joma ohero timbe mag mibadhi, kendo seche moko kata mana an ok yotnaga bedo ja adiera.”
Achiel kuom yore monya ahinya ma ji nyisogo ni ok gin joratiro, en wacho miriambo. Higni moko mosekalo, laktar moro miluongo ni Robert S. Feldman ma tiyo e University of Massachusetts Amherst nofwenyo ni pasent 60 mag joma dongo nyaka wachga miriambo moro sa asaya ma gigoyo mbaka kuom dakika apar. Feldman wacho niya: “Nonrono ne omako dhoga. Ne ok wapar ni wacho miriambo ne nyalo bedo kit ngima dhano.” En adier ni ji mang’eny ok ohero mondo ng’ato owuondgi, to en gima iwuoro ni gin to gihero wacho miriambo.
Ang’o momiyo wacho miriambo, kuo, kod yore mamoko mag bedo joma ok joratiro onya ahinya e kindegi? Ng’at ma ok jaratiro hinyo nade jomoko? To moloyo, ere kaka wan wawegi wanyalo kwedo timbe mag mibadhi?