Sista mag Katholik Bedo Joneno mag Jehova

Felisa: Nadongo e ot ma ji ohero Wach Nyasaye ahinya. Ne wan Jo-Katholik, kendo moko kuom wedena 13 ne gin jodolo to moko ne nigi migepe e kanisa. Kata mana Pop John Paul II noketo nerwa moro ma nosetho ka en jadolo kendo japuonj e skul mar Jo-Katholik, mondo obed achiel kuom “jotakatifu.” Ne ok wamewo ahinya nikech wuonwa ne en jathedh chumbe to minwa ne en mana japur. Ne wan nyithindo aboro to an e ma ne an kayo.

Ka ne ajahigni 12, lweny notugore e pinywa kendo ji nochako kedo e kindgi giwegi. Bang’ lwenyno, notue wuonwa e jela nikech nokwedo yo ma sirikal ne lochogo gi agoko to mano ok nomoro sirkal. Pidhowa watudo ne ok yot ne minwa, omiyo osiepne moro nong’adone paro ni oter Araceli, Lauri, kod Ramoni e convent mantie Bilbao e piny Spain. Kuno ne ok ginyal nindo kech.

Araceli: Ne wan mana johigni 14, 12, kod 10, ka ne minwa oterowa kuno, kendo weyo joodwa chien ne teknwa moloyo. Ka ne wan e convent man Bilbao tich ma ne omiwa ne en timo ler. Kata kamano, bang’ higni ariyo ne oterwa e convent moro ma ne nitie Zaragoza kama ne waritoe jomoti. Tijwa ne en lwoko jokon, ma ne miyo waol ahinya nikech pod ne wan mana rowere.

Felisa: Ka ne nyiminena odhi Zaragoza, minwa gi jadolo marwa ma be ne en nerana matin nong’ado ni an bende adhi ati kama notere nyiminenago. Ne giparo ni mano ne dhi miyo abed mabor gi wuoi moro ma jagweng’wa ma ne luwore koda. Nikech ne an nyako mohero weche Nyasaye, dak e convent kuom kinde manok, ne omora. Najadhiga e misa pile ka pile kendo nasegaparo kata mar bedo jamisonari kaka watwa moro ma ne en japuonj mar weche din e piny Afrika.

Sista mag katholikgo ne ok ojiwa mondo adhi nyime gi luwo gombo mara mar tiyo ne Nyasaye e pinje mamoko, omiyo dak e convent ne chalna mana ka ng’at modak e jela. Kuom mano, bang higa achiel nang’ado mar dok dala mondo adhi arit nerana ma ne en jadolo. Ne atiyo tije mag ot kendo odhiambo kodhiambo ne wateroga kode Rosari. Nahero bende pango maupe mag kanisa kendo duso sanamu mag Maria gi mag “jotakatifu.”

Araceli: Bang’ ndalo, ngimawa nolokore ahinya e convent kama ne wadakieno. Bang’ timo singruokna mokwongo, sistago nong’ado mondo gipogwa. Ramoni nodong’ Zaragoza, Lauri nodhi Valencia, to an ne otera Madrid, to kuno e ma ne atimoe singruok mar ariyo. Jopuonjre, jomoti, kod welo mamoko ne imiyo kuonde dak e convent ma Madrid to mano nomiyo tich obedo mang’eny ahinya kuno. An to ne atiyo kuonde miritoe jotuo.

Kuom adier, naparoga ni bedo sista ne dhi kelona mor mogundho. Naparo ni ne adhi somo Muma ma awinj tiende. Onge ng’at ma ne wuoyoga e wi Nyasaye kata Yesu kendo ne ok wasomga Muma. Napuonjra mana dho Latin matin, nasiko kapuonjra mana e wi ngima “jotakatifu,” kendo ne alamo Maria. Mopogore gi mago, tije mamoko ne gin tije matek nyowuoyo.

Nachako bedo gi paruok ahinya, omiyo nawuoyo gi sista ma nochung’ ne convent ma ne wantiereno. Ne anyise ni ok ane gimomiyo atiyo matek to jomoko e ma yudo ohala to koni joodwa be ne dwaro kony. Nolorona e ot moro matin koparo ni mano ne dhi miyo alok pacha kendo mona wuok e convent.

Sistago nogola e odno nyadidek mondo gitem ane neno ka pod nadwaro dok dala. Nikech ne gineno ni ok adog chien, ne ginyisa ni andik niya: “Adwaro wuok nikech aneno ka ber tiyo ne Satan moloyo tiyo ne Nyasaye.” Wachno nobwoga ahinya, kata obedo ni nadwaro ahinya wuok e convent, ndiko wechego notama. Gikone, nawacho ni adwaro wuoyo gi jadolo mondo anyise gima notimore. Nochano mondo odwoka e convent man Zaragoza. Bang’ dweche manok, noyiena wuok mondo adog dalawa. Mapiyo bang’ mano, Lauri gi Ramoni bende nowuok e convent.

BUK MA NOKWERWA NI KIK WAKAW POGOWA

Felisa: Bang’e, nokenda ma wadar wadhi Cantabria. Pod ne adhiga e Misa ma ok abara, to chieng’ Jumapil moro, nawinjo lendo ma nobwoga ahinya ma ne oland gi jadolo! Nowacho gi ich wang’ matek niya: “Uneno bugni!” kae to osiemo bug Adiera Materi e Ngima Mochwere. Nodhi nyime wacho niya: “Ka po ni ng’ato osemiyi buk machalo kama, miyago kata iwite mabor!”

Naonge gi buk machal kamano, to nagombo bedo gi achiel mana gi kanyono. Ka gir kiragi, bang’ ndalo manok, Joneno moko ariyo nodwong’o dhooda momiya buk ma ne okwerwa ni kik wakawno. E otienono, nasomo bugno duto, to ka ne minego odwogo nayie mondo gipuonjre koda Muma.

Mapiyo nono adiera nomulo chunya. Kinda ma ne an-go chon e lamo Nyasaye nomiyo ahero Jehova gi chunya duto kendo ne abedo gi kinda e tij lendo. Ne obatisa e higa mar 1973. Kata obedo ni ok nanyal yudo thuolo moromo mar puonjo wedena adiera, natemo kar nyalona duto. Mana kaka naselero motelo, ne gikweda matek, to ahinya ahinya Araceli.

Araceli: Gik maricho ma ne timore e convent nomiyo chunya obedo malit. Kata kamano, ne pod amedo dhi nyime dhi e Misa Jumapil ka Jumapil, kendo pile ka pile ne atero Rosari. Pod chunya ne gombo ahinya ng’eyo Muma, kendo nakwayo Nyasaye mondo okonya. To ka ne Felisa onyisa gik manyien ma nosepuonjore e Muma, nowuoyo koda gi ilo maparo ni mita wiye okethore! Nabalo kode marach.

Bang’ higni manok, nadok tiyo e taon mar Madrid ma ayudo ng’ato kuno mokenda. Bang’ kinde, nachako chich gi joma dhiga e kanisa. Nafwenyo ni joma dhiga e Misa ma ok bare ne ok luwga puonj mag Injili. Omiyo, naweyo dhi e kanisa. Koro yie ma ne an-go kuom “jotakatifu,” hulo richo ne jadolo, kata puonj e wi mach ma ok tho, norumo. Naketho sanamu duto ma ne an-go. Ok nang’eyo kabe ne atimo gima kare. Kata obedo ni weche din nonyoso chunya kamano, pod ne adhi nyime kwayo Nyasaye kama: “Adwaro mondo ang’eyi. Yie ikonya!” Anyalo paro kaka Joneno mag Jehova nosebedo ka duong’o dhooda nyading’eny to pok narwakogiga nyaka nene. Chunya nochido gi dinde duto.

Ka ne higni mag 1980 chakore, nyaminwa Lauri ma nodak France kod Ramoni ma nodak Spain nochako puonjore Muma gi Joneno. Nakawo ni gin bende ne osegweny pachgi mana kaka naparo ni osegweny pach Felisa. Bang’e, jiranda moro miluongo ni Angelines, nobedo osiepna ma ti ma ta. En bende ne en Janeno mar Jehova. Kinde ka kinde, Angelines gi chwore ne siko penja ka be nanyalo puonjora Muma. Ne gifwenyo ni kata obedo ni ne achich gi weche din, pod ne an gi riyo mar ng’eyo puonj madier manie Muma. Gikone nawachonegi niya: “Ayie puonjora, to mana ka uyie ni abiro tiyo gi Mumba!” Mumbano ne en loko mar Nácar-Colunga Bible.

GIKONE MUMA RIWOWA KANYACHIEL

Felisa: Kane obatisa e higa mar 1973, ne nitie Joneno ma dirom 70 kende e taon mar Santander ma ne en taon maduong’ e provins mar Cantabria, e piny Spain. Ne wan gi alwora maduong’ ahinya mar lendo, omiyo ne waidho bas kae to bang’e waidho mtokni matindo mondo wachop e gwenge mosokore ma ne yudore e provinsno duto. Ne wadhiga e gweng’ ka gweng’ ka walendo ne ji ma nyaka watieko alworawano te.

Kuom higni mang’eny, nayudo thuolo mar puonjo ji Muma kendo ne obatisi ji 11. Thothgi ne gin Jo-Katholik. To nikech chon an awuon ne an ja Katholik, nang’eyo ni ne nyaka ahora kodgi kendo temo ng’eyo chal ma gintiere. Nafwenyo ni dwarore omigi kinde mondo giwe puonj ma ne gimako motegnogo, kendo ne nyaka Muma kaachiel gi roho mar Jehova mul chunygi mondo okonygi fwenyo adiera. (Hib. 4:12) Bienvenido chwora, ma chon ne en polis nobatis e higa mar 1979, to minwa bende nochako puonjore Muma ka pok otho.

Araceli: Ka nachako puonjora Muma ne atang’ tang’ gi Joneno. Kata kamano, kaka kinde ne medo kalo, nafwenyo ni chuny malit kod ich wang’ ma nabedogago nolal nono. Gima nomora gi Joneno en ni ne gitimo kaka gipuonjo. Kar chich, nabedo ng’at ma nigi yie kendo nabedo ma mor ahinya. Kata mana jirendena moko nonyisa kama: “Araceli, dhi adhiya nyime gi kama imakono!”

Anyalo paro ni kinde moro nalemo kama: “Erokamano Jehova kuom nano koda kendo miya thuolo mar yudo gima nasebedo ka amanyo ma en adiera manie Muma.” Nakwayo Felisa nyamera mondo ong’wonna kuom weche malit ma nawachone chon. Kar bedo gi ywaruok e kindwa kaka chon, tinde wajogoyo mbekni mamit mag Muma. Ne obatisa e higa mar 1989 ka ajahigni 61.

Felisa: Sani an jahigini 91, an chi liel kendo teko ma ne an-go chon osedok chien. Kata kamano, asomoga Muma pile, adhiga e chokruoge ka denda oyiena, kendo amorga ahinya lendo e okang’ ma anyalo.

Araceli: To nikech ne an sista mar Jo-Katholik aheroga lendo ne jodolo kod sista mag Katholik ma aromogago sama an e tij lendo. Aseweyonegi buge mang’eny kendo goyo kodgi mbaka. Anyalo paro jadolo moro ma bang’ lime kuom kinde mang’eny, nowachona niya: “Araceli, ayie kodi chuth, kata kamano, sani dadhi kanye kaka asetini? Jo-Parish ma antiere kod anyuolona biro wacho ang’o?” Napenje niya: “To Nyasaye to biro wacho ang’o?” Nokino wiye kokuyo, to mak mana ni noonge gi chir mar dhi nyime manyo adiera.

Anyalo paro odiechieng’ moro ma ne amor ahinya. Mano ne en chieng’ ma chwora nohango nyisa ni odwaro mondo wadhi kode e chokruogewa. Kata obedo ni ne en jahigni 80 gi wiye, chakre kanyo ne ok obare ne chokruoge kata dichiel. Nopuonjore Muma mobedo jalendo mapok obatisi. Anyalo paro kaka ne wajodhi kode e tij lendo. Ne otho kodong’ dweche ariyo to ibatise.

Felisa: Achiel kuom gik mosekelona mor maduong’ moloyo en neno kaka nyiminena adek ma kinde moro ne kwedo yiena, koro gin Joneno wetena. Mano kaka sani watiyo gi kinde malach e wuoyo kanyachiel e wi Jehova Nyasachwa ma wahero kaachiel gi Wachne! Amor ahinya ni sani, an kaachiel gi nyiminena watiyo ne Nyasaye achiel.a