Kaka Naloyo Luoro mi Abedo Jamisonari

Ne onyuola e higa mar 1951 e taon mar Vienna, e piny Austria kendo joodwa ne gin Jo-Katholik. Kata obedo ni ne an ng’at maluor luor, nayie kuom Nyasaye kendo nalemoga nyading’eny. Ka ne an jahigni ochiko, wuonwa nochako puonjore Muma gi Joneno mag Jehova kae to kinde matin bang’e, minwa bende nochako puonjore.

Mapiyo bang’ mano, ne wachako dhi e chokruoge e kanyakla ma Döbling man Vienna. Ne watimoga gik mang’eny kanyachiel kaka joot. Ne wapuonjore Muma, wadhi e chokruoge mag kanyakla, kendo ne wachiworega konyo tije mopogore opogore e chokruogewa madongo. Ka ne pod atin, wuonwa nokonya hero Jehova. Wuonwa ne gombo ahinya ni an gi nyaminwa wabed jopainia. Kata kamano, gie kindeno mano ok e gima nadwaro timo e ngimana.

ACHAKO TIYO NE NYASAYE GI THUOLONA DUTO

Nobatisa e higa mar 1965 ka an jahigni 14. Kata kamano, ka nadhi e tij lendo, nayudo ka tekna wuoyo gi joma ok ang’eyo. Nanenoga ni mbesena beyo moloya kendo nagombo bedo mana kaka gin. Omiyo, kinde matin bang’ kosebatisa, ne achako mako osiep gi joma ne ok ti ne Jehova. Kata obedo ni nahero bedo kodgi, chunya ne chanda ahinya nikech nakawo thuolo mang’eny gi joma ok ti ne Jehova. Kata kamano, ne ok ang’eyo gima datim. Ang’o ma nokonya?

E kindeno, nyaminwa moro ma jahigni 16 miluongo ni Dorothée nodar mobiro e kanyaklawa. Kinda ma ne en-go mar lendo ot ka ot nomora ahinya. Naduong’ne matin, kata kamano, ne ojakinda moloya e tij lendo. Nawacho e chunya niya: ‘Jonyuolna gin Joneno, Dorothée to onge watne moro amora manie adiera. Odak gi min-gi ma tuore, to pod ok obarega ne tij lendo!’ Ranyisine nojiwa mondo atim momedore e tij Jehova. Mapiyo bang’ mano, an gi Dorothée ne wabedo jopainia. Ne wachako gi bedo jopainia makonyo kae to bang’e ne wabedo jopainia mapile. Nikech Dorothée nohero lendo ahinya, nojiwa ma an bende achako lendo gi kinda. Nokonya yudo ng’at ma nahango puonjorago Muma. Bang’ kinde, nachako winjo ka koro ok aluor lendo ne ji e ot ka ot, e nderni, kata kuonde mamoko.

E higa mokwongo ma nabedo painia mapile, Owadwa Heinz nobiro e kanyaklawa. Nopuonjore adiera e piny Canada ka nodhi limo owadgi ma en Janeno. Noor Heinz kaka painia makende e kanyaklawa man Vienna. Nomora ahinya ka ne ahango nene. Kata kamano, en nogombo bedo jamisonari, to an to ne ok agomb bedo jamisonari. Mano e momiyo mokwongo okwongo, ne ok adwar ni ong’e ni ahere. Bang’e, ne wakendore gi Heinz kendo ne wabedo jopainia e piny Austria.

KAKA NACHAKO GOMBO BEDO JAMISONARI

Heinz ne janyisaga nyading’eny kaka nogombo bedo jamisonari. Ne ok ochuna bedo jamisonari, kata kamano, ne ojapenja penjo kaka: “Nikech waonge nyithindo, donge wanyalo timo momedore e tij Jehova?” Ne ok adwar bedo jamisonari nikech ne an ng’at maluor luor. Ne an japainia, kata kamano, pok naparoga ni nanyalo bedo jamisonari. Heinz ne ok ojok, kar mano nodhi nyime wuoyo koda e wi wachno. Bende, nojiwa mondo aket pacha e konyo jomamoko kar keto pacha kuoma awuon. Paro ma nomiyano nokonya ahinya.

Mos mos, nachako gombo bedo jamisonari kendo ne wapong’o fom mar kwayo dhi e Skul mar Gilead. Kata kamano, owadwa ma ne tayo weche e ofis ne onyisa ni akwong atem ng’eyo dho Kisungu maber. Bang’ puonjora dho Kisungu kuom higni adek, ne wabwok ka ne wayudo migawo e kanyakla miwachoe dho Yugoslavia man Salzburg e piny Austria. Ne walendo e alworano kuom higni abiriyo, kendo e kindeno e ma jaoda nobedoe jarit-alwora kuom higa achiel. Wacho dho Serbia kod dho Croatia ne ok yot. Kata kamano, ne watayo jopuonjre mang’eny.

E higa mar 1979, ne okwawa mondo wadhi e piny Bulgaria kuom kinde. Ne oyudo ogo tijwa marfuk e pinyno. Omiyo ka ne wan kuno, ne ok walendo. Kata kamano, ne watero bugewa moko aling’ ling’ ne nyiminewa moko abich ma nodak Sofia ma en taon maduong’ mar pinyno. Kata obedo ni naluor ahinya, Jehova nokonyowa chopo migawono. Neno chir mar nyiminego nojiwa mondo atim duto manyalo e migawo moro amora ma riwruok mar oganda Jehova omiya.

Bang’ kinde, ne wachak wapong’o fom mar Gilead kendo noluongwa. Ne waparo ni ne idhi tim skundno gi dho Kisungu e piny Amerka. Kata kamano, e dwe mar Novemba higa mar 1981, nochak tim skund Gilead e ofiswa man Wiesbaden e piny Germany. Omiyo, ne wadhi e skundno e piny Germany kendo ne otime gi dho German, ma ne en dhok ma yotna ahinya. Koro penjo en ni, ne wadhi yudo migawo kanye?

LENDO E PINY MOPONG’ GI LWENY

Nomiwa migawo e piny Kenya! Kata kamano, ofis ma Kenya nokwayowa ka wanyalo dhi lendo e piny Uganda. Kuom higni apar motelo, noyudo jatend jolweny miluongo ni Idi Amin oseloko sirkand Uganda. E higni ma noluwo, lochne nokelo tungni kendo nomiyo ji mang’eny otho. Kae to e higa mar 1979, jalweny machielo ne ochak oloko sirkal mar pinyno. Kiwacho awacho adier, nawinjo ka aluor dhi e piny mopong’ lweny kaka mano. Kata kamano, tiegruok ma ne wayudo Gilead nokonyowa mondo wagen kuom Jehova. Omiyo, ne wayie dhi e migawono.

Ne nitie tungni mang’eny ahinya e piny Uganda. Heinz nolero kaka weche ne chalo e pinyno e Kitabu cha Mwaka ma 2010. Nowacho niya: “Gik mang’eny ne ok yudre. . . . Pi ne onge kendo yore mag tudruok ne ochot. . . . Ne igoyo ji gi bunde gotieno kendo jomecho ne ng’eny ahinya. . . . Ne onge wuok oko gotieno kendo ji duto ne lemo mondo jomecho kik monjgi.” Kata obedo ni ngima ne tek kamano, owete gi nyimine nodhi nyime tiyo ne Jehova ka gimor!

E higa mar 1982, ne wachopo Kampala, ma en taon maduong’ mar Uganda. Kuom dweche abich, ne wadak e od Owadwa Sam kod Christina Waiswa kaachiel gi nyithindgi abich kod wedegi ang’wen. Kinde mang’eny, jood Waiswa ne chiemoga mana dichiel e odiechieng’, to e ma pod ne giikore rwakowa. E kinde ma ne wadak kodgi, ne wapuonjore gik mang’eny ma nokonyowa kaka jomisonari. Kuom ranyisi, ne wapuonjore kungo pi ka walwokore mana gi pi matin kendo pi ma ne walwokorego e ma ne watiyogo sama wasedhi e choo. E higa mar 1983, ne wayudo ot moro ma ne wanyalo dakie e alwora mar Kampala.

Tij lendo ne morowa ahinya. Anyalo paro ni e dwe moro, ne wachiwo gasede mokalo 4,000! Kata kamano, gima ne morowa moloyo ne en neno kaka ji ne rwako adiera. Ne gin joma oluoro Nyasaye kendo ne gihero wuoyo e wi Muma. Ng’ato ka ng’ato kuomwa ne tayoga jopuonjre 10 kata 15 kama. Ne wapuonjore gik mang’eny kuomgi. Kuom ranyisi, ne wamor neno kaka ne giikore wuotho juma ka juma ka gidhi e chokruoge kod sama gidok e miechgi. Ne gimor kendo ne ok ging’urga.

E higa mar 1985 kod 1986, lwenje moko ariyo nomuoch e piny Uganda. Ne wanenoga nyithindo ka oting’o bunde madongo dongo, kendo gin e ma ne girito nderni ka ging’iyo joma kadho. E kindego, ne walemo mondo Jehova omiwa rieko kod chuny mokuwe sama wan e tij lendo. Jehova nodwoko lamowa. Ka ne wayudo ng’at morwako wach, wiwa ne wil gi tungni ma ne nie pinyno.

Ne walendoga nyaka ne joma noa e pinje mamoko. Kuom ranyisi, ne wapuonjore Muma gi dichwo moro miluongo ni Murat Ibatullin gi jaode ma nyinge Dilbar Ibatullin. Ne giwuok e taon mar Tatarstan e piny Russia. Murat ne en laktar. Ne obatisgi kendo chakre kindeno, gisebedo ka gitiyo ne Jehova. Bang’e, napuonjora gi miyo moro ma wuok e piny Ukraine ma nyinge Tatjana Vileyska. Ka naromo kode, noyudo chunye onyosore ahinya kendo nogombo dere. Bang’ ka nosebatis Tatjana, nodok e piny Ukraine kendo nokonyo e tij loko bugewa e dho Ukraine.a

MIGAWO MANYIEN

E higa mar 1991, ka ne wan e rusa gi Heinz e piny Austria, ofis nogochonwa ka nyisowa ni wayudo migawo manyien e piny Bulgaria. Kuom higni mang’eny, ne ogo tijwa marfuk e pinje moko man Europe. Kata kamano, lokruok nobetie kendo koro noyie ne Joneno mag Jehova lendo e pinjego, moriwo nyaka piny Bulgaria. Mana kaka nasewacho motelo, nitie kinde ma ne watero bugewa e pinyno aling’ ling’ ka ne oyudo ogo tijwa marfuk e pinyno. Kata kamano, koro to ne oorwa mondo wadhi walend kuno.

Ne ogonwa simu monyiswa ni kik wadog e piny Uganda. Omiyo, ne ok wadok kawo gigewa kata goyo ne osiepewa oriti. Kar mano, ne wadhi e Bethel ma Germany kendo ne gimiyowa mtoka ma ne wadhigo achiel kachiel nyaka Bulgaria. Ne omiwa migawo e taon mar Sofia e grup ma ne nigi jolendo 20.

Ne waromo gi pek mopogore opogore e piny Bulgaria. Mokwongo, ne ok wang’eyo wacho dhok ma niwacho kuno. E wi mano, bugewa ma ne yudore e dho Bulgaria ne gin mana Buga Moting’o Sigendini mag Muma kod Adiera Materi e Ngima Mochwere. Ne ok yotnwa chako puonjruok Muma gi ji. Kata obedo ni ne waromo gi chandruogego, grubwano ne lendoga gi kinda ahinya. Kanisa mar Orthodox nofwenyo wachno mi gichako sandowa.

E higa mar 1994, ne ogo Joneno mag Jehova marfuk kendo ji nochako nenowa kaka din ma galagala. Moko kuom owetewa ne omaki kendo jofwambo gi keyo nolando miriambo mang’eny e wiwa. Ne giwacho ni wanegoga nyithindo kendo wajiwo ji mondo odere. Mano nomiyo tij lendo obedonwa matek ahinya. Ne waromoga gi joma ger ma ne rogonwa, ne giluongonwa polise, kendo moko ne bayowa gi gik moko. Ne ok yotnwa yudo bugewa koa e pinje mamoko, kata kama ne wanyalo timoe chokruogewa. Chieng’ moro, polise ne omonjowa ka ne wan e chokruok maduong’. Ne pok wanenoga gima kamano. To mano doko pogruok maduong’ gi alwora ma ne walendoe e piny Uganda! Ang’o ma nokonyowa nyagore gi pekgo duto?

Bedo machiegni gi owete gi nyimine nokonyowa. Ne gihero adiera kendo ne gimor ni ne wachiwore tiyo kanyachiel kodgi. Giduto ne gidewore kendo ne giikore konyo jowetegi. Gik ma notimorego nopuonjowa ni ka wahero ji, to wanyalo bedo mamor e migawo moro amora.

Bang’ kinde, tij lendo koro nochako bedo mayot. E higa mar 1998, sirkal ne opwodho riwruogwa kendo ne wachako yudo buge e dho Bulgaria. Kae to e higa mar 2004 ne owal ofiswa manyien e piny Bulgaria. Chop sani, nitie kanyakla 57 kod jolendo 2,953 e piny Bulgaria. E higa mar tijwa mokalo, ji 6,475 nobiro e Rapar. Kata obedo ni kinde moko ne nitie mana nyimine abich e taon ma Sofia, sani koro nitie kanyakla ochiko! Kuom adier, waseneno kaka ‘ng’at matin bedo gana.’—Isa. 60:22.

KAKA ADHI NYIME NYAGORA GI TEMBE

Asebedo ka atuora. Kuom higni mosekalo, asebedo gi tuo ma miyo denda kuot. Nitie nyaka kinde ma ne oyud gimoro mokuot e obwongona. Nayudo thieth kendo nadhi e piny India kama notimnae yeng’o kuom seche 12. Bang’ mano, ne wadak kuom kinde e ofis ma India ka pod achango, kae to ne wadok Bulgaria.

E kindeno, tuo moro miluongo ni Huntington nomako Heinz. Ne ok onyal wuotho kata wuoyo maber. Kaka tuono ne medore, ne chuna mondo atimne gik mang’eny. Kinde moko naolga kendo ne an-ga gi parruok ahinya. Kata kamano, owadwa moro ma rawera miluongo ni Bobi ne chiworega lendo gi Heinz. Wi Bobi ne ok kuodga lendo gi Heinz kata obedo ni ne ok onyal wuotho, wuoyo, kata tiyo gi lwetene e timo gik moko. Bobi ne konyaga ahinya sa asaya ma ne agombo ng’at ma dikonya rito Heinz. Kata obedo ni ne waonge gi nyithindo, Jehova nomiyowa Bobi mondo obed kaka nyathiwa!—Mar. 10:​29, 30.

Heinz bende ne nigi tuo mar kansa. E higa mar 2015, jaoda ma naherono ne otho. Naluor kendo nakiya gima natim nikech en e ma nokonyaga. Ajaparega ahinya kendo chalona mana ka gima pod ongima! (Luka 20:38) Pod ajaparoga wechene mang’won kod paro mabeyo ma nomiyaga. Agoyo ne Jehova erokamano ahinya kuom higni ma ne watiyonego kanyachiel gi Heinz.

AGO EROKAMANO KUOM KONY MA JEHOVA OSEMIYA

Jehova osebedo ka konya e tembe duto ma aromogo. Bende, nokonya loyo luoro ma ne an-go kendo bedo jamisonari mohero ji ahinya. (2 Tim. 1:7) Agoyo ne Jehova erokamano nikech osekonya kaachiel gi nyaminwa matin, kendo sani koro watiyone gi thuolowa duto. Sani, nyaminwano en chi jarit-alwora kendo gilimo kanyakla mopogore opogore miwachoe dho Serbia e piny Europe. Jehova nodwoko lamo ma ne wuonwa okwayo ka ne pod watindo!

Puonjruok Muma konyaga bedo gi chuny mokuwe. E kinde ma weche tek, alemoga “gi kinda” mana kaka Yesu notimo. (Luka 22:44) Jehova osebedo ka dwoko lamoga kotiyo gi owete gi nyimine manie kanyaklawa ma Nadezhda. Girwakaga e utegi kendo timona gik ma nyiso ni gihera, to mano miyo abedo mamor ahinya.

Aparoga geno maber ma wan-go mar chier. E pacha, anenoga ka jonyuolna ochung’ e nyim odwa ka koro gitegno mana kaka e kinde ma ne gikendore. Anenoga ka nyaminwa tedo ka koni to Heinz ochung’ e bath farase. Paro gik ma kamago konyaga keto pacha kuom gik mabeyo ma Jehova osetimona kendo mano miyo agoyone erokamano.

Ka aparo gik mosetimore e ngimana kod singo mabeyo mag kinde ma biro, awinjo mana kaka Daudi ma nowacho e Zaburi 27:​13, 14 niya: “Di ne aonge yie ni abiro neno ber mar Jehova e piny jo mangima, dikoro an kanye? Gen kuom Jehova; bed gi chir kendo kik chunyi nyosre. Ee, gen kuom Jehova.”