Geno​—Be Onyalo Konyowa e Yo Moro Amora?

DANIEL ne jahigni apar kende, kata kamano, nosebedo konyagore gi tuo mar kansa kuom higa achiel. Laktechene kaachiel gi osiepene ne onge gi geno moro amora ni nodhi chango. Daniel to pod ne nigi geno. Ne ogeno ni chieng’ moro obiro bedo maduong’ kendo timo nonro ma biro konyo e yudo yadh kansa. Nitie laktar ma nonego obi mondo othiedhe. Norito gi siso ahinya neno laktarno, nikech ne olony e thiedho kit kansa ma Daniel ne nigo. Kata kamano, kor lwasi ne ok ber chieng’ ma laktrano nonego obie, kendo mano nomone dhi kama Daniel ne nitie. Wachno nonyoso chuny Daniel ahinya. Nojok matek, kendo ndalo matin bang’e notho.

Ng’at moro ma ne tiyo e ospital e ma nowuoyo e wi sigand Danielno ka ne owacho kaka bedo gi geno kata bedo ma onge gi geno nyalo mulo ngimawa achiel kachiel. Samoro in bende isewinjo sigendni moko kaka mago. Kuom ranyisi, parie ng’at ma hike ng’eny kendo machiegni tho, kata kamano, ogeno neno wach moro moserito aming’a. Samoro nitie ng’at monego olime mohero ahinya, kata nitie nyasi moro morito gi siso. Ng’at ma kamano thoga mapiyo bang’ ka gima noritono osetimore. Ang’o momiyo gima kamano timorega? To be geno nigi teko kamano e ngima ng’ato kaka jomamoko wachoga?

Thoth jotim nonro e weche mag thieth wachoga ni joma nigi geno kendo moketo pachgi kuom gik mabeyo to ok maricho, bedoga gi ngima maber. Kata kamano, nitie joma nigi paro mopogore gi mano. Jotim nonro moko wachoga ni paro ma kamano ok winjre kata matin gi sayans. Giwachoga ni tuo ok otudore e yo moro amora gi paro kata geno ma ng’ato nigo.

Bedo gi paro mopogore kuom gimomiyo geno dwarore ok ne gima wendo. Higni mang’eny mokalo, jasomo moro ma Ja-Grik ma ne iluongo ni Aristotle nodwoko kama, ka ne openje ni geno en ang’o: “Geno en lek modiechieng’.” Kendo higni moko mokalo, jatelo moro mar Amerka ma ne iluongo ni Benjamin Franklin nowacho ayanga kama: “Bedo gi geno nyalo miyo kech onegi.”

To kare geno en ang’o? Be kinde duto en mana gima ng’ato paro apara kohoyogo chunye ka ng’at ma leko godiechieng’? Koso onego wane geno e yo mopogore kaka gima miyo wabedo gi ngima maber kod mor, kendo gima miyo wabedo gadiera chuth kuom wach moro ma konyowa?