Nitie Geno Mane ni Joherawa Mosetho?

“Ka dhano otho, nobed mangima kendo koso?” Ayub ng’at ma nodak ndalo machon nopenjo. (Ayub 14:14) Kamoro in, bende, isedwaro mondo ing’e wachno. Inyalo winjo nade kinyalo ng’eyo ni riwruok kendo gi joherani nyalo bedo mana e piny kani e kinde mabeyo ahinya?

To, Muma wuoyo kuom singruokno: ‘Jogi mosetho nobedi mangima . . . ginichier.’ To kendo Muma wacho kama: “Jo matir ginicham piny, mi ginidagie nyaka chieng.”—Isaya 26:19; Zaburi 37:29.

Mondo wabed gi geno mar adier kuom gigo mosingonwa, onego waduok penjo moko madongo: Ang’o momiyo ji tho? Jo motho nikanye? To wanyalo ng’eyo adiera nade ni ginyalo bedo mangima kendo?

Tho, kod Gima Timore ka Watho

Muma lero malong’o ni chakre chon Nyasaye ne ok dwar ni mondo dhano otho. Nochueyo ji ariyo mokwongo Adam gi Hawa, moketogi e paradis mar piny mane iluongo ni Eden, kendo nowachonegi ni mondo ginyuol nyithindo kendo giyar dala mar Paradis e piny mangima. Ne ginyalo tho mana ka ne ok gimako chikene.—Chakruok 1:28; 2:15-17.

Nikech ne gionge gi geno kuom ng’wono mar Nyasaye, Adam gi Hawa ne joketho chik mi nong’ad nigi bura kaka nosewachi: “Nyaka idogi e lowo,” Nyasaye nowacho ni Adam, “nikech kanyo e ma nogolie; nikech in buru, kendo inidogi ni buru.” (Chakruok 3:19) Ka pok nochueye, Adam ne onge; ne en buru. To nikech ketho chik, kata richo, Adam nong’adne bura mar dok e buru, kama oonge gi ngima.

Kamano tho en onge mar ngima. Muma nyiso pogruok mantie e kind gik moko ariyogo: “Misach richo en tho; to mich Nyasaye en ngima mochwere.” (Jo Rumi 6:23) Ka onyiso ni tho en kama onge ng’eyo gi moro amora, Muma wacho kama: “Ni mar jo mangima ging’eyo ni gibiro tho: to jo motho ok ging’eyo gi moro.” (Eklesiastes 9:5) Ka ng’ato otho, Muma lero kama: “Muche orumo, giyike e lowo; chieng’onogo gi moparo olal alala.”—Zaburi 146:3, 4.

Kata kamano, nikech Adam gi Hawa kende e ma noketho chikno e Eden, ang’o momiyo wan duto watho? Nikech wan duto nonyuolwa ka Adam noseketho chik, kuom mano wan duto ne wayudo richo kod tho koa kuome. En mana kaka Muma lero: “Richo nobiro e piny kuom ng’at achiel [Adam], kendo tho nobiro e piny kuom richo, kamano bende tho nobiro ni ji duto.”—Jo Rumi 5:12; Ayub 14:4.

Kata kamano, ng’ato nyalo penjo: ‘Donge dhano nigi chuny ma ok nyal tho mosiko ka ngima bang’ tho?’ Ji mang’eny osebedo kapuonjo kamano, kendo ka giwacho ni tho en dhoot midonjogo e ngima machielo. To parono ok oa e Muma. To, Wach Nyasaye to puonjo ni in chuny, ni chunyi en mana in ka achiel gi kiti duto mag ringri kod paro. (Zaburi 22:20; 56:13; Mariko 3:4) Kendo Muma wacho kama: “Ok nogeng’o chunygi kuom tho.” (Zaburi 78:50) Onge kama Muma puonje ni dhano nigi chuny ma ok nyal tho mosiko ka ngima ka ringruok osetho.

Kaka Ji Nyalo Bedo Mangima Kendo

Bang’ ka richo kod tho nosebiro e piny, Nyasaye nofwenyo ni odwaro ni mondo jo motho oduogi e ngima e yor chier. Omiyo Muma wacho kama: “Ibrahim . . . nokwano ni Nyasaye nyalo chiero [Isaka wuode] kuom tho.” (Jo Hibrania 11:17-19) Ibrahim ne ok oketo geno mare kama rach, nikech Muma wacho kama kuom Wuon Teko Duto: “Ok en Nyasach jo motho, to mar jogo mangima; nikech ji duto yudo ngima kuome.”—Luka 20:37, 38.

Adier, Nyasaye Wuon Teko Duto ok nigi teko kende to en gi gombo mar chiero jogo moyiero. Yesu Kristo owuon nowacho kama: “Kik uwuor wachni; nikech ndalo biro ma ji duto manie liete nowinj dwonde, kendo giniwuog oko.”—Johana 5:28, 29; Tich Joote 24:15.

Kinde manok kane osewacho wachno, Yesu noromo gi ji ma nobiro e liel koruowo oa e dala mar Nain mar Israel. Rawera ma wuowi ma nothono e ma ne nyathi achiel kende mar chi liel. Ka noneno mirima mang’eny ahinya ma dhakono ne neno, Yesu noneno ng’wono. Kuom mano, kowacho ni jalo ma nothono, nowacho kama: “Wuowi, awachoni, chungi”! Ng’a mothono noa malo, eka nochiwe ni min mare.—Luka 7:11-17.

Kaka gima notimore ni chi liel cha, ne nitie mor bende kane Yesu otimo limbe e od Jairo, jatelo e hekalu mar Jo Yahudi. Nyare ma jahigni 12 notho. To ka Yesu nochopo e od Jairo, nodhi nyaka kama nyathi mothono ne nitie mowacho: “Nyako, a malo”! Mi noa malo!—Luka 8:40-56.

Bang’e, Lazaro ma osiep Yesu notho. Ka Yesu nochopo e od Lazaro, Lazaro ne osetho kuom ndalo ang’wen. Kata ka mirima nomake, Maritha nyamin mare nonyiso ni en gi geno, kowacho: “Ang’eyo ni nochier e chier chieng’ giko.” To Yesu nodhi e liel, mi nochiko mondo ogol kidi oko, mi noluongo: “Lazaro, wuog oko”! Mi nowuok oko!—Johana 11:11-44.

Koro parie wachni: Lazaro ne chal nade kuom ndalo ang’wengo mane otho? Lazaro ne ok owacho wach moro ni ne en e polo kama opong’ gi mor lilo, kata mach misande ji, gima nonyalo wacho adier kane en kuno. Ok kamano, Lazaro ne ok ong’eyo gimoro amora chuth ka notho kendo nonyalo siko ka en kamano nyaka “chier chieng’ giko,” ka dibed ni Yesu ne ok odwoko ne ngima.

En adier ni honni ma Yesu notimo ne okonyo mana kuom ndalo matin kende, to nikech jogo ma nochiero notho kendo. Kata kamano, nochiwo ranyisi higni 1,900 mosekadho ni, kuom teko mar Nyasaye, jo motho nyalo bedo mangima kendo adier adier! Kamano kuom honni mage Yesu nonyiso e yo matin gima biro timore e piny e bwo Pinyruodh Nyasaye.

Ka Ng’at Moher Otho

Kinde ma jasigu tho ogocho, mirimbi nyalo bedo mang’eny, kata ka in gi geno kuom chier. Ibrahim ne nigi yie ni chiege nyalo bedo mangima kendo, to pod wasomo ni “Ibrahim nobiro dengo nikech Sara, kendo mondo oyuage.” (Chakruok 23:2) To nade kuom Yesu? Kane Lazaro notho, “mirima nomake, kendo noneno lit,” kendo kinde machuok bang’ mano ‘pi wang’e nochuer.’ (Johana 11:33, 35) Kuom mano, ka ng’ato moro mihero otho, ok nyis ni iyom yom ka iyuage.

Ka nyathi otho, bedo matek ahinya moloyo ni min mare. Omiyo Muma yie ni min nyathi nyalo winjo mirima malit. (2 Ruodhi 4:27) Adier, wachno tek ni wuoro bende ma nyathine otho. “Oo mad an e ma onego atho, an awuon, kar in,” Ruoth Daudi noyuak ka Absalom wuode notho.—2 Samuel 18:33, NW.

Kata kamano, nikech in gi yie e chier, kuyo mari nyalo dok chien. Mana kaka Muma wacho, ‘ok nibed gi kuyo kaka jo moko ma onge geno.’ (1 Jo Thessalonika 4:13) To, in ibiro sudo machiegni gi Nyasaye e lemo, kendo Muma singo ni en “nopidhi.”—Zaburi 55:22.

Ka ok onyisi e yo machielo, ndiko duto mokonyruokgo kani oa e The Bible in Luo, mar higa mar 1968.