Sula mar Apar Gachiel

‘Dwaruru Mokwongo Pinyruoth’

1. (a) Ang’o momiyo Yesu nojiwo jowinjo mage mondo gidwar Pinyruoth mokwongo? (b) En penjo mane monego wapenjre wan wawegi?

E TWAK moro ma ne ogolo ka en Galili higini mokalo 1,900, Yesu ne ojiwo jowinjo mage kama: “Dwaruru mokwongo pinyruodhe, gi wachne [wach Nyasaye] makare.” Ang’o momiyo timo mano ne en gima dwarore mapiyo kamano? Donge kinde ma Kristo ne dhi kawoe loch mar Pinyruoth podi ne gin higini mang’eny nyime? Ee, to kata kamano, Pinyruodh Mesia ema Jehova ne dhi tiyogo e nyiso ni en ema en gi ratiro mar locho, kendo pinyruodhno ema ne odhi tiyogo e chopo dwarone maduong’ ne piny. Ng’ato ang’ata ma ne oyie ber mar wechegi kuom adier, ne dhi keto wach Pinyruoth mondo ema obed motelo e ngimane. Ka wachno ne en adieri e kinde mag Jokristo mokwongo, to nade e ndalogi ma en kinde ma Kristo oseket e kom kaka Ruoth? Omiyo penjo ma onego wapenjre en ma: Be kit ngimana nyiso ni amanyo, kata adwaro Pinyruodh Nyasaye mokwongo?​—Mathayo 6:​33.

2. Gin gik mage ma ji manyo gi kinda pile?

² Sani, ji tara gi tara e piny mangima dhi nyime gi dwaro Pinyruoth mondo obed mokwongo e ngimagi. Ginyiso ni giriwo lwedo loch mar Pinyruoth ka giketo timo dwaro mar Jehova mondo ema obed gima duong’ e ngimagi, nimar gisechiworene kendgi giwegi. Kata kamano, thoth ji manyo mana gik mapile mag piny. Ji manyo pesa, mwandu kod mor ma pesa nyalo ng’iewo. Kata giketo tekogi duto kuom timo dongruok e tijegi mapile. Kit ngimagi nyiso ni giherore kendgi giwegi, kendo gihero mwandu kod mor mag piny. Kata ka dibed ni giyie kuom Nyasaye, gik ma gitimo nyiso ni ok giketo Nyasaye mokwongo e ngimagi.​—Mathayo 6:​31, 32.

3. (a) Yesu ne ojiwo jopuonjrene mondo omany mwandu mage, to nikech ang’o? (b) Ang’o momiyo onge tiende bedo gi parruok ahinya kuom gik ringruok?

³ Kata kamano, Yesu nomiyo jopuonjrene siemni: “Kik ukan mwandu ni ngimau e piny,” nikech mwandu ma kamago ok siki nyaka chieng’. Kar mondo gitim kamano, ne owachonegi ni “kanuru mwandu ni ngimau e polo,” tiende ni kuom tiyo ne Jehova. Yesu ne okwayo jolupne ni mondo gibed gi wang’ ma “ngima” ka giketo chunygi gi tekogi duto e timo dwaro mar Nyasaye. Ne owachonegi ni, “ok unyal tiyo ni Nyasaye kendo ni mwandu.” To nade dwaro mag ringruok​—kaka chiemo, lewni, koda kar dak? Yesu ne okwerogi kowacho ni “kik uparru.” Ne ochikogi ni mondo ginon ane winy​—nimar kinde duto Nyasaye pidhogi. Yesu ne ojiwo jolupne mondo oyud puonj kuom lum kata mafua​—nimar Nyasaye rwakogi. Donge jotich Jehova ma gin dhano momi rieko, ber maloyo gigi duto? Kuom mano, Yesu ne owachonegi ni, “dwaruru mokwongo pinyruodhe, gi wachne makare; eka mago [madwarore] duto nomednu.” (Mathayo 6:​19-​34) Be gik mitimo nyiso ni iyie gi wechego?

Kik Iwe Mondo Othung’ Adiera mar Pinyruoth

4. Ka ng’ato keto pache ahinya kuom gik ringruok, ang’o manyalo timore?

⁴ En gima kare mondo ng’ato opar kaka onyalo yudo gik ringruok madwarore manyalo rome kaachiel gi joode. Kata kamano, ng’ato nyalo donjo e chandruok ka oketo pache duto kuom manyo gik ringruok. Ka oketo gik mamoko mondo obed mokwongo ei chunye, adiera mar Pinyruoth inyalo thung’ kata ka en jal mawacho ni oyie kuom Pinyruoth. (Mathayo 13:18-​22) Kuom ranyisi, rawera moro ma jamoko ne openjo Yesu niya: “Atim ang’o mondo acham gikeni ma en ngima mochwere?” Rawerani ok ne odak e ngima mar anjawo, kendo ne otimo ne jomoko gik mabeyo, to kata kamano ne omakore ahinya gi mwandune mag ringruok. Ne ok onyal weyo mwandune mondo omi obed jalup Kristo. Nikech mano, thuolo majaber ma dine omiyo obedo kaachiel gi Kristo e Pinyruodh polo ne obaye. Yesu ne owacho gikanyono ni: “Nobed matek ngang’ ni jo man gi mwandu donjo e pinyruodh Nyasaye!”​—Mariko 10:17-​23.

5. (a) Paulo ne ojiwo Timotheo ni mondo gik mage ma mondo orome, to nikech ang’o? (b) Satan tiyo nade kod “hero pesa” kaka obadho mar tieko ji?

⁵ Higini mang’eny bang’e, jaote Paulo nondiko barua ne Timotheo ma kindeno ne odak Efeso, dala ma ne omewo ahinya korka ohala. Paulo ne oparone kama: “Ne ok wakelo gimoro e pinyni, kendo ok wanyal a gi gimoro. Omiyo ka wan gi chiemo kod lewini, mago mondo oromwa.” Tiyo mondo ng’ato oyud “chiemo kod lewini” ma mage owuon kaachiel gi mag joode en gima kare. Kata kamano, Paulo ne ochiwo siem ni: “Jo ma dwaro bedo jomwandu podho e tem kod obadho kod gombo mathoth ma miyogi fuwo, kendo hinyogi. Gombo ma kamago nyumo ji e kethruok, kendo miyo ji lal.” Satan nigi wuond mariek. Onyalo chako yuayo ng’ato kotiyo gi yore matindo tindo. Bang’ mano, onyalo thung’o ng’ato seche moko kotiyo gi thuolo kaka mar idho ngas kar tich, kata thuolo mar yudo tich moro ma chudone ni malo moloyo kata ka tijno mayo ng’ato thuolo ma chon ne oketo tenge e luwo yore mag Wach Nyasaye. Ka ok watang’ to “hero pesa” nyalo thung’o gik madwarore waluw ahinya, tiendeni weche mag Pinyruoth. Paulo ne oketo parono kama: “Jo moko, kosegombo bedo jomwandu, gisebaro giweyo yie, kendo gisechwowo chunygi gi chandruok mathoth.”​—1 Timotheo 6:​7-​10.

6. (a) Mondo ohula mar hero mwandu kik yuowa kaka obadho, ang’o ma nyaka watim? (b) En geno mane ma wanyalo bedogo kaluwore gi chandruoge mag pesa mopong’o piny sani?

⁶ Kane onyiso ni ohero Jakristo wadgi gadier, Paulo ne ojiwo Timotheo kama: “Ringi gigi,” kendo “Ked lweny maber mar yie.” (1 Timotheo 6:​11, 12) Kinda en gima dwarore mondo omi kik yuowa gi ohula mar hero mwandu ma e kit ngima jopiny molworowa. Kata kamano, ka wakedo ahinya kaluwore kod yie ma wan-go, Jehova ok bi jwang’owa ngang’. Kata obedo ni nengo mag gik moko ni malo, kendo ni tije bende nok, Jehova biro neno ni wayudo gik ma kuom adier dwarore wayud. Paulo ne ondiko kama: “Kik ubed jo ma ohero mwandu; to gigo ma un godo mondo oromu. Nikech Nyasaye owuon e mowacho niya, ‘Ok anajwang’i ngang’, kendo ok anaweyi ngang’.’ E momiyo, wanyalo wacho gi chir niya, ‘Ruoth e jakonya, ok analuor gimoro; Ere gi ma dhano nyalo timona?’” (Jo Hibrania 13:​5, 6) To Ruoth Daudi ne ondiko ni: “Nabedo nyathi, to koro ati; to ok aseneno ng’at matir kojwang’, kata kothe ka kwayo ji chiemo.”​—Zaburi 37:25.

Jopuonjre Mokwongo Ketonwa Ranyisi

7. Gin weche mage korka tij lendo ma Yesu ne ochiko jopuonjrene, to ang’o momiyo wechego ne owinjore?

⁷ Bang’ miyo jootene tiegruok ma ne dwarore, Yesu ne oorogi ei Israel mondo gidhi giyal wach maber ka gilando ni: “Pinyruodh polo osesudo machiegni.” Mano kaka wachno ne en wach makelo ilo! Yesu Kristo ma e Mesia Ruoth, ne ni e kindgi. To nikech joote ne ochiwore chuth e tij Nyasaye, Yesu ne ojiwogi ni mondo gibed gi geno ni Nyasaye ne dhi ritogi. Omiyo ne owacho ni: “Kik ukaw gimoro mar wuoth, kata luth, kata ndede, kata makati, kata pesa; kendo kik ubed gi aroche ariyo. Ot aota mudonjoe, kanyo e mubedie nyaka ua kanyo.” (Mathayo 10:​5-​10; Luka 9:​1-6) Jehova ne dhi neno ni giyudo gigo madwarore kuom Jo-Israel wetegi, nimar rwako welo ne en kit Jo-Israel.

8. (a) Kapok otho, ang’o momiyo Yesu ne ochiwo yore manyien mag lendo? (b) To ang’o ma podi nyaka ne bed mokwongo kata motelo e ngima jolup Yesu?

⁸ Bang’e, kapok otho, Yesu ne onyiso jootene ni kinde ne dhi biro ma ne gidhi tiyo tij lendo e bwo alwora mopogore gi kaka chon. Nikech akwede ma ne idhi tim negi gi jotend sirkal, ne ok dhi rwakgi kaka welo e yo mayot kendo. Kinde bende ne dhi kayo machiegni ma ne dhi miyo giter wach Pinyruoth ne pinje mag ogendini ma ok gin Jo-Yahudi. Koro ne onego giting’ “kirowo” kod “ndede.” Kata kamano, nyaka ne gidhi nyime gi manyo kata dwaro Pinyruodh Jehova mokwongo koda wachne makare, ka gin gadier ni Nyasaye ne dhi gwedho kinda magin godo ma giyud chiemo, lewini gi kar dak.​—Luka 22:35-​37.

9. Ere kaka Paulo ne oketo Pinyruoth mokwongo e ngimane ka oloyo dwarone mag ringruok bende, to puonj mane ma nochiwo e wi wachni?

⁹ Jaote Paulo ne en ranyisi maber e tiyo gi puonj Yesu. Paulo ne oketo tij Nyasaye obedo gima duong’ ahinya e ngimane. (Tich Joote 20:24, 25) Kane odhi kan moro mondo omi olendi, ne orito dwaro mage mag ringruok en owuon, motiyo kata mana tij loso hembe. Ne ok orito ni mondo jomoko ema mondo olone dwaro mag ringruok. (Tich Joote 18:​1-4; 1 Jo Thessalonika 2:9) Kata kamano, ne omor ka ji rwake kendo miye mich kaka yo ma ginyisogo hera margi. (Tich Joote 16:15, 34; Jo Filipi 4:​15-​17) Paulo ne ojiwo Jokristo ni ok onego gijwang’ ting’ mag utegi ni eka mondo gilendi, to mondo gitem kik gileng’ore konchiel kende. Ne onyisogi ni onego giti, giher jo utegi, kendo gibed joma pogo ne jomoko. (Jo Efeso 4:​28; 2 Jo Thessalonika 3:​7-​12) Ne ojiwogi ni mondo giket genogi kuom Nyasaye, to ok kuom mwandu mag ringruok, kendo ni giti kod ngimagi e yo manyiso ni kuom adier ging’eyo gigo ma gin gik makare madwarore watim ahinya moloyo. Kaluwore kod puonj mag Yesu, mano tiende en manyo kata dwaro Pinyruodh Nyasaye mokwongo koda wachne makare.​—Jo Filipi 1:​9-​11.

Ket Pinyruoth Mondo Obed Mokwongo e Ngimani

10. Dwaro Pinyruoth mokwongo, tiende nang’o?

¹⁰ Wan wawegi walando ne jomoko wach maber mar Pinyruoth e okang’ maromo nade? Mano luwore gi chal marwa koda okang’ ma waherogo tijno. Ket e paro ni Yesu ok ne owacho ni, ‘Dwar Pinyruoth e kinde ma ionge gi gimoro minyalo timo.’ To nikech ne ong’eyo ni Pinyruoth en gima dwarore ahinya, Yesu ne onyiso dwach Wuon mare kowacho kama: “Dwaruru mana pinyruodhe.” (Luka 12:31) Kata obedo ni thothwa nyaka ti eka mondo wayud kaka wanyalo konyore kaachiel gi jo utewa, ka wan gi yie, to tij Pinyruoth ma Nyasaye osemiyowa ema biro bedo tich maduong’ ahinya e ngimawa. To gie kindeno bende, wabiro rito ting’ ma wan-go e utewa.​—1 Timotheo 5:8.

11. (a) Ere kaka Yesu ne ochiwo ranyisi manyiso ni ji duto ok ne dhi bedo gi nyalo mar timo machalre e tij lando wach Pinyruoth? (b) Gin gik moko kaka mage manyalo nyiso okang’ ma ng’ato nyalo timogo tij lendo?

¹¹ Jomoko kuomwa nigi nyalo mar tiyo gi seche mang’eny maloyo jomoko e lando wach maber mar Pinyruoth. Kata kamano, e ngero moro mawuoyo kuom kit lope mopogore opogore, Yesu ne onyiso ni jogo duto ma chunygi chalo gi lowo maber ne dhi nyago olemo. Ne gidhi nyago olemo e okang’ maromo nade? Chal mar ji opogore ng’ato ka ng’ato. Hik ng’ato, midekre, koda ting’ mag joot gin moko kuom gik manyalo chiko okang’ ma ng’ato nyagoe olemo. Kata kamano, ka ng’ato ohero wach maber mar Pinyruoth gadier, onyalo tiyo tijno e okang’ malach.​—Mathayo 13:23.

12. En chenro mane maber mar Jokristo ma ijiwo joma rowere mondo oket e paro?

¹² Dwarore mondo wabed gi chenro manyalo konyowa medo thuolo ma watiyo godo tij Pinyruoth. Joma rowere onego opar ahinya ranyisi maber ma rawera Timotheo noketo, jal ma ne en Jakristo ma jakinda. (Jo Filipi 2:​19-​22) Donge chako tiyo tij Nyasaye kuom thuologi duto bang’ tieko skul en gima ber moloyo? Joma dongo bende nyalo yudo konyruok kuom bedo gi chenro mabeyo mag timo dongruok e Wach Nyasaye.

13. (a) En ng’ano maketonwa okang’ ma wan wawegi wanyalo tiyoe tij Pinyruoth? (b) Ka kuom adier wadwaro Pinyruoth mokwongo, ang’o ma wanyiso?

¹³ Kar wuoyo marach kuom jogo ma waneno ni nyalo timo maber moloyo kaka gitimo, yie ma wan-go onego omi watim dongruok wan wawegi, mondo omi wati ne Nyasaye e okang’ malach chuth kaluwore gi kaka chal marwa wawegi obet. (Jo Rumi 14:10-​12; Jo Galatia 6:​4, 5) Mana kaka sigana mar Ayub nyiso, Satan wacho ni dwarowa maduong’ en mwanduwa mag ringruok, mor kata ber magwa wawegi, kendo ni watiyo ne Nyasaye nikech gombo mag wuoro. Kata kamano, ka kuom adier wamanyo kata wadwaro Pinyruoth mokwongo, mano biro miyo wakony e nyiso ni Jachien en jamiriambo maduong’. Timo kamano biro nyiso ni gima duong’ motelo e ngimawa en tiyo ne Nyasaye. Kuom mano, wanyiso e wechewa koda e timbewa ni herawa kuom Jehova en hera matut, wanyiso ni wachung’ motegno e riwo lochne lwedo, kendo ni wahero dhano wetewa.​—Ayub 1:​9-​11; 2:​4, 5; Ngeche 27:11.

14. (a) Ang’o momiyo bedo gi chenro moket maber mar tiyo tij lendo en gima konyo? (b) Joneno mang’eny tiyo tij lendo e okang’ maromo nade?

¹⁴ Keto chenro mochan maber, nyalo miyo watim mang’eny moloyo mago ma dine watimo ka waonge gi chenro ma kamano. Jehova owuon “noketo kinde” mar chopo kata timo dwarone. (Wuok 9:5; Mariko 1:​15) Ka nyalore, ber bedo gi chenro kata kinde ma iketo mar tiyo tij lendo dichiel kata ding’eny juma ka juma. Gana gi gana mag Joneno mag Jehova e piny mangima osekawo okang’ mar bedo jo painia makonyo, ka gitiyo gi seche madirom ariyo odiechieng’ kodiechieng’ e lando wach maber. Gana gi gana mamoko tiyo kaka jo painia mapile, ka gitiyo gi seche madirom ariyo gi nus odiechieng’ kodiechieng’ e lando wach Pinyruoth. Jo painia makende kod jo misonari tiyo gi seche mang’eny maloyo mago e tij Pinyruoth. Bende wanyalo manyo thuolo mar lando ne ng’ato ang’ata madwaro winjo, geno mar Pinyruoth kamoro amora ma wantie. (Johana 4:​7-​15) Onego wabed gi gombo mar tiyo tijno e okang’ maluwore gi nyalo marwa, nimar Yesu ne owacho ni: “Wach Maberni mar pinyruoth nolandre e pinje duto, mondo obed ranyis ni ogendini duto; eka giko nobi.”​—Mathayo 24:14; Jo Efeso 5:​15-​17.

15. Kaluwore kod tijwa mar lendo, ang’o momiyo in iwuon ineno ni puonj manie 1 Jo Korintho 15:58 en puonj mowinjore ndi kindeni?

¹⁵ E piny mangima, ka gin e riwruok achiel ma onge dewo ni ng’ato odak e piny mane, Joneno mag Jehova tiyo tich makendeni. Gitiyo gi puonj Muma mowuok kuom much Nyasaye mawacho kama: “Beduru matek, ma ok uyiengni, kutiyo matek pile e tich Ruoth, kung’eyo ni e i Ruoth tichu ok obedo kayiem.”​—1 Jo Korintho 15:58.

Be Inyalo Paro?

• Kane Yesu owacho ni “dwaruru mokwongo pinyruodhe,” ang’o ma ne otemo nyiso ni onego obed mar ariyo?

• Onego wane nade wach manyo gik ringruok ma wakonyorego wan wawegi kaachiel gi joodwa? Nyasaye biro konyowa nade?

• Gin migawo kata yore kaka mage ma wanyalo tiyogo tij Pinyruoth?

[Picha manie ite mar 107]

E pinje duto, Joneno mag Jehova sani lando wach maber, ka giko podi ok obiro