“Mondo Kik Udonj Kar Tem”
“Rituru kendo lemuru, mondo kik udonj kar tem.”—MATHAYO 26:41.
YESU KRISTO ne nie tem maduong’ moloyo moro amora ma ne onwang’o oseneno. Wuod Nyasaye ne chiegni chopo e giko mar ngimane e piny. Yesu ne ofwenyo ni machiegni, ne idhi make, idhi ng’adne buch tho, kendo gure e yadh sand. Ne ong’eyo ni gimoro amora ma ne odhi yiero kata timo ne dhi miyo nying’ Wuon mare duong’ kata achaye. Yesu bende ne ong’eyo ni geno mar kinde mabiro ne dhano, ne dhi ng’ere ratiro kindeno. E bwo tembe ma ne onenogo duto, ang’o ma ne otimo?
2 Yesu ne odhi e puodho mar Gethsemane gi jopuonjrene. Ne en kama Yesu ne ohero dhiye ahinya. Kane gichopo kanyo, ne osudo nyime matin moweyo jopuonjrene. Kane en kar kende, ne okwayo Wuon mare manie polo mondo omiye teko, ka owacho gik manie chunye e lamo matut ahinya nyadidek, to ok mana dichiel kende. Kata obedo ni ne en ng’at makare chuth ma ok nyal timo richo, Yesu ne ok oparo ni onyalo kedo gi tembego kotiyo mana gi tekrene owuon.—Mathayo 26:36-44.
3 Ndalogi, wan bende wan e bwo tem. Ne waneno motelo e brosuani gik manyiso ni wadak e ndalo giko mar piny marachni. Tembe kod chandruok mag piny ma Satan oteloeni medore. Yiero ma watimo koda timbe mag ng’at moro amora kuomwa ma wacho ni otiyo ne Nyasaye mar adier, miyo nying’ Nyasaye duong’ kata achaye, kendo nyiso kabe wanayud kata ok wanayud ngima e piny manyien mar Nyasaye. Wahero Jehova. Wadwaro ‘timo kinda nyaka giko,’ obed giko mar ngimawa kata giko mar pinyni—moro amora ma nokwong chopo kuomgi. (Mathayo 24:13) Kata kamano, ere kaka wanyalo siko ka watang’ mondo wabed ka warito?
4 Nikech ne ong’eyo ni jopuonjrene mokwongo koda ma ndalogi ne dhi bedo e tem, Yesu ne ojiwogi kama: “Rituru kendo lemuru, mondo kik udonj kar tem.” (Mathayo 26:41) Wechegi puonjowa ang’o kindewagi? In iyudo kata iromo gi tembe machalo nade? To ere kaka inyalo siko ka ‘irito’?
Tem mar Timo Ang’o?
5 Pile ka pile, waduto wayudo tem mar donjo “e obadho mar Satan.” (2 Timotheo 2:26) Muma miyowa siem ni jogo ma lamo Jehova ema Satan ochomo tir moloyo. (1 Petro 5:8; Fweny 12:12, 17) Nikech ang’o? Ok otim kamano mana nikech odwaro negowa. Ka watho ka wachung’ motegno e nyim Nyasaye, to Satan ok olocho. Satan ong’eyo ni Jehova biro tieko tho kokalo kuom chier e kinde ma En ema oketo.—Luka 20:37, 38.
6 Satan dwaro ni oketh chung’wa motegno e nyim Nyasaye, to chung’ motegno e gima duong’ moloyo e ngimawa ma sani. Satan temo gi kinda ahinya mondo onyis ni onyalo lokowa kik walam Jehova. Kuom mano, ka dipo ni inyalo wuondwa mondo waketh chik Nyasaye, wawe lando wach maber, kata wajwang’ chike mag Jokristo, mano biro nyiso ni Satan ema olocho! (Jo Efeso 6:11-13) Mano emomiyo “jatem” kelonwa tembe.—Mathayo 4:3.
7 “Wuond mariek mag Satan” opogore opogore. (Jo Efeso 6:11) Onyalo temowa gi hera mar mwandu, luoro, kiawa, kata manyo mor mag piny. Kata kamano, achiel kuom yore motiyogo ahinya en mar nyoso chuny ji kik gibed gi geno. Nikech en jawuond mohero monjo ji, ong’eyo ni ka waonge geno, mano nyalo nyosowa e mako Wach Nyasaye, kendo miyo wadonj mayot e tem. (Ngeche 24:10) Kuom mano, seche ma wawinjo “malit” ei chunywa, sechego ema Satan temowae moloyo mondo omi wawe chung’ motegno.—Zaburi 38:8.
8 Kaka ndalo giko medo kayo machiegni ahinya, nenore ni gik mamiyo ng’ato bedo ma onge gi geno bende medore, kendo ok wanyal geng’ogi. (Ne sanduk mawacho ni “Moko Kuom Gigo Mamiyo Ng’ato Bedo Ma Onge Gi Geno.”) Kata bed ni ang’o ema kele, bedo ma onge gi geno nyalo nyosowa. Yudo “kinde” mag timo dwach Nyasaye—ma tiendeni puonjruok Muma, dhi e chokruoge mag Jokristo, kod tiyo tij lendo—nyalo bedo matek ka dendi, pachi koda chunyi ool. (Jo Efeso 5:15, 16) Ng’e ni Satan dwaro ni mondo iol iwe. Magi ok e kinde mag dok chien kata weyo neno ndalo ma wadakiegi kaka ndalo ma onego wabedie motang’ moloyo! (Luka 21:34-36) Ere kaka inyalo geng’o mondo kik idonj kar tem, kendo ibed ka irito? Par ane weche ang’wen-gi manyalo konyo.
“Lemuru” ma Ok Uwe
9 Gen kuom Jehova e lamo. Par ranyisi ma Yesu ne oketo e puodho mar Gethsemane. Kane ochandre ahinya e chunye, ang’o ma ne otimo? Ne odhi ir Jehova e yor lamo mondo oyud kony, ka olemo matut ahinya “ma luche nodoko kaka ton madongo mag remo ma chuer piny.” (Luka 22:44) Par ane wachno. Yesu ne ong’eyo Satan e yo maber chuth. Yesu ne oseneno ka en e polo, tembe duto ma Satan tiyo godo mondo omi orwak jotich Nyasaye e obadho. Kata kamano, Yesu ne ok okawo ni onyalo loyo e yo mayot tembe duto ma Satan nyalo kelone. Ka Wuod Nyasaye makare chuth ne oneno ni onego okwa Nyasaye mondo oyud kony kod teko, donge wan onego wane kamano ahinya moloyo?—1 Petro 2:21.
10 Par bende ni, bang’ jiwo jopuonjrene mondo ‘gilem,’ Yesu ne owacho kama: “Chuny oyie, to ringruok ema nyap.” (Mathayo 26:41) Yesu ne wuoyo kuom ringruok mar ng’a? Kuom adier, ok nyal bedo ni ne owuoyo kuom ringruok mare nikech ne onge nyawo moro e ringruokne makare kaka dhano ma onge richo. (1 Petro 2:22) Kata kamano, jopuonjrene to ne opogore. Nikech ne onyuolgi gi kido mar richo kendo nikech timbe mag richo, nyaka ne konygi mondo gilo tembe. (Jo Rumi 7:21-24) Mano emomiyo ne ojiwogi kaachiel gi Jokristo madier duto ma ne dhi bedoe bang’gi, ni gilam mondo giyud kony mar loyo tem. (Mathayo 6:13) Jehova dwoko lamo ma kamago. (Zaburi 65:2) Otimo kamano e yo mane? Onyalo timo kamano e yore ariyo.
11 Mokwongo, Nyasaye konyowa fwenyo tembe. Tembe mag Satan chalo gi obadho mang’eny moket e wang’a yo mantie mudho. Ka ok ine obadhogo to ginyalo maki. Kotiyo gi Muma kod buge malero Muma, Jehova menyo kendo chiwo ler makonyowa neno obadho mag Satan, kendo mano konyowa kik wadonj e tembe. Kuom higini mosekalo, buge ma osego kaachiel kod puonj ma wayudo e chokruoge madongo osemiyowa siem nyadinwoya makonyowa tang’ gi gik moko kaka luoro dhano, chode, hero mwandu, kod tembe moko ma Satan kelo. (Ngeche 29:25; 1 Jo Korintho 10:8-11; 1 Timotheo 6:9, 10) Donge imor ahinya gi Jehova kuom miyowa siem makonyowa neno riekni mag Satan? (2 Jo Korintho 2:11) Siemgi duto gin dwoko ma iyudo kuom kwayo e lamo mondo omi iyud kony mar loyo tembe.
12 Mar ariyo, Jehova dwoko lamowa ka omiyowa teko mar nano e bwo tembe. Wach Nyasaye wacho kama: “Nyasaye . . . ok noyie mondo otemu moloyo tekreu; to e temruokno nomiugo bende yo mar wuok, mondo unyal dhilie.” (1 Jo Korintho 10:13) Ka wadhi nyime gi keto geno kuom Nyasaye, ok obi weyo mondo tem obed ma hewowa ahinya ma kata teko mar chung’ motegno e Wachne tamowa. Ere kaka omiyowa “yo mar wuok”? Nyasaye ‘chiwo roho maler ni joma kwaye.’ (Luka 11:13) Rohono nyalo konyowa paro puonj mag Muma ma jiwowa mondo wadhi nyime gi timo gik makare kendo makonyowa ng’ado paro e yo makare. (Johana 14:26; Jakobo 1:5, 6) Onyalo konyowa nyago kido madwarore mondo omi wawe timbe maricho. (Jo Galatia 5:22, 23) Roho mar Nyasaye bende nyalo mulo chuny Jokristo wetewa mondo omi gijiw ‘chunywa ahinya.’ (Jo Kolosai 4:11) Donge imor ni Jehova konyi e yore mabeyo kaka magi ka ikwaye e lamo mondo okonyi?
Gen Mana Gik Manyalore
13 Mondo omi wabed ka warito, onego wagen mana gik manyalore. Nikech chandruok mayudowa e ngima, waduto waol seche moko. Kata kamano, nyaka wang’e ni Nyasaye ne ok osingo ni wabiro dak e ngima ma onge chandruok e piny masani. Kata mana e kinde ma ne indikoe Muma, jotich Nyasaye ne romo gi chandruok kaka sand, dhier, parruok e chunygi kod tuoche.—Tich Joote 8:1; 2 Jo Korintho 8:1, 2; 1 Jo Thessalonika 5:14; 1 Timotheo 5:23.
14 Ndalogi, wan bende waromo gi chandruoge. Wanyalo yudo sand, chandruok mag pesa, wanyalo kedo gi chuny machandore, wanyalo bedo matuwo kata chandore e yore mamoko. Ka dine bed ni Jehova ritowa e yor hono kuom yore duto mag hinyruok, donge mano dine omiyo Satan thuolo mar kwero kata kwedo Jehova? (Ngeche 27:11) Jehova weyo mondo jotichne oyud tem, to seche moko gin tembe manyalo kelo tho e lwet joma kwedogi.—Johana 16:2.
15 Kare ang’o ma Jehova osesingo? Mana kaka ne waseneno, Jehova osesingo ni obiro miyowa teko mar chung’ motegno e bwo tem moro amora ma wanyalo yudo, tek ni waketo geno marwa duto kuome. (Ngeche 3:5, 6) Kokalo kuom Wachne, roho mare, kod riwruok mar oganda mare, Jehova miyowa rit mondo omi wamed dong’ ei Wachne, kendo mano konyowa rito winjruok manie kindwa kode. Kata ka watho, to winjruokno ok okethore, podi walocho. Onge gimoro amora, kata obed mana tho manyalo geng’o Nyasaye kik gwedh jotichne makare. (Jo Hibrania 11:6) Kendo e piny manyien ma okayo machiegni, Jehova biro chopo singruokne mabeyo duto kuom jogo mohere.—Zaburi 145:16.
Par Weche Ariyoka
16 Mondo omi wanan nyaka giko, nyaka wapar weche ariyo ma osemiyo Nyasaye oweyo richo mondo obedie. Ka kinde moko chandruok ma wayudo nenore ni hewowa ahinya ma wabedo gi tem mar weyo, dwarore ni wang’e ni Satan osekwedo ratiro ma Jehova nigo mar bedo jaloch e wi gik moko duto. Satan bende oseketo kiawa kuom gino mamiyo joma lamo Nyasaye chiworene ka gichung’ motegno. (Ayub 1:8-11; 2:3, 4) Weche ariyogo kaachiel kod yo ma Jehova oyiero tiyogo e tiekogi, duong’ moloyo ngimawa ng’ato ka ng’ato. E yo mane?
17 Weyo ma Jehova oweyogo chandruok mondo obedie kuom kinde matin osechiwo thuolo ne jomoko mondo opuonjre kendo oyie kod adiera e ngimagi. Par ane wachni: ne osand Yesu mondo omi wayud ngima. (Johana 3:16) Donge wamor gi wachno? Kata kamano, be podi wayie nano e bwo chandruok kuom kinde matin mondo omi jomoko bende oyud ngima? Mondo watim kinda nyaka giko onego wang’e ni rieko mar Jehova duong’ moloyo marwa. (Isaiah 55:9) Obiro tieko richo e kinde ma owinjore chuth mar tieko weche ariyoka nyaka chieng’, kendo e yo manyalo konyowa nyaka chieng’. Be nitie yo maber moloyo mar tieko wechego? Kuom adier, onge wach ma ok kare korka Nyasaye!—Jo Rumi 9:14-24.
“Suduru Ir Nyasaye”
18 Mondo wamed bedo joma otang’, onego wabed machiegni gi Jehova. Wiyi kik wil ni Satan temo kar nyalone duto mondo omi oketh winjruok manie kindwa gi Jehova. Satan temo nyisowa ni giko ok bi biro kendo ni onge tiende lando wach maber kata dak kaluwore gi chike Muma. Kata kamano, Satan “en jamiriambo, kendo en wuon miriambo.” (Johana 8:44) Nyaka wang’ad wach motegno e pachwa ni wabiro ‘tamo Satan.’ Ok onego wakaw winjruokwa gi Jehova ka gima tin. Muma jiwowa kama e yor hera: “Suduru ir Nyasaye, to nosud iru.” (Jakobo 4:7, 8) Ere kaka inyalo medo sudo machiegni gi Jehova?
19 Paro matut e yor lamo en gima duong’. Ka chandruok ma iyudo e ngima dwaro hewi ahinya, wuo gi Jehova e lamo gi chunyi duto. Ka inyise ratiro kwayoni, eka nyalo bedoni mayot neno dwoko mare. Nyalo bedo ni kinde duto dwoko ok bi bedo mana kaka ne igeno, kata kamano, ka gombo mari en miye duong’ kendo chung’ motegno e nyime, obiro miyi kony madwarore mondo imed nano e bwo chandruok. (1 Johana 5:14) Neno kaka Nyasaye tayo ngimani biro miyo imed sudo machiegni kode. Somo e Muma kaka kit Nyasaye obet kod paro matut kuomgi bende en gima konyo. Paro matut e yo ma kamano konyi ng’eyo Nyasaye e yo maber moloyo; kendo en gima mulo chunyi komedo herani kuom Nyasaye. (Zaburi 19:14) To moloyo gimoro amora machielo, herano e gima biro konyi kwedo tembe kendo bedo ka irito.—1 Johana 5:3.
20 Mondo wabed machiegni gi Jehova, dwarore bende ni wabed machiegni gi Jokristo wetewa. Wachno ibiro wuoye e kare mogik mar brosuani.
PENJO MAG PUONJRUOK
• Ang’o ma Yesu ne otimo kane en e bwo tem maduong’ ahinya kane ochiegni chopo e giko mar ngimane e piny, to ang’o ma ne ojiwo jopuonjrene mondo otim? (Paragraf 1-4)
• Ang’o momiyo jogo ma lamo Jehova ema Satan ochomo tir moloyo, kendo otemowa e yore mage? (Paragraf 5-8)
• Mondo wachung’ motegno e bwo tem, ang’o momiyo onego walem ma ok wawe (Paragraf 9-12), wagen mana gik manyalore (Paragraf 13-15), wapar weche ariyo ka (Paragraf 16-17), kendo ‘wasud ir Nyasaye’ (Paragraf 18-20)?
[Sanduk manie ite mar 25]
Moko Kuom Gigo Mamiyo Ng’ato Bedo Ma Onge Gi Geno
Tuoche/ti. Kapo ni wayudo tuwo moro ma ok rum, kata kapo ni bedo moti monowa timo gik moko, mano nyalo nyoso chunywa nikech wabedo joma ok nyal timo gik mang’eny e tij Nyasaye.—Jo Hibrania 6:10.
Chuny ma ool. Wanyalo bedo gi chuny monyosore ka watimo kinda e lando Wach Nyasaye to mana joma nok kende ema winjo.—Ngeche 13:12.
Bedo gi paro ni ok wan gimoro. Nikech dak kuom higini mang’eny ka itimone ng’ato timbe mag achaye, ng’ato nyalo paro ni en ng’at ma ji ok ohero ma kata Jehova bende ok ohere.—1 Johana 3:19, 20.
Chuny lit. Kapo ni ng’ato ochwany gi Jakristo wadgi, onyalo winjo malit ahinya e chunye ma ochak paro wach weyo dhi e chokruoge mag Jokristo kata tiyo tij lendo.—Luka 17:1.
Sand. Jomoko ma ok ni e din mari nyalo kwedi, kata sandi, kata jari.—2 Timotheo 3:12; 2 Petro 3:3, 4.
[Picha manie ite mar 26]
Yesu ne ojiwowa ni ‘walem’ mondo wayud kony mar kedo gi tembe