Kony Ji Mondo ‘Ochiew Oa e Nindo’
“Ung’eyo ndalo, ni koro sa ogik mondo uchiew ua e nindo.”—RUMI 13:11.
BE INYALO LERO?
Ang’o momiyo dwarore ahinya ni Jokristo osiki ka neno e yor chuny?
Ang’o momiyo jolendo masiko kaneno onego bed joma chiko itgi kendo ng’eyo chal mar ji?
Muolo kod bedo mang’won konyo nade e tijwa mar lendo?
1, 2. Onego ochiew ji mang’eny oa e nindo mane?
HIGA ka higa, ji gana mang’eny tho nikech nong’no kata nindo omakogi sama giriembo mtoka. Moko to lalo tijegi mag andika nikech chiew chon otamogi, kata nikech ginindo ka gin e tich. Kata kamano, nitie nindo maok masie, tiende ni e yor chuny, to onyalo kelo masira marach moloyo. Nyaka wakaw wachno gi pek ahinya nimar Muma wacho kama: “Ng’atno en ng’a moguedhi ma neno.”—Fwe. 16:14-16.
2 Kaka odiechieng’ maduong’ mar Jehova medo kayo machiegni, oganda dhano mang’eny nindo e yor chuny. Kata mana jotelo moko mag dinde Jokristo oseluongo kweth maggi ni ‘joma nindo ahinya.’ Nindo e yor chuny tiende ang’o? Ang’o momiyo dwarore ahinya ni Jokristo osiki ka neno? Ere kaka wanyalo konyo jomoko mondo ochiew oa e nindo ma kamano?
NINDO E YOR CHUNY—TIENDE ANG’O?
3. Ng’at ma neno e yor chuny en ng’at machalo nade?
3 Kinde duto, ng’at ma nindo e yo masie ok nyal timo tich moro amora. Mopogore gi mano, jogo ma nindo e yor chuny to nyalo bedo ni odich ahinya—to ok gi weche chuny. Nyalo bedo ni gidich ahinya gi parruok mapile mag ngima, kata luwo yore mag mor, huma, kata mwandu. Gik ma kamago miyo ok gidew luwo weche mag chuny. Kata kamano, jogo ma neno e yor chuny, to ong’eyo ni wadak e “ndalo giko,” omiyo gibedo modich kaka nyalore e timo dwaro mar Nyasaye.—2 Pet. 3:3, 4; Luka 21:34-36.
4. Siem mar ni: “Kik wanindi kaka jo mamoko” tiende en ang’o?
4 Som 1 Jo Thessalonika 5:4-8. Kanyo, jaote Paulo jiwo Jokristo wetene ni kik ‘ginind kaka jomamoko.’ Ang’o ma notemo wacho? Yo achiel mwanyalo ‘nindogo’ en weyo maok wadew puonj koda chike mag Jehova. Yo machielo mwanyalo ‘nindogo’ en bedo maok wadew ni sa mar Jehova mar ketho joma ok oluoro Nyasaye osekayo machiegni. Nyaka wabed motang’ mondo jomakamago maok oluoro Nyasaye kik wuondwa waluw yoregi koda kido maggi.
5. Jogo manindo e yor chuny nyiso kido kaka mage?
5 Jomoko paro ni onge Nyasaye mabiro kumogi nikech timbegi. (Zab. 53:1) Moko paro ni Nyasaye ok dew gik ma dhano timo, omiyo onge tiende nono dwaro mar Nyasaye. To jomoko paro ni bedo abeda jokanyo mag kanisa biro miyo gibed osiepe Nyasaye. Jogo duto nindo e yor chuny. Dwarore ni gichiew. Ere kaka wanyalo konyogi?
NYAKA WAN WAWEGI WASIKI KA WANENO
6. Ang’o momiyo Jokristo nyaka siki ka neno?
6 Mondo mi wachiew jomoko, nyaka wan wawegi wabed ka waneno. Mano dwaro ni watim ang’o? Kaluwore gi Wach Nyasaye, nindo e yor chuny otudore gi “timbe mag mudho”—tugo e thum, mer, terruok, anjawo, dhawo, kod ich-lit. (Som Jo Rumi 13:11-14.) Bedo motang’ ne timbe makamago nyalo bedo matek. Dwarore ahinya ni watang’ seche duto. Dereba maok kaw mapek wach riembo mtoka sama en gi nindo e wang’e, nyalo keto ngimane kamarach. Mano kaka dwarore ni Jakristo obed motang’ kong’eyo ni nindo e yor chuny nyalo kelo hinyruok ahinya!
7. Bedo gi paro maok kare e wi jogo mwalendonegi nyalo miyo wachak timo ang’o?
7 Kuom ranyisi, Jakristo nyalo paro ni ji duto man e alworane osetamore chuth wach maber mwalando. (Nge. 6:10, 11) Onyalo wacho ei chunye kama, ‘Ka onge ng’at madhi rwako wach, ere tiende timo kinda mar temo lendo ne ji kata konyogi?’ En adier ni ji mang’eny sani nindo e yor chuny, kata kamano chal margi e ngima koda paro ma gin-go sani, nyalo lokore. Nitie moko kuomgi machiewo kendo rwako wach. To wanyalo konyogi ka wan wawegi wasiko ka waneno, kaka kuom temo tiyo gi yore manyien mag lando wach Pinyruoth e yo mabiro mulo chunygi. Achiel kuom gik manyiso ni wasiko ka waneno en keto e paro gimomiyo tijwa mar lendo dwarore ahinya.
ANG’O MOMIYO TIJWA MAR LENDO DWARORE AHINYA?
8. Ang’o momiyo tij lendo mar Jokristo dwarore ahinya?
8 Ber ng’eyo ni kata ji rwak wach kata ok orwako, tijwa mar lendo miyo Jehova duong’ kendo konyo e chopo dwaro mare. Kinde okayo ma jogo maok rwak wach maber mwalando biro yudo kum. Yo ma ji kawogo wach mwalando ema biro ng’adonegi bura. (2 Thes. 1:8, 9) E wi mano, nyalo bedo gima ok kare ka Jakristo paro ni onge tiende lendo gi kinda nimar “nobedie chier mar jo makare kod jo ma ok kare.” (Tich 24:15) Wang’eyo kokalo kuom Wach Nyasaye, ni jogo ma gin kaka “diek” biro dhi e “bura mochwere.” Tijwa mar lendo en yo ma Nyasaye nyisogo ng’wonone, komiyogo ji thuolo mar timo lokruok mondo giyud “ngima mochwere.” (Math. 25:32, 41, 46; Rumi 10:13-15) Kapo ni ok watiyo tij lendo, ere kaka ji nyalo yudo thuolo mar winjo wach manyalo reso ngimagi?
9. Ere kaka tiyo tij lendo osekonyi in iwuon koda jomoko?
9 Tijwa mar lendo konyowa wabende. (Som 1 Timotheo 4:16.) Donge iseyudo ka wuoyo e wi Jehova koda geno mar Pinyruoth jiwo yieni koda herani kuom Nyasaye? Donge tijno osekonyi nyago kido madwarore kuom Jokristo? Donge nyiso jomoko yie mari kuom Nyasaye kokalo kuom tij lendo, medo mor ma in-go? Thoth jogo mosepuonjo jomoko adiera, oseyudo mor mogundho mar neno kaka roho mar Nyasaye konyo jopuonjrego timo lokruok mabeyo e kit ngimagi.
TEM NG’EYO CHAL MAR JI
10, 11. (a) Ere kaka Yesu kod Paulo ne oyawo wang’gi mondo ging’e chal mar ji? (b) Chiw ane ranyisi kaka bedo jogo matemo ng’eyo chal mar ji nyalo konyowa lendo e yo maber ahinya.
10 Wanyalo chiewo pach ji mondo owinj wach maber, kwatiyo gi yore mopogore opogore. Omiyo, Jokristo nyaka bed joma oyawo wang’gi mondo ging’e chal mar ji. Yesu ketonwa ranyisi maber. Nikech ne en dhano makare chuth, nofwenyo mirima ma ne nie chuny ja Farisai moro, bende nong’eyo kaka dhako moro ma jaricho noloko chunye gadier, koda chuny mar chiwruok ma chi liel moro nonyiso. (Luka 7:37-50; 21:1-4) Omiyo, Yesu ne nyalo timo ne ng’ato ka ng’ato kuomgi kaluwore gi chalgi. Kata kamano, ok ochuno ni jatich Nyasaye obed ng’ama kare chuth kaka Yesu eka ong’e chal mar ji. Ranyisi mar Paulo konyowa ng’eyo wachno. Paulo ne tiyo gi yore mopogore opogore mag lendo mondo mi ochop e chuny ji ma ne nigi chal koda paro mopogore opogore.—Tich 17:22, 23, 34; 1 Kor. 9:19-23.
11 Ka wayawo wang’wa mondo wang’e chal mar ji, kaka Yesu gi Paulo notimo, wanyalo fwenyo yore mabeyo mag miyo jogo mwaromogo owinj wach. Kuom ranyisi, sama iwuoyo gi ji, tem ng’iyo gik manyalo nyisi kitgi gi timbegi, gik mamorogi, kata chal mar ngimagi mar joot. Inyalo temo neno tich ma gitimo gie sechego, kae to iwacho wach moro mang’won mar chako mbaka kodgi.
12. Sama wan e tij lendo, ang’o momiyo onego watang’ ne mbaka mwagoyo e kindwa?
12 Ng’at moyawo wang’e mondo ong’e chal mar gimoro, ok bi weyo mondo gik mamoko ogale. Sama wan e lendo, goyo mbaka gi jal mwalendogo nyalo gerowa. Kata kamano, dwarore ni wang’e ni tijwa maduong’ gie sechego en lendo ne jomoko. (Ekl. 3:1, 7) Omiyo, onego watang’ mondo mbaka mwagoyo sama walendo kik kethnwa sechewa mag lendo. Wuoyo e wi weche mwadwaro tiyogo e konyo jogo marwako wach en yo maber mar miyo waket pachwa e tijwa. Bende, kata obedo ni seche moko simo mar lwedo nyalo konyowa e tijwa mar lendo, kik wawe mondo ochochwa sama wawuoyo gi wuon ot.
NYIS NI IDEWO JI GADIER
13, 14. (a) Ere kaka wanyalo ng’eyo wach mamoro ng’ato? (b) Ang’o manyalo chiewo pach ji mondo giwinj wach Nyasaye?
13 Jolendo masiko kaneno, chiko itgi ne jogo ma giromogo e lendo. Gin penjo mage ma inyalo tiyogo mondo imi ng’at miromogo e lendo onyisi gima nie pache? Be nyalo bedo ni gik machando pache gin kaka ng’eny mar dinde, timbe gero e alwora, kata bedo gi sirkal maok kony? Donge inyalo chiewo pachgi mondo giwinj wach Nyasaye kuom wuoyo e wi gik mabeyo mochwe kata e wi puonj mabeyo ma Muma chiwo? Lamo en wach mamoro chiegni ji mawuok e kit dhoudi duto, kata mana moko kuom joma ok nigi yie ni Nyasaye nitie. Ji mang’eny wuoro kabe nitie ng’at mawinjo lamo. Jomoko nyalo dwaro nono penjo kaka: Be Nyasaye winjo lamo duto? Kapo ni ok en kamano, en ang’o monego watim mondo mi Nyasaye owinjwa?
14 Wanyalo puonjore mathoth kuom kaka wanyalo chako mbaka gi ji e lendo kuom ng’iyo kaka jolendo molony timo. Tem neno kaka ok giti gi penjo mamiyo ng’ato paro ni inone ahinya. Ere kaka kit dwondgi koda lela wang’gi nyiso ni gidewo kendo ng’eyo paro ma wuon ot nigo?—Nge. 15:13.
NG’WONO KOD LONY
15. Ang’o momiyo onego wabed mang’won sama walendo?
15 Be diher ka ng’ato chiewi sama in e nindo matut? Thoth ji ok winj maber sama ochiewgi apoya. Kinde mang’eny, ber timo kamano mos e yo mang’won. Mano e kido monego wabedgo sama watemo chiewo ji ae nindo mar chuny. Kuom ranyisi, sama ng’at miwuoyogo bedo mager kodi, kinde mang’eny en ang’o maber mondo itim? Bed mang’won, gone erokamano kuom hulo pache ayanga, kendo wuog kanyo mos maok inyis ni ikecho kode. (Nge. 15:1; 17:14; 2 Tim. 2:24) Bedo mang’won nyalo miyo ng’at ma kamano oyie winjo wach e kinde machielo ma Janeno moro oromo kode.
16, 17. Ere kaka wanyalo tiyo gi rieko e tij lendo?
16 Nitie kinde ma inyalo loyo paro mag akwede. Ng’ato nyalo wacho kama, “Ooyo. An gi din mara” kata ni, “ok adwar winjo,” mana nikech oparo ni mano e yo mayot mar moni wuoyo kode. Kata kamano, ka itiyo gi lony kod sinani e yo mang’won, inyalo penje penjo moro manyalo chiewo pache mi odwar winjo wach Nyasaye.—Som Jo Kolosai 4:6.
17 Nitie kinde moko ma kwaromo gi ji matimore ni gidich ahinya maok ginyal winjo, ber mondo wayie gi chal margi kendo wuok kanyo. Kata kamano, seche moko inyalo neno ni dwarore iwuo kode e yo machuok kinyise wach moro manyalo mulo chunye. Owete moko hinyo tiyo gi Muma, kendo somo ndiko moro mamulo chuny ng’ato kae to giweyo wuon ot gi penjo—mago duto gitimo kuom chiegni dakika achiel. Seche moko lendo e yo machuok kamano osechiewo pach weg udi, mi ochopo kama gineno ni ok gidich ahinya ne winjo wach mwalando. Donge inyalo temo timo kamano kanyalore?
18. Ang’o mwanyalo timo mondo mi walend e yo mong’ith kata e seche maok wan e tij lendo?
18 Sama waromo gi ji ka wan e tijewa mapile, kinde mang’eny wanyalo chiewo pachgi mondo gidwar winjo wach maber, ka waikore mar lendonegi kata sama ok wan e tij lendo. Owete gi nyimine mang’eny ohero ting’o buge moko ei ofuko mar nanga kata e bag moro matin. Bende ginyalo bedo gi ndiko moro mar Muma e paro ma ginyalo somo ne jomoko sa asaya ma thuolo oyudore. Inyalo wuoyo gi jarit tij lendo kata jopainia me kanyaklau kuom kaka inyalo ikori timo kamano.
CHIEW WEDENI E YOR MUOLO
19. Ang’o momiyo ok onego waol gi konyo wedewa?
19 Ong’e kiawa ni dwaher konyo wedewa mondo orwak wach maber. (Josh. 2:13; Tich 10:24, 48; 16:31, 32) Kapo ni gitamore mokwongo, chunywa nyalo nyosre mi monwa temo kendo. Wanyalo paro ni onge gimwanyalo timo kata wacho mabiro loko chunygi. Kata kamano, nitie gik manyalo timore kendo kelo lokruok e ngima koda e paro mag wedeni. Kata nyalo yudo ka koro isemedo lony e yo ma ilerogo adiera, mamiyo koro ginyalo winji e yo mopogore.
20. Ang’o momiyo tiyo gi rieko dwarore sama wawuoyo gi wedewa?
20 Ok onego wabed joma ok dew paro ma wedewa nigo. (Rumi 2:4) Donge onego wawuo kodgi e yo mang’won mana kaka wajotimo e tij lendo? Wuo gi muolo kendo kinyiso luor. Kik ibed mana jayalo seche te, nyis kaka adiera osekonyo ngimani. (Efe. 4:23, 24) Ket ayanga kaka Jehova osegwedho ngimani kendo ‘puonji mondo iyud konyruok.’ (Isa. 48:17) We mondo wedeni one ni kuom adier idak e kit ngima mar Jakristo.
21, 22. Wuo ane kuom ranyisi manyiso gimomiyo ber ka wanano e temo konyo wedewa rwako adiera.
21 Nyaminwa moro nyocha ondiko kama: “Kinde duto asetemo lendo ne owetena kod nyiminena 13, kokalo kuom wechena koda tim. Ne ok awe higa rum kapok andiko barua ne moro ka moro kuomgi. Kata kamano, kuom higini 30, asebedo ka an e Janeno kenda e odwa.”
22 Nyaminwano medo wacho kama: “Chieng’ moro ne agoyo simo ne achiel kuom nyiminega modak mabor ahinya. Ne owachona ni nokwayo japuonjgi mar din mondo opuonjre Muma kode, to jalno ne ok otimo kamano. Kane awachone ni ne aikora mar konye, nowachona kama: ‘Mano ber, kata kamano, ng’e ni ok abi bedo achiel kuom Joneno mag Jehova ngang’.’ Bang’ orone bug Ang’o ma Muma Puonjo Kuom Adier?, ne agoyone simo bang’ odiechienge manok. Kata kamano, podi ne ok oyawo kata bugno. Gikone, ne anyise ni okaw bugno, mi ne watiyo gi dakika 15 e simo ka wasomo kendo wuoyo e wi weche mag ndiko moko moketi. Bang’ medo goyone simo, koro nodwaro ni wapuonjre kwatiyo gi thuolo mokalo dakika 15. Bang’e en ema nochako gochona mondo wapuonjre, seche moko kata kapok achiew okinyi, kendo kata diriyo e odiechieng’. Higa ma noluwo ne obatise, kendo higa achiel bang’ batisone, ne obedo japainia.”
23. Ang’o momiyo ok onego waol gi temo chiewo ji mondo oa e nindo mar chuny?
23 Konyo ji mondo oa e nindo mar chuny en tich madwaro lony koda sinani. Kata kamano, ber ng’eyo ni ji ma chunygi nikare podi yie mondo wachiewgi. Chiegni ji mokalo 20,000 ibatiso dwe ka dwe kendo gibedo Joneno mag Jehova. Kuom mano, weuru mondo wamak motegno ei chunywa jip ma Paulo nomiyo owadwa Arkippo ma nodak e kinde Jokristo mokwongo, niya: “Rit tich ma nomiyi kuom Ruoth, ichope chuth.” (Kol. 4:17) Sula maluwo biro konyowa waduto ng’eyo gimomiyo onego wabed gi chuny mar lendo e okang’ mapiyo.
[Sanduk manie ite 13]
KAKA INYALO SIKO KA INENO
▪ Bed modich e timo dwaro mar Nyasaye
▪ Tamri timbe mag mudho
▪ Bed motang’ ne nindo mar chuny
▪ Bed gi paro makare kuom jogo mwalendonegi
▪ Tem tiyo gi yore manyien e lendo ne jomoko
▪ Ket e pachi gimomiyo tiji mar lendo en tich madwarore ahinya