PENJO MOA KUOM JOSOMBWA

En ang’o minyalo tim mondo okony owete gi nyimine ma suya mar maras hinyo?

Sama gin e dijegi ma pile ka pile, onge gima ginyalo timo ka giromo gi joma ogoyo maras. Jomoko osekata kwayo ni ka nyalore to mondo okwa owete gi nyimine kik ti gi maras kaachiel gi gik mamoko ma golo suya mager e chokruoge mag kanyakla kod chokruoge madongo.

Kuom adier, onge Jakristo ma nyalo timo gimoro goyiem mondo ogeng’go nyawadgi kik bi e chokruoge mag Jokristo. Waduto dwaher mondo ojiwwa kokalo kuom chokruoge ma wadhiye. (Hib. 10:24, 25) Omiyo, ng’ato ang’ata ma maras chando ahinya kendo nyalo mone dhi e chokruoge, nyalo wuoyo gi jodongo e wi wachno. Kata obedo ni ok en gima owinjore kaluwore gi Ndiko keto chike kuom wach tiyo gi maras sama wadhi e chokruoge, jodongo nyalo chiwo weche moko ma nyalo konyo joma nie kanyakla mondo ong’e chandruok ma jowetegi nigo. Kaluwore gi chal mantie, jodongo nyalo yiero mondo ginon weche moko mosewuo kuomgi e bugewa sama giwuoyo e weche mag kanyakla e Chokruok mar Tijwa, kata ginyalo yiero lando wachno ne kanyakla e yo ma ok bi chwanyo ng’ato.a Kata kamano jodongo ok bi siko ka nwoyo wachno sa te sa te. E chokruogewa, kinde ka kinde wabiro bedo gi welo ma e ka ohango chokore kodwa, to ok ginyal ng’eyo ni suya mar maras chando jomoko e kanyakla, to wadwaro mondo giwinj e chunygi ni warwakogi maber. Onge ng’ato ang’ata monego opar ni otimo gima rach kapo ni otiyo gi maras e yo ma ok okalo tong’.

E kanyakla ma nigi joma maras chando, jodongo nyalo timo chenro mondo oket joma kamago obed kar kendgi e Od Romo ka mano nyalore. Kuom ranyisi, nyalo bedo ni nitie ot moro bathe kama dwol chopoe, ma ginyalo betie ka giwinjo program sama chokruok dhi nyime. Bang’ timo kamano, kapo ni nitie joma maras pod chando ahinya, kanyakla nyalo temo makonegi program mar chokruok duto mondo oternegi, kata inyalo tudgi e yor simo ka gin pacho mana kaka itimoga ne joma tuwo ma ok nyal wuok e ot.

Higni matin mosekalo, Tijwa mar Pinyruoth osegabedo ka jiwo owete gi nyiminewa mondo opar wachni sama gidhi e chokruogewa madongo mag ndalo adek. To nikech thoth chokruogewa madongogo itimo e udi madongo ma ikwadho muya gi masin, joma biro e chokruogegi ikwayo kinde ka kinde mondo kik giti gi maras ma tekogi ng’eny. Wachni osejiw ahinya sama wanie chokruoge mag ndalo adek nikech thothne ok yot pogo kuonde bet ne joma ok ohero maras. Kata kamano, wechego ok nonego oket kaka chik mitiyogo e kanyakla, kendo ok onego kawgi kamano.

Sama pod wadak e piny marachni, waduto wachandore nikech richo ma ne wayudo kuom jonyuolwa mokwongo. Donge morowa sama jomoko konyowa mondo kik chandruoge ma wan-go omedre? Nyalo chuno jomoko owe moko kuom gik ma gihero tiyogo kaka maras, mondo omi owete gi nyiminewa kik ne pek mar biro e chokruoge mag Jokristo. Kata kamano hera nyalo miyo wachiwre timo kamano.

Mopogore gi Muma, be nitie buge mamoko mag josomo ma riwo lwedo ni Pontio Pilato ne nitie adier?

Joma somo Muma ong’eyo Pontio Pilato nikech migawo ma ne en-go ka ing’ado ne Yesu buch tho. (Math. 27:1, 2, 24-26) Kata kamano, nying Pilato bende yudore nyadinwoya e buge mamoko mathoth ma wuoyo e wi gik ma notimore chon. Kaluwore gi The Anchor Bible Dictionary, weche machon mondiki e wi Pilato “ng’eny kendo olergi e yo matut moloyo mag gavana moro amora mar Rumi ma nolocho Judea.”

Nying Pilato yudore ahinya e ndiko mag jasomo miluongo ni Josephus ma ne Ja-Yahudi ma nono weche machon. Nondiko weche moko adek ma nyiso pek ma Pilato noyudo kane en gavana mar Judea. Pek mar ang’wen ma Pilato noromogo ne owuo kuome gi Ja-Yahudi machielo miluongo ni Philo. Jandiko ma Ja-Rumi miluongo ni Tacitus, ma nowuoyo e wi joloch mag Rumi nonyiso ayanga ni Pontio Pilato e ma nogolo chik mondo oneg Yesu ka Tiberia ne locho e alwora mar Rumi.

E higa mar 1961, josomo ma kunyo gik machon nokunyo kar tuke mar Jo-Rumi ma ne ni Kaisaria e piny Israel, ma giyudo kidi moro mondikie nying Pilato e dho Latin. Kidi ma nondikie wechego (kaka nyis e pichani) nosonyore kata kamano josomogo wacho ni nyaka bed ni chon nosomore niya: “Pontio Pilato, Jatend Judea nowalo Tiberieum (odni) ne nyiseche momi luor.” Nyalo bedo ni ot ma ne owalno miluongo ni Tiberieum, ne en hekalu ma chiwo luor ne Jatend Rumi miluongo ni Tiberia.

Be nyaminwa onego oum wiye sama otayo puonjruok mar Muma ka en gi jalendo ma dichwo?

“Penjo Moa Kuom Josombwa” ma yudore e Mnara wa Mlinzi ma Julai 15, 2002 nowacho ni nyaminwa onego oum wiye sama otayo puonjruok mar Muma ka en-gi jalendo ma dichwo, bed ni jalendo ma dichwono osebatisi kata pok obatisi. Kaluwore gi nonro mosetim e yo matut e wi wachni, dwarore ni otim lokruok moro mowinjore.

Kapo ni jalendo ma dichwo modhi gi nyaminwano e tayo puonjruok mar Muma en jalendo mosebatisi, nyaminwano biro umo wiye sama otayo puonjruogno. Timo kamano nyiso ni ochiwo luor ne chenro mar wich ma Jehova oketo e kanyakla mar Jokristo nikech otimo migawo ma owete e ma onego otim. (1 Kor. 11:⁠5, 6, 10) Ka mano ok nyalre, nyaminwano nyalo kwayo owadwano mondo e ma ota puonjruogno ka owadwano owinjore timo kamano kendo ka onyalo.

Kapo ni nyaminwa odhi tayo puonjruok mar Muma to jalendo ma dichwo ma odhi godono pok obatisi to ok en chwore, onge wach moro e Ndiko ma nyiso ni nyaka oum wiye. Kata kamano, nitie nyimine moko ma chunygi nyalo yienegi tweyo otamba kata e sechego.