Be Irito Okumbani e Yo Maber?

1-2. (a) Ka luwore gi Jo-Efeso 6:16, ang’o momiyo dwarore ni wabed gi “okumba malach mar yie”? (b) Gin penjo mage ma wadwaro nono?

BE ITING’O “okumba malach mar yie”? (Som Jo-Efeso 6:16.) Onge kiawa ni itimo kamano. Mana kaka okumba malach geng’o chiegni del duto mondo kik hinyre, e kaka yie ma in-go bende geng’oni gik mochido duto mag pinyni, kaka weche terruok, timbe gero, kod gik mamoko ma Nyasaye ok oyiego.

² Kata kamano, nikech wadak e “ndalo mag giko,” nitie gik mang’eny ma biro dhi nyime temo yiewa. (2 Tim. 3:1) Ere kaka inyalo nono yie ma in-go mondo ibed gadier ni osiko kotegno? To ere kaka inyalo mako motegno yie ma in-go? We wanon ane penjogo.

NON OKUMBANI

3. Ang’o ma jolweny ne timoga ne okumbagi, to nikech ang’o?

³ E kinde machon, jolweny ne niga gi okumba ma oum gi pien. Jolwenygo ne wichoga mo e okumbago mondo pien kod chuma ma nolosgigo kik kethre. Ka po ni jalweny ne nyalo fwenyo ni okumbane okethore, ne olosega mapiyo mondo obed moikore ne lweny kinde te. Wachno otudore nade gi yiewa?

4. Ang’o momiyo onego wasik ka wanono okumbawa mar yie, to ere kaka wanyalo timo kamano?

⁴ Mana kaka jolweny machon-go, wan be nyaka wasik ka wanono okumbawa mar yie, kendo walos kuonde mokethore mondo wasik ka waikore ne lweny kinde te. Nikech wan Jokristo, lweny ma wakedoe en lweny mar chuny kendo jowasikwa oriwo nyaka jochiende. (Efe. 6:10-12) Onge ng’ama nyalo ritoni okumbani mar yie; in e ma nyaka irite. Ere kaka inyalo bedo gadier ni iikori ne tem moro amora? Mokwongo, nyaka ilem kikwayo Nyasaye mondo okonyi. Kae to inonri kitiyo gi Wach Nyasaye mondo item nenori kaka Nyasaye neni. (Hib. 4:12) Muma wacho kama: ‘Gen Jehova gi chunyi duto, kendo kik iketri kuom lony ma in-go.’ (Nge. 3:5, 6) Koro, par ane wach moro kata tem ma niromogo machiegnini, kae to inon ane ka be nitimo yiero mowinjore. Kuom ranyisi, dibed ni ne en pek mar yuto? Be niparo gima Jehova singonwa e Jo-Hibrania 13:5 ni ‘ok obi weyowa ngang’, kendo ok obi jwang’owa’? Be gima Jehova singono nomiyo ibedo gadier ni oikore konyi? Ka en kamano, to kare mano nyiso ni irito okumbani mar yie e yo maber.

5. Ang’o minyalo po kifwenyo sama inono yie mari?

⁵ Sama inono yie mari, inyalo po kifwenyo kuonde moko ma ok idhiye maber to pok ning’eyoga. Kuom ranyisi, inyalo fwenyo ni parruok moko ma ok ochuno, miriambo ma ji wacho, kata chuny monyosore osedwoko yieni chien. Kifwenyo gima kamano, ang’o minyalo timo mondo irit yieni kik med kethore?

RITRI MONDO PARRUOK MA OK OCHUNO, MIRIAMBO MA JI WACHO, KOD CHUNY MONYOSORE KIK KETH YIENI

6. Be parruok duto richo? Chiw ane ranyisi.

⁶ Nitie parruok moko ma ok richo. Kuom ranyisi, ber malich ka waparore e wi kaka wanyalo bedo malong’o e wang’ Jehova gi Yesu. (1 Kor. 7:32) Ka po ni watimo richo maduong’, onego waparre ka wanono gima wanyalo timo mondo osiep ma ni e kindwa gi Jehova kik lal chuth. (Zab. 38:18) Bende, ng’ama ni e kend onego oparre e wi kaka onyalo bedo malong’o e wang’ jaode kendo pidho nyithinde. E wi mago, waduto onego wasik ka waparo yore ma wanyalo kechogo Jokristo wetewa.​—1 Kor. 7:33; 2 Kor. 11:28.

7. Ka luwore gi Ngeche 29:25, ang’o momiyo ok onego waluor dhano?

⁷ Nitie parruok moko ma ok ochuno ma nyalo ketho yiewa. Kuom ranyisi, wanyalo siko ka waparore e wi kaka wanyalo bedo gi chiemo mang’eny kod lewni mathoth. (Mat. 6:31, 32) Mano nyalo miyo wachak keto pachwa ahinya e manyo gige ringruok. Wanyalo kata mana chako hero pesa. Ka wayie mondo gima kamano otimrenwa, yie ma wan-go kuom Jehova biro chako dok chien, to mano biro miyo osiep ma ni e kindwa kode okethre. (Mar. 4:19; 1 Tim. 6:10) Parruok machielo ma ok ochuno ma bende nyalo makowa en mar temo moro dhano. Mano nyalo miyo waluor ajara kod sand moloyo kaka waluoro ketho chike Jehova. Mondo gima kamano kik timrenwa, nyaka wasik ka wakwayo Jehova mondo omiwa yie momedore kod chir mondo kik waluor dhano.​—Som Ngeche 29:25; Luka 17:5.

8. Ang’o monego watim ka po ni ng’ato ochako gonwa mbekni mag miriambo?

⁸ Satan ma e “wuon miriambo” tiyo gi joge e lando miriambo e wi Jehova kod Jokristo wetewa. (Joh. 8:44) Kuom ranyisi, joma ong’anjo moweyo adiera wachoga miriambo kata adiera ma nus-nus e wi riwruok mar oganda Jehova. Ginyalo timo mano e intanet, e TV, e redio, kod e gasede. Miriambogo gin moko kuom ‘aserni ma kakni gi mach’ moa kuom Satan. (Efe. 6:16) Ang’o monego watim ka po ni ng’ato ochako gonwa mbekni mag miriambo ma kamago? Onego watamre winjogi. Nikech ang’o? En nikech wan gi yie motegno kuom Jehova kendo wageno Joneno wetewa. Kuom adier, ok watudrega kata matin gi joma ong’anjo moweyo adiera. Ok wayie mondo ng’ato ang’ata kata gimoro amora omi wayware gi joma ong’anjogo. Ee, ok wagomb kata ng’eyo gik ma giparo.

9. Chuny monyosore nyalo timowa nade?

⁹ Chuny monyosore nyalo miyo yiewa odog chien. Seche moko chunywa nyalo nyosore nikech chandruok ma wan-go. Adiera en ni ok wanyal bedo gi chandruok to waling’ aling’a ka gima onge gima rach. Kata kamano, nyaka watem matek mondo kik waket pachwa sa te kuom chandruok ma wan-go. Ka chandruok e ma waketo e pachwa, wanyalo chako kawo mayot geno ma jaber ma Jehova omiyowa. (Fwe. 21:3, 4) Kae to chunywa biro nyosore marach ma chop kama koro waonge gi teko mar dhi nyime tiyo ne Jehova. (Nge. 24:10) Gima ber en ni wanyalo geng’o gima kamano.

10. Barua ma nyaminwa moro nondiko puonji ang’o?

¹⁰ Ne ane kaka nyaminwa moro ma ni Amerka rito yiene sama otuoyo jaode. Nondiko barua ne ofiswa maduong’ kowacho niya: “Tuo jaodano osetiekowa ma seche moko chunywa nyosorega ahinya, kata kamano, geno ma wan-go to pod otegno. Amor ahinya gi chiemb chuny ma Jehova osebedo ka miyowa mondo omed tego yiewa kendo ojiwwa. Mago e gik ma wadwaro. Gigo miyo wadhi nyime tiyo ne Jehova kendo nano e tembe ma Satan temo dironwa mondo odwokowago chien.” Weche ma nyaminwano wacho puonjowa ni kare wanyalo kedo maber sama wan gi chuny monyosore! E yo mane? Ne tembe mikaloe kaka thuolo minyalo tiyogo e kwedo Satan. Bed gadier ni Jehova biro dhi nyime hoyi. Bende, kaw mapek chiemb chuny ma Jehova miyi.

11. Mondo wang’e ka be yiewa otegno, gin penjo mage monego wapenjre?

¹¹ Be dibed ni ineno ka dwarore ni imed tego yie mari? E dweche mokalogi, be isebedo kitemo mondo kik ibed gi parruok moko ma ok ochuno? Be isetemo matek mondo kik ichik iti ne miriambo mag joma ong’anjo moweyo adiera? To be isekedo matek mondo kik chunyi nyosre? Ka en kamano, to kare yieni otegno. To mano ok nyis ni weche koro nyamonge! Pod nyaka wasik ka watang’ nikech Satan nigi ligengni mamoko ma bende otiyogo e temo ketho yiewa. Wanon ane achiel kuomgi.

RITRI MONDO MWANDU KIK KETH YIENI

12. Mwandu nyalo hinyowa nade?

¹² Mwandu nyalo galowa mi wawe rito okumbawa mar yie. Jaote Paulo nondiko kama: “Onge ng’at ma tiyo kaka jalweny ma donjore kendo gi ohelni mapile mag ngima, nimar odwaro bedo malong’o e wang’ jal ma nondike.” (2 Tim. 2:4) Ng’e ni jolwenj Rumi ne ok oyienegi timo ohala moro amora. Ang’o ma ne nyalo timore ne jalweny ka odonjo e weche ohala?

13. Ang’o momiyo jolweny ne ok onego odonj e ohala?

¹³ Par ane ni jolweny moko oriyo okinyi mangima ka gitiegore tiyo gi ligengni, to nyawadgi achiel onge kanyo. Jalweny wadgino odich gi uso e duka e taon. Kochopo odhiambo, jolwenygo nono gige lweny ma gin-go kendo gipiago ligengnigi. E odhiambono, nyawadgi ma nigi duka e taoncha to odich gi iko gik mobiro uso kinyne. Kata kamano, kinyne gokinyi, jasigu monjogi apoya nono. Iparo ni jalweny mane ma biro kedo maber gi jasigu mi omor jatende? To en jalweny mane mibiro dwaro buti e seche kaka mago​—jalweny ma nokawo thuolone mondo oikre maber koso ma nodich e duka sama ji ne ikore?

14. Nikech wan jolweny mag Kristo, ang’o ma wakawo kaka gima duong’?

¹⁴ Mana kaka jolweny mabeyoka, ok wayie mondo gimoro amora ogalwa mi wawe gima duong’ monego watim, ma en moro chuny jotendwa ma gin Jehova kod Kristo. Mano gima wakawo mapek moloyo gimoro amora ma piny Satanni nyalo miyowa. Watemo ahinya mondo wane ni wayudo thuolo kod teko mar tiyo ne Jehova kendo rito okumbawa kod gige lweny te ma wan-go.

15. En siem mane ma Paulo nochiwo, to nikech ang’o?

¹⁵ Nyaka wasik ka watang’ kinde duto. Nikech ang’o? Jaote Paulo nochiwo siem kowacho ni “joma kedo ahinya mondo gibed jomwandu” gikone biro ‘bayo yo mi giwe yie.’ (1 Tim. 6:9, 10) Weche motigo ni ‘bayo yo’ nyiso ni manyo mwandu ma ok ochuno nyalo lalo pachwa mi wapo ka waseweyo yo. Kae to wanyalo chako bedo gi “gombo mang’eny manono kendo ma kelo hinyruok.” Kik wayie mondo gombo ma kamago odonj e chunywa; kar mano, onego wanegi kaka ligengni ma Satan temo tiyogo e hinyowa.

16. Weche miwuoye e Mariko 10:17-22 onego omi wapenjre penjo mage?

¹⁶ To nade ka wan gi pesa moromowa ng’iewo gik mang’eny? Be en gima rach ka wang’iewo gima wagombo kata obedo ni gino samoro ok dhi konyowa ahinya? Samoro ok rach. Kata kamano, par ane matut kuom penjogi: Kata ka po ni wan gi nyalo mar ng’iewo gimoro, be adier-adier wan gi thuolo kod teko mar tiyo gi gino kendo rite maber? Bende, dibed ni wanyalo chako hero mwandu ahinya? Dibed ni hera ma kamano nyalo miyo wabed gi chuny ma chalo gi mar ng’at moro ma Yesu nomiyo thuolo mar timo mathoth e tij Nyasaye to notamore? (Som Mariko 10:17-22.) Nyalo bedo maber moloyo ka wabedo mana gi gik mochuno kende mondo wati gi thuolowa kod tekowa e timo dwach Nyasaye!

SIK KIMAKO MOTEGNO OKUMBANI MAR YIE

17. En ang’o monego wapar kinde duto?

¹⁷ Onego wapar kinde duto ni wan e lweny, kendo nyaka wabed moikore kedo odiechieng’ kodiechieng’. (Fwe. 12:17) Owetewa gi nyiminewa ok nyal ting’onwa okumbawa. Wan e ma nyaka wating’e kendo wamake motegno.

18. Ang’o momiyo jolweny ne nyaka ne ni gisiko ka gimako okumbagi motegno?

¹⁸ E kinde machon, nimiyo jalweny duong’ ahinya ka nonyiso chir e lweny. To ka noduogo koa e lweny koonge gi okumbane, mano ne kelone wich-kuot. Tacitus ma ne nonoga histori mar Jo-Rumi machon nondiko niya: “Onge wich-kuot maduong’ ma dipim gi a e lweny ma onge okumba.” Mano en achiel kuom gik momiyo jolweny ne nyaka ne ni gisiko ka gimako okumbagi motegno.

19. Ere kaka wanyalo mako okumbawa motegno?

¹⁹ Wamako okumbawa motegno kuom dhi e chokruok ma ok wabare kendo lando ne ji nying Jehova kod Pinyruodhe. (Hib. 10:23-25) E wi mago, wasomo Wach Nyasaye pile kendo walemo ka wakwayo Jehova mondo okonywa wati gi gik ma wasomogo e ngimawa. (2 Tim. 3:16, 17) Ka watimo kamano, onge gir lweny moro amora ma Satan monjowago ma biro kelonwa hinyruok mosiko. (Isa. 54:17) ‘Okumbawa malach mar yie’ biro geng’onwa monjge. Wabiro chung’ motegno kendo tiyo kanyachiel gi owetewa gi nyiminewa. Wabiro loyo lweny ma wakedoe pile ka pile kendo rito yiewa osik kotegno. To moloyo duto, wabiro yudo thuolo makende mar chung’ kor Yesu sama obiro kedo gi Satan gi lange, mi ologi.​—Fwe. 17:14; 20:10.