Be Bedo Ng’ama Ber Biro Miyo Idag Maber e Kinde Mabiro?

Kuom higni mang’eny, ji mathoth oseparo ni bedo ng’ama ber nyalo miyo gidag maber e kinde mabiro. Kuom ranyisi, ji mathoth modak e pinje mag Asia oyie gi weche moko ma ja histori moro miluongo ni Confucius ma nodak e kind higni mag 551-479 K.K.P. nowacho. Nowacho kama: “Gima ok diher ni otimni, in bende kik itim ne ng’ato.”a

YIERO MA JI MANG’ENY TIMOGA

Ji mang’eny pod paroga ni ka gibedo joma beyo, to gibiro dak maber. Gitemoga matek mondo gimi jomamoko luor, gibed joma beyo, kendo gikony jomamoko kuonde ma gidakie. Miyo moro miluongo ni Linh ma a Vietnam wacho kama: “Naparoga ni ka abedo jaratiro kendo awacho adier, nadhi yudo gueth mang’eny.”

Miyo achiel achielno savo chiemo ne joma odhier kod joma onge kar dak.

Jomoko be timoga gik mabeyo nikech dindegi chwalogiga mondo gitim kamano. Dichwo moro miluongo ni Hsu-Yun modak Taiwan wacho kama: “Nopuonja ni timbe ma ng’ato nigo ka pod ongima e ma biro miyo bang’ ka osetho, oyud gueth mochwere kata wang’e e mach.”

BE BEDO NG’AMA BER OSEKELO NE JI BER?

Gikone godhiambo, miyono ool ahinya kendo chunye onyosore, oting’o nyathine e bamne.

En adier ni ka watimo ne jomamoko gik mabeyo to wayudoga ber mathoth. Kata kamano, thoth joma timoga gik mabeyo ne jomamoko, weche ok dhinegiga maber kaka ne giparo. Miyo moro miluongo ni Shiu Ping modak Hong Kong wacho kama: “An awuon nafwenyo ni joma timoga matek mondo gitim gik mabeyo, ok timnegiga gik mabeyo. Natemo matek mondo arit jooda kendo atimnegi gik mabeyo. Kata kamano, kendna nokethore kendo chwora nojwang’owa gi wuoda.”

Ji mathoth oseneno ni din pok omiyo ji obedo gi ngima maber. Miyo moro miluongo ni Etsuko modak Japan wacho kama: “Nadonjo e din moro kendo nabedo jatelo mar rowere manie kanisano. Dhoga nomoko ka nafwenyo kaka jo kanisano ne nigi timbe maricho, ne gilaro telo, kendo ne ok gin joratiro e weche mag pesa.”

“Natemo matek mondo arit jooda kendo atimnegi gik mabeyo. Kata kamano, kendna nokethore kendo chwora nojwang’owa gi wuoda.”—SHIU PING, HONG KONG

Nitie joma osechiwore ne weche mag din, kata kamano, chunygi osenyosore nikech gik ma ne gitimo ka giparo ni nyalo miyo giyud gueth, pok omiyogi gueth moro amora. Kamano e kaka miyo moro miluongo ni Van, ma a Vietnam nowinjo. Owacho kama: “Pile ka pile, nang’iewoga olembe, maua, kod chiemo kae to aketogi e wi liete mag kwerena ma nosetho ka aparo ni mano ne nyalo miyo abed gi ngima maber e kinde mabiro. Kata obedo ni natemo timo gik mabeyo kendo makora gi weche mag din, pod tuo moro marach nogoyo jaoda. Nyara bende notho ka pod otin e kinde ma nosomo loka.”

ANG’O MOMIYO BEDO NG’AT MABER OK OROMO?

Bedo ng’ama ber en gima duong’, kata kamano, ok onyis ni koro ibiro dak maber e kinde mabiro. Ang’o momiyo en kamano? Ne ane gima Ndiko Maler wacho.

NITIE JOMA OK DWARGA TIMO GIK MABEYO

“Jaricho achiel nyalo ketho gik mang’eny.”—EKLESIASTES 9:18.

Kata ka itemo mondo ibed ng’at maber, pod timbe maricho mag jomamoko nyalo miyo ibed gi ngima marach e kinde mabiro. Kuom ranyisi, sama tuo moro marach ma landore omuoch kamoro, sirikal nyalo chiko mondo ji kik chokre kamoro achiel. To nade ka di po ni jomoko ok dwar luwo chikno? Mano biro hinyo ngima jomamoko ma temo luwo chikno.

JI NYALOGA PARO NI GIK MA GITIMO BEYO, TO KARE GIN GIK MARICHO

“Nitie yo ma nenore ni ber e wang’ dhano, to gikone otere e tho.”—NGECHE 14:12.

Nitie ranyisi mag joma thoth ma ne paro ni gik ma gitimo ne beyo, to bang’e ne gifwenyo ni kare ne gin mana gik maricho. Gik mabeyo ma ng’ato timo ok nyal geng’one chandruoge monyalo yudo nikech yiero moko maricho monyalo timo.

ONGE NG’AMA ONG’EYO NGIMANE MA KINY

“Ok ung’eyo kaka ngimau biro chalo kiny.”—JAKOBO 4:14.

Kata ng’ato tim duto monyalo mondo obed ng’at maber, pod onyalo tho sa asaya. Kuom ranyisi, e kinde tuo mar korona, ji mang’eny ma nochiwore konyo jomamoko notho. Kata, par ane ranyisi mar miyo moro miluongo ni Liting modak China. Wuon-gi notho e aksident. Owacho kama: “Akia gimomiyo ng’ama ber kamano notho. Wuonwa ne en jakinda e tich, nobolore, kendo ne en ja adiera. En kende e ma notho e aksidentno.”

Ka bedo ng’at maber ok nyis ni ng’ato biro dak maber e kinde mabiro, to kare ang’o ma nyalo miyo wadag maber e kinde mabiro? Mondo wayud dwoko mar penjono, dwarore ni wayud gimoro minyalo gen ma nyalo tayowa kodwoko penjo ma wan-go kendo konyowa ng’eyo kaka wanyalo dak maber e kinde mabiro. En ang’o ma nyalo tayowa maber kamano?

a Mondo iyud weche momedore e wi puonj mar Confucius, ne paragraf mar 31-35, e sula mar 7 e bug Jitihada ya Ainabinadamu ya Kutafuta Mungu mogo gi Joneno mag Jehova. Oyudore bende e websaitwa mar www.jw.org/sw.